Na današnji dan

Ana_ana · 28.09.2009

Dogodilo se na današnji dan - 28. septembar

1066. - Vilijam Osvajač izvršio je invaziju na Englesku. On je kao normandijski vojvoda upao sa normandijskim i francuskim riterima u Englesku i pobedio kralja Harolda kod Hestingsa, nakon čega je zavladao zemljom.

1542. - Portugalski moreplovac Kabriljo uplovio je u zaliv San Dijego prilikom svojih istraživanja severozapadnih obala Meksika u ime Španije. To je prvi poznati ulazak Evropljana na tlo Kalifornije.

1573. - Rođen je italijanski slikar Mikelanđelo Karavađo. Odlučno je prekinuo sa dotadašnjim idealističkim i intelektualnim shvatanjem slikarstva i orjentisao se ka naturalizmu. Služio se snažnim kontrastima jarkog svetla i dubokih senki, osvetljavajući svoje figure sa strane. Izvršio je veliki uticaj na francusko i holandsko slikarstvo 17. veka. Dela: "Marijina smrt" (Luvr), "Polaganje Hrista u grob" (Vatikanski muzej), "Hristos s decom" (London), "Kockari" (Drezden), "Prizivanje sv. Mateje" (Rim).

1914. - Umro je srpski kompozitor i muzički pedagog Stevan Stojanović Mokranjac, član Srpske kraljevske akademije i horovođa Beogradskog pevačkog društva, u stilizaciji folklornih motiva uzor generacijama kompozitora. Muziku je studirao na Velikoj školi u Beogradu i na konzervatorijumima u Minhenu, Rimu i Lajpcigu, a po povratku u otadžbinu, osnovao je Srpsku muzičku školu i Beogradski gudački kvartet. Njegove kompozicije odlikuje izvanredan, umnogome neprevaziđen smisao za umetničku obradu narodnih pesama, pri čemu su rukoveti vrhunski domet naše muzike, a crkvena pojanja nesumnjivo među najistaknutijim delima celokupnog pravoslavnog bogosluženja. Napisao je i više muzikoloških studija. Dela: "Rukoveti" (15), "Primorski napjevi", "Kozar", solo pesma "Lem-Edim", scenska muzika za "Ivkovu slavu", crkvena muzika "Opelo", "Akatist Bogorodici", "Liturgija".

1944. - Jedinice sovjetske Crvene armije prešle su u Drugom svetskom ratu u Srbiju na osnovu jugoslovensko-sovjetskog dogovora.

1949. - Moskva je jednostrano otkazala ugovor o prijateljstvu i uzajamnoj pomoći ŠSR i Jugoslavije, što su sledile ostale zemlje "socijalističkog lagera" - Mađarska 30. septembra, Bugarska i Rumunija 1. oktobra, Čehoslovačka 4. oktobra 1949.

1978. - Pronađen je mrtav Papa Jovan Pavle I, koji je prethodno proveo svega 33 dana kao poglavar Rimokatoličke crkve.

1989. - Bivši filipinski predsednik, Ferdinand Markos, čiji je diktatorski režim trajao 20 godina, umro je u egzilu na Havajima, tri godine nakon što je svrgnut sa vlasti.

1990. - Skupština Srbije usvojila je ustav kojim je ukinuto "trodržavlje" iz ustava donesenog 1974. godine. Pokrajine Vojvodina i Kosovo i Metohija zadržale su autonomiju, ali bez atributa državnosti.

Ana_ana · 29.09.2009

Dogodilo se na današnji dan - 29. septembar

1547. - Rođen je Migel de Servantes Saavedra, slavni španski književnik. Njegovo najpoznatije delo - "Don Kihot" - najvernije odražava piščevu umetničku genijalnost pripovedanja, kreiranja dijaloga, finog parodiranja i nenadmašnog, duboko ljudskog humora.

1758. - Rođen je Horacio Nelson, engleski admiral, baron od Nila. Učestvovao je u 140 bitaka i bio 40 puta ranjavan. U bici kod Abukira 1798. i kod Trafalgara 1805. konačno je uništio francusku flotu, ali je bio smrtno ranjen. Ovim pobedama onemogućio je Napoleonovu invaziju na Britansko ostrvo. Ovom najslavnijem engleskom pomorskom heroju podignut je spomenik u Londonu, na Trafalgar skveru.

1793. - Prvi put je pomenuta reč tenis u jednom engleskom sportskom časopisu.

1829. - U Londonu je osnovan Skotland jard.

1839. - Rođen je srpski arheolog i istoričar umetn
osti Mihailo Valtrović, prvi profesor arheologije na Velikoj školi u Beogradu, upravnik Narodnog muzeja, osnivač Srpskog arheološkog društva, član Srpske kraljevske akademije. Pokrenuo je časopis "Starinar" i među prvima istraživao srpsku srednjovekovnu arhitekturu i umetničko-zanatlijske predmete iz srednjeg veka. Dela: "Građa za istoriju umetnosti u Srbiji", "Pogled na staru srpsku crkvenu arhitekturu".

1851. - Rođen je srpski novinar i publicista Mita Cenić, najistaknutija ličnost radničkog pokreta u Srbiji od 1875. do smrti 1888. Studirao je medicinu u Francuskoj, odakle je proteran pod optužbom da priprema atentat na kneza Milana Obrenovića, koji je tada boravio u Parizu. U Srbiji je potom optužen da sprema prevrat i osuđen na osam godina robije. Po izlasku iz zatvora, pokrenuo je list "Radnik", zatim "Borbu", "Istinu" i političko-književnu reviju "Čas".

1867. - Otvarajući Miholjsku skupštinu u Kragujevcu, srpski knez Mihailo Obrenović je rekao: "Jedina moja i narodna velika želja ispunjena je, jer su garnizoni turske vojske iseljeni iz Srbije, gradovi na rekama Savi i Dunavu su u našim rukama, sloboda i unutrašnja nezavisnost Srbije postale su prava istina."

1895. - Umro je Luj Paster, francuski biolog i fiziološki hemičar, jedan od najznačajnijih naučnih radnika u medicini. Prvi je naučno dokazao da ne postoji samozačeće najnižih živih bića kao što su bakterije, gljivice... Dokazao da su bakterije izazivači truljenja živih bića, da izazivaju razne bolesti i da se nalaze u vazduhu, vodi, zemlji, krvi... Pronašao je vakcinu protiv antraksa, besnila, crvenog vetra. Zahvaljujući njegovim istraživanjima, stvorena je aseptika, tj, tehnika dezinfekcije, koja je za hirurgiju od ogromne važnosti. Osnovao je mikrobiologiju, stereohemiju i uveo pasterizovanje (prekidanje vrenja).

1905. - Rođen je srpski pisac Vladan Desnica, izuzetan stilista, suptilan psihološki analitičar, sažet u mislima i opservacijama, s razvijenim smislom za tipično. Pisao je sugestivno o naravima ljudi zavičajne Dalmacije. Prava i filozofiju studirao je u Zagrebu i Parizu i do Drugog svetskog rata bio je advokat. Direktni je potomak legendarnog srpskog uskoka Stojana Jankovića. Dela: romani "Zimsko ljetovanje", "Proljeća Ivana Galeba", zbirke novela "Olupine na suncu", "Proljeće u Badrovcu", "Tu odmah pokraj nas", zbirka stihova "Slijepac na žalu".

1936. - Prvi put je korišćen radio u cilju predsedničke kampanje.

1963. - Grupa "Rolling Stones" kreće na svoju prvu turneju.

1988. - Ujedinjene nacije dobile su Nobelovu nagradu za mir.

1999. - Policija je u Beogradu pendrecima, vodenim topovima i oklopnim transporterima razbila mirne demonstracije oko 80.000 pristalica opozicionog Saveza za promene, koji su pokušali da prošetaju do Dedinja, povredivši najmanje 30 ljudi, šestoro teže. Uzvrativši na napad, demonstranti su povredili petoricu policajaca.

Ana_ana · 30.09.2009

Dogodilo se na današnji dan - 30. septembar

1452. - Odštampana je prva knjiga.

1630. - Prvi put je izvršena smrtna kazna u SAD-u.

1791. - U Beču je premijerno izvedena Mocartova opera "Čarobna frula".

1876. - Rođen je srpski pisac, pozorišni kritičar i diplomata, Milan Rakić, reformator stiha i veliki znalac jezika, član Srpske kraljevske akademije, predsednik srpskog Pen kluba. Posle završenih studija prava u Parizu, radio je u Beogradu kao činovnik, a od 1904. bio je u diplomatskoj službi. Pojavio se u javnosti 1903. zbirkom "Pesme", kao potpuno izgrađen pisac, misaon i osećajan, pesnik unutarnjih nemira i sukoba, čiji pesimizam potiče od intelektualnog razmišljanja o prolaznosti sveta. Objavio je 1912. zbirku "Nove pesme" i 1936. "Pesme". Pedesetak pesama, koliko je ukupno napisao, odlikuje se elegancijom i savršenstvom forme i spada u vrh srpske lirike 20. veka, poput pesama "Na Gazimestanu", "Jefimija", "Dolap", "Simonida", "Napuštena crkva", "Orhideja", "Ljubavna pesma", a njegove pozorišne kritike izraz su zadivljujuće eruducije i pouzdanog suda.

1912. - Srbija i Bugarska objavile su mobilizaciju za rat protiv Otomanskog carstva koji je nazvan Prvim balkanskim ratom. U bitkama od oktobra 1912. do maja 1913, protiv Turaka su se borile i Grčka i Crna Gora, a rat je završen oslobađanjem balkanskih naroda od turske vlasti.

1918. - Bugarska armija kapitulirala je u Prvom svetskom ratu, pošto je na granice Bugarske izbila srpska vojska koja je posle proboja Solunskog fronta presekla bugarske trupe na dva dela i potpuno ih slomila.

1935. - U Bostonu je premijerno izvedena opera "Porgi i Bes" Džordža Geršvina.

1941. - Završen je tzv. krvavi marš, u kojem su Nemci u Drugom svetskom ratu više od 5.000 Šapčana - za kaznu zbog pomoći partizanima tokom borbi u Mačvi - doterali na Savski most, gde su neke ubili i bacali u reku, druge gonili da trče, pa ih malaksale ubijali. Preživele su vratili u Šabac i deo streljali, a ostale zatvorili u novoformirani logor.

1947. - U Beogradu je osnovana jugoslovenska organizacija partizanskih ratnih veterana u Drugom svetskom ratu - Savez udruženja boraca Narodnooslobodilačkog rata.

1955. - Džejms Din, američki glumac, poginuo je u saobraćajnoj nesreći. Ostao je upamćen kao simbol uznemirene i pobunjene mladosti. Filmovi: "Istočno od raja", "Buntovnik bez razloga", "Div".

1966. - Bocvana je dobila nezavisnost od Velike Britanije.

1999. - Policija je u Beogradu, druge večeri zaredom, silom suzbila mirne demonstracije nekoliko desetina hiljada pristalica opozicione koalicije Savez za promene, povredivši desetine građana. Opozicione stranke Srbije zaključile su ranije tog dana da su vanredni izbori, pod uslovima usklađenim s međunarodnim standardima, najbrži i najracionalniji izlaz iz krize.

Ana_ana · 01.10.2009

Dogodilo se na današnji dan - 1. oktobar

331. p. n. e. - Aleksandar Veliki porazio je persijskog cara Darija u bici kod Gaugamele, antičkog naselja u Asiriji.

1869. - U Beču su izdate prve razglednice.

1878. - U Nišu je počela da radi gimnazija, u koju je u prvoj školskoj godini upisano 49 učenika.

1892. - Rođena je srpska književnica i klasični filolog Anica Savić-Rebac, profesor Univerziteta u Beogradu. Dela: "Problemi antičke estetike", "Antička demokratija i socijalni problemi", "Problemi predplatonske erotologije", komentar i prevod speva Tita Lukrecija Kara (Titus Lukretius Carus) "O prirodi stvari" (De rerum natura), mnoštvo prevoda na engleski (naročito Petra II Perovića Njegoša), nemački, francuski i italijanski.

1924. - Radio Beograd počeo je da emituje program. U eksperimentalnim emisijama inženjeri Mihajlo Simić i Dobrivoje Petrović su s predajnika u Rakovici emitovali i koncerte uz učešće pevača Beogradske opere. U znak sećanja na prvo emitovanje, 1. oktobar je ustanovljen za dan RTV Srbije.

1946. - U Ninbergu je završeno suđenje dvanaestorici visokih nacističkih oficira. Među onima koji su osuđeni na smrt vešanjem bili su: Joachim von Ribbentrop, nacistički ministar spoljnih poslova; Hermann Goering, osnivač Gestapoa i zapovednik Nemačke avijacije, Wilhelm Frick, ministar unutrašnjih poslova. Sedmorica drugih, među kojima i Rudolf Hess, bivši Hitlerov zamenik, dobili su zatvorske kazne u trajanju od deset godina do doživotne. Trojica preostalih su oslobođeni.

1957. - Umro je srpski biolog i fiziolog Ivan Đaja, profesor Univerziteta u Beogradu i član Srpske akademije nauka i umetnosti, koji je istraživanjima fiziologije duboko ohlađenog organizma stekao svetski renome. Jedan je od osnivača hipotermije ("Đajin metod postizanja hipotermije"). Osnovao je 1910. prvu Katedru za fiziologiju kod nas. Objavio je sam ili sa saradnicima više od 200 naučnih radova. Dela: "Osnovi fiziologije" (prvi udžbenik fiziologije na srpskom), "Od života do civilizacije", "Pogled u život", "Eksperimentalno traženje energetičke osnove u živih bića", "Osnovna biološka energija i energetika kvasa", "Biološki listići", "Putopisi".

1988. - Umro je srpski glumac Pavle Vujisić, "vulkan glume, života i snage", kako ga je opisao Orson Vels (Welles). Već u prvom filmu, "Čudotvorni mač" Vojislava Nanovića (1950), nametnuo se neobično snažnom glumačkom ličnošću, koja je potom obeležila više od 100 filmova i mnoštvo TV serija i drama, poput kultne serije "Šešir gospodina Vujića". Filmovi: "Ko to tamo peva", "Sjećaš li se Doli Bel?", "Maratonci trče počasni krug", "Hajka", "Kampo Mamula", "Dim", "Mačak pod šlemom", "Parče plavog neba", "Žeđ", "Horoskop", "Inspektor", "Sam", "Pogon B", "Kad čuješ zvona", "Događaj", "Konjuh planinom".

1996. - Savet bezbednosti UN jednoglasno je ukinuo sankcije Saveznoj Republici Jugoslaviji, zavedene 1992. Srbiji i Crnoj Gori pod optužbom za učešće u građanskom ratu u delovima prethodne Jugoslavije.

Ana_ana · 02.10.2009

Dogodilo se na današnji dan - 2. oktobar

1810. - Oko 30.000 Turaka je u Prvom srpskom ustanku krenulo iz Bosne da uguši ustanak, koristeći proređenost srpske vojske na Drini čija se glavnina borila kod Varvarina, Deligrada i Sokobanje. Turci su 12 dana topovima tukli Loznicu, ali je nisu osvojili, a kad je s vojskom stigao vođa ustanka Karađorđe, potukao ih je i proterao iz Srbije.

1836. - Slavni engleski prirodnjak i fiziolog, Čarls Darvin, vratio se u Englesku posle petogodišnje naučne ekspedicije na brodu "Bigl" koju je kasnije i opisao u knjizi "Put prirodnjaka oko sveta". Ovo putovanje, na kojem je posetio Brazil, Galapagos, Novi Zeland i dr, imalo je presudan značaj za njegovo shvatanje o nestalnosti i promenljivosti organskog sveta, kao i za teoriju evolucije koju je postavio.

1869. - Rođen je Mohandas Karamčand Gandi, poznatiji kao Mahatma (velika duša), indijski političar i nacionalni vođa. Školovao se u Engleskoj, a zatim je jedno vreme živeo u Južnoj Africi kao vođa tamošnjih Indusa. Od 1919. godine je bio na čelu indijskog nacionalnog pokreta za nezavisnost. U dugogodišnjoj političkoj delatnosti, sprovodio je specifičan oblik borbe nazvan "gandizam". Poginuo je 1948. godine u atentatu koji je na njega izvršio pripadnik polufašističke organizacije Hindu Mahasabha.

1935. - Italija je izvršila invaziju na Etiopiju.

1949. - Umro je srpski kompozitor i etnomuzikolog Kosta Manojlović, profesor i prvi rektor Muzičke akademije u Beogradu. Muzičke studije završio je u Oksfordu. Zapisao je veliki broj narodnih pesama, kojima se inspirisao. Napisao je "Spomenicu Stevanu Mokranjcu" i etnomuzikološke studije "Muzičke karakteristike našeg juga", "Muzičko delo našeg sela", "Narodne melodije u istočnoj Srbiji". Dela: ciklusi horova "Žalne pesme", "Pesme zemlje Raške", "Pesme zemlje Skenderbegove", solo pesme, obrade narodnih pesama.

1974. - Umro je srpski pisac i političar Marko Vujačić, koji je između dva svetska rata na listi Zemljoradničke stranke biran za senatora i poslanika. Narodnooslobodilačkoj borbi priključio se 1941. i bio je potpredsednik AVNOJ-a, potom potpredsednik Prezidijuma Savezne skupštine do 1953. Dela: "Znameniti crnogorski i hercegovački junaci" (pet knjiga), "Vojvoda Mirko Petrović".

1990. - Prekinut je saobraćaj putničkih vozova iz Beograda i Zagreba ka Splitu, Šibeniku i Zadru i između Bihaća i Splita, jer su prugu blokirali Srbi u Kninskoj krajini da bi sprečili ulazak policije Hrvatske u Knin i sukobe širih razmera.

2000. - Vozači kamiona i taksija širom Srbije otpočeli su blokadu puteva i mostova, zahtevajući da jugoslovenski predsednik Slobodan Milošević prizna izborni poraz i odstupi s vlasti.

Ana_ana · 03.10.2009

Dogodilo se na današnji dan - 3. oktobar

1796. - Predvođeni vladikom Petrom I Petrovićem Njegošem, Crnogorci su na Krusima do nogu potukli Turke, a u bici je poginuo i skadarski paša Mahmut Bušatlija, koji je sa 23.000 vojnika pokušao da pokori Crnu Goru.

1814. - Rođen je ruski pesnik Mihail Jurjevič Ljermontov. Zbog svojih slobodoumnih stihova, dva puta je po kazni bio slat na Kavkaz. Njegova dela napisana još u dečačkom dobu predstavljaju izuzetno zrela pesnička ostvarenja, te su ušla u sve pesničke zbirke i antologije. Pisao je poeme: "Demon", "Pesma o trgovcu Kalašnikovu", "Mciri", pesme: "Prorok", "Pesnik", "Izlazim sam na put...", "Jedro", "Povodom pesnikove smrti", "Misao", "Otadžbina", "Zbogom, neumivena Rusijo...", "Oblaci", dramu "Maskarada" i roman "Junak našeg doba".

1918. - Boris III je postao bugarski kralj. On je bio sin Ferdinanda Kroburga i istovremeno poslednji bugarski vladar. Godine 1923. doveo je na vlast profašističku vladu A. Cankova i 1941. godine uveo Bugarsku u Drugi svetski rat na strani fašističkih sila.

1929. - Naziv Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca promenjen je u Kraljevina Jugoslavija.

1932. - Prijemom u Ligu naroda, Irak je postao nezavisna država nakon 17 godina britanske i viševekovne otomanske vladavine.

1952. - Velika Britanija uspešno je testirala svoju prvu atomsku bombu na ostrvima Monte Belo, severozapadno od Australije.

1977. - Umro je srpski književni i pozorišni kritičar i istoričar književnosti Velibor Gligorić, predsednik Srpske akademije nauka i umetnosti od 1965. do 1971, profesor Beogradskog univerziteta. Bio je direktor drame i upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu, upravnik Jugoslovenskog dramskog pozorišta i urednik više časopisa, iskazavši se kao zastupnik realizma i oštar polemičar. Dela: "Kritike", "Lica i maske", "Matoš - Dis - Ujević", "Pozorišne kritike", "Srpski realisti", "Ogledi i kritike", "U vihoru", "Branislav Nušić", "Portreti", "Senke i snovi", "Knjiga života", "Kuća smrti", "Hronika jednog doba".

1991. - Predsedništvo SFRJ prešlo je na rad u uslovima neposredne ratne opasnosti, ocenivši da je građanski rat na pomolu i da su se za takav rad stekli uslovi predviđeni ustavom. Predstavnici Hrvatske i Slovenije već su se isključili iz rada Predsedništva.

1995. - Nakon dugotrajnog sudskog procesa koji je trajao 252 dana, američka fudbalska zvezda O.J. Simpson oslobođen je sumnje za dvostruko ubistvo - svoje bivše žene Nikol i njenog prijatelja Ronalda Goldmana.

Ana_ana · 04.10.2009

Dogodilo se na današnji dan - 4. oktobar

1648. - U Americi je osnovano prvo dobrovoljno vatrogasno društvo.

1824. - Meksiko je postao republika.

1830. - Privremena vlada objavila je otcepljenje Belgije od Holandije.

1895. - Rođen je Baster Kiton, veliki američki glumac i reditelj. Bio je jedan od najznačajnijih komičara u istoriji filma, a svoje gegove gradio je na prividnoj ravnodušnosti. Filmovi: "A Funny Thing Happened on the Way to the Forum", "Hollywood Clowns", "Man in the Silk Hat", "It's a Mad, Mad, Mad, Mad World", "When Comedy was King", "Sunset Boulevard", "God's Country", "Doughboys"... Umro je 1966. godine, a njegovim stopama krenuo je unuk, takođe popularni glumac - Majkl Kiton.

1931. - Prvi put je izašao strip "Dik Trejsi" Čestera Goulda.

1944. - Uoči oslobođenja Beograda u Drugom svetskom ratu, raspušten je koncentracioni logor na Banjici, nacističko mučilište i sabirni centar za streljanje i slanje na prisilni rad u Nemačku, koji su nemačke okupacione vlasti osnovale u junu 1941. Prema nepotpunim podacima, kroz logor je prošlo nešto više od 23.500 muškaraca, žena i dece, ali je na stratištu u Jajincima, gde su logoraši odvođeni na streljanje, pronađeno 68.000 spaljenih i 1.400 nespaljenih leševa.

1945. - Osnovano je sportsko društvo CDNJA Partizan. Košarkaška sekcija CDNJA Partizan nastala je od košarkaške reprezentacije Jugoslovenske armije, koja je 1945. godine osvojila prvenstvo države na turniru sa reprezentacijom jugoslovenskih republika. Pod imenom Partizan, košarkaši današnjeg KK Partizan nastupaju od prvog klupskog šampionata Jugoslavije, održanog 1946. godine. KK Partizan je 1953. godine zvanično prestao da bude klub Jugoslovenske armije, pošto je i celo sportsko društvo dobilo naziv Jugoslovensko sportsko društvo Partizan (JSD Partizan).

1957. - Sovjetski Savez lansirao je "Sputnjik", prvi veštački satelit, radi naučnih merenja i istraživanja.

1970. - U 27. godini je preminula pevačica Dženis Džoplin.

Ana_ana · 05.10.2009

Dogodilo se na današnji dan - 5. oktobar

1762. - U Beču je prvi put izvedena opera "Orfej i Euridika".

1908. - Bugarska je objavila nezavisnost od Turske, a Ferdinand Koburg je uzeo titulu cara.

1921. - Sadašnji ustav Lihenštajna stupio je na snagu.

1940. - U Beogradu je rođena poznata glumica Milena Dravić. Na film je dospela slučajno, tako što ju je na naslovnoj strani neke ilustrovane revije još kao srednjoškolku zapazio reditelj F. Cap i dao joj ulogu u filmu "Vrata ostaju otvorena" (1959). Kako se nametnula svojim šarmom i spontanošću, ubrzo su se ređale njene uloge u filmovima: "Diližansa snova" (1960), "Zajednički stan" (1960), "Uzavreli grad" (1961), "Leto je krivo za sve" (1961). Motivisana uspehom koji je do tada postigla, upisuje Akademiju za film, pozorište, radio i televiziju. Za ulogu u "Prekobrojnoj" (1962) osvaja Zlatnu arenu na Festivalu u Puli. Od tada sarađuje sa preko trideset reditelja svih generacija i neprekidno igra uglavnom glavne uloge u više od pedeset filmova najrazličitijih žanrova. Postala je jedan od glumačkih postulata srpske kinematografije. Svoju drugu Zlatnu arenu dobila je za ulogu u filmu "Biciklisti" (1970). Dobitnica je i pet Srebrnih arena, a za ulogu u filmu "Posebni tretman" (1980) nagrađena je nagradom za epizodnu ulogu na Festivalu u Kanu. Od brojnih drugih filmskih nagrada i priznanja ističe se titula Prve dame jugoslovenskog filma koja joj je dodeljena na Filmskim susretima u Nišu još 1970. godine. Iako je u nizu filmova igrala dramske uloge, njene najizrazitije glumačke vrednosti su, prema njenom vlastitom uverenju, "karakterne uloge sa elementima komedije", koje su do punog izražaja došle u seriji zabavnih televizijskih emisija - "Obraz uz obraz". Uspešno je igrala i u velikom broju televizijskih serija i drama, a okušala se i u pozorištu. Dobitnica je Oktobarske nagrade grada Beograda 1970. godine.

1962. - Bitlsi su objavili svoj prvi album - "Love Me Do".

1974. - Amerikanac Dejvid Kunst završio je prvo putovanje oko sveta pešice; za taj poduhvat bilo mu je potrebno četiri godine i 21 par obuće. On je krenuo iz svog rodnog grada Waseca u Minesoti 20. juna 1970 godine. Svoje razloge za ovaj neobični put objasnio je rečima: "Zasitio sam se svog posla, ljudi koji ne žele da razmišljaju i svoje žene." Tokom ovog dugog puta, pridobio je i spoznore koji su mu pomogli da sakupi novac za UNICEF.

1989. - Dalaj Lama je dobio Nobelovu nagradu za mir povodom svog nenasilnog zalaganja za okončanje kineske vlasti nad Tibetom.

2000. - Demokratska opozicija Srbije pozvala je građane da se okupe ispred Savezne skupštine, kako bi se suprotstavili velikoj izbornoj krađi koju je Savezna izborna komisija sprovela po nalogu Slobodana Miloševića. Pristalice DOS-a su počele sa okupljanjem još u ranim jutarnjim satima, dolazeći organizovano iz više pravaca Srbije. Oko 15 časova, građani okupljeni ispred Skupštine pokušali su da uđu u nju, u čemu su i uspeli, jer se policija povukla, a već oko 18 časova pripadnici policijske stanice u ulici Majke Jevrosime položili su oružje i priključili se demonstrantima. I oko zgrade RTS-a vodila se borba: policija je, pokušavajući da rastera masu, bacila suzavac, ali je bager prokrčio put do ulaza. Program RTS-a je prekinuo sa emitovanjem redovnog programa oko 17 sati, dok su sve druge stanice polako, jedna za drugom, počele da emituju stvarnu sliku sa beogradskih ulica. Novoizabrani predsednik SRJ, Vojislav Koštunica, obratio se predveče građanima sa terase Skupštine grada, a potom i preko RTS-a. Stotine hiljada građana je u toku noći bilo na ulicama Beograda i slavilo pobedu. Strepeći od moguće intervencije VJ i drugih bezbedonosnih formacija bivšeg režima, oni su dočekali prvo jutro bez diktatora.

Ana_ana · 06.10.2009

Dogodilo se na današnji dan - 6. oktobar

1876. - Rođen je srpski slikar Milan Milovanović, profesor Umetničke škole u Beogradu, koji je radio pejzaže i portrete visokog impresionističkog dometa. Nekim delima približio se poentilizmu, težeći da postigne maksimalni efekat svetlosti. Slikarstvo je studirao u Beogradu, Minhenu i Parizu.

1878. - Umro je srpski trgovac i dobrotvor Ilija Milosavljević Kolarac, jedan od najvećih trgovaca hranom u Evropi, koji je sav imetak zaveštao za prosvećivanje naroda. Njegova zadužbina školovala je mnoge đake, izdala veliki broj knjiga i časopisa i podigla Kolarčev narodni univerzitet u Beogradu. Zbog sukoba s knezom Milošem Obrenovićem, prešao je u Pančevo, gde je nastavio da trguje, a po povratku u Srbiju, bio je jedno vreme savetnik kneza Mihaila Obrenovića za finansijska pitanja. Kao privrženik dinastije Karađorđević, u vreme kneza Milana Obrenovića osuđen je na tamnicu, što je ubrzalo njegovu smrt.

1894. - Rođen je srpski pisac Momčilo Nastasijević, jedna od najsnažnijih pesničkih ličnosti srpske literature između dva svetska rata i preteča moderne srpske drame, koji se odlikovao originalnošću stila i izuzetnom jezičkom invencijom. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu i do smrti 1938. bio profesor gimnazije. Pisao je lirske pesme, drame i pripovetke sa staroslovenskim motivima, ulazeći eliptičnim i prividno arhaičnim izrazom u virove strasti i "tamne vilajete" ljudske prirode. Dela: pesme "Lirski krugovi", pripovetke "Iz tamnog vilajeta", libreto "Međuluško blago", drame "Kod večne slavine", "Nedozvani", "Gazda-Mladenova kći".

1908. - Austrougarski car Franc Jozef I je uz podršku Nemačke proglasio aneksiju Bosne i Hercegovine, u nameri da stvori bazu za dalje prodiranje Austro-Ugarske ka istoku, što je izazvalo tešku međunarodnu krizu. Da bi izbegle rat, sile Antante izvršile su žestok pritisak na Srbiju, prinudivši je da izjavi kako aneksija tih srpskih zemalja ne zadire u interese Srbije.

1915. - Mučkim napadom s leđa na Srbiju - suočenu s ofanzivom nemačkih i austrougarskih trupa - Bugarska se uključila u Prvi svetski rat na strani Centralnih sila.

1985. - Nemačka atletičarka Marita Koch postavila je novi svetski rekord za žene na 400 metara - 47.6 sekundi.

1989. - U 81. godini je preminula Bet Devis, američka glumica sa talentom širokog raspona. Ostvarila je na filmu velike dramske uloge, uglavnom tumačeći nesrećne i zle žene. Dva puta je nagrađivana Oskarom. Filmovi: "Sve o Evi", "Male lisice", "Elizabeta i Eseks", "Šta se dogodilo sa bebi Džejn", "Svadbeni ručak"...

1990. - Umrla je prva žena ratni pilot kod nas, Marija Draženović-Đorđević, koja je u sastavu 113. lovačkog puka učestvovala u Drugom svetskom ratu u borbama na Sremskom frontu 1945. Letački ispit položila je 1939, sa samo 15 godina.

1991. - Elizabet Tejlor, američka glumica, udala se po osmi put, ovog puta za Larija Fortenskog.

2000. - Bivši jugoslovenski predsednik, Slobodan Milošević, priznao je na Radio-televiziji Srbije izborni poraz i čestitao pobedu novom šefu države - Vojislavu Koštunici.

Ana_ana · 07.10.2009

Dogodilo se na današnji dan - 7. oktobar

1571. - U blizini Lepanta (severna obala Korintskog zaliva) odigrala se velika pomorska bitka u kojoj su udružene flote Svete lige pod komandom Don Huana od Austrije potukle tursku flotu.

1813. - Padom Beograda u turske ruke ugušen je Prvi srpski ustanak i Turci su uspostavili upravni aparat i organizaciju kakva je postojala pre izbijanja ustanka 1804. To je uključivalo sve ranije namete, ali i pojačanu represiju, što je 1815. izazvalo Drugi srpski ustanak, posle kojeg je Otomansko carstvo ubrzano gubilo pozicije u Srbiji.

1849. - Umro je Edgar Alan Po, pesnik, pripovedač i teoretičar književnosti, jedan od najistaknutijih predstavnika romantizma u istoriji američke književnosti. Njegova poezija zna samo za osećanje duboke sete i tuge i odlikuje se zvučnošću i muzikalnošću čudesno onomatopejskih stihova. Za nju bi se, osim toga, moglo reći da predstavlja teoriju na delu, budući da se gotovo u celini temelji na Poovim strogim poetskim načelima, pre svega na načelu kratkoće, sugestivnosti i simbolizacije, kao i na uverenju da se savršenstvo rime može ostvariti jedino povezivanjem jednoličnosti i neočekivanosti; Po, dakle, kao i lord Bekon, veruje da nema savršene lepote bez izvesne neobičnosti u njenim srazmerama. Šarl Bodler - prvi prevodilac ovog ukletog pesnika, pesnika ponora, kako ga naziva Isidora Sekulić - za Poovu poeziju, ne bez divljenja, kaže da je duboka, žalobna, veoma brižljivo pisana, providna, ali i pravilna poput kristalnog dragulja. Po je i jedan od tvoraca tzv. kratke priče, ali i poetike pripovetke tajanstva i strave - ovaploćene u svojevrsnoj sintezi fantastične tematike sa racionalnošću i uverljivošću u oblasti motivacije i pripovedačkog pristupa temi (tu osobenost Poovog pripovedačkog postupka Fjodor Dostojevski nazvaće fantastičnim realizmom) - koja će do današnjih dana uticati kako na evropsku, tako i na latinoameričku književnost. Po se smatra i tvorcem detektivske priče, čak i pretečom Žila Verna i Velsa. Snažno je uticao na francuske simboliste, kao i na engleske pesnike Rosetija, Svinberna i R. L. Stivensona. Dela: pesme "Gavran", "Anabel Li", "Eldorado", "Grad u moru", "U snu san", "Julaluma"", pripovetke "Bunar i klatno", "Pad kuće Ušera", "U dubinama Malstrema", "Mačka Crvene smrti", "Crna mačka", "Vilijem Vilson", poetički spisi "Filozofija kompozicije", "Pesničko načelo", "Marginalije".

1860. - Otomansko carstvo je beratom priznalo Mihaila Obrenovića za kneza Srbije.

1914. - Rođen je srpski pisac Mihailo Lalić, član Srpske akademije nauka i umetnosti, koji je dao snažne slike Crne Gore pred Drugi svetski rat i u Narodnooslobodilačkoj borbi. U Drugom svetskom ratu interniran je u Grčku, ali je prebegao grčkim partizanima i bio politički komesar Jugoslovenskog bataljona. Dela su mu izrazito poetska, slikovita, s dubokim poniranjem u psihologiju i mentalitet ljudi. Dela: romani "Svadba", "Zlo proljeće", "Lelejska gora", "Hajka", "Raskid", "Pramen tame", "Zatočenici", "Ratna sreća", "Dokle gora zazeleni", "Gledajući dolje na drumove", pripovetke "Na mjesečini", "Izvidnica", "Prvi snijeg", "Gosti", "Poslednje brdo".

1931. - U SAD-u je urađena prva infracrvena fotografija.

1949. - Istočna Nemačka dobila je naziv Demokratska republika Nemačka, za prvog predsednika je proglašen Vilhelm Pik, a za predsednika vlade Oto Grotevol.

1953. - Umrla je srpska književnica i klasični filolog Anica Savić-Rebac, profesor Univerziteta u Beogradu. Dela: "Problemi antičke estetike", "Antička demokratija i socijalni problemi", "Problemi predplatonske erotologije", komentar i prevod speva Tita Lukrecija Kara "O prirodi stvari", mnoštvo prevoda na engleski (naročito Petra II Perovića Njegoša), nemački, francuski i italijanski.

2000. - Vojislav Koštunica proglašen je za predsednika Savezne Republike Jugoslavije posle pobede na predsedničkim izborima 24. septembra.