Na današnji dan

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 27. novembar

​

- Danas je praznik Sveti apostol Filip. Ovaj svetitelj rođen je u Vitsaidi. Od malena učen Svetom pismu, odazvao se pozivu Gospoda Isusa Hrista i pošao za Njim (Jov 1, 43). Po silasku Svetoga duha, Filip je revnosno propovedao Jevanđelje zajedno sa Jovanom Bogoslovom i apostolom Vartolomejom, i to po Aziji, Grčkoj, Indiji i Jermeniji. Od mnogobrojnih njihovih neprijatelja, Gospod ih je spasavao svojim čudesima, te su im ljudi prilazili, isceljivali se i mnogi neznabošci preobraćali se u veru. U vreme cara Domentijana, 86. godine, ovi apostoli su u Jeropolju umrtvili svojim molitvama ogromnu zmiju koju su neznabošci obožavali i držali u hramu. Potom su vratili vid nekom Stahiju koji je bio slep 40 godina. Ozlobljeni neznabošci, ne shvatajući njihovo delo, razapeli su ih na krst i upravo tada strašan zemljotres rastvorio je zemlju i progutao sudiju i mnoge oko njega. Uplašeni ljudi pojurili su da skinu mučenike sa krsta, ali apostol Filip već beše izdahnuo. Njegove mošti kasnije su prenesene u Rim.

8. p. n. e. - Umro je Horacije, rimski pesnik iz Venuzije u Apuliji. Pisao je lirske pesme, ode, epode, epistule... Pored Vergilija, glavni je predstavnik avgustovske epohe u rimskoj književnosti. Živeo je u Rimu pod zaštitom Mecene. U početku svog književnog rada bavio se satirom, a kasnije se posvetio odi, nadahnut helenskim uzorima. U epistulama je izlagao svoje poglede na život. U delima "O pesničkoj umetnosti" i "Poslanici Pizonu" izložio je svoje poglede na poetsku umetnost.

1701. - Rođen je Anders Celzijus, švedski fizičar i astronom. Godine 1736. učestvovao je u Laponskoj ekspediciji za merenje luka mediterana. Prvi je uočio dejstvo polarne svetlosti na magnetnu iglu. Sopstvenim sredstima podigao je opservatoriju u rodnom gradu Upsali. Uveo je podelu na 100 stepeni termometarske skale, nazvane po njemu. Umro je 1744. godine.

1857. - Rođen je ser Čarls Skot Šerington, engleski fiziolog, profesor Univerziteta u Oksfordu. Značajan je po svojim otkrićima o funkciji neurona. Radio je mnogo na fiziologiji nervnog sistema. Glavno delo: "Integralna aktivnost nervnog sistema". Dobio je Nobelovu nagradu za fiziologiju i medicinu 1932. godine.

1885. - Načinjena je prva fotografija kiše meteora.

1912. - Španija je ustanovila protektorat nad Marokom.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 28. novembar

​

1757. - Rođen je Vilijam Blejk, engleski pesnik, slikar i graver. U slikarstvu i poeziji bio je vizionar, mistik i simbolist. Zahvaljujući graverskoj veštini, Blejk je svoje knjige ukrašavao sam, te je njihov tiraž bio prilično neznatan. Možda je delom i stoga Blejk ostao gotovo anoniman pesnik sve do Bodlera, tj. simbolizma, iako je živeo i stvarao u u doba predromantizma i romantizma. Blejk je, osim toga, i jedan od retkih književnika od antike do današnjih dana koji je konstruisao vlastiti mitološki sistem sa mnoštvom likova i arhetipskih predstava čije je simbolika izuzetno složena, ali nezaobilazna u tumačenju Blejkove poezije. Književni opus ovog engleskog pesnika osobenjaka obuhvata korpus "Proročkih knjiga" ("Venčanje neba i pakla", "Jurusalim", "Tri zoa"...), "Pesme iskustva" i "Pesme nevinosti", kao i knjige aforizama. Poznatije pesme: "Vrt ljubavi", "Tigar", "Crkvicu videh svu od zlata", "Otrovno drvo"...

1820. - Rođen je Fridrih Engels, najprisniji prijatelj i saradnik Karla Marksa, sa kojim je osnovao naučni socijalizam (marksizam).

1829. - Rođen je Anton Grigorijevič Rubinštajn, ruski klavirski virtuoz i kompozitor, osnivač Petrogradskog konzervatorijuma. Kao kompozitor pripadao je tzv. kosmopolitskom pravcu, nasuprot "ruskoj petorci". Komponovao je solo pesme, opere, klavirske kompozicije...

1878. - Umro je srpski pisac i slikar Đura Jakšić, najizrazitiji predstavnik romantizma u srpskoj književnosti i jedan od najdarovitijih srpskih slikara 19. veka. Pisao je lirsku, rodoljubivu, satiričnu, socijalnu i epsku poeziju. Slikarstvo je učio u Segedinu, Temišvaru, Pešti, Velikom Bečkereku (Zrenjanin), Beču i Minhenu. Potom je bio učitelj u mnogim mestima u Srbiji i predavao crtanje u Kragujevcu, Požarevcu i Jagodini. Nemirnog, slobodljubivog i buntovnog duha, često je proganjan i otpuštan iz službe. Strastan, plahovite mašte i plamenih emocija, buntovan i slobodoljubiv, pisao je s romantičarskim patosom pesme o slobodi i stihovane lirske ispovesti. Pesme "Na Liparu", "Ponoć", "Mila", "Padajte braćo", "Otadžbina", "Ja sam stena", "Noć u Gornjaku", "Padajte braćo" - spadaju u sam vrh srpske romantičarske poezije. Napisao je i drame u stihovima "Seoba Srbalja", "Jelisaveta, knjeginja crnogorska" i "Stanoje Glavaš" i oko 40 pripovedaka.

1919. - Rođena Amerikanka, lejdi Nensi Astor, postala je prva žena koja je ušla u britanski parlament.

1975. - Postavljeni su poslednji metri pruge Beograd-Bar. Više od veka ona je bila u strateškom, ekonomskom i graditeljskom programu Srbije i Crne Gore, ali je gradnja počela 1952, a radovi su intenzivirani tek 1968. Više od 27 odsto pruge prolazi kroz tunele i ide preko vijadukata i mostova. Pruga koja ima 254 tunela i 234 mosta većim delom (301 kilometar) prolazi kroz Srbiju, a 175 kilometara kroz Crnu Goru.

1996. - General Ratko Mladić napustio je najvišu komandnu dužnost u Vojsci Republike Srpske.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 29. novembar

​

- Danas je praznik Sveti apostol i jevanđelist Matej. Bio je carinik i sakupljač poreza, ali na prvi poziv Gospoda u Kapernaumu, Matej je krenuo prilježno i punim srcem za Hristom. Napisao je Jevanđelje na jevrejskom jeziku i ono je, prevedeno na grčki, došlo i do nas. Po silasku Svetoga duha, apostol Matej je propovedao Jevanđelje po Etiopiji, Partiji i Mideji. U Etiopiji je postavio za episkopa nekog Platona, a zatim se povukao u molitvenu samoću. Krstio je ženu i sina kneza te zemlje i knez naredi vojnicima da ga dovedu na sud. Vojnici nikad nisu uspevali da vide jevanđelistu, iako su mu čuli glas, pa najzad sam knez odluči da ga uhvati. Mučio ga je paleći mu vatru na grudima i svetitelj najzad, pomolivši se Bogu, izdahnu. Knez je naredio da Matejevo telo u olovnom sanduku bace u more, ali se Matej čudotvorno javio episkopu Platonu i rekao mu gde da nađe njegovo telo. Videvši sva ova čudesa, knez se najzad krstio i primio ime Mateja, napustivši sva svoja zemaljska dobra, a kada je postao i episkop, bogougodno je služio Crkvi do kraja svog života.

1812. - Povlačeći se ispred Kutuzova, Napoleon je veštim manevrom odvratio Čičagovljevu pažnju južno od Borisova, izvršio glavni prelaz sa ostacima svoje armije preko reke Berezina i nastavio povlačenje prema Vilni.

1854. - Umro je srpski pisac, državnik, diplomata i vojskovođa, prota Mateja Nenadović, predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta - prve srpske vlade. Sa stricem Jakovom pokrenuo je Prvi srpski ustanak u valjevskoj i šabačkoj nahiji i komandovao je delom ustaničkih snaga 1806. u boju na Mišaru u kojem su Turci potučeni do nogu. Kao prvi diplomata obnovljene Srbije, u Petrogradu je pokušao da uspostavi diplomatske odnose s Rusijom i zainteresuje rusku vladu za podršku i pomoć; igrao je važnu ulogu u pregovorima s Turcima. Posle Drugog srpskog ustanka, postao je valjevski knez, ali je penzionisan zbog nesuglasica s knezom Milošem Obrenovićem, a zbog sukoba s knezom Mihailom Obrenovićem 1840. je prognan. Vratio se 1842, kad su Obrenovići pali s vlasti, i postao državni savetnik. Njegovi "Memoari", jedno od najboljih memoarskih dela srpske književnosti, puni su dragocenih podataka o događajima i ljudima u vreme Prvog srpskog ustanka.

1918. - Kralj Crne Gore Nikola I Petrović svrgnut je s prestola i njegova kraljevina se ujedinila sa Srbijom.

1922. - Rođen je srpski pisac Dušan Radović, jedinstvena medijska ličnost srpske kulture i vrstan dečji pisac. Radio je u listovima "Zmaj", "Pionir", "Kekec" i "Poletarac" i bio urednik dečjih redakcija Radija i Televizije Beograd. U široj javnosti posebno je upamćen po radio-emisiji Studija B "Beograde, dobro jutro", kojom je od 1976. do smrti 1984. budio Beograđane obiljem satiričnih doskočica, duhovitih komentara i ljupkog humora, obeleženih autentičnom mudrošću, pri čemu je prekinuo s lažnom didaktikom i decu je uvek tretirao kao ozbiljnu i zrelu publiku. Kratkim duhovitim replikama je s puno pažnje, takta i ljubavi otkrivao vrline i slabosti sugrađana. Dela: zbirke pesama "Poštovana deco", "Smešne reči", "Vukova azbuka", "Pričam ti priču", "Ponedeljak", "Utorak", "Sreda, "Četvrtak", dramska dela "Kapetan Džon Piplfoks", "Tužibaba", "Če" (s Matijom Bećkovićem), aforizmi "Beograde, dobro jutro", TV serija "Na slovo, na slovo".

1924. - U Briselu je umro Đakomo Pučini, italijanski kompozitor opera koje su osvojile svet: "Toska", "Madam Baterflaj", "Devojka sa Zapada", "Turandot"... Najistaknutiji je predstavnik verizma u italijanskoj muzici. Komponovao je i koncertne kompozicije, ali sa mnogo manje uspeha.

1941. - Na brdu Kadinjača kod Užica u Drugom svetskom ratu je izginuo Radnički bataljon štiteći glavninu partizanskih snaga. Nemačke jedinice su, uz podršku avijacije, prešle Kadinjaču tek posle pogibije 180 partizana s komandantom Dušanom Jerkovićem. Bio je to kraj Užičke Republike, osnovane krajem septembra 1941, prve slobodne teritorije u okupiranoj Evropi.

1943. - U Jajcu je u Drugom svetskom ratu Drugo zasedanje Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije konstituisalo AVNOJ kao vrhovno zakonodavno i izvršno predstavničko telo naroda Jugoslavije i ustanovilo Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije. Odlučeno je i da se Jugoslavija izgradi na demokratskom, federativnom principu kao zajednica ravnopravnih naroda, a kraljevskoj vladi u izbeglištvu zabranjen je povratak u zemlju.

1945. - U Jugoslaviji je ukinuta monarhija i sva prava kralja Petra II Karađorđevića. Ustavotvorna skupština usvojila je deklaraciju o proglašenju republike prema kojoj je Jugoslavija "savezna država republikanskog oblika, zajednica ravnopravnih naroda koji su slobodno izrazili svoju volju da ostanu u Jugoslaviji".

1947. - Uprkos jakom pritisku arapskih zemalja, Ujedinjene nacije su dale svoj glas za podelu Palestine i formiranje nezavisne jevrejske države. Kasnije je od jevrejskog dela formirana država Izrael (1948), a arapski deo je ušao u sastav arapske države Hašemitski Jordan (1950). Stvaranje Izraela bilo je praćeno krvavim sukobima između Jevreja i Arapa, masovnim proterivanjem arapskog življa i sukobima između Izraela i arapskih zemalja koji traju i danas.

1963. - Bitlsi su izdali singl "I Want to Hold Your Hand".

1964. - Rimokatolička crkva je u SAD-u zamenila upotrebu latinskog jezika engleskim.

1993. - Na inicijativu Evropske unije, u Ženevi su ponovo otpočeli mirovni pregovori o krizi na prostorima bivše SFR Jugoslavije. Četvorodnevnoj konferenciji, uz 12 šefova diplomatije zemalja EU, prisustvovali su predsednici Srbije, Crne Gore i Hrvatske, kao i predstavnici zaraćenih strana u bivšoj Bosni i Hercegovini. Na plenarnoj sednici predsednik Srbije Slobodan Milošević osudio je EU zbog sankcija protiv Savezne Republike Jugoslavije.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 30. novembar
​

1830. - Turski sultan Mahmud II potvrdio je hatišerifom autonomiju Srbije, garantovao slobodu trgovine, pravo zidanja crkava i manastira i ukidanje spahiluka. Turci su takođe morali da Srbima prodaju imanja po "pravednoj ceni" i napuste Beograd, a sultan je priznao srpskog kneza i granice Srbije od 1812.

1835. - Rođen je Semjuel Langhorn Klemens, američki humorist koji je pisao pod pseudonimom Mark Tven. Bio je oficir rečne plovidbe na Misisipiju sve do izbijanja građanskog rata (1861-1865), a potom novinar i predavač. Njegovo književno delo je obimno, ali nejednako, no najbolje tvorevine su mu one koje opisuju život na reci Misisipi i njenim obalama: "Doživljaji Toma Sojera", "Život na Misisipiju", "Doživljaji Haklberi Fina". Njegov humor, naročito u poznijim delima, nije uvek veseo: "Tajni izvor humora nije radost, već tuga" - pisao je. Ispod površine njegovih humorističkih priča nalazi se zbilja, snažna težnja za jednakošću i društvenom pravdom, vera u ljudske vrednosti i osuda tiranije povlašćenih. Umro je 1910. godine.

1872. - U Glazgovu je odigrana prva međunarodna utakmica na kojoj su intonirane himne Engleske i Škotske.

1874. - Rođen je ser Vinston Čerčil, britanski političar, državnik i pisac. Po dolasku Hitlera (1933) na vlast u Nemačkoj, Čerčil opominje Englesku i poziva je da se što pre i što jače naoruža. Po objavi rata Nemačkoj (3. septembra 1939.), ulazi u Čemberlenovu vladu kao prvi lord Admiraliteta, predsednik i vođa Konzervativne stranke posle savezničkog sloma u Norveškoj. Za vreme rata bio je u najtešnjoj vezi sa Ruzveltom i sarađivao je sa Staljinom (konfrencija u Teheranu, na Jalti u Potsdamu). U skladu sa svojim gledištem da rat vode državnici i političari, a ne vojnici, bio je tvorac mnogih strategijskih poduhvata saveznika u Drugom svetskom ratu. Na parlamentarnim izborima 1945. laburisti su pobedili i preuzeli vlast, ali u oktobru 1951. Konzervativna stranka dobija većinu i Čerčil ponovo postaje predsednik vlade. Aprila 1955. povlači se i ustupa to mesto i vođstvo stranke svom najbližem saradniku A. Idnu. Napisao je više dela: "Moje afričko putovanje", "Istorija svetskog rata", "Memoari iz Drugog svetskog rata", "Lord Randolf Čerčil"... Dobio je Nobelovu nagradu za književnost 1953. godine. Umro je 1965. godine.

1955. - Umro je srpski kompozitor Josip Slavenski, profesor Muzičke akademije u Beogradu, koji je, težeći oblikovanju nacionalnog izraza, spojio muzički folklor pojedinih balkanskih naroda s modernom evropskom muzičkom tehnikom. Dela: "Balkanofinija" za orkestar, "Simfonija Orijenta" za hor i orkestar, "Pesme moje majke" za glas i gudački kvartet, četiri gudačka kvarteta, violinski koncert, horovi, sonata za violinu i klavir.

1957. - Umro je srpski slikar Paja Jovanović, predstavnik akademskog realizma, prvi srpski slikar koji je stekao evropsku reputaciju. Najveći deo života proveo je u Beču, gde je i umro. Izuzetno je vladao slikarskim zanatom i inspirisao se srpskom istorijom. Naslikao je velike ikonostase u Sabornoj crkvi u Novom Sadu i u crkvi u Dolovu i portretisao više vladara i crkvenih dostojanstvenika. Radio je i istorijske i folklorne kompozicije, među kojima se posebno ističu "Seoba Srba", "Proglašenje Dušanovog zakonika", "Takovski ustanak", "Mačevanje", "Kićenje neveste".

1977. - Umro je srpski pisac Miloš Crnjanski, možda najveći "mađioničar reči" u našoj književnosti. U Beču i Parizu studirao je istoriju umetnosti i filozofiju, a diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Radio je kao profesor i novinar, a od 1928. bio je u diplomatskoj službi u kojoj ga je u Rimu zatekao Drugi svetski rat. Iz Rima je kasnije otišao u London. Vratio se u Beograd 1965, posle čega je objavio poslednje delo "Embahade". U romanu "Seobe", čiji je prvi deo napisao 1929. a drugi 1962, uspeo je da poetizuje istorijsku viziju inspirisanu tragičnim rasejanjem Srba, a da je pri tom ne liši činjenične osnove. Roman je velika istorijska freska i poema o lutanju i bespuću. Ostala dela: romani "Dnevnik o Čarnojeviću", "Kap španske krvi", "Kod Hiperborejca", "Roman o Londonu", pesme "Lirika Itake", "Lament nad Beogradom", novela "Priča o muškom", drame "Maska", "Konak", "Nikola Tesla", putopisi "Ljubav u Toskani", "Knjiga o Nemačkoj", "Naša nebesa", "Naše plaže na Jadranu".

1996. - U Beogradu je demonstriralo oko 150.000 ljudi, protestujući zbog poništenja izborne pobede opozicione koalicije "Zajedno" na lokalnim izborima.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 1. decembar

​

- Danas je Dan borbe protiv side.

1819. - Rođen je srpski istoričar i publicista Danilo Medaković, veoma zaslužan za širenje knjige u narodu. U vreme revolucije 1848. pokrenuo je list "Napredak", koji je ubrzo zabranjen zbog opozicionog stava prema patrijarhu Josifu Rajačiću, 1851. list "Južna pčela", a 1852. "Srpski dnevnik" s književnim dodatkom "Sedmica". Napisao je "Povjesnicu srpskog naroda".

1835. - Hans Kristijan Andersen objavio je svoju prvu knjigu bajki.

1898. - U skupštini Srbije podnesen je prvi predlog za osnivanje Univerziteta u Beogradu, odnosno za reorganizaciju Velike škole i njeno prerastanje u Beogradski univezitet. Potom je izrađeno više projekata zakona, ali je tek u februaru 1905. usvojen predlog ministra prosvete Andre Nikolića, čime su stvoreni uslovi za otvaranje Univerziteta u oktobru 1905.

1903. - Snimljen je prvi vestern film - "Velika pljačka voza".

1918. - U Beogradu je proglašena Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, s princem Aleksandrom I Karađorđevićem kao regentom i Beogradom kao prestonicom, koja je 1929. dobila ime Jugoslavija. Ujedinjenje jugoslovenskih zemalja omogućila je pobeda srpske vojske u Prvom svetskom ratu i u novu državu su uključene nezavisne predratne srpske države - Srbija (proširena Vardarskom Makedonijom posle balkanskih ratova) i Crna Gora i teritorije u sastavu poražene Austro-Ugarske (Hrvatska, Slovenija, Bosna i Hercegovina, Dalmacija i Vojvodina, čija je skupština odlučila da Vojvodina prvo uđe u sastav Srbije, a potom u Kraljevinu SHS).

1971. - U Karađorđevu je na sednici Predsedništva Saveza komunista Jugoslavije smenjen deo rukovodstva Saveza komunista Hrvatske - nosilaca politike tzv. masovnog pokreta. Time je privremeno zaustavljena šovinistička pomama u Hrvatskoj. Ocenjeno je da i u drugim republikama ima pojava suprotnih politici rukovodstva SKJ, pa su usledile čistke u Srbiji, Sloveniji i Makedoniji koje su, posebno u Srbiji u kojoj je smenjeno na stotine uspešnih direktora pod optužbom za tehnokratizam, u korenu sasekle sve pokušaje političke demokratizacije društva i suštinskih reformi privrede.
1974. - Umro je Lajoš Zilahi, mađarski romansijer i dramatičar. Već njegovo prvo delo ,"Samrtno proleće", probudilo je pažnju fabulom i individualnošću stila. Roman "Ararat", napisan posle Drugog svetskog rata, kao i nastavak tog romana, "Anđeo u buri", objavljeni su na više evropskih jezika. Jedan je od mađarskih pisaca koji je požnjeo najviše uspeha i izvan svoje zemlje.
1974. - Jacqueline Hansen postavila je ženski svetski rekord u maratonu (2:43:54.5).

1976. - Angola je primljena u Ujedinjene nacije.

1981. - U najvećoj nesreći u istoriji jugoslovenskog vazduhoplovstva, u avionu "DC-9 super 80" ljubljanske "Inex-adria avioprometa", koji je udario u planinu u blizini Ajačija na Korzici, poginulo je svih 178 putnika i članova posade.

1992. - Ostavke u prvoj vladi Savezne Republike Jugoslavije podneli su potpredsednik Oskar Kovač i članovi Radmila Milentijević i Nikola Šainović, potkopavši poziciju premijera Milana Panića. Nepun mesec dana kasnije, Savezna skupština izglasala je nepoverenje vladi.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 2. decembar

​

1804. - Papa Pije VII krunisao je u Parizu Napoleona kao prvog francuskog cara.

1805. - Kod Austerlica (češki Slavkov) kraj Brna u Čehoslovačkoj, Napoleon je potukao mnogo veću vojsku ruskog cara Aleksandra I i austrijskog cara Franje II. Napoleon je imao oko 70.000 ljudi, a Austrijanci i Rusi oko 160.000. To je jedna od najsjajnijih Napoleonovih pobeda.

1823. - Američki predsednik Džejms Monro proklamovao je tzv. Monroovu doktrinu, koja je postala geslo: "Amerika Amerikancima". Njom je sprečio reakcionarnu intervenciju Svete alijanse, koja je nameravala da nasilno uguši pobune srednjoameričkih i južnoameričkih kolonija protiv Španije i Portugalije. Mada je doktrina predstavljala demokratsko načelo, u suštini je odražavala težnju da se zagospodari tržištima i sirovinskim bazama celog američkog kontinenta i da se sa njega potisne uticaj evropskih sila.

1848. - Franc Jozef je postao car Austrije i kralj Mađarske.

1877. - Premijerno je izvedena najčuvenija opera francuskog kompozitora Kamija Sen-Sansa - "Samson i Dalila"

1914. - Austrougarska vojska je u Prvom svetskom ratu okupirala Beograd, ali je ubrzo bila prinuđena da ga napusti posle velikog poraza koje su joj srpske trupe nanele u Kolubarskoj bici.

1933. - Fred Aster snimio je svoj prvi film - "Dancing Lady".

1943. - Odlukom Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije, na području Pljevalja je u Drugom svetskom ratu od vojnika italijanskih divizija "Venecija" i "Taurinenze" formirana italijanska partizanska divizija "Garibaldi" i stavljena pod komandu štaba Drugog udarnog korpusa Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije.

1945. - Na zajedničkoj sednici oba doma Ustavotvorne skupštine usvojen je jugoslovenski ustav.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 3. decembar
​

1586. - Ser Tomas Heriot (Thomas Herriot) doneo je krompir u Englesku iz Kolumbije.

1621. - Galileo Galilej usavršio je teleskop.

1828. - Endru Džekson (Andrew Jackson) izabran je za sedmog predsednika SAD-a.

1910. - U Parizu su prvi put javno prikazana neonska svetla.

1914. - U jeku Kolubarske bitke u Prvom svetskom ratu, komandant Prve srpske armije, general Živojin Mišić, odlučio je da srpska vojska pređe u kontraofanzivu. Prva armija brzo je probila neprijateljsku odbranu i izbila na planinski masiv Suvobor-Maljen, a Druga armija i Odbrana Beograda slomile su otpor austrougarske Pete armije i proterale je preko Save. Posle velike pobede srpske vojske, koja je imala ogroman vojni i politički značaj za Srbiju i njene saveznike u Prvom svetskom ratu, Mišić je unapređen u čin vojvode.

1915. - Srpska vojska praćena izbeglicama počela je u Prvom svetskom ratu povlačenje kroz Crnu Goru i Albaniju, jedinstveno u istoriji ratovanja, u kojem je od gladi i bolesti umrlo više od 240.000 ljudi. Na ostrvo Krf stiglo je 135.000 vojnika, a u Bizertu oko 12.000, od kojih je ponovo formirana Srpska armija koja je 1918. oslobodila okupiranu zemlju.

1923. - Rođena je Marija Kalas (pravo prezime Kalogeropoulos), operska pevačica, sopran, grčkog porekla. Karijeru je započela 1947. nastupivši na najvećim svetskim operskim pozornicama u ulogama dramskog, lirskog i koloraturnog karaktera. Veliki glasovni raspon i sugestivna gluma - doprineli su njenoj svetskoj slavi.

1952. - Umro je srpski političar, pozorišni i književni kritičar Milan Grol, dugogodišnji dramaturg i upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu, od 1940. šef Demokratske stranke. Kao blizak saradnik najuglednijeg srpskog književnog kritičara Jovana Skerlića, objavio je mnoštvo književnih i pozorišnih kritika u "Srpskom književnom glasniku". U Drugom svetskom ratu bio je ministar u jugoslovenskoj emigrantskoj vladi u Londonu. U zemlju se vratio 1945. i jedno vreme bio je potpredsednik vlade, ali je ubrzo odstranjen iz političkog života, budući da je komunistički režim Josipa Broza sprovodio parlamentarnu demokratiju kao formu bez ikakvog sadržaja. Dela: članci i eseji "Pozorišne kritike", "Iz pozorišta predratne Srbije", "Iz predratne Srbije"

1947. - Komad Tenesi Vilijamsa "Tramvaj zvani želja" premijerno je izveden u Njujorku.

1961. - Anton Geesink je prvi nejapanac koji je postao svetski prvak u džudou.

1967. - Dr Kristijan Bernard (Christian Barnard) izvršio je prvu transplataciju ljudskog srca.

1978. - Umrla je srpska glumica Ljubinka Bobić, članica beogradskog Narodnog pozorišta, koja je 1921. započela karijeru u Beogradu kao tumač uloga naivnih, nestašnih, vragolastih devojaka, osvojivši na prečac gledalište vedrinom i neposrednošću. Tumačeći kasnije karakterne uloge, iskazala je izuzetno scensko umeće. Njenu karijeru najviše je obeležila nenadmašna interpretacija Živke u "Gospođi ministarki" Branislava Nušića.

1984. - U Viskonsinu u SAD-u venčali su se najstariji mladoženja na svetu, Hari Stivens (Harry Stevens), star 103 godine, i njegova nevesta Telma Lukas (Thelma Lucas), 83 godine

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 4. decembar

​

- Danas je Vavedenje Presvete Bogorodice, dan kada je, prema hrišćanskom verovanju, mala Marija, kasnije Sveta Bogorodica, prvi put uvedena u hram. Kada je Marija napunila tri godine, njeni roditelji Joakim i Ana doveli su je iz Nazareta u Jerusalim da je predaju Bogu u hram, u kojem je potom boravila devet godina. Smatra se pretežno ženskim praznikom.

1644. - U Minsteru je sazvan prvi evropski mirovni kongres.

1841. - U Beogradu je u "Pozorištu na Đumruku" održana prva predstava s diletantima - drama Jovana Sterije Popovića "Smrt Stefana Dečanskog". Pozorište je organizovao srpski reditelj, scenograf, glumac, pisac i prosvetni radnik Atanasije Nikolić. Tada je štampan prvi pozorišni plakat kod nas i raspisan prvi književno-dramski konkurs za dela "po narodnom karakteru i običajima ustrojenim". Pozorište se održalo samo godinu dana.

1888. - Na Cetinju je rođen jugoslovenski kralj Aleksandar I Karađorđević, kralj Ujedinitelj. Školovao se u Švajcarskoj, Rusiji i na francuskoj vojnoj akademiji Sen-Sir, govorio je tečno francuski i ruski. Postao je prestolonaslednik 1909. umesto starijeg brata Đorđa, a od 1914. Srbijom je kao regent vladao u ime bolesnog oca kralja Petra. Bio je na čelu Vrhovne komande srpske vojske u pobedonosnim ratovima od 1912. do 1918. u kojima je ispoljio izuzetnu hrabrost. Postao je kralj Srba, Hrvata i Slovenaca 6. novembra 1921. Ubijen je prilikom atentata u Marseju, u kojem je ubijen i šef francuske diplomatije Žan Luj Bartu; atentat su organizovali hrvatske ustaše i italijanski fašisti 9. oktobra 1934. godine.

1890. - Rođen je srpski kompozitor i etnomuzikolog Kosta Manojlović, profesor i prvi rektor Muzičke akademije u Beogradu. Muzičke studije završio je u Oksfordu. Zapisao je veliki broj narodnih melodija, kojima se inspirisao u komponovanju. Napisao je "Spomenicu Stevanu Mokranjcu" i etnomuzikološke studije "Muzičke karakteristike našeg juga", "Muzičko delo našeg sela", "Narodne melodije u istočnoj Srbiji". Dela: ciklusi horova "Žalne pesme", "Pesme zemlje Skenderbegove", "Pesme zemlje Raške", solo pesme, obrade narodnih pesama.

1912. - Posle pobeda u Prvom balkanskom ratu, balkanski saveznici, Srbija, Crna Gora, Grčka i Bugarska, potpisali su primirje s Turskom.

1924. - Umro je srpski lekar dr Vojislav Subotić, vodeći hirurg u Srbiji tog doba, šef hirurškog odeljenja Opštedržavne bolnice u Beogradu, osnivač Medicinskog fakulteta u Beogradu. Objavio je niz radova iz abdominalne hirurgije, urologije, ortopedije.

1961. - Muzej moderne umetnosti izložio je greškom naopačke Matisovu sliku "Le Bateau", koja je tako stajala 47 dana.

1976. - Američka glumica Elizabet Tejlor udala se po sedmi put, ovoga puta za Džona Vornera (John Warner).

1980. - Dva meseca nakon smrti bubnjara Džona Bonama (John Bonham), raspala se kultna grupa Led Zeppelin.

1982. - Kina je usvojila svoj ustav.

1994. - Predsednik Srbije Slobodan Milošević i ministri inostranih poslova Velike Britanije i Francuske, Daglas Herd i Alen Žipe, saglasili su se u razgovorima u Beogradu da za krizu u Bosni i Hercegovini ne postoji vojno rešenje.

1995. - Ministri inostranih poslova Evropske unije su na sastanku u Briselu suspendovali sankcije Saveznoj Republici Jugoslaviji.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 5. decembar

​

1492. - Kolumbo je otkrio Haiti (El Espanola).

1766. - Održana je prva aukcija u aukcijskoj kući "Christie's".

1791. - U Beču je preminuo Volfgang Amadeus Mocart, austrijski kompozitor, jedan od najvećih muzičkih stvaralaca u svetu. Već u ranom detinjstvu (rođen je 1756. godine i svake godine se u njegovom rodnom mestu Salcburgu organizuje muzički festival u njegovu čast) afirmisao se i kao kompozitor i kao izvođač na čembalu i drugim instrumentima. Veoma plodan, naročito se istakao u operi, ali je komponovao i veliki broj simfonija, drugih orkestarskih kompozicija, kamernu muziku, mise, nedovršeni "Rekvijem"... Dela: opere "Čarobna frula", "Figarova ženidba", "Otmica iz saraja", "Doh Žuan"...

1830. - Premijerno je izvedena "Fantastična simfonija" Hektora Berlioza.

1901. - Rođen je Volt Dizni, američki crtač i filmski producent, tvorac modernog crtanog filma. Godinama je suvereno vladao svetom crtanog filma, jer je bilo teško nadmašiti njegovu tehniku, poetsku snagu i duhovitost. Njegovi junaci su Miki Maus, Paja Patak, Pata, Šilja, Pluton i drugi. Dobitnik je nekoliko Oskara. Proslavio se i dokumentarni filmovima: "U dolini dabrova", "Život barskih ptica", "Pustinja koja živi"... Umro je 1966. godine.

1929. - Osnovana je prva nudistička organizacija.

1929. - Ukinuti su "Jugoslovenski soko", "Hrvatski soko", "Orao" i "Srpski soko" i stvorena je "Viteška organizacija Soko Kraljevine Jugoslavije".

1943. - Velika Britanija je u Drugom svetskom ratu zvanično otkazala pomoć četnicima Draže Mihailovića zbog saradnje s okupatorom.

1952. - U Beogradu je osnovan Muzej Nikole Tesle, koji je otvoren 20. oktobra 1955. Muzejska postavka sadrži više od 150.000 dokumenata, modele aparata, patente, makete, biblioteku i mnoštvo knjiga i članaka objavljenih o genijalnom srpskom naučniku i njegovom stvaralaštvu.

1967. - Umro je srpski klasični filolog Miloš Đurić, član Srpske akademije nauka i umetnosti, predsednik Srpske književne zadruge i urednik časopisa "Živa antika", jedan od najvećih svetskih helenista 20. veka, ali i najvoljenijih profesora Beogradskog univerziteta. Objavio je više od 200 radova iz klasične književnosti i filozofije. Umnogome je izgradio srpsku terminologiju za odgovarajuće grčke mitološke i filozofske pojmove. Neprevaziđeni su njegovi prevodi Eshila, Sofokla, Platona, Aristotela, Plutarha i Homerovih epova "Ilijada" i "Odiseja", ali i savremenika, Alfreda Adlera, Karla Gustava Junga, Vila Duranta, Rabindranta Tagore. Dela: "Vidovdanska etika", "Filosofija panhumanizma", "Racionalizam u savremenoj nemačkoj filosofiji", "Problemi filosofije kulture", "Istorija helenske etike", "Ogledi iz grčke filosofije umetnosti", "Aristotelovo etičko učenje", "Iz helenskih riznica", "Platonova akademija i njen politički rad", "Sofisti i njihov istorijski značaj", "Istorija helenske književnosti".

1996. - Zaigravši u ekipi Portlanda, Džermen O'Nil (Jermaine O'Neal) postao je najmlađi igrač u NBA ligi - imao je svega 18 godina.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 6. decembar
​

1240. - Predvođeni Batu Kanom, Mongoli su osvojili i uništili Kijev.

1732. - U Njujorku je izvedena prva predstava u kojoj su glumili profesionalni glumci.

1768. - Izašlo je prvo izdanje enciklopedije "Britanika".

1833. - Rođen je srpski pisac Jovan Jovanović Zmaj, član Srpske kraljevske akademije, liričar bogate invencije, prema oceni književne kritike - "pesnički izraz duhovnog i duševnog života srpskog naroda" u drugoj polovini 19. veka. Osnovnu školu učio je u rodnom Novom Sadu, gimnaziju u Halašu i Požunu (Bratislava), a maturirao je u Slovačkoj Trnavi. Pre medicine, koju je završio u Pešti, studirao je prava u Pešti, Pragu i Beču. Radio je kao lekar u Novom Sadu, Pančevu, Sremskim Karlovcima, Futogu, Beogradu, Zagrebu i Beču, a u Beogradu je od 1890. do 1898. bio dramaturg Narodnog pozorišta. Kao pesnik se razvijao pod uticajem srpske narodne poezije i lirike Branka Radičevića. Ispevao je zbirke ljubavnih pesama "Đulići" i "Đulići uveoci" - potresne, elegične ispovesti posle smrti supruge i četvoro dece. Napisao je veliki broj rodoljubivih i izuzetno vrednih političko-satiričnih pesama, a kao dečji pesnik dosegao je vrlo visok nivo u srpskoj književnosti. Osnovao je i uređivao književni list "Javor", satirične listove "Zmaj", "Žiža", "Starmali" i dečji list "Neven". Prevodio je s ruskog, nemačkog, mađarskog i engleskog. Ostala dela: knjiga pesama "Pevanija", pesnička legenda "Vidosava Branković", šaljivi komad "Šaran".

1876. - u SAD-u je počeo sa radom prvi krematorijum.

1926. - Umro je Klod Mone, francuski slikar, jedan od glavnih osnivača impresionizma. Po njegovoj slici "Impresija", izloženoj 1874. u Parizu, dato je ime celom slikarskom pravcu čiji je Mone bio, veruju mnogi istoričari umetnosti, najdosledniji i najuticajniji predstavnik. Počeo je kao realist pod uticajem G. Kurbea, a docnije je prešao na slikanje predela, uzimajući motive iz Pariza i okoline, pri čemu su ga najviše interesovali efekti svetlosti na vodi. Uopšte, svetlost i pokret bile su dve velike teme po kojima se impresionizam bitno odvojio od realističkog slikarstva. U želji da što vernije na platno prenese kolorističke preobražaje do kojih dolazi usled promene osvetljenja, Mone je morao da reaguje, tj. slika, izuzetno brzo. Stoga je njegov potez neretko bio žustar i iskidan, jer mu je daleko važnije bilo da što autentičnije zabeleži svoje zapažanje i doživljaj nego da podrobno opiše predmet. Slikao je iste motive u različita doba dana, od jutra do večeri, nastojeći pre svega da prikaže kako se usled treperenja svetlosti iz časa u čas menjaju lokalni ton oblika i njegova struktura i stvarajući tako nadasve originalne serije ili cikluse, kakvi su "Plastovi", "Stanica Sen Lazar", "Lokvanji" i najpoznatiji među njima - "Ruanska katedrala", ciklus u kom je u dematerijalizaciji oblika slikar otišao najdalje. Izvršio je ogroman uticaj na evropsko slikarstvo. Umro je 1926. godine.

1929. - U Turskoj su žene dobile pravo glasa.

1942. - Na prvoj zemaljskoj konferenciji u Bosanskom Petrovcu, osnovan je Antifašistički front žena (AFŽ).

1959. - Umro je srpski pisac Jovan Palavestra, koji je pisao pripovetke i drame, pozorišnu i književnu kritiku. Dela: drame "Savesti na vetru", "Čovjek koji se snašao", "Veliki skandal", zbirke pripovedaka "Sivi vidici", "Na belom hlebu".

1978. - Španija je usvojila svoj ustav.