Na današnji dan

Ana_ana · 17.11.2009

Dogodilo se na današnji dan - 17. novembar

1558. - Posle smrti kraljice Marije Tjudor, na engleski presto stupila je njena 25-godišnja polusestra Elizabeta. Elizabeta je bila ćerka Henrija VIII i Ane Bolen. Oslanjajući se na plemstvo i trgovačko-bankarsku buržoaziju, sprovela je niz mera koje predstavljaju prekretnicu u istoriji Engleske: još oštrije "ograđivanje" i proterivanje seljaka sa zemlje, osnivanje Londonske berze (1566) i niza trgovačkih kompanija (najvažnija Istočnoindijska 1600.), jačanje trgovačke i ratne mornarice, osiguranje prevlasti anglikanske crkve (pogubljenje Marije Stujart) i osvajačka kolonijalna politika koja je, posle sloma španske "Nepobedive armade", osigurala Engleskoj 1588. pomorsko prvenstvo i položaj najjače kolonijalne sile.

1839. - U Milanu, u operi Skala, premijerno je izvedena prva opera italijanskog kompozitora Đuzepea Verdija "Oberto, conte di San Bonifacio". Opera je naišla na ovacije, a sledećeg dana je kompozitora primio Bartolomeo Mereli, impresario Skale, sa ponudom da Verdi napiše još tri opere za ovu kuću. Godine 1842. opera "Nabuko" je Verdiju donela slavu svetskih razmera, a on je nastavio sa komponovanjem i iza sebe ostavio niz opera kao što su: "Lombardi", "Travijata", "Trubadur", "Rigoleto", "Aida", "Otelo", "Falstaf"...

1864. - Rođen je osnivač srpskog zemljoradničkog zadrugarstva Mihailo Avramović, koji je prvu zadrugu osnovao 1894. u selu Vranovo, izradio nacrt prvog srpskog zakona o zadrugama i pokrenuo list "Zemljoradnička zadruga", uređujući ga 20 godina. Objavio je veliki broj radova o poljoprivredi, a njegovo najveće i poslednje delo je "Sociologija zadrugarstva". Učestvovao je u stvaranju Međunarodnog zadružnog saveza.

1869. - Otvoren je Suecki kanal, najveći morski kanal na svetu, dug oko 160 kilometara, koji spaja Sredozemno i Crveno more i predstavlja neposrednu pomorsko-kanalsku vezu izmeđi Istoka i Zapada. Kanal je prokopan (1858-1869) po planu i pod rukovodstvom Francuza Ferdinanda de Lesepsa. Kanal skraćuje put iz Evrope za Indiju 40-60%. Carigradskom konvencijom od 29. oktobra 1888. proglašena je neutralnost kanala koji je otvoren za saobraćaj svih nacija.

1917. - Umro je Ogist Roden, francuski vajar, jedan od najvećih umetnika s kraja 19. i početka 20. veka. Njegovo delo je u znaku sinteze romantičkog duha 19. veka i modernih težnji. Spaja divlju energiju sa najfinijim lirizmom, realizam sa smelim postupkom koji prelazi u moderan ekspresionizam. Simbolizam takođe nije bio bez izvesnog odjeka u njegovom delu. Ipak, najčešće ga smatraju predstavnikom impresionizma u skulpturi - po sposobnosti da fiksira trenutak unutarnjeg i spoljnjeg života. Iako se na njegovo delo reflektuju često protivrečna strujanja koja obeležavaju kraj jedne i početak druge epohe, ono je retke snage i homogenosti - istovremeno rezime prve i anticipacija druge. Dela: "Poljubac", "Balzak", "Građanin Kalea", "Vrata pakla" i mnogobrojne biste i aktovi.

1965. - Prva prezentacija televizije u boji kod nas, po sistemu SECAM.

1977. - Održan je izbor za Mis sveta na kojem je mis Velike Britanije nosila bikini od platine vredan 9.500 dolara.

1996. - U drugom krugu lokalnih izbora u Srbiji, koalicija opozicionih partija "Zajedno" pobedila je u najvećem broju velikih gradova, uključujući Beograd, Niš, Novi Sad i Kragujevac.

Ana_ana · 18.11.2009

Dogodilo se na današnji dan - 18. novembar

1739. - Otomanskom carstvu su Beogradskim mirom, posle 21 godine pod Austrijom, ponovo pripali Beograd i sve teritorije severno od Zapadne Morave.

1786. - Rođen je Karl Marija fon Veber, nemački kompozitor, tvorac nemačke romantične opere. Komponovao je i orkestarske kompozicije, horove, kamernu muziku, kantate i dr. Vodio je opere u Pragu u i Drezdenu, a takođe je radio i u Londonu, gde je i umro. Dela: opere: "Silvana", "Eurijanta", "Ribecal" (nedovršena), "Čarobni strelac", "Oberon"...

1836. - Rođen je Čezare Lobrozo, italijanski antropolog, osnivač reakcionarne kriminalističke antropologije. Postavio je tezu urođenosti zločinačkih sklonosti i teoriju o uskoj povezanosti između genija i ludaka. Glavna dela: "Genije i ludilo" i "Genijalni čovek".

1905. - Rođen je srpski pisac i revolucionar Jovan Popović, pripadnik grupe pisaca koja je između dva svetska rata negovala socijalnu literaturu. Posle zavođenja Šestojanuarske diktature 1929, osuđen je zbog komunističke propagande. Nakon oslobođenja Jugoslavije u Drugom svetskom ratu, pokrenuo je i jedno vreme uređivao "Književne novine". Dela: zbirke pesama "Hadžija večnosti", "Lasta u mitraljeskom gnezdu", "Ples nad prazninom", proza "Lica u prolazu", "Istinite legende", "Reda mora da bude", "Sremska hronika", studije i eseji "Đura Jakšić i njegovo doba", "Sterija i počeci srpske drame", "Svetozar Marković".

1915. - U Kačaničkom tesnacu na Kosovu i Metohiji srpska vojska je u Prvom svetskom ratu vodila žestoku borbu s bugarskim trupama koje su udarile s leđa i time onemogućile njeno povlačenje prema Skoplju u susret saveznicima. Premorene i desetkovane srpske trupe, pritisnute nemačkim snagama sa severa i bugarskim s juga, morale su da obustave pokret prema Skoplju i ubrzo je srpska Vrhovna komanda naredila povlačenje preko Albanije.

1935. - Grad Veliki Bečkerek menja ime u Petrograd, a 1946. u današnje ime - Zrenjanin.

1956. - Umro je srpski glumac Dobrica Milutinović, najveći srpski romantičarski pozorišni glumac izuzetnog glasa i retkog temperamenta. Kao prvak Drame nacionalnog teatra, više od pola veka je s ogromnim uspehom igrao niz uloga iz klasičnog pozorišnog repertoara i najznačajnije likove iz nacionalnog repertora. U Beograd je došao 1898. na poziv upravnika Narodnog pozorišta Branislava Nušića. Muzej pozorišne umetnosti i Savez dramskih umetnika Srbije su 1980. u saradnji sa Zlatarom Majdanpek ustanovili "Prsten Dobrice Milutinovića", nagradu za glumačko životno delo.

1978. - Članovi sekte "People's Temple", koju je predvodio Džim Džouns, izvršili su masovno samoubstvo ispijanjem cijanida. Opšti bilans je bio 913 mrtvih ljudi, među kojima i 276 dece.

1991. - Sobranje Makedonije usvojilo je Ustav koji je tu bivšu jugoslovensku republiku označio kao nezavisnu državu u postojećim administrativnim granicama. Od 120 poslanika za Ustav su glasala 92.

Ana_ana · 19.11.2009

Dogodilo se na današnji dan - 19. novembar

1493. - Kristofor Kolumbo otkrio je Portoriko na svom drugom putovanju.

1828. - Umro je Franc Šubert, austrijski kompozitor i jedan od najznačajnijih predstavnika muzičkog romantizma, svakako najistaknutiji kompozitor lida. Živeo je i radio u Beču. Komponovao je nekoliko stotina solo pesama, među kojima su i ciklusi "Lepa mlinarica", "Zimsko putovanje", "Labudova pesma", zatim opere, operete, scensku muziku za "Rozamundu", simfonije (najpoznatija je "Nedovršena u H-molu"), "Moments musicaux" za klavir, kamernu muziku...

1917. - Rođena je Indira Gandi, indijski političar i socijalni radnik, ćerka Džavaharlala Nehrua. Studirala je u Švajcarskoj i na Oksfordu. I pre Drugog svetskog rata bavila se politikom, pa je bila zatvarana. Godine 1947. učestvovala je u pokretu za nezavisnost Indije pod vođstvom Mahatme Gandija. Posle rata je bila član i rukovodilac brojnih zdravstvenih i dečjih ustanova. Od 1959. do 1960. bila je predsednik Sveindijske kongresne stranke, a od 1960. član Izvršnog odbora UNESKO-a. Bila je ministar informacija u vladi B. Šastrija, a posle njegove smrti 1966, izabrana je za predsednika vlade Indijske unije.

1942. - Sovjetski general Georgij Žukov, pokrenuo je operaciju Uran, veliku sovjetsku kontraofnazivu koja je promenila tok bitke za Staljingrad.

1949. - Princ Renije krunisan je u Monaku.

1969. - Pele je postigao svoj 1000. gol na fudbalskoj utakmici protiv Tima "Vasko de Gama" na Marakani u Rio de Ženeiru. Jedan od najvećih svetskih fudbalera, Pele je rođen 1940. godine u Brazilu kao Edson Arantes do Nascimento. Sa samo 17 godina odveo je nacionalnu reprezentaciju do pobede na Svetskom prvenstvu, postigavši dva gola u finalnoj utakmici protiv Švedske. Još dva puta je nacionalni tim Brazla bio svetski prvak zahvaljujući Peleu, a njegov matični klub "Santos" osvojio je tri nacionalna klupska prvenstva, dva kupa Južne Amerike i titulu klupskog svetskog šampiona 1963. godine. Pele je objavio da se povlači iz fudbala 1974. godine, ali je 1975. potpisao sedam miliona dolara vredan ugovor sa timom "New York Cosmos". Ovaj tim odveo je u Ligu šampiona i učinio mnogo za promovisanje fudbala u SAD-u. Prvog oktobra 1977. odigrao je poslednju utakmicu, i to protiv svog starog tima "Santosa". U toku svoje duge karijere, Pele je postigao 1282 gola u 1363 utakmice.

1985. - Američki predsednik Ronald Regan i sovjetski predsednik Mihail Gorbačov sastali su se prvi put.

Ana_ana · 20.11.2009

Dogodilo se na današnji dan - 20. novembar

1847. - Umro je srpski pisac, prevodilac i glumac Joakim Vujić, otac srpskog pozorišta. Gimnaziju je učio u Kaloči i Segedinu, licej i prava u Požunu (Bratislava), dosta je putovao učeći strane jezike. Prva "teatralna predstavlenija" priredio je u Pešti, Baji i Segedinu između 1813. i 1815, a u Zemunu 1823. U Srbiji je s prekidima boravio od 1833. do smrti, a u Kragujevcu i Beogradu je, kao "knjaževsko-serbskog teatra direktor", osnovao 1834. i 1836. prve pozorišne trupe. Bio je protivnik jezičke reforme Vuka Karadžića. Napisao je "Putešestvija" i 21 dramsko delo, uključujući "Kreštalicu", "Fernanda i Jariku" i "Ljubovnaju zavist čerez jedne cipele".

1863. - Rođen je srpski pisac Bogdan Popović, profesor Univerziteta u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije, jedan od osnivača "Srpskog književnog glasnika" i tvorac "beogradskog književnog stila". Važio je za velikog arbitra u estetici i znatno je uticao na evropeizaciju srpske književnosti uoči Prvog svetskog rata. Objavio je "Antologiju novije srpske lirike" i veći broj studija iz književnosti i umetnosti.

1914. - Na Vrapčem brdu kod Lazarevca u Prvom svetskom ratu u Kolubarskoj bici poginuo je srpski oficir Dimitrije Tucović, vođa socijalističkog pokreta u Srbiji. Predvodio je 5. aprila 1903. demonstracije u Beogradu protiv režima kralja Aleksandra Obrenovića i potom morao da emigrira. Posle Majskog prevrata, osnivački kongres Srpske Socijaldemokratske partije proglasio je u avgustu 1903. partijskim organom "Narodne novine", koje je uređivao Dimitrije Tucović. Diplomirao je prava u Beogradu 1906, sekretar partije postao je 1908, a teorijski časopis "Borba" pokrenuo je 1910. Na Međunarodnom kongresu socijalista u Kopenhagenu 1910. održao je značajan govor o austrougarskoj aneksiji Bosne i Hercegovine, ukazavši na pogrešan stav austrijskih socijalista u nacionalnom pitanju i odneo ubedljivu pobedu u polemici s jednim od vođa socijalističke partije Austrije, Karlom Renerom (Renner), austrijskim kancelarom posle Prvog svetskog rata. Objavio je oko 600 radova u domaćim i stranim listovima. Bio je pacifista i vatreni protivnik rata, ali se kao rodoljub borio u oslobodilačkim ratovima Srbije. Dela: "Zakonsko osiguranje radnika", "Srbija i Albanija", "Zakon o radnjama i socijalna demokratija", "U izbornu borbu!", "Za socijalnu politiku", "Socijal-demokratski agitator", "Porezi - jedna žalosna glava u politici srpske buržoazije", "Jedinstvo pokreta".

1945. - Počelo je suđenje za ratne zločine u Ninbergu.

1947. - U Vestminsterskoj opatiji u Londonu venčali su se britanska princeza Elizabeta i njen dalji rođak Filip Mauntbaten, bivši princ od Grčke i Danske, koji se odrekao svojih titula kako bi se oženio engleskom princezom. Princezi Elizabeti, naslednici engleskog prestola, bila je 21 godina. Filip Mauntbaten imao je 26 godina i u Drugom svetskom ratu se borio kao britanski pomorski oficir, zbog čega je dobio titulu vojvode od Edinburga veče uoči venčanja sa Elizabetom. Ovo venčanje diglo je duh Britancima suočenim sa ekonomskim poteškoćama u posleratnom periodu. Godine 1952, nakon smrti kralja Džordža VI, Elizabeta je postala nova britanska kraljica, a Filip je okončao svoju pomorsku karijeru kako bi se koncentrisao na nove dužnosti koje je imao kao pratilac britanske kraljice. Tokom svog braka, oni su dobili četvoro dece, prinčeve Čarlsa, Endrjua i Edvarda i princezu Anu.

1975. - Umro je Francisko Franko, španski diktator. Franko je rođen 1892. godine. Sa svojom fašističkom organizacijom, uz pomoć nemačkih nacista i italijanskih fašista, otpočeo je građanski rat (1936-1939), srušio legalni demokratski republikanski poredak i uveo fašističku diktaturu. Od tada na čelu Španije kao apsolutni diktator stoji Franko "kaudiljo" ("vođa kraljevine Španije").

Ana_ana · 21.11.2009

Dogodilo se na današnji dan - 21. novembar

- Danas je praznik Sabor svetog arhangela Mihaila - Aranđelovdan. Sv. Arhanđel Mihailo, poznat kao Aranđelovdan, jedna je od najčešćih srpskih krsnih slava, zaštitnik srpske kraljevske loze Nemanjića. Ovaj starešina anđela (vesnika) Božijih najčešće je predstavljan s terazijama, jer se veruje da on deli duše na pravedne i grešne. Od davnina su ljudi praznovali anđele Božije, ali se to često izmetalo u njihovo obožavanje. Jeretici su ih ponekad tumačili kao bogove ili ih smatrali stvoriteljima čitavog vidljivog sveta. Na četiri-pet godina pre Prvog vaseljenskog sabora, održan je Laodikijski pomesni sabor i tada je 35. pravilom ustanovljeno ispravno poštovanje anđela. U vreme rimskog pape Silvestera i aleksandrijskog patrijarha Aleksandra, ustanovljen je ovaj praznik arhistratiga Mihaila i pročih sila nebesnih u novembru. Zašto baš u novembru? Novembar je zapravo deveti mesec od meseca marta koji se smatra trenutkom stvaranja sveta. A deveti mesec posle marta uzet je zbog devet anđeoskih činova koji su najpre stvoreni. Sveti Dionisije Areopagit, učenik apostola Pavla, opisao je ovih devet činova u knjizi "O nebesnoj Jerarhiji". U toj strogoj anđelskoj hijerarhiji, vojvoda anđelske vojske je arhistratih Mihail, jer je svojim delovanjem spasao mnoge anđele otpale od Boga, koje je Lucifer povukao sobom u propast. Među anđelima vlada savršena jednodušnost i stroga hijerarhija u poslušnosti nižih činova višim, a svih ukupno svetoj Božijoj volji. Arhistratig Mihailo smatra se živim svetiteljem.

1783. - Pilstre de Rozier i markiz d'Arlandes su prvi ljudi koji su leteli balonom.

1832. - Rođen je srpski arhimandrit i istoričar Nićifor Dučić, predsednik Srpskog učenog društva. Bogosloviju je završio u Beogradu, a opštu istoriju, geografiju i filozofiju studirao je na Sorboni. Učestvovao je u Hercegovačkom ustanku Luke Vukalovića 1861. i 1862, potom prebegao u Crnu Goru a 1868. prešao u Srbiju. Bio je vođa dobrovoljačkih četa u srpsko-turskom ratu od 1876. do 1878, predsednik Vrhovnog suda Srbije i poslanik. Svu imovinu je ostavio u dobrotvorne svrhe - u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti postoji njegov fond za nagrađivanje istorijskih dela. Kao sledbenik Vuka Karadžića u "Srpsko-dalmatinskom mozaiku", štampao je radove Vukovom reformisanom azbukom.

1837. - Tomas Moris (Thomas Morris) iz Australije postavio je rekord preskočivši konopac 22.806 puta.

1844. - Rođen je srpski lekar, pisac i političar Vladan Đorđević, član Srpske kraljevske akademije, osnivač Srpskog lekarskog društva i Srpskog društva Crvenog krsta. U vreme kralja Milana Obrenovića, bio je ministar i premijer, ali je emigrirao posle veridbe kralja Aleksandra Obrenovića s dvorskom damom Dragom Mašin. Napisao je više dela iz srpske istorije, romana, putopisa i pripovedaka.

1869. - Rođen je srpski pravnik i istoričar Slobodan Jovanović, profesor Beogradskog univerziteta, predsednik Srpske kraljevske akademije, najznačajniji srpski pravni pisac i teoretičar države u 20. veku. U Londonu je u Drugom svetskom ratu 1942. i 1943. bio predsednik emigrantske jugoslovenske vlade, a posle rata je u odsustvu osuđen na 20 godina robije na procesu Draži Mihailoviću. U svetu je bio izuzetno cenjen i smatran jednim od najvećih svetskih autoriteta u teoriji ustavnog prava, što ilustruje i podatak da mu je francuski predsednik Šarl de Gol poslao Nacrt ustava Pete republike, zamolivši ga da ga prouči i oceni. Umro je 1958. u emigraciji u Velikoj Britaniji. Napisao je mnoštvo studija i rasprava. Dela: "O suverenosti", "O državi" (Osnovi jedne pravne teorije o državi), "Ustavobranitelji i njihova vlada", "Svetozar Marković", "Makijaveli", "Druga vlada Miloša i Mihaila", "Vlada Milana Obrenovića", "Ustavno pravo Kraljevine Srbije", "Ustavno pravo Kraljevine SHS", "Vođe Francuske revolucije".

1871. - Moses Gale patentirao je upaljač.

1877. - Tomas Edison došao je do svog prvog otkrića - fonografa, mašine za beleženje i reprodukciju zvuka.

1902. - Rođen je srpski slikar Marko Čelebonović, učesnik Pokreta otpora u Francuskoj u Drugom svetskom ratu. Potom je bio profesor Akademije likovnih umetnosti u Beogradu, diplomata, generalni sekretar Saveza likovnih umetnika Jugoslavije i doživotni predsednik Međunarodnog udruženja likovnih umetnika. Bio je član likovnih grupa "Oblik" i "Dvanaestorica". Snažno je uticao na generacije mlađih slikara.

1916. - Umro je Franc Josip I, hrvatsko-ugarski kralj i car Austrougarske Monarhije. On je poslednji predstavnik feudalno-apsolutističkih težnji u Evropi, nosilac ideje o pangermanskoj ulozi Austrije, protagonist politike nacionalnog ugnjetavanja i žestok neprijatelj slovenskih naroda.

1980. - Džon Lenon i Joko Ono napravili su svojevrsni skandal pozirajući nagi fotografu Alenu Tanenbaumu.

1981. - Umro je srpski pisac i istoričar umetnosti i književnosti Milan Kašanin, pre Drugog svetskog rata direktor Narodnog muzeja u Beogradu i Muzeja kneza Pavla, a posle rata Galerije fresaka. Pripovetkama "Jutarnja i bdenja" i "Zaljubljenici" u srpsku literaturu je uneo atmosferu vojvođanske palanke, romanom "Pijana zemlja" naslikao je potresnu priču o raspadanju porodice, a studijom "Srpska književnost u srednjem veku" posegao ka korenima srpske književne baštine. Ostala dela: pripovetka "U senci slave", roman "Trokošuljnik", kritike "Savremeni beogradski umetnici", "Pronađene stvari", "Umetničke kritike", "Priviđenja", eseji "Sudbine i ljudi", dela iz istorije umetnosti "Kamena otkrića", "Srpska umetnost u Vojvodini", "Dva veka srpskog slikarstva", "Umetnost i umetnici", "L'art yougoslave".

Ana_ana · 22.11.2009

Dogodilo se na današnji dan - 22. novembar

1868. - Održana je prva pozorišna predstava u Beogradu u zgradi na Varoš-kapiji. Bio je to komad "Đurađ Branković" Karla Obernjika.

1890. - Rođen je Šarl de Gol, francuski general i državnik. U Drugom svetskom ratu je organizovao pokret "Slobodna Francuska" (1940-1944) i vojsku za borbu protiv Italijana i Nemaca. Godine 1958. izabran je za predsednika vlade, a 1959. za predsednika Republike.

1906. - S.O.S je usvojen kao novi signal za pomoć.

1928. - U Parizu je premijerno izvedena orkestarska kompozicija "Bolero" Morisa Ravela.

1950 - Zabeležen je najmanji rezultat u NBA ligi. Utakmica između Ft Wayne Pistons-a i Minneapolis Lakers-a završena je rezultatom 19:18.

1956. - U Melburnu su počele 16. moderne Olimpijske igre.

1963. - Hari Li Osvald izvršio je atentat na američkog predsednika Džona Ficdžeralda Kenedija u Dalasu.

1989. - Jugoslavija je priznala Republiku Koreju (Južna Koreja) i odlučila da s njom uspostavi diplomatske odnose.

1990. - Margaret Tačer podnela je ostavku na mesto premijera Velike Britanije posle 11 godina.

1995. - Posle 1.253 dana blokade, Savet bezbednosti UN jednoglasno je trajno suspendovao sankcije protiv Savezne Republike Jugoslavije.

Ana_ana · 23.11.2009

Dogodilo se na današnji dan - 23. novembar

1852. - Otomansko carstvo počelo je rat protiv Crne Gore, da bi kaznilo Crnogorce zbog pomoći Hercegovcima u borbi protiv Turaka i sprečilo Crnu Goru da postane kneževina s knezom Danilom Petrovićem na čelu. Posle odbijanja Crne Gore da se preda, Turci su krenuli ka Cetinju sa 25.000 vojnika u nameri da razbiju crnogorsku vojsku od oko 9.000 vojnika, ali su se povukli posle intervencije evropskih sila - Rusija i Austrija izdejstvovale su prekid borbi u februaru 1853. Iz rata je Crna Gora, mada materijalno iscrpljena, izašla moralno ojačana, a nezavisnost je izborila i uspostavila granice prema Otomanskom carstvu posle pobede nad turskom vojskom u bici na Grahovu 1858.

1853. - Umro je srpski lekar i kulturni radnik Jovan Stejić, koji je u duhu racionalizma 18. veka gajio kult razuma i propovedao etiku vrline, rada i dužnosti. Studirao je u Pešti i Beču i potom bio lekar u Šapcu, Kragujevcu i Valjevu. Posle štampanja jedne knjige u kojoj se služio novim pravopisom Vuka Karadžića, sukobio se s knezom Milošem Obrenovićem i otišao iz Srbije. Po povratku 1840, postavljen je za načelnika saniteta, zatim za sekretara Državnog saveta. U filozofskim spisima napadao je verski fanatizam. Napisao je stručnu kritiku Vukovog prevoda "Novog zaveta".

1855. - Rođen je srpski pisac Stevan Sremac, član Srpske kraljevske akademije, jedan od najistaknutijih realista u srpskoj književnosti. Pisao je duhovite pripovetke iz provincijskog života u kojem je našao starinsku atmosferu, poetsku nežnost, humorističke zaplete, a pod naslovom "Iz knjiga starostavnih" izdao je poetizovane pripovetke iz narodne istorije. Ostala dela: drame "Ivkova slava", "Zona Zamfirova", romani "Pop Ćira i pop Spira", "Vukadin", politička satira "Luminacija na selu".

1859. - U siromašnoj irskoj porodici rođen je odmetnik sa divljeg zapada poznat kao Billy the Kid. Smatra se da je, pre nego što je poginuo u 21. godini, ubio oko 27 ljudi.

1863. - Patentiran je postupak za pravljenje fotografija u boji.

1881. - Rođena je srpska književnica Milica Janković, koja je slikarsku školu završila u Beogradu, gde je bila nastavnik crtanja. Dela: zbirka pripovedaka "Ispovesti", romani "Pre sreće", "Plava gospođa".

1903. - Jedan od najboljih pevača svoga vremena, Enriko Karuzo, italijanski operski pevač, debitovao je u operi "Rigoleto" pred američkom publikom u Njujorku.

1909. - Rođen je jugoslovenski revolucionar i političar srpskog porekla Aleksandar Marko Ranković, potpredsednik SFRJ i član najužeg rukovodstva vladajućeg Saveza komunista Jugoslavije do smenjivanja sa svih funkcija 1966. Posle zavođenja Šestojanuarske diktature 1929, osuđen je na šest godina robije zbog ilegalne komunističke aktivnosti, a 1940. je postao član Politbiroa Komunističke partije Jugoslavije. U Drugom svetskom ratu je rukovodio pripremama za ustanak protiv okupatorske nemačke vojske i nacistička policija Gestapoa uhapsila ga je u Beogradu krajem jula 1941. Posle hapšenja je zverski mučen i potom prebačen u bolnicu radi lečenja, gde je držan pod stražom, ali je oslobođen smelom akcijom beogradskih skojevaca. Kao organizacioni sekretar KPJ i član Vrhovnog štaba partizanskih jedinica, osnovao je 1944. službu bezbednosti pod nazivom Odeljenje za zaštitu naroda (OZNA). Posle rata je bio ministar unutrašnjih poslova i potpredsednik savezne vlade. Na Četvrtom plenumu Centralnog komiteta SKJ 1966. na Brionima, jugoslovenski predsednik Josip Broz optužio ga je za zloupotrebe Službe državne bezbednosti i "grupašku i antipartijsku delatnost". U skladu s komunističkom praksom političkih obračuna, iskonstruisane optužbe su prihvaćene, iako nisu bile potkrepljene uverljivim dokazima, pa je Ranković smenjen sa svih funkcija. Njegova sahrana 1983. u Beogradu, kojoj je prisustvovalo više od 100.000 ljudi, veoma je uznemirila komunističko rukovodstvo Jugoslavije, koje je u tome videlo znak buđenja "srpskog nacionalizma".

1988. - Poznati hokejaš Vejn Gretski postigao je svoj 600. gol u NHL ligi.

Ana_ana · 24.11.2009

Dogodilo se na današnji dan - 24. novembar

- Danas je praznik Sveti mučenik Stefan Dečanski, kralj srpski - Sveti Mrata. Stefan Dečanski Nemanjić, sin je kralja Milutina, pod čijom je vladavinom Srbija osigurala premoć na Balkanskom poluostrvu. Posle očeve smrti, u borbi za presto nadvladao je brata Konstantina i rođaka Vladislava, sina kralja Dragutina, i krunisan je 1322. u manastiru Žiča. Prethodno je, posle pokušaja da zbaci oca, delimično oslepljen i proteran u Carigrad. Pri oslepljenju, javio mu se sveti Nikola u hramu na Ovčem polju i obećao da će mu vratiti vid. Proveo je pet godina u Carigradu kao zatočenik u manstiru Svedržitelja (Pantokratora). Svojom mudrošću i trpeljivošću, podvigom i blagodušnošću izazvao je divljenje i monaha i celog Carigrada. Kada je prošlo pet godina, sveti Nikola čudotvorno je vratio vid oslepelom kralju Stefanu, koji je odmah zatim podigao hram Visoki Dečani po kojem je i nazvan Dečanski. Pobedio je 1329. vojsku bosanskih feudalaca, a kad su Bugarska i Romeja (Vizantija) sklopile vojni savez protiv Srbije, ne čekajući napad potukao je Bugare kod Velbužda 1330. i osigurao prevlast nad Makedonijom, što je učvrstilo Srbiju kao najmoćniju silu na Balkanu. Kad je pod uticajem druge žene nameravao da presto ostavi sinu iz drugog braka, prvorođeni sin Dušan ga je zbacio i zatvorio u grad Zvečan, gde je zadavljen na današnji dan 1336. godine. Sa svetim Savom i svetim knezom Lazarom, sveti Stefan čini trojstvo najmudrijih, najpožrtvovanijih i najblagodarnijih ličnosti i svetitelja koje je dao srpski narod.

1632. - Rođen je Baruh Spinoza, holandski filozof, materijalist. Polazeći od Dekarta, izgradio je racionalistički monističko-materijalistički, ali metafizički filozofski sistem. Znatno je uticao na kasniji francuski materijalizam. Dela: "Etika", "Teološko-politički traktat" i "Traktat o usavršavanju intelekta".

1859. - Objavljeno je delo slavnog engleskog prirodnjaka i fiziologa Čarlsa Darvina, "Postanak vrsta putem prirodnog odabiranja", u kojem naučnik razjašnjava proces evolucije živog sveta i posledice tog procesa.

1941. - U Drugom svetskom ratu počela je nemačka ofanziva na Užice. Odstupnicu glavnine partizanskih snaga branio je Radnički bataljon i u neravnopravnoj borbi; pet dana kasnije je na brdu Kadinjača, 14 kilometara zapadno od Užica, poginulo 180 branilaca.

1963. - U 12:20 posle podne, u podrumu policijske stanice u Dalasu, Džek Rubi ubio je Harvija Li Osvalda, navodnog atentatora na predsednik Kenedija. Ubistvo je igrom slučaja uživo prenošeno na televiziji.

1989. - Raspuštena je komunistička partija Čehoslovačke.

1980. - Probijena je leva cev tunela "Vračar" novog železničkog čvora u Beogradu. Tunel dug 3.504 metara građen je četiri godine i dva dana.

1996. - Sud je poništio rezultate lokalnih izbora, prema kojima je opoziciona koalicija "Zajedno" osvojila većinu u Skupštini Beograda.

Ana_ana · 25.11.2009

Dogodilo se na današnji dan - 25. novembar

- Danas je praznik Sveti Jovan Milostivi. Ovaj svetitelj rođen je na Kipru u kneževskoj porodici i od detinjstva je vaspitavan kao hrišćanin. Imao je porodicu, ali su mu rano umrli i žena i deca i on je ostao sam. Čuven zbog milosrđa i blagočestivosti, Jovan je izabran za patrijarha aleksandrijskog u vreme cara Iraklija i upravljao je Crkvom deset godina kao istinski pastir, čuvajući je od neznabožaca i jeretika. Bio je uzor krotkosti, milosrđa i čovekoljublja i govorio je: "Ako želiš blagorodstva, ne traži ga u krvi nego u dobrodetelji, jer je to pravo blagorodstvo." Milosrđe i dobrota bile su glavne odlike njegove ličnosti, pa je mislio da Bog ne može poslušati njega ako on ne posluša i ne pomogne ubogima i nevoljnima. Kada su Persijanci krenuli na Misir, patrijarh je otplovio na Kipar, ali se usput razboleo i u svom rodnom mestu na Kipru preminuo 620. godine. Njegove mošti prenesene su najpre u Carigrad, potom u Budimpeštu i najzad u Presburg.

1826. - Rođen je srpski pisac Jovan Đorđević, osnivač Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu i jedan od osnivača Narodnog pozorišta u Beogradu, profesor istorije na Velikoj školi u Beogradu. Kratko je bio i ministar prosvete. Objavio je "Opštu istoriju" i više prevoda, naročito za pozorište. Napisao je alegoriju "Markova sablja", iz koje je pesma "Bože pravde", za koju je muziku komponovao Davorin Jenko, postala srpska himna.

1877. - Izbila je Topolska buna kad su Lepenički i Jasenički bataljon odbili da polože zakletvu i pođu na granicu uoči drugog srpsko-turskog rata. Pobunjenici su s vodnikom Milovanom Žižićem na čelu krenuli u Topolu da bi svrgli dinastiju Obrenović i doveli na vlast princa Petra Karađorđevića. Knez Milan Obrenović poslao je vojsku koja je brzo ugušila bunu, pri čemu je 70 učesnika optuženo za veleizdaju, a 23 osuđeno na smrt.

1914. - Umro je srpski kompozitor slovenačkog porekla Davorin Jenko, autor srpske himne "Bože pravde", član Srpske kraljevske akademije, horovođa i kapelnik Narodnog pozorišta u Beogradu. Komponovao je muziku za oko 90 "komada s pevanjem". Dela: opereta "Vračara", uvertire "Kosovo", "Srpkinja", "Aleksandar", "Đido", "Milan", fantazija "Prvo Doba Srbije", muzika za komade "Blago cara Radovana", "Dobrila i Milenko", "Dušan Silni", "Miloš Obrenović", "Seoba Srbalja", "Pribisav i Božana", "Za veru i slobodu", "Mladost Dositejeva", "Markova sablja", "Proslavljanje kneza Mihajla", "Knez Dobroslav", "Izbiračica", "Krvni mir", "Merima", "Divlji lovac", "Ljubavno pismo", "Četiri miliona rubalja", "Čestitam", "Potera", "Saćurica i šubara", "Vuk Branković", oko 110 horskih kompozicija, 15 crkvenih kompozicija, solo pesme.

1915. - Vrhovna komanda srpske vojske je u Prvom svetskom ratu izdala zapovest o odstupanju preko Crne Gore i Albanije u kojoj je pisalo: "Kapitulacija bi bila najgore rešenje, jer se njome gubi država, a naši saveznici bi nas sasvim napustili." Prilikom povlačenja srpskih vojnika praćenih izbeglicama, povlačenju jedinstvenom u istoriji ratovanja, život je izgubilo više od 240.000 ljudi. Na ostrvo Krf stiglo je 135.000 vojnika, a u Bizertu oko 12.000, od kojih je ponovo formirana srpska armija koja je 1918. oslobodila okupiranu zemlju.

1996. - U Beogradu je demonstriralo više od 100.000 ljudi zbog sudskog poništenja pobede opozicione koalicije "Zajedno" na lokalnim izborima.

Ana_ana · 26.11.2009

Dogodilo se na današnji dan - 26. novembar

- Danas je praznik Sveti Jovan Zlatousti. Rođen je u Antiohiji 354. godine kao sin vojvode. Učio je grčku filozofiju i, prozrevši grčko neznaboštvo, usvojio je hrišćansku veru. Krstio ga je antiohijski patrijarh Meletija, a malo iza toga i njegovi roditelji primiše krštenje. Po smrti roditelja, Jovan se zamonašio, napisao knjigu "O sveštenstvu", a ubrzo potom patrijarh ga je rukopoložio za sveštenika. Proslavio se svojim podvigom, blistavim umom i snažnom reči, a po želji cara Arkadija, Jovan je izabran za patrijarha carigradskog. Šest godina upravljao je Crkvom mudro i revnosno i za to kratko vreme mnogo učinio. Poslao je misionare neznabožačkim Keltima i Skitima. Raširio je milosrdnu delatnost crkve, suzbio je simoniju (prodaja oprosta za novac) u crkvi, postideo jeretike i izboličio caricu Evdoksiju. Rastumačio je Sveto pismo svojim bistrim umom i neverovatnom rečitošću i ostavio Crkvi mnoge dragocene knjige svojih beseda. Narod ga je poštovao, zavidljivci su ga mrzeli, a carica ga je dva puta poslala u izgnanstvo. U mestu Komanu u Jermeniji, na Krstovdan 407. godine, sa Božijim imenom na usnama, duša zlatoustog patrijarha preselila se u Raj. Njegove mošti počivaju u Vatikanu sem glave koja se nalazi u Uspenskom hramu u Moskvi.

1865. - Objavljena je knjiga "Alisa u zemlji čuda".

1893. - Umro je srpski filozof, pisac i političar Milan Kujundžić Aberdar, jedan od prvih profesora filozofije na beogradskoj Velikoj školi, član Srpske kraljevske akademije, predsednik skupštine Srbije i ministar prosvete. Studirao je u Beču, Minhenu i Parizu, diplomirao u Oksfordu. U mladosti je bio jedan od vođa Ujedinjene omladine srpske i urednik njenog glasila "Mlada Srbadija". Stihovi ovog izrazito romantičarskog pesnika pozivali su na borbu protiv ugnjetača, za oslobođenje i ujedinjenje porobljene braće. Dela: "Kratki pregled harmonije u svetu", "Ide li svet na bolje ili na gore", "Filozofija u Srba", "Šta je i koliko u nas urađeno na lođici" (logici), spev "Srpski patrijarh", balada "Nevesta hajdukova".

1922. - U Dolini kraljeva u Egiptu, britanski arheolozi Hauard Karter (Howard Carter) i Lord Karnarvon (Lord Carnarvon) prvi su ušli u Tutankamonovu grobnicu za više od 3.000 godina. Tutankamonove zatvorene odaje bile su misteriozne, nedirnute, a u njima je pronađena kolekcija od nekoliko hiljada neprocenjivih predmeta, uključujući zlatni kovčeg u kojem je bilo mumificirano telo faraona.

1924. - Proglašena je NR Mongolija.

1941. - Liban je dobio nezavisnost od Francuske.

1941. - Američki predsednik Frenklin Ruzelt potpisao je zakon kojim se i zvanično uspostavlja Dan zahvalnosti koji se slavi u SAD-u kao četvrti četvrtak u novembru.

1965. - Francuska je iz Sahare uspešno lansirala satelit "Asterix-1", čime je postala treća kosmička sila nakon SAD-a i Rusije.

2000. - Drugi po visini vrh na Fruškoj gori dobio je naziv Pavlašov čot, po dr Ignjatu Pavlašu, najistaknutijem novosadskom planinaru i predsedniku "Planinarskog društva Fruška Gora", osnovanog 1924. godine, prethodniku Planinarsko-smučarskog saveza Vojvodine (PSSV).