Na današnji dan

[Big Moca]

Dogodilo se na današnji dan - 24. april​

1731 - Umro je engleski pisac Danijel Defo (Daniel Defoe), autor romana "Robinson Kruso".

1792 - Francuski kapetan Klod Žozef Ruže de Lil (Claude-JosephRouget, Lisle) komponovao je "Marseljezu", koja je kasnije postala himna Francuske.

1815 - U Takovu, pod vođstvom Miloša Obrenovića, počeo je Drugi srpski ustanak protiv turske vlasti. Ustanak je okončan sporazumom kojim je Srbija dobila samoupravu. Miloš Obrenović kasnije se izborio za položaj autonomne kneževine i naslednog kneza.

1833 - Rođen je crnogorski vojvoda i pisac Marko Miljanov Popović, koji se istakao u borbi protiv Turaka. Naučio je da čita i piše u 50-toj godini kada se povukao iz javnog života zbog neslaganja sa politikom knjaza Nikole I Petrovića Njegoša ("Primjeri čojstva i junaštva", "Pleme Kuči u narodnoj priči i pjesmi", "Život i običaji Arbanasa").

1856 - Rođen je francuski maršal Filip Peten (Philippe Petain), heroj iz Prvog svetskog rata nakon pobede nad Nemcima kod Verdena. U Drugom svetskom ratu sarađivao je sa nacističkom Nemačkom i bio na čelu kvislinške vlade u Višiju.

1898 - Španija je objavila rat SAD kao odgovor na ultimatum američke administracije da se španska vlast povuče sa Kube.

1903 - Umro je pravnik i istoričar Valtazar Bogišić, ministar pravde u Crnoj Gori od 1893. do 1899. i autor dela "Opšti imovinski zakonik za knjaževinu Crnu Goru" koji je 1888. napisao na zahtev crnogorskog knjaza Nikole I Petrovića Njegoša.

1916 - U Dablinu je počeo antibritanski ustanak ("Uskršnji ustanak") za nezavisnu Irsku Republiku. Britanske trupe ugušile su ustanak za šest dana.

1934 - Rođena je američka filmska glumica Širli Meklejn (Shirley MacLaine). Proslavila se filmovima "Nevolje sa Harijem", "Apartman", "Slatka Irma", "Artisti i modeli" i "Vreme nežnosti", za koji je dobila Oskara.

1945 - Američke trupe su u Drugom svetskom ratu oslobodile nemački koncentracioni logor Dahau.

1950 - Formirana je država Jordan spajanjem kraljevine Transjordanija i Palestine pod jordanskom okupacijom.

1967 - Poginuo je sovjetski kosmonaut Vladimir Mihajlovič Komarov prilikom prizemljenja vasionskog broda "Sojuz 1".

1970 - Kina je lansirala prvi veštački satelit. 1975 - Troje ljudi je poginulo u napadu nemačke terorističke grupe Bader-Majnhof na ambasadu Nemačke u Stokholmu.

1986 - Umrla je Volis Simpson (Wallis), koja je udajom za britanskog kralja Eduarda VIII (Edward) postala vojvotkinja od Vindzora. Ne želeći da se odrekne braka sa Amerikankom, već jednom razvedenom i neplemićkog porekla, kralj je bio prinuđen da 1936. abdicira.

1987 - Slobodan Milošević, tadašnji predsednik Predsedništva Saveza komunista Srbije, posetio je Kosovo Polje i dao podršku Srbima sa Kosova koji su se žalili na sve agresivniji nacionalizam kosovskih Albanaca. Ta podrška, simbolično izražena rečenicom "Niko ne sme da vas bije", označila je početak srpskog populističkog talasa na čijem će čelu u narednih 13 godina biti Slobodan Milošević.

1991 - Vlada Južne Afrike je saopštila da je postigla dogovor s Afričkim nacionalnim kongresom (ANC) Nelsona Mandele da do 30. aprila 1991. oslobodi sve političke zatvorenike.

1992 - Gerilski lideri u Avganistanu dogovorili su se da Savet od 50 članova preuzme vlast posle rušenja komunističkog režima Nadžibulaha.

1996 - Palestinski parlament u izbeglištvu je iz povelje Palestinske oslobodilačke organizacije izbacio odredbu o uništenju Izraela.

1996 - U Pekingu, predsednici Rusije i Kine Boris Jeljcin i Džijang Cemin (Jiang Zemin) dogovorili su se o novim odnosima dve zemlje.

2002 - U svom domu u Njujorku umro je fizičar i profesor u penziji Masačusetskog instituta za tehnologiju (MIT) Viktor F. Vajskopf (Victor Weiškopf), koji je iz Beča došao u Ameriku 1937. i kasnije bio jedan od pronalazača atomske bombe, a potom zagovornik kontrole nuklearnog oružja.

2003 - Južnoafrički sud osudio je heroinu antiaparthejda Vini Madikizela-Mendela, bivšu suprugu nekadašnjeg predsednika Nelsona Mendele, na šest godina zatvora zbog prevare i krađe. Nakon žalbe kazna joj je smanjena na tri i po godine zatvora.

2004 - Papa Jovan Pavle Drugi postavio je jednu opaticu na odgovornu poziciju u Rimokatoličkoj crkvi, treće mesto u kongregaciji koja rukovodi verskim redovima. To je najviše mesto koje je jedna opatica ikada zauzela u adminsitraciji Rimokatoličke crkve.

2004 - SAD su ublažile ekonomske sankcije Libiji, pošto je napustila program proizvodnje oružja za masovno unsistenje. Sankcije su bile na snazi od 1986. godine. 2004 - Kiparski Grci su dvotrećinskom većinom na referendumu odbili ujedinjenje sa kiparskim Turcima i time sprečili da ceo Kipar uđe u Evropsku uniju.

 

[Big Moca]

Dogodilo se na današnji dan - 25. april​

1595 - Umro je italijanski pesnik Torkvato Taso (Torquato Tašo) autor epa "Oslobođeni Jerusalim". Jedan broj pesama posvetio je Dubrovčanki Cvijeti Zuzorić koja je u svom salonu u Firenci okupljala književnike i umetnike.

1599 - Rođen je vođa Engleske revolucije Oliver Kromvel (Cromwell) koji je 1653. postao protektor Engleske, Škotske i Irske. Dve godine posle njegove smrti 1658, obnovljena je monarhija.

1744 - Umro je švedski fizičar i astronom Anders Celzijus( Celsius), izumitelj jedne od skala za merenje toplote.

1765 - Rođen je srpski pesnik-guslar Filip Višnjić, koji je opevao sve značajnije događaje iz Prvog srpskog ustanka. Njegove pesme zabeležio je Vuk Stefanović Karadžić.

1792 - Na pogubljenju drumskog razbojnika Žaka Peletjea (Jacques Pelletier) na trgu De Grev u Parizu u Francuskoj je prvi put upotrebljena giljotina.

1859 - Prema projektu konzula Francuske u Aleksandriji Ferdinanade Lesepsa (Ferdinand, Lešeps), počelo je kopanje Sueckog kanala. Kanalom dugim 161 kilometar spojeno je, u novembru 1869, Sredozemno i Crveno More i stvoren najkraći plovni put iz Evrope ka Srednjem i Dalekom istoku.

1874 - Rođen je italijanski inženjer Guljermo Markoni (Guglielmo Marconi). Radio je na usavršavanju bežične telegrafije i prvi je uspeo da pošalje radio signal preko Atlantika (1901). Nobelovu nagradu 1909. podelio je sa nemačkim fizičarem Braunom.

1915 - Počela je bitka na Galipolju, jedna od najvećih bitaka u Prvom svetskom ratu, u kojoj je Turska pobedila savezničke trupe pod britanskom komandom. To je bila i jedina pobeda Turske vojske u tom ratu. U osmomesečnoj bici poginulo je oko 7.000 Australijanaca i oko 2.000 Novozelanđana.

1918 - Rođena je američka pevačica Ela Ficdžerald (Ella Fitzgerald), nekrunisana "kraljica džeza".

1920 - Poljske trupe upale su u Ukrajinu, potom brzo napredovale i 6. maja zauzele Kijev. Mirom u Rigi 12. marta 1921. Poljska je dobila od Sovjetske Rusije teritoriju s više miliona Ukrajinaca i Belorusa.

1938 - Umro je srpski general i vojni pisac Živko Pavlović, član Srpske kraljevske akademije, učesnik oba balkanska rata i Prvog svetskog rata ("Bitka na Kolubari", "Beogradska operacija").

1945 - Sovjetske i američke trupe susrele su se prvi put u Drugom svetskom ratu kod mesta Torgau u Nemačkoj.

1945 - U San Francisku, 45 zemalja antihitlerovske koalicije, uključujući Jugoslaviju, počelo je osnivačku konferenciju UN.

1974 - U Portugalu je u udaru, poznatom kao "revolucija karanfila", oboren autokratski režim Marsela Kaetana (Marcelo Caetano). Istog dana, godinu dana kasnije, na prvim slobodnim izborima posle pola veka, pobedila je Socijalistička partija Marija Soareša (Mario Soares).

1980 - Misija američkih komandosa, koja je trebalo da spase u Teheranu 53 člana ambasade SAD, pretvorene u taoce, propala je u iranskoj pustinji, posle pogibije osam Amerikanaca u sudaru helokoptera s avionom.

1980 - Srušio se danski "Boing 727", koji je čarter letom prevozio britanske turiste na liniji Mančester-Tenerife. Poginulo je svih 146 putnika i članova posade.

1982 - Poslednji izraelski vojnici napustili su Sinaj, okončavši 15-godišnju okupaciju tog egipatskog poluostrva.

1993 - Na referendumu u Rusiji 62 odsto glasača je podržalo reforme predsednika Borisa Jeljcina.

1993 - U prisustvu mirovnog posrednika lorda Ovena, predsednici SRJ, Srbije i Crne Gore Dobrica Ćosić, Slobodan Milošević i Momir Bulatović pokušali su da ubede lidera bosanskih Srba Radovana Karadžića da potpiše korigovani Vens-Ovenov mirovni plan. Narednog dana Skupština RS je odbila ovaj plan, rat u Bosni je nastavljen, a SRJ su pooštrene sankcije međunarodne zajednice.

1994 - U Londonu je formirana Kontakt grupa za koordinaciju diplomatskih akcija SAD, Rusije i EU u bosanskom ratu.

1995 - Umrla je američka pozorišna i filmska glumica Džindžer Rodžers (Ginger Rogers), koja je svetsku slavu stekla u mjuziklima kao partnerka Freda Astera (Astaire). Oskar je dobila za film "Kiti Foil".

1999 - Avijacija NATO-a srušila je drumsko-železnički "Žeželjev most", već oštećen u tri napada prethodnih dana. Time je Novi Sad ostao bez poslednjeg od tri mosta na Dunavu.

2000 - U Beogradu je ubijen direktor Jugoslovenskog aerotransporta (JAT) Žika Petrović.

2002 - Rusija je saopštila da su ruske trupe ubile jednog od najtraženijih ljudi u zemlji - Kataba (Khattab), čečenskog lidera arapskog porekla, za koga se sumnjalo da ima bliske veze sa terorističkom mrežom Osame bin Ladena - al Kaidom.

2005 - Bivši načelnik Generalštaba Vojske Jugoslavije Nebojša Pavković dobrovoljno se predao Haškom tribunalu, pred kojim je optužen za ratne zločine na Kosovu 1999. godine. Pavković je osuđen 26. februara 2009. na 22 godine zatvora.

2005 - U okviru bliskoistočne turneje predsednik Rusije Vladimir Putin posetio je Egipat i Izrael. On je prvi i jedini ruski, odnosno sovjetki lider koji je posetio Egipat u poslednjih 40 godina, a takođe i prvi ruski zvaničnik koji je posetio Izrael.

 

[Big Moca]

Dogodilo se na današnji dan - 26. April​

121. - Rođen je rimski filozof i car Marko Aurelije Antonije. Tokom ratnih pohoda u Evropi i Aziji vodio je beleške koje su objavljene posle njegove smrti pod naslovom "Samom sebi".

1452. - Rođen je italijanski slikar, vajar, pronalazač i naučnik Leonardo da Vinči. Njegovo najpoznatije slikarsko delo, čuvena "Mona Liza", izložena je u pariskom Luvru, a crteži i rukopisi čuvaju se u milanskoj biblioteci Ambrosiana, londonskom Britanskom muzeju i Vindžoru. Od njegovih naučnih radova najznačajniji je "Traktat o slikarstvu".

1532. - U pohodu na Beč, turska vojska, pod komandom sultana Sulejmana II ušla je u Mađarsku.

1607. - Kapetan Džon Smit (John Smith) doveo je u Kejp Henri u Virdžiniji prve koloniste koji su osnovali prvo stalno britansko naselje u Americi.

1711. - Rođen je britanski filozof škotskog porekla, Dejvid Hjum (David Hume), preteča klasičnih engleskih ekonomista i autor kvantitativne teorije novca. ("Rasprava o ljudskoj prirodi", "Filozofski ogled o ljudskom razumu").

1798. - Rođen je francuski slikar Ežen Delakroa (Eugene Delacroix), predstavnik romantizma u francuskom slikarstvu. Ilustrovao je Geteovog "Fausta" i napisao "Dnevnik" u kojem je izložio zapažanja o umetnosti ("Danteova barka", "Ulazak krstaša u Carigrad", "Na barikadama 28. jula 1830").

1812. - Rođen je nemački industrijalac Alfred Krup, koji je prvi počeo praviti topove od livenog čelika i vrlo brzo stekao monopol u snabdevanju oružjem većeg broja evropskih zemalja. Koncern "Krup" bio je glavni snabdevač oružjem Nemačke u Prvom i Drugom svetskom ratu. Međunarodni vojni sud u Nirnbergu osudio je 1948. godine Krupovog potomka na 12 godina zatvora i konfiskaciju imovine.

1828. - Rusija je objavila rat Turskoj u znak podrške Grčkoj u borbi za nezavisnost.

1894. - U Aleksandriji, u Egiptu rođen je Rudolf Hes (Hess), nacistički lider i Hitlerov zamenik. Na suđenju u Nirnbergu 1946. osuđen je na doživotnu robiju zbog ratnih zločina. U avgustu 1987. izvršio je samoubistvo u zatvoru Špandau.

1904. - Umro je srpski matematičar Dimitrije Nešić, profesor na Velikoj školi u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije i ministar prosvete 1894. Uveo je zakon o metarskim merama u Srbiji.

1910. - Rođen je književnik Meša Selimović, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Pisao je romane ("Derviš i smrt", "Tišina", "Tvrđava"), pripovetke, eseje i filmske scenarije.

1915. - Italija je tajno potpisala Londonski ugovor s Velikom Britanijom, Rusijom i Francuskom i prešla u Prvom svetskom ratu na stranu sila Antante uz obećanje da će dobiti Tirol, Trst, Goricu, Istru, delove Dalmacije i Albanije.

1931. - Umro je srpski glumac i reditelj Milorad Gavrilović, upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu, jedan od najdarovitijih i najobrazovanijih glumaca u to vreme.

1937. - Da bi pomogli generalu Franku (Franco) u vreme španskog građanskog rata, Hitlerovi avioni bombardovali su španski grad Gernika. Razaranje ovog grada inspirisalo je Pikasa (Picasso) da naslika čuvenu "Gerniku", apokaliptični prikaz građanskog rata.

1942. - U najvećoj nesreći u istoriji rudarstva, u kineskom rudniku uglja u Benksiju, tada pod okupacijom Japana, poginulo je najmanje 1540 ljudi.

1945. - Uhapšen je maršal Henri Filip Peten (Philippe, Petain), šef francuskog kolaboracionističkog režima sa sedištem u Višiju u Drugom svetskom ratu. Osuđen je na smrt zbog izdaje, ali mu je zbog ranijih zasluga i starosti kazna preinačena u doživotnu robiju.

1954. - U Ženevi je počela konferencija o Indokini kojom je okončana francuska dominacija u tom delu sveta. SAD nisu prihvatile rezultate skupa pa je u junu 1954. diktator Ngo Din Dijem (Dinh, Diem), uz podršku SAD, postao premijer Južnog Vijetnama.

1962. - Britanija je lansirala prvi satelit Ariel I.

1964. - Tanganjika, Zanzibar i Pemba su osnovale Ujedinjenu Republiku Tanganjike i Zanzibara, koja je 29. oktobra 1964. promenila naziv u Tanzanija.

1984. - Umro je američki džez muzičar i vođa orkestra Vilijam "Kaunt" Bejzi (Njilliam Count Basie). Članovi njegovog orkestra (1937) bili su i trubač Bak Klejton (Buck Claayton) i pevačica Bili Holidej (Billie Holiday).

1986. - Eksplodirao je četvrti blok nuklearne centrale u Černobilju u Ukrajini. Radioaktivni oblaci prekrili su gotovo celu Evropu, a posledice, ove do sada najveće nuklearne katastrofe, još uvek se ispituju. Nuklearna centrala trajno je zatvorena 15. decembra 2000. godine.

1999. - Tokom vazdušnih udara NATO na SR Jugoslaviju, Evropska unija je zabranila ulazak u zemlje članice Unije predsedniku SRJ Slobodanu Miloševiću, članovima njegove porodice, visokim zvaničnicima SRJ i Srbije i uvela embargo na uvoz nafte.

2003. - Na zasedanju Komisije UN za ljudska prava ozvaničen je kraj mandata specijalnog izaslanika za ljudska prava u Srbiji i Crnoj Gori.

2005. - Sirija je u potpunosti povukla svoje trupe iz Libana, posle gotovo tri decenije vojnog prisustva u toj zemlji.

 

[Big Moca]

Dogodilo se na današnji dan - 27. April​

1521 - Urođenici filipinskog ostrva Maktan ubili su portugalskogmoreplovca Ferdinanda Magelana (Magellan) koji je predvodio ekspediciju na prvom putovanju oko sveta.

1737 - Rođen je engleski istoričar Edvard Gibon (EdwardGibbon), autor dela "Opadanje i propast Rimskog carstva".

1791 - Rođen je američki pronalazač Semjuel Finli BrezeMorze (Samuel Finley Brese Morse), izumitelj telegrafa i Morzeove azbuke.

1822 - Rođen je američki general i državnik Julisiz SimpsonGrant (Ulyšes), predsednik SAD od 1869. do 1877. U Američkom građanskom ratu (1861-65) predvodio je armiju Severa i prisilio na kapitulaciju komandanta snaga Konfederacije Roberta Lija (Lee).

1830 - Južnoamerički vojskovođa i prvi predsednik KolumbijeSimon Bolivar, optužen za diktatorske ambicije, podneo je ostavku.

1830 - Beograd je dobio prvo ulično osvetljenje - fenjere sa svećama.

1909 - Grupa pod nazivom "Mladi Turci" oborila je sa vlastiturskog sultana Abdula Hamida.

1915 - Umro je ruski kompozitor i pijanista AleksandarNikolajevič Skrjabin, preteča ekspresionizma u muzici ("Božanstvena poema", "Prometej", "Poema ekstaze").

1932 - Rođen je bivši južnoafrički ministar inostranihposlova Pik Bota (Botha), koji je 17 godina, koliko je bio na tom položaju, nastojao da ubedi svet da je aparthejd pravo rešenje za rasne razdore.

1937 - Umro je italijanski revolucionar Antonio Gramši(Gramsci), osnivač Komunističke partije Italije 1921. godine.

1941 - U Atinu, u Drugom svetskom ratu, ušli su nemački tenkovi.

1945 - Uhapšen je italijanski diktator Benito Musolini(Mušolini). Streljan je narednog dana u mestu Donga, na obali jezera Komo.

1950 - Velika Britanija je priznala Izrael.

1956 - Roki Marćano (Rocky Marciano) povukao se iz boksa kaojedini nepobeđeni svetski šampion u teškoj kategoriji.

1960 - Proglašena je nezavisnost afričke države Togo, bivšefrancuske kolonije.

1961 - Sijera Leone je stekla nezavisnost od Velike Britanije.

1972 - U Bukureštu je umro Kvame Nkrumah (Kwame), prvi premijeri predsedik Gane i jedan od lidera Pokreta nesvrstanih zemalja.

1978 - Avganistanske vojne snage preuzele su vlast u zemlji iuspostavile vladu zasnovanu na islamskim principima. Predsednik Mohamed Daud (Mohammed Daoud) je ubijen, a novi predsednik Nur Mohamed Taraki proklamovao je Demokratsku Republiku Avganistan.

1992 - Nakon raspada SFRJ proglašena je Savezna RepublikaJugoslavija (SRJ), zajednička država Srbije i Crne Gore, koja je trajala nepunih 11 godina. SRJ je proglašena na osnovu Ustava ("Žabljački ustav") donetog istog dana. Prethodno su poslanici u Saveznom veću Skupštine SFRJ usvojili Deklaraciju o stvaranju SRJ.

1992 - Zambijski vojni avion u kojem su bili fudbalskireprezentativci te afričke zemlje, srušio se u Atlantski okean blizu Gabona. Poginulo je svih 30 putnika.

1992 - Rusija i još 12 bivših sovjetskih republika su postalečlanice Međunarodnog monetarnog fonda i Svetske banke.

1993 - Eritreja je stekla nezavisnost od Etiopije posle tridecenije građanskog rata i referenduma na kojem su građani glasali za nezavisnost.

1993 - Predstavnici Kine i Tajvana počeli su u Singapururazgovore, prve od završetka kineskog građanskog rata 1949. godine.

1997 - U Hongkongu je zvanično otvoren najduži visećidrumsko-železnički most u svetu, koji je povezao grad s novim aerodromom.

1999 - U vazdušnim napadima NATO-a na SR Jugoslaviju pogođen jecentar Surdulice. Poginulo je 17 ljudi, ranjeno je 11, a oko 300 civilnih objekata je srušeno ili oštećeno.

2001 - Rusija je potpisala ugovor sa Severnom Korejom opoboljšanju kvaliteta oružja koje je ta zemlja dobila tokom sovjetske ere.

2003 - Na predsedničkim izborima u Paragvaju pobedio je NikanorDuarte Frutos čime je nastavljen kontinuitet 55 godišnje vladavine njegove partije Kolorado koja je u svetu najduže na vlasti.

2005 - Najveći avion na svetu, evropski "Erbas A380", obavio jesvoj prvi let. Avion je dugačak kao osam londonskih autobusa, ima prostor u krilima dovoljan za parkiranje 70 automobila, a na dva nivoa može da primi 800 putnika. Avion je svojim kapacitetima preuzeo primat "Boinga 747" kao najvećeg aviona koji je ikada leteo.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 28. april

​

1789. - Pobuna na brodu "Baunti".

1804. - U Zemunu je, uz posredovanje Austrije, održan sastanak srpskih ustanika sa Turcima. S turske strane bilo je 12 dahija iz Beograda, a sa srpske - vođa Prvog srpskog ustanka Karađorđe, vojvoda Janko Katić, barjaktar Tanasko Rajić i prota Mateja Nenadović, koji su predočili da je teško postići mir dok Turci pale srpske kuće, seku glave viđenijim ljudima i terorišu narod. I u trenutku dok su pregovori vođeni, Turci su palili srpske kuće na Čukarici, iznad koje se vio gust dim, vidljiv iz Zemuna. Srpski pregovarači vratili su se u Ostružnicu i počeli pripreme za napad na Beograd.

1855. - Osnovan prvi veterinarski fakultet u Bostonu u SAD-u.

1910. - Izveden je prvi noćni let avionom u Engleskoj.

1918. - Umro je srpski nacionalni borac Gavrilo Princip, atentator na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda u Sarajevu na Vidovdan 1914. Atentat je Beču poslužio kao izgovor za vojnu invaziju na Srbiju, čime je izazvan Prvi svetski rat. Princip se pred policijom i sudom držao herojski i kao maloletnik je osuđen na 20 godina teškog tamnovanja. Zbog nehumanih zatvorskih uslova, oboleo je od tuberkuloze i umro u tamnici u gradu Terezinu u Češkoj, i to šest meseci pre sloma Austrougarske.

1919. - Na Versajskoj mirovnoj konferenciji u Parizu, 32 države, uključujući Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, osnovale su posle Prvog svetskog rata Društvo naroda, obavezavši se na zajedničku akciju protiv agresije, odrekavši se upotrebe sile i prihvativši obavezu mirnog rešavanja sporova.

1920. - Azerbejdžan prvi put pristupa SSSR-u.

1945. - Italijanski fašistički vođa Benito Musolini ubijen je u Dongu, na jezeru Komo, kada je prilikom povlačenje nemačkih snaga iz Italije pokušao da pobegne preko granice.

1967. - Muhamed Ali odbija regrutacioni poziv, zbog čega mu oduzimaju šampionsku titulu u boksu.

1969. - Šarl de Gol daje ostavku na mesto predsednika Francuske.

1990. - "Boston Seltiks" ostvario je rekordan broj poena na jednoj utakmici NBA plej-ofa, pobedivši "Njujork Nikse" sa 157 : 128.

1992. - Proglašena je Savezna Republika Jugoslavija, na osnovu Ustava donetog prethodnog dana i odluka skupština Srbije i Crne Gore o stvaranju zajedničke države posle otcepljenja pobunjenih republika. Ispred zdanja Savezne skupštine s jarbola je spuštena zastava SFRJ s petokrakom i podignuta plavo-belo-crvena trobojka - zastava treće Jugoslavije.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 29. april

​

1553. - Flamanske žene prenele su u Englesku veštinu štirkanja lanenog rublja.

1661. - Kineska dinastija Ming okupira Tajvan.

1813. - Patentirana je guma.

1892. - U Beogradu su srpski pisci i naučnici osnovali Srpsku književnu zadrugu, čiji je prvi predsednik bio Stojan Novaković, a potpredsednik Jovan Jovanović Zmaj, koji je izradio njen amblem. Prva objavljena knjiga bila je "Život i priključenija" Dositeja Obradovića.

1899. - Rođen je srpski istoričar književnosti Miloš Savković, profesor gimnazije u Beogradu. Ubili su ga četnici 1943. Dela: "Istorija jugoslovenske književnosti" (tri knjige), studije o srpskim i hrvatskim piscima, ogledi o francuskim realistima.

1913. - Gideon Sundback patentira rajsferšlus.

1922. - U Estoniji je održan prvi zvanični međunarodni šampionat u podizanju tegova.

1929. - Umro je srpski vojvoda Stepan - Stepa Stepanović, jedan od najistaknutijih vojskovođa u dva balkanska rata i u Prvom svetskom ratu. U Cerskoj bici je u avgustu 1914. Druga armija pod njegovom komandom razbila austrougarske trupe, zahvaljujući čemu je dobio čin vojvode, a na Solunskom frontu u septembru 1918. Druga armija je, napadajući na glavnom pravcu, u sadejstvu s Prvom armijom, probila neprijateljsku odbranu, potom izbila na bugarsku granicu, te prinudila Bugarsku na kapitulaciju.
Posle završene Artiljerijske škole u Beogradu, u srpsko-turskim ratovima od 1876. do 1878. iskazao je veliku hrabrost i umešnost u komandovanju. Učestvovao je i u srpsko-bugarskom ratu 1885, a nekoliko godina kasnije postao je profesor istorije na Vojnoj akademiji u Beogradu i pomoćnik načelnika Glavnog generalštaba. U generalski čin unapređen je 1907. i postavljen za komandanta Šumadijske divizije, 1908. je postao ministar vojske, zatim komandant Drinske, pa Moravske divizije, a od 1911. do 1912. ponovo ministar vojske. U Prvom balkanskom ratu komandovao je Drugom armijom u Kumanovskoj bici, posle čega je, krajem 1912. i početkom 1913, učestvovao u opsadi i zauzimanju Jedrena. U Drugom balkanskom ratu uspešno je s Drugom armijom odbranio pravac doline Nišave prema Pirotu. Na početku Prvog svetskog rata je, zamenjujući načelnika štaba Vrhovne komande, vojvodu Radomira Putnika, uspešno sproveo mobilizaciju i koncentraciju srpske vojske, a posle Cerske bitke, u septembru 1914, njegova Druga armija je upornom odbranom osujetila austrougarsku Petu armiju u forsiranju Drine. Potom su u Kolubarskoj bici u drugoj polovini novembra 1914. snage pod njegovom komandom vodile teške borbe u području Lazarevca i sprečile austougarske trupe da s juga obuhvate srpsku vojsku, a potom u decembarskoj kontraofanzivi učestvovale u izbacivanju austrougarske vojske iz Srbije. Prilikom povlačenja srpske vojske krajem 1915. i početkom 1916, uspeo je da s Drugom armijom, u sadejstvu s Timočkom vojskom, uspori napredovanje bugarske Prve armije.

1946. - U Tokiju je podignuta optužnica za ratne zločine protiv 28 bivših japanskih lidera iz Drugog svetskog rata.

1967. - Areta Frenklin objavljuje jedan od svojih najvećih hitova - "Respect".

1975. - Američke trupe otpočele su povlačenje iz Vijetnama.

1980. - Umro je Alfred Hičkok, engleski filmski reditelj, jedan od majstora filmske montaže i ambijenta, naročito poznat po izvrsnoj režiji filmova kriminalne sadržine. Poznatiji filmovi: "Čovek koji je mnogo znao", "Rebeka", "Prozor u dvorištu", "Pozovi M radi ubistva", "Ptice", "Psiho"...

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 30. april

​

1722. - Prvi put se pominje igra pod nazivom bilijar.

1789. - Džordž Vašington je inaugurisan za prvog predsednika SAD-a.

1808. - Italijan Pellegrini Turri konstruisao je prvu mašinu za kucanje.

1864. - U državi Njujork prvi put se uvodi praksa izdavanja i naplaćivanja dozvola za lov.

1915. - U Parizu su, za vreme Prvog svetskog rata, srpski, hrvatski i slovenački političari, izbegli iz Austrougarske, osnovali Jugoslovenski odbor radi pokretanja akcije na međunarodnoj sceni za oslobođenje jugoslovenskih krajeva od Habzburške monarhije i ujedinjenje tih krajeva sa Srbijom i Crnom Gorom.

1945. - Delovi 45. divizije Jugoslovenske armije koji su progonili već razbijene nemačke i hrvatske jedinice, u Drugom svetskom ratu oslobodili su ustaški koncentracioni logor Jasenovac, u kojem je likvidirano najmanje 700.000 Srba, Jevreja i Roma. Prilikom povlačenja, ustaše su masakrirale logoraše, tako da ih je jedva stotinak dočekalo oslobodioce. Jasenovac je tokom rata bio najveća "fabrika smrti" na Balkanu, "fabrika" koja je punom parom radila od leta 1941, pri čemu je jedinice pod komandom Josipa Broza nisu ni najmanje ometale.

1945. - Adolf Hitler i Eva Braun izvršili su samoubistvo u bunkeru Rajhs kancelarije.

1953. - U Beogradu je za posetioce otvoren Železnički muzej, prvi te vrste u Jugoslaviji, osnovan u februaru 1950.

1955. - Pronađen je hemijski element mendeljevijum, aktinid dobijen veštačkim putem. Redni broj mu je 101, a oznaka Mv.

1970. - Američke trupe izvršile su invaziju na Kambodžu.

1991. - Ciklon koji je zahvatio Bangladeš usmrtio je 125.000 ljudi.

1993. - Na teniskom terenu u Hamburgu prvu zvezdu svetskog tenisa, Moniku Seleš, tada Jugoslovenku, nožem je ubo navodno umno poremećeni navijač nemačke teniserke Štefi Graf. Napadač je ostao nekažnjen, zahvaljujući skandaloznim presudama nemačkog suda.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 1. maj

​

1751. - Odigran je prvi kriket meč u Americi.

1778. - U Somboru je otvorena Učiteljska škola, najstarija takva škola u Srbiji. Radila je do 1811, a od 3. novembra 1812. njenu ulogu je preuzela Učiteljska škola u Sent Andreji. Posle četiri godine, škola je vraćena u Sombor.

1786. - Izvedena je premijera Mocartove opere "Figarova ženidba" u Beču.

1840. - Izdate su prve samolepljive poštanske marke, "Penny Blacks", u Engleskoj.

1844. - Semjuel Morze poslao je prvu telegrafsku poruku.

1858. - Crnogorci su na Grahovu do nogu potukli znatno jače turske trupe, čiji su stalni napadi na Crnu Goru primorali kneza Danila da uverljivom vojničkom pobedom pokaže i Otomanskom carstvu i ostalim velikim silama da je Crna Gora nezavisna. Posle te pobede, godine 1860. je, uz podršku Francuske, međunarodna komisija odredila granice između Otomanskog carstva i Crne Gore, kojoj su pripojeni Grahovo, Rudine, Nikšićka župa i Gornji Vasojevići, čime je Crna Gora faktički priznata kao suverena država.

1866. - U Srbiji su puštene u promet prve poštanke marke. Istoga dana 1874, prve poštanske marke puštene su u promet u Crnoj Gori.

1867. - Osnovan je Univerzitet u Harvardu.

1869. - Otvoren je Foli Beržer u Parizu.

1873. - Izdata je prva dopisnica u SAD-u.

1886. - Otpočeo je generalni štrajk u SAD-u, sa zahtevom da se uvede osmočasovno radno vreme.

1889. - Bajer je predstavio apsirin u prahu.

1894. - U Srbiji je prvi put svečano proslavljen 1. maj. Proslava je organizovana u Beogradu, Šapcu, Negotinu, Kragujevcu, Požarevcu, Obrenovcu i Bajinoj Bašti. Proslave su poprimile masovni karakter posle osnivanja Glavnog radničkog saveza i Srpske socijaldemokratske stranke 1903.

1904. - Umro je češki kompozitor Antonjin Dvoržak, sledbenik neoromantizma i češke nacionalne škole. Komponovao je opere, simfonije, simfonijske poeme, uvertire, koncerte za klavir, za violinu i dr. Najpoznatije delo - "Slovenske igre".

1931. - Otvoren je Empire State Building na Menhetnu u Njujorku. Ova građevina je u tom trenutku bila najviša zgrada na svetu, visine 380 metara, sa 102 sprata.

1939. - Izašao je iz štampe prvi strip sa Betmenom.

1940. - Otkazane su Olipijske igre.

1941. - Održana je premijera "Građanina Kejna" Orsona Velsa, u Njujorku.
1945. - Jedinice Četvrte armije Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije zauzele su Trst, Goricu i Tržič.

1964. - Prvi put je upotrebljen računarski program BASIC.

1966. - "Bitlsi" su održali svoj poslednji koncert u Velikoj Britaniji.

1994. - Jedan od najboljih vozača Formule 1 u istoriji toga sporta - Ajerton Sena - poginuo je na stazi u Imoli. Sena je u Formuli 1 debitovao 1984. godine kada je vozio za ekipu Tolmen. Kasnije je vozio za Lotus, a prvu titulu prvaka sveta osvojio je 1988. godine kao vozač Meklarena. Sa istom ekipom trijumfovao je 1990. i 1991. godine da bi 1994. prešao u Vilijems. Poginuo je na trci za "Veliku nagradu San Marina" kada mu je bolid zbog kvara izleteo sa staze i udario u zaštitnu ogradu. Imao je 34 godine.

1997. - Toni Bler je izabran za predsednika Vlade Velike Britanije.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 2. maj
​

1536. - Kralj Henri VIII optužio je svoju šestu suprugu Anu Bolen (majku kraljice Elizabete) za preljubu i incest, zbog čega je kasnije osuđena na smrt.

1567. - Umro je srpski pisac Marin Držić, tipičan predstavnik renesanse; njegova dela plene bogatstvom duha, veselim scenama i komičnim situacijama. Literarni rad započeo je pisanjeme pesama, a krunisao ga pastoralnim igrama i komedijama. Najčuvenijim delom, "Dundo Maroje", koje govori o ocu tvrdici i sinu rasipniku, zasmejavao je vlastelu u rodnom Dubrovniku, izvrgavajući je, u isti mah, i poruzi. Komedije "Pomet", "Pijerin" i "Đuho Krpeta" izgubljene su ili sačuvane u fragmentima. Ostala dela: komedije "Skup", "Mande", "Arkulin", alegorična pastoralno-muzička komedija "Plakir", rustikalna komedija "Novela od stranca", pastorale "Tirena", "Venera i Adon".

1729. - Rođena je Katarina Velika, ruska carica (1762-1796). Pod uticajem francuskih filozofa i ideja prosvećenosti, izvršila je značajne reforme (otvarala je škole, pomagala nauku, književnost i umetnost, reformisala sudstvo i adminitraciju), kojima je ujedno učvrstila i centralizam i apsolutizam u Rusiji. Preduzela je i mnoga osvajanja: povela je dva uspešna rata protiv Turske, učestvovala u svim trima deobama Poljske i predvodila osvajanja u srednjoj Aziji (Kazahstan), zahvaljujući čemu je Rusija dobila nove teritorije.

1833. - Car Nikola zabranjuje javnu prodaju kmetova.

1852. - Rođen je srpski novinar, pisac i političar, Pera Todorović, jedan od osnivača Narodne radikalne stranke i jedan od najistaknutijih novinara svoga doba. Bio je blizak prvaku srpskih socijalista Svetozaru Markoviću i uređivao je niz listova i časopisa, uključujući socijalistički list "Rad". Pokrenuo je listove "Samouprava" i "Radikal", a od 1889. do 1903. izdavao je "Male novine", prvi informativno-senzacionalistički list u Srbiji. Hapšen je zbog pojavljivanja sa crvenim barjakom u Kragujevcu. Bio je dobrovoljac u srpsko-turskom ratu 1876. i 1877, a nakon završetka rata je 1878. emigrirao u Ugarsku; u Novom Sadu je 1878. i 1879. s Lazarom Pačuom izdavao socijalistički list "Straža". Potom je otišao u Francusku, a po povratku u Srbiju, osuđen je na smrt zbog Timočke bune, koju su 1883. protiv režima kralja Milana Obrenovića u zaječarskom kraju podigli radikali, ali je zatim pomilovan. Potom se izmirio s kraljem Milanom, zalažući se za sporazum radikala i narodnjaka, zbog čega su ga radikali isključili iz stranke.

1887. - Hannibal W. Goodwin patentirao je celuloidni fotografski film.

1902. - Snimljen je prvi naučno-fantastični film - "Put na Mesec".

1936. - Etiopski car Haile Selasije sa porodicom je, nakon italijanske okupacije, napustio zemlju.

1945. - Nemačka vojska predala se u Italiji.

1953. - Husein I postao je kralj Jordana.

1955. - Tenesi Vilijams, severnoamerički dramski pisac i pesnik, dobio je Pulicerovu nagradu za "Mačku na usijanom limenom krovu".

1956. - U SAD-u je utvrđeno mikrotalasno toplotno zračenje sa Venere.

1968. - Izraelska nacionalna televizija otpočela je emitovanje programa.

1980. - U Južnoafričkoj Republici je zabranjena pesma Pink Flojda "Another Brick in Wall" (II deo).

1986. - FK Dinamo iz Kijeva osvaja titulu Evropskog šampiona.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 3. maj

​

1469. - Rođen je Nikolo Makijaveli, florentinski političar, mislilac, pisac i istoričar. U delu "Vladalac" izneo je svoja diplomatska iskustva, kao i mišljenje da vladar treba da upravlja u interesu državnog apsolutizma, bez obzira na to hoće li će cilj postići zakonom ili silom, jer "cilj opravdava sredstva".

1494. - Kristofer Kolumbo je otkrio Jamajku. Nazvao ju je St Iago.

1765. - U Filadelfiji je osnovan prvi medicinski fakultet u SAD-u.

1845. - Macon B. Allen je prvi crnac koji je primljen u advokatsku komoru u SAD-u.

1898. - Umro je srpski književni i pozorišni kritičar i istoričar književnosti Svetislav Vulović, profesor Velike škole u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije, jedan od najuticajnijih srpskih književnih kritičara u 19. veku. Napisao je kritičke studije večne vrednosti o srpskim pesnicima romantičarima: Petru II Petroviću Njegošu, Simi Milutinoviću Sarajliji, Branku Radičeviću, Đuri Jakšiću.

1919. - Prvi putnički let avionom u SAD-u bio je na relaciji Njujork - Atlantik Siti.

1937. - Margaret Mičel je dobila Pulicerovu nagradu za roman "Prohujalo sa vihorom".

1946. - Međunarodni vojni sud u Tokiju otpočeo je sa radom.

1952. - Na Severni pol je sleteo prvi avion.

1956. - Na Antarktiku je otkriven još jedan planinski venac.

1968. - U Parizu su se žestoko sukobili studenti i policija, što je označilo početak jednomesečnih demonstracija, koje su zahvatile još neke evropske zemlje, uključujući Jugoslaviju.

1978. - Anderleht osvaja 18. Evropski šampionat u fudbalu.

1991. - U rodno selo Lelić kod Valjeva prenete su mošti episkopa Srpske pravoslavne crkve Nikolaja Velimirovića, izuzetnog besednika, doktora teologije i filozofije, koji je 1956. umro u jednom ruskom manastiru u SAD-u. Prvi svetski rat proveo je na Zapadu kao izaslanik srpske vlade, a u Drugom je zatočen u nacistički koncentracioni logor. Posle oslobođenja Jugoslavije, ostao je u emigraciji kao nepomirljivi protivnik režima Josipa Broza.

1997. - Gari Kasparov otpočinje šahovski meč sa IBM-ovim super komjuterom "Deep Blue" .