Na današnji dan

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 3. avgust

​

1492. - Kristofor Kolumbo krenuo je iz španske luke Palos na neizvesno putovanje Atlantskim okeanom u nameri da pronađe pomorski put za Indiju, a otkrio je Ameriku. Polazeći od saznanja da je Zemlja okrugla, Kolumbo je smatrao da do Indije, Japana i Kine može stići i ako se ide na zapad, verujući da je taj put kraći. Posle nešto više od mesec dana plovidbe, Kolumbo je ugledao kopno. Bile su to obale Amerike.

1830. - Turski sultan Mehmed II je, posle višemesečnih pregovora, hatišerifom priznao autonomiju Srbije, čime su uspostavljeni osnovi srpske nezavisne uprave. Povlastice Srbiji razrađene su u 20 tačaka, uključujući priznanje njene potpune unutrašnje autonomije i potvrđivanje titule kneza Milošu Obrenoviću, s naslednim pravom dinastije Obrenović.

1862. - U improvizovanoj bolinici u Alabami, SAD, profesor doktor Džozef Lister prvi put je primenio antisepsu, metodu za sprečavanje infekcije otvorenih rana. Došao je tom prilikom do zaključka da u vazduhu postoje klice koje zagađuju ranu. Premazivanjem rana karbonalnom kiselinom i upotrebom čistog zavoja Lister uvodi postupak ubijanja klica, nazvan antisepsa.

1884. - Završen je železnički most u Beogradu na reci Savi, zahvaljujući čemu je idućeg meseca puštena u saobraćaj pruga Zemun-Beograd. Most je razaran u oba svetska rata i potom oba puta obnavljan.

1903. - Na Žabljaku je rođen Dušan Baranin, književnik i publicista. Pisao je romane i romansirane biografije o događajima i ličnostima iz srpske istorije 19. veka. Pisao je o Proti Mateji Nenadoviću, Mehmed paši Sokoloviću, Karađorđu, hajduk Veljku Petroviću... Umro je u Beogradu 1978. godine.

1904. - Na brdu Volujica iznad Bara proradila je prva radio-telegrafska stanica na Balkanu, koja je služila kao veza Crne Gore s Italijom. U Prvom svetskom ratu stanicu je paljbom iz topova razorila austrougarska mornarica.

1949. - Košarkaški savez Amerike i Nacionalna košarkaška liga spojili su se formirajući NBA ligu (National Basketball Association).

1975. - U Beograd je doputovao predsednik SAD Džerald Ford u dvodnevnu zvaničnu posetu Jugoslaviji, istakavši tom prilikom da politika nesvrstavanja Jugoslavije aktivno doprinosi većem razumevanju među narodima.

1992. - U Jovanici kod Gornjeg Milanovca otkriveno je bogato arehološko nalazište iz ranog paleolita. Nađeni predmeti pripadaju tzv. ašelskoj kulturi u periodu između 700.000 i 160.000 godina pre nove ere. Nalazište je otkrila ekipa Instituta za istraživanja slovenske civilizaciuje u Beogradu s profesorom Radivojem Pešićem na čelu.

1994. - Dan posle zahteva vlade Srbije rukovodstvu Republike Srpske da prihvati mirovni plan Kontakt grupe za BiH, Skupština RS odlučila je da konačnu odluku o tome donese narod na referendumu 27. i 28. avgusta, a sutradan je Jugoslavija zavela sankcije Srbima u Bosni i blokadu na Drini.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 4. avgust

​

1791. - Posle četvorogodišnjeg rata Austrije i Otomanskog carstva, potpisan je Svištovski mir, kojim je određena granica između tih dveju zemalja. Mirom su amnestirane Crna Gora, Bosna, Srbija, Vlaška i Moldavija i potvrđen je Beogradski mir iz 1739. Otomansko carstvo je obavezano da osigura plovidbu i trgovinu, a Austrija da evakuiše turska područja.

1875. - Umro je danski književnik Hans Kristijan Andersen. Andersen je postao opštepoznat u svetu književnosti po svojim bajkama. U oko 200 bajki obradio je čudesni svet vila, patuljaka, kraljeva i princeza.

1901. - U Nju Orleansu rođen je Luis Daniel Armstrong, veliki džez muzičar.

1914. - Srpska Vrhovna komanda uputila je proglas vojnicima u kom ih je upoznala sa namerama Austrougarske posle objavljivanja rata Srbiji. U proglasu se, pored ostalog, kaže: "Najveći zakleti neprijatelj naše države i našeg naroda iznenada i bez ikakvog razloga nasrnuo je besomučno na našu čast i na život... Vojnici! Posle sjajnih uspeha našeg oružja 1912. i 1913. godine koje nam je priznala cela Evropa, želeli smo da se naši ratnici u miru odmore i okrepe od silnih napora. Srbija je želela da se na miran način objasni i sporazume sa Austrougarskom o svim spornim pitanjima. Ali se, nažalost, odmah videlo da Austrougarska ne ide na to da sa nama pregovara. Mi smo s prezrenjem imali odbiti ovu sramotu koja je imala pasti na Srbiju, bacili je u lice onome ko je pokušao da uprlja sjaj i slavu našeg oružja. Stoga smo vas pozvali pod oružje, pod naše pobedonosne zastave. Uvereni smo da ćete i ovog puta na braniku otadžbine umeti da povećate slavu i glas našeg oružja i našeg junaštva...", kaže se na kraju proglasa srpske vojne komande.

1936. - Na Berlinskoj Olimpijadi, američki atletičar Džesi Ovens skočio je 8 metara i 6 centimetara u dalj, osvojivši ukupno četiri zlatne medalje. Uvređen zbog pobede jednog crnca, Hitler je napustio olimpijski stadion.

1944. - Nacisti su otkrili Anu Frank i njenu porodicu koji su se od 1942. godine skrivali u strahu od deportacije u logor.

1977. - Umro je nemački filozof Ernst Bloh. Univerzoitetsku karijeru Bloh je započeo u Lajpcigu, gde je boravio do dolaska nacista na vlast. Kao istaknuti antifašista, bio je u emigraciji do 1948. godine. Po povratku u zemlju, radio je kao profesor u Istočnom Berlinu. U obimnom delu koje obuhvata probleme filozofije, istorije religije, prava i etička pitanja, Bloh se bavio analizom utopijske teorije. Najpoznatija njegova dela su: "Duh utopije", "Sloboda i poredak", "Prirodno pravo i ljudsko dostojanstvo", "Tibingenski uvod u filozofiju" i "Princip nade".

1987. - U saobraćajnoj nesreći poginuo je Dragiša Vitošević, pripovedač, esejista i vrsni poznavalac našeg jezika i naših običaja. Kao dugogodišnji urednik časopisa "Raskovnik", uveo je u našu literaturu do tada neprimećene pesničke glasove naših seljaka. Iz toga je nastao pesnički zbornik "Orfej među šljivama". Objavio je više knjiga iz istorije naše književnosti.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 5. avgust

​

1716. - Austrijski feldmaršal francuskog porekla, Fransoa Eugen Savojski, naneo je, predvodeći armiju od 40.000 vojnika u bici pod Petrovaradinskom tvrđavom, uništavajući poraz turskim snagama od 150.000 ljudi pod komandom Darnada Ali-paše. U bici koja je Austrijancima omogućila da ubrzo zauzmu Beograd, poginulo je najmanje 30.000 turskih vojnika.

1804. - U noći između 5. i 6. avgusta, na Adi Kale, na Dunavu, srpska potera zarobila je dahije: Aganliju, Kučuk-Aliju, Mula Jusufa i Mehmed-agu Fočića i pogubila ih. Dahije, obesne starešine janičara, osilile su se u Srbiji u drugoj polovini 18. veka. Proterani su iz naših krajeva odlukama Svištovkog mira 1791. godine i otišli u Vidin odmetniku Pazvan Ogulu. Vratili su se početkom 19. veka, ubili beogradskog vezira Hadži Mustafu i zavladali Beogradskim pašalukom, čineći nasilja, osvete i pljačke. U Carigradu se verovalo da su se Srbi zadovoljili njihovim pogubljenjem. Međutim, ustanici su pod vođstvom Karađorđa nastavili otpor turskoj okupaciji.

1850. - Rođen je Gi de Mopasan, francuski pripovedač, romansijer i teoretičar književnosti; najčešće se svrstava među realiste, tj. uzima kao predstavnik realizma, mada je sam tvrdio da ne pripada nijednom književnom pravcu. Kao mlad, borio se u francusko-pruskom ratu, a zatim je u Parizu radio kao činovnik u Ministarstvu mornarice i Ministarstvu prosvete. U Parizu upoznaje Gistava Flobera, počinje da se druži sa njim i kao književnik se formira prevashodno pod njegovim uticajem. Pored Flobera, na Mopasana je uticao i Emil Zola, korifej naturalističke poetike i tvorac "Eksperimentalnog romana". Pa ipak, uticaji ove dvojice vrsnih književnika ne umanjuju Mopasanovu originalnost. Štaviše, i pored sveg divljenja svojim učiteljima, Mopasan je znao i da ih kritički ocenjuje: tako se u jednom od pisama izjašnjava kao protivnik naturalizma i realizma i kao pristalica romantizma. U tom istom pismu on kaže da je Zola "veličanstvena, sjajna i neophodna ličnost", ali da je njegov način rada samo "jedan vid ispoljavanja umetnosti, a ne njena ukupnost". Mopasan se prvi put književnoj publici predstavio zbornikom "Medanske večeri" (1880), u kom su bili objavljeni i radovi Zole, Huismana i drugih manje poznatih naturalista, te je zbog toga književna javnost u njemu videla pristalicu naturalizma, mada se sam pisac kasnije uvek ograničavao od naturalista, ističući da ne pripada nijednoj književnoj školi. Pisao je stihove, priče, romane, putopise, pozorišne komade i književnoteorijske i kritičke spise. Pored zapaženih šest romana, Mopasan je naročito poznat kao pisac novela. Najpoznatije su: "Strasti", "Naličja", "Gospođica Fifi", "Lovačke priče", "Sestre Rondoli", "Dunda", "Rozalija Pridan", "Orman". Bio je vrstan portretista normandijskih seljaka i ljudi uopšte. Mopasan je umro 1893. godine. B. Kroče hvalio ga je kao ingenioznog pesnika čije delo odoleva vremenu.

1844. - Rođen je Ilija Jefimovič Rjepin, ruski slikar, jedan od glavnih predstavnika realizma u ruskom slikarstvu 19. veka. U početnoj fazi umetničkog stvaralaštva, radio je kompozicije sa temama iz Biblije i narodne legende. Kasnije je slikao portrete, među kojima posebnu pažnju zavređuju portreti muzičara i književnika: Glinke, Musorskog, Turgenjeva, Tolstoja i drugih. Veliki uspeh kod publike imala su njegova dela "Burlaci na Volgi", "Ivan Grozni", "Carevna Sofija", "Zaprosci pišu pismo turskom sultanu".

1895. - Umro je Fridrih Engels. Zajedno sa Karlom Marksom, bio je tvorac naučnog socijalizma i osnivač revolucionarnog radničkog pokreta. Jedan je od autora "Manifesta komunističke partije" i utemeljivač filozofije poznate kao marksizam. Najznačajnija dela: "Položaj radničke klase u Engleskoj", "Nemačka ideologija", "Anti-Diring" i "Poreklo porodice, prvatne svojine i države".

1914. - Crna Gora je u Prvom svetskom ratu objavila rat Austrougarskoj, priključivši se tako napadnutoj Srbiji.

1962. - Legendarna američka filmska glumica, Merlin Monro, pronađena je mrtva u svojoj kući u Los Anđelesu. Posle opsežne istrage, policija je utvrdila da je glumica izvršila samoubistvo, uzimanjem prekomerene doze pilula za spavanje. U vezi sa tim, pojavile su se brojne teorije zavere koje su samoubistvo dovodile u pitanje i implicirale da su u glumičinu smrt umešani Robert i Džon Kenedi, sa kojima je navodno imala ljubavnu aferu. Merlin Monro rođena je 1. juna 1926. kao Norma Džin Mortenson. Prvi put se udala sa 16 godina i ubrzo se razvela. Godine 1944. počela je da radi kao model, a krajem 1946. počela je snimanje prvog filma. Anonimna Norma Džin promenila je ime u Merlin Monro. Najznačajnija njena ostvarenja su: "Neki to vole vruće", "Nijagara", "Kako se udati za milionera", "Autobuska stanica", "Princ i igračica"... Godine 1954. udala se za čuvenog bejzbol igrača Džoa di Madžija, ali ni ovaj brak se nije održao - razveli su se osam meseci kasnije. Godine 1956. udala se za pisca Artura Milera. Njen poslednji film, "The Misfits" (1961), režirao je Džon Hjuston, a scenario je napisao Artur Miler, od kojeg se razvela nedelju dana pre premijere filma.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 6. avgust

​

1796. - U Cetinju je Skupština crnogorskih starešina izglasala "Stegu", prvi pisani zakonski akt u Crnoj Gori kojim je izražen opštecrnogorski karakter oslobodilačke borbe protiv Turaka. Uskoro je formiran i centralni organ vlasti - Praviteljstvo suda crnogorskog i brdskog i izglasan prvi crnogorski zakon koji je, zajedno sa "Stegom", činio političku platformu za stvaranje crnogorske države.

1807. - Dositej Obradović je u Prvom srpskom ustanku iz Zemuna došao u Beograd posle putovanja u Beč, Pariz, London i Rusiju. Mnogo Beograđana sišlo je na pristanište, a gradski topovi objavili su dolazak Dositeja, koji je ubrzo otpočeo veliki prosvetiteljski posao u oslobođenoj Srbiji.

1860. - Rođen je srpski političar i filolog Ljubomir Stojanović, sekretar Srpske kraljevske akademije, koji je 1921. s Jašom Prodanovićem osnovao Republikansku stranku i bio njen prvi predsednik. Prethodno je kao pripadnik Samostalne demokratske stranke više puta bio ministar prosvete i jednom premijer. Dela: monografija "Život i rad Vuka Stefanovića Karadžića", stari srpski pisani spomenici "Miroslavljevo jevanđelje", "Stari srpski natpisi i zapisi" (šest knjiga), stari letopisi, dela Vuka Karadžića, uključujući "Vukovu prepisku", udžbenici gramatike, studije o starim srpskim štamparijama, o srpskim crkvama u 15. i 16. veku, o arhiepiskopu Danilu.

1881. - Rođen je Aleksandar Fleming, engleski bakteriolog i profesor Londonskog univerziteta. Godine 1928. Fleming je otkrio da gljivice plesni sprečavaju rast i razvoj nekih mikroorganizama. Ovo otkriće nazvao je Penicilium Notatum. Međutim, tek četrdesetih godina ovog veka, penicilin je, zaslugom nastavljača Flemingovog učenja, prvi put upotrebljen kao antibiotik u lečenju nekih bolesti. Za otkriće penicilina Fleming je 1945. godine dobio Nobelovu nagradu.

1890. - U zatvoru "Auburn" u Njujorku, izvršeno je prvo pogubljenje na električnoj stolici. Pogubljen je William Kemmler, koji je osuđen za ubistvo svoje ljubavnice Matilde Ziegler. Pogubljenje električnom strujom kao oblik pogubljenja ideja je stomatologa Dr Alberta Southwicka iz 1881. godine, a prvu električnu stolicu konstruisao je električar zatvora "Auburn", Edwin R. Davis.

1897. - Rođen je slikar Milo Milunović, profesor Akademije likovnih umetnosti u Beogradu i član Srpske akademije nauka i umetnosti. Slikarstvo je učio u Firenci kod čuvenog Đakometija. Posle Prvog svetskog rata, desetak godina živeo je u Parizu, gde je izlagao samostalno i na zajedničkim izložbama. U Beograd se vratio 1932. godine. Njegov slikarski opus obuhvata mrtvu prirodu, predele, kompozicije i portrete. Takođe je radio i monumentalne freske i mozaike. Karakteriše ga arhitektonska jasnoća kompozicije i forme, kao i prefinjen kolorizam. Milo Milunović umro je 1967. godine.

1903. - Rudari Senjskog okruga organizovali su štrajk rudara u Srbiji. U znak sećanja na taj dan, danas je Dan rudara Srbije.

1945. - Nad pučinom Pacifika letele su tri američke tvrđave tipa B-29. Cilj leta bio je japanska pomorska baza Hirošima. Sa bombarderom "Strejt Fles" prvi je na Hirošimu stigao major Klod Izerli. Za njim je doleteo pukovnik Tibets na bombarderu "Enoca Gej" koji je montirao upaljač na atomsku bombu. Bomba je bačena u 8 časova i 16 minuta. Grad je bio potpuno razoren, stradale su desetine hiljada ljudi, a od posledica atomskog zračenja ljudi su umirali od leukemije i na potomstvu ozračenih roditelja došlo je do genetskih patoloških promena. Tri dana kasnije, druga američka atomska bomba bačena je na grad Nagasaki.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 7. avgust

​

1498. - Kolumbo je otkrio Karpiska ostrva.

1782. - Džordž Vašington kreirao je orden "Purpurno srce", najstarije američko vojno odličje. Dodeljuje se posthumno vojnicima koji su poginuli u ratu ili za života ranjenima u vojnim sukobima.

1820. - Zasađen je prvi krompir na Havajima.

1859. - Rođen je srpski glumac, reditelj i pisac pozorišnih komada, humorističkih feljtona i komedija Ilija Stanojević, poznat kao Čiča Ilija, najpopularniji komičar svog vremena, izuzetno omiljen glumac živog i spontanog humora i bogatog duha. Izuzev četiri godine u Srpskom narodnom pozorištu u Novom Sadu, celu karijeru proveo je u Narodnom pozorištu u Beogradu. Napisao je lakrdiju s pevanjem "Dorćolska posla", a s Jankom Veselinovićem komediju s pevanjem "Potera". Takođe je ostavio snažan pečat na beogradske boeme koji su se okupljali u Skadarliji. Publiku je posebno oduševljavao ulogama Papa Naska u "Dorćolskim poslima", Kir Janje u istoimenoj komediji, Vula Pupavca u "Podvali", Kalče u "Ivkovoj slavi", Srete čizmara u "Zloj ženi", Štancike u "Izbiračici", Falstafa u "Veselim ženama", Tkača Cedulje u "Snu letnje noći", Polonija u "Hamletu", Kasija u "Juliju Cezaru", ulogama u "Uobraženom bolesniku" i "Građaninu kao plemiću".

1876. - Rođena je Mata Hari (pravo ime Margaretha Geertruida Zelle), igračica, poreklom Holanđanka, inače u istoriji upamćena kao nemačka špijunka u Prvom svetskom ratu. Osuđena je i streljana u Francuskoj.

1959. - Američki satelit Explorer 6 načinio je prve snimke Zemlje iz vasione.

1970. - Održan je prvi turnir u šahovskom meču sa kompjuterom.

1989. - Umrla je srpska pozorišna rediteljka Mira Trailović, godinama jedna od najdominantnijih ličnosti našeg i svetskog teatra. Osnovala je 1956. Atelje 212, a potom i BITEF (Beogradski internacionalni teatarski festival), čiji je umetnički direktor bila od 1967. do smrti. Bila je i umetnički direktor Međunarodnog pozorišnog festivala u francuskom gradu Nansi 1983. i 1984. Kao reditelj, predstavila je beogradskoj publici prvi put najznačajnija imena svetske pozorišne avangarde poput Ežena Joneska (Eugene Ionesco), Žana Pola Sartra (Jean Paul Sartre), Edvarda Olbija (Edward Albee), Tomasa Eliota (Thomas), Stanislava Vitkjeviča (Stanislaw Witkievwicz), a na scenu je postavila i hipi-mjuzikl "Kosa".

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 8. avgust
​

1217. - Prvog srpskog kralja Stefana Nemanjića krunisao je njegov brat monah Sava, koji je dve godine kasnije postao prvi srpski arhiepiskop. Svečanom činu krunisanja - posle kojeg je Stefan nazvan Prvovenčani - prisustvovali su svi srpski vlastelini i crkveni velikodostojnici.

1786. - Prvi put je osvojen vrh Mon Blan.

1815. - Napoleon Bonaparta prognan je na ostrvo Sveta Jelena.

1832. - Rođen je srpski pisac i slikar Đura Jakšić, najizrazitiji predstavnik romantizma u srpskoj književnosti i jedan od najdarovitijih srpskih slikara 19. veka. Pisao je lirsku, rodoljubivu, satiričnu, socijalnu i epsku poeziju. Slikarstvo je učio u Segedinu, Temišvaru, Pešti, Velikom Bečkereku (sadašnji Zrenjanin), Beču i Minhenu. Potom je bio učitelj u mnogim mestima u Srbiji i predavao crtanje u Kragujevcu, Požarevcu i Jagodini. Nemirnog, slobodoljubivog i buntovnog duha, često je proganjan i otpuštan iz službe. Strastan, plahovite mašte i plamenih emocija, buntovan i slobodoljubiv, pisao je s romantičarskim patosom pesme o slobodi i stihovane lirske ispovesti. Njegove pesme "Na Liparu", "Ponoć", "Mila", "Otadžbina", "Ja sam stena", "Noć u Gornjaku", "Padajte braćo" - predstavljaju vrhunske domete srpske romantičarske poezije. Napisao je i drame u stihovima "Seoba Srbalja", "Jelisaveta, knjeginja crnogorska" i "Stanoje Glavaš" i oko 40 pripovedaka.

1876. - Tomas Edison patentirao je mimeograf, aparat za umnožavanje pisanih stvari.

1879. - Rođen je Emilijano Zapata, meksički revolucionar, vođa seljačkog pokreta za agrarnu reformu u meksičkoj revoluciji (1910-1917).

1900. - U Bostonu je odigran prvi meč Dejvis kupa.

1905. - Umro je srpski istoričar i sveštenik Ilarion Ruvarac, osnivač srpske kritičke istorijske škole, član Srpske kraljevske akademije. Obavio je pionirski posao kritičkog istorijskog istraživanja, suzbijajući nenaučne postupke u proučavanju srpske istorije. Napadao je neznanje i šarlatanstvo i bio rezervisan prema narodnom predanju kao istorijskom izvoru. Bio je profesor i rektor Bogoslovije u Sremskim Karlovcima, a od 1882. arhimandrit fruškogorskog manastira Grgeteg. Dela: "Odlomci o grofu Đorđu Brankoviću i Arseniju Crnojeviću patrijarhu", "O knezu Lazaru", "Montenegrina", "O pećkim patrijarsima", "Kraljice i carice srpske".

1909. - Sedište Republičkog seizmološkog zavoda useljeno je u zgradu koju je projektovao arhitekta Momir Korunović u Tašmajdanskom parku. Dan nakon što je Zavod useljen u ovu zgradu, zabeležen je prvi potres. Zgrada je od tada doživela tri proširenja, poslednje 1939. godine; od tada je malo toga promenjeno i na zgradi i oko nje.

1930. - Umro je srpski glumac, reditelj i pisac pozorišnih komada, humorističkih feljtona i komedija Ilija Stanojević, nazvan Čica Ilija, najpopularniji komičar svog vremena, omiljen glumac živog i spontanog humora i bogatog duha. Izuzev četiri godine u Srpskom narodnom pozorištu u Novom Sadu, celu karijeru proveo je u Narodnom pozorištu u Beogradu. Napisao je lakrdiju s pevanjem "Dorćolska posla", a s Jankom Veselinovićem komediju s pevanjem "Potera". Takođe je ostavio snažan pečat na beogradske boeme koji su se okupljali u Skadarliji. Publiku je posebno oduševljavao ulogama Papa Naska u "Dorćolskim poslima", Kir Janje u istoimenoj komediji, Vula Pupavca u "Podvali", Kalče u "Ivkovoj slavi", Srete čizmara u "Zloj ženi", Štancike u "Izbiračici", Falstafa u "Veselim ženama", Tkača Cedulje u "Snu letnje noći", Polonija u "Hamletu", Kasija u "Juliju Cezaru", ulogama u "Uobraženom bolesniku" i "Građaninu kao plemiću".

1941. - Na Kosmaju je u Drugom svetskom ratu iz zasede ubijen srpski revolucionar Branko Krsmanović, španski borac, član Glavnog štaba narodnooslobodilačkog pokreta Srbije i organizator prvih partizanskih jedinica u Šumadiji. Studirao je u Beogradu i Pragu, odakle je kao dobrovoljac otišao u Španiju. Preživeo je ranjavanje u Španskom građanskom ratu, gde je bio politički komesar Protivtenkovske baterije formirane od jugoslovenskih dobrovoljaca. Posmrtno je proglašen narodnim herojem.

1984. - Američki atletičar Karl Luis dobio je treću zlatnu olimpijsku medalju, pobedivši u trčanju na 200 metara.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 9. avgust

​

- Danas je po pravoslavnom kalendaru praznik Sveti velikomučenik Pantelejmon. Sasvim mlad, postao je lekar, a sveštenik Ermolaj ga je krstio i naučio veri Hristovoj. Pantelejmon - što znači svemilostivi - izlečio je čudotvorno, imenom Hristovim, jednoga slepca kog su drugi lekari uzalud pokušavali da izleče; tada su ga, iz zavisti, prijavili kao hrišćanina. Svetitelj je išao na sud pred cara Maksimijana gde je takođe izlečio jednog uzetnog čoveka od dugotrajne bolesti, što je mnoge neznabošce privuklo hrišćanstvu. Osudili su ga i sve muke podnosio je mirno i trpeljivo uz pomoć Gospoda kome se usrdno molio. Osuđen je na posečenje mačem zajedno sa sveštenikom Ermolajem. Postradao je vrlo mlad, 9. avgusta (27. jula po starom kalendaru) 304. godine, pod nekom maslinom koja se potom cela okitila plodovima. Njegove mošti postale su celebne, a ime svetog Pantelejmona priziva se pri vodoosvećenju i jeloosvećenju zajedno sa svetim Ermolajem i ostalim besrebrenicima i čudotvorcima. Najlepši hram posvećen ovom svetitelju nalazi se na Svetoj Gori.

1778. - Kapetan Kuk proplovio je kroz Bermudski trougao.

1803. - Na Havaje su stigli prvi konji.

1813. - Poginuo je Hajduk Veljko Petrović, jedan od najvećih junaka Prvog srpskog ustanka. Istakao se naročito u borbama oko Banje i Varvarina i u odbrani Negotina. O njegovom junaštvu Vuk Karadžić je između ostalog zapisao: "Po srcu i po tjelesnom junaštvu bio je prvi ne samo u Srbiji, nego se slobodno može reći i u celoj Jevropi svoga svuda ratnoga vremena. U vrijeme Ahila i Miloša Obilića on bi zaista njihov drug bio, a u njegovo vrijeme Bog zna da li bi se oni mogli s njim porediti."

1817. - Na ulicama nemačkog grada Karlsruea pojavio se Jozef Drans, na vozilu sa dva drvena točka. Bio je to prvi bicikl, konstruisan bez sedla i pedala. Kasnije je pedale konstruisao Nemac Moris Fišer, a 1885. godine Englez Danlop konstruisao je i gumene točkove.

1945. - Američke vazdušne snage bacile su na Japan i drugu atomsku bombu. Tada je teško razoren Nagasaki, trgovačka i ratna luka Japana, sa oko pola miliona stanovnika. Bomba je eksplodirala na 600 metara iznad grada i bila je nešto snažnija od one bačene na Hirošimu. Oko 36 hiljada ljudi je poginulo, a ranjeno je preko 40 hiljada, dok je u požaru izgorelo 20 hiljada zgrada. Šest dana posle eksplozije atomske bombe nad Nagasakijem, japanski car Hirochito objavio je bezuslovnu kapitulaciju Japana.

1945. - Na trećem zasedanja AVNOJ se u Beogradu proglasio privremenom Narodnom skupštinom Demokratske Federativne Jugoslavije. Istog dana usvojen je i zakon o biračkim spiskovima i donesena je odredba o pravu glasa žena i omladine iznad 18 godina.

1965. - Singapur je dobio nezavisnost od Malezije.

1992. - U Barseloni su završene 25. Olimpijske igre, na kojima je učestvovalo 15.000 sportista iz 172 zemlje. Zbog sankcija UN, Jugosloveni nisu mogli da se takmiče u ekipnim sportovima, ali su medalje izborili naši strelci - Jasna Šekarić srebrnu, a Aranka Binder i Stevan Pletikosić bronzanu.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 10. avgust

​

1519. - Magelanov peti brod isplovio je na put oko sveta.

1809. - Ekvador je objavio nezavisnost od Španije. Ekvador je inače postao španska kolonija još 1534. godine, kada su španski konkvistadori Pizaro i Almagro uništili državu Inka.

1878. - Srpski knez Milan Obrenović izdao je ukaz o "ustrojstvu Vojnog muzeja", radi prikupljanja i čuvanja trofeja iz ratne istorije. Muzej je smešten u prepravljenu džamiju na platou Gornjeg grada Beogradske tvrđave na Kalemegdanu. Ondašnja štampa pisala je o tome da "je Vojni muzej ponos Beograda, da su njegove istorijske zbirke pobudile veliko interesovanje u narodu i da je tako uređen da može poslužiti kao primer".

1878. - Rođen je srpski kompozitor i muzički posac Isidor Bajić, nastavnik muzike u Srpskoj gimnaziji, horovođa i organizator muzičkog života u Novom Sadu, autor vokalnih i klavirskih dela i scenske muzike. Posebnu pažnju posvetio je obradi srpske narodne muzike, a bavio se i teorijom muzike. Dela: opera "Knez Ivo od Semberije", zbirka solo pesama "Pesme ljubavi", horske pesme "Sokoli", "Ej, ko ti kupi", "Zračak viri", "Iz srpske gradine".

1913. - U Bukureštu su Grčka, Rumunija, Srbija i Crna Gora potpisale s poraženom Bugarskom ugovor o miru, kojim je okončan Drugi balkanski rat i precizirane granice Bugarske prema Rumuniji i Srbiji. Granice između Srbije i Crne Gore i Crne Gore i Grčke utvrđene su posebnim sporazumom. Drugi balkanski rat počeo je krajem juna 1913. napadom Bugarske bez objave rata na Srbiju i Grčku. Uzrok rata bilo je neslaganje saveznika oko podele teritorija oslobođenih u Prvom balkanskom ratu od Turaka, posebno insistiranje Bugarske da dobije celu Makedoniju. Bukureštanskim mirom Makedonija je podeljena između Bugarske, Grčke i Srbije.

1948. - Premijerno je prikazana na američkoj televiziji Ej-Bi-Si (ABC) čuvena emisija "Skrivena kamera" Alena Fanta.

1983. - Umro je srpski filmski režiser Vojislav Nanović, jedan od pionira jugoslovenskog filma posle Drugog svetskog rata. Snimio je niz dokumentarnih i osam igranih filmova, uključujući "Tri koraka u prazno", "Ciganku" i "Čudotvorni mač".

1988. - Ujedinjene Nacije objavile su da se procenjuje da u Aziji živi oko tri milijarde ljudi.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 11. avgust

​

1456. - Umro je mađarski vojskovođa vlaško-slovenskog porekla Janoš Hunjadi, u srpskim narodnim pesmama poznat kao Sibinjanin Janko, erdeljski vojvoda i kraljevski namesnik, otac mađarskog kralja Matije I Korvina (Matyias Corvin). Bio je jedna od vodećih ličnosti u velikom sukobu Evropljana s Turcima u 15. veku, simbol borbe protiv Turaka. Predvodio je više uspešnih krstaških ekspedicija protiv Turaka, potukao ih je 1441. kod Beograda, 1442. kod Sibiua i iste godine kod Gvozdenih vrata u Transilvaniji (Erdelj), ali je 1448. pretrpeo poraz na Kosovu, kad su mu Turci gotovo uništili vojsku, posle čega je u narodu nastala izreka "Kasno Janko na Kosovo stiže". Za poraz se osvetio 1454, kad je mađarska i srpska vojska pod njegovom komandom do nogu potukla Turke kod Kruševca. Razbio je tursku opsadu Beograda 1456, ali se potom razboleo od kuge i umro u Zemunu.

1844. - U Beču je umro Jernej Kopitar, filolog, jedan od osnivača slavistike. Godine 1809. izdao je "Gramatiku slovenskog jezika u Kranjskoj, Koruškoj i Štajerskoj", prvi naučni rad o slovenačkom jeziku na osnovama književne istorije. Kopitar se zalagao za narodni jezik u književnosti i za uprošćeni pravopis. Te svoje ideje preneo je na Vuka Karadžića, koga je podstakao da sakuplja narodne umotvorine i napiše srpsku gramatiku i rečnik. Zaslugom Jerneja Kopitara, pokrenute su u Beču 1813. godine "Srpske novine".

1934. - Stigli su prvi zatvorenici u čuveni zatvor Alkatraz.

1935. - U Hitlerovoj Nemačkoj počele su nacističke akcije "čišćenja" jevrejskog i slovenskog stanovništva. Jevreji su proglašeni neprijateljima protiv kojih se trebalo ujediniti. Jedan od najvažnijih zadataka nemačke politike bio je da se spreči porast slovenskih naroda. Stoga su milioni Jevreja i Srba završili u koncentracionim logorima.

1952. - Husein je proglašen kraljem Jordana.

1956. - Izašao je singl Elvisa Pristlija "Don't Be Cruel".

1960. - Čad je postao nezavisna država. Do tada je bio u sastavu Francuske Ekvatorijalne Afrike.

1962. - Obavljen je prvi grupni let svemirskih brodova koji je predstavljao eksperiment za kasnije složenije svemirske projekte. Bio je to let svemirskih brodova "Vastok 3" i "Vastok 4", lansiranih u orbitu oko zemlje u razmaku od 24 časa. Prvim je upravljao Andrej Nikolajev, a drugim Pavel Popovič.

1984. - Američki atletičar Karl Luis ponovio je uspeh Džesija Ovensa sa Olimpijade 1936, osvojivši i četvrtu zlatnu medalju na Olipijskim igrama.

1990. - Egipat i Maroko stacionirali su svoje vojne trupe u Saudijskoj Arabiji, kako bi sprečili Iračku invaziju.

 

[Ana_ana]

Dogodilo se na današnji dan - 12. avgust

​

1790. - U Lezimiru na Fruškoj Gori rođen je Grigorije Vozarević, prvi srpski knjižar i izdavač. Po povratku sa školovanja iz Beča, nastanjuje se u Beogradu. Njegova kuća postaje stecište poznatih ličnosti iz krugova beogradske inteligencije. Kada je u Srbiji otvorena prva štamparija, Vozarević je priredio i štampao celokupna Dositejeva dela u deset knjiga. Beogradskoj opštini poklonio je zemljište za buduće Novo groblje, obeleživši ga velikim "Vozarevićevim krstom". Umro je u Beogradu, 10. januara 1848. godine.

1851. - Isaac Singer dobio je patent za svoj pronalazak - šivaću mašinu.

1877. - Tomas Edison izumeo je edisonfon - spravu za snimanje zvukova.

1914. - Počela je Cerska bitka u Prvom svetskom ratu u kojoj je srpska vojska do nogu potukla austrougarsku vojsku i odnela prvu savezničku pobedu u ratu. Od 200.000 austrougarskih vojnika koji su pokušali da okupiraju Srbiju, u njoj nije ostao nijedan, izuzev 4.500 zarobljenika. Tokom krvavih borbi, gubici austrougarskih trupa dostigli su 27.000, a iz stroja je izbačeno više od 16.000 srpskih vojnika, od kojih je 2.107 poginulo. Austrougarski vojnik i novinar Egon Ervin Kiš zapisao je o tim dramatičnim trenucima u dnevniku: "Armija je potučena i nalazi se u bezobzirnom, divljem i paničnom begu. Jedna potučena vojska - ne, jedna razbijena rulja, jurila je u bezumnom strahu prema granici."
1928. - Zatvorene su devete Olimpijske igre u Amsterdamu.

1955. - Umro je Tomas Man, književnik koji bez sumnje predstavlja jednu od centralnih pojava ne samo nemačke već i evropske književnosti prve polovine XX veka, izuzetnog kulturnog poslenika vazda zainteresovanog za probleme svoga doba, humanistu koji celokupnom svojom pojavom daleko nadilazi okvire germanske kulture, ali i, prema pojedinim mišljenjima, jednu od najkontroverznijih pojava literature minulog veka; stoga i ne čudi mnoštvo kako raznolikih tako i oprečnih interpretacija Manovog dela i kompleksne stvaralačke ličnosti. Valja napomenuti da upravo Tomas Man, koji je aleksandrinizam kao umetničku poziciju svesno izabrao (uspevajući pri tom da preuzet materijal estetski funkionalizuje u strukturu - stoga u pismu Teodoru Adornu i govori o "višem prepisivanju"), celokupnim svojim delom posvedočuje da stvaranje večnih vrednosti ne počiva u grubom odbacivanju tradicije, već u neprestanom uzdizanju iznad nje. Ovaj veliki poštovalac minulog tradiciji nije robovao (njegovoj pripovedačkoj umetnosti nikada nije pretilo da postane epigonska), nego ju je neprestano prevazilazio (čak i onu tradiciju koju je sam stvarao), rekapitulirao i kritički osvetljavao putem prepoznatljive ironije, parodije i humora. Svesno se oslanjajući na tradiciju, Tomas Man stvarao je, dakle, posve netradicionalno, s tim što njegovom umetničkom oblikovanju nikada nije zapretila opasnost od "dekadentnog rastakanja". Man, dakle, kao što primećuje Margerit Jursenar, pripada grupi onih retkih i "po prirodi opreznih i zamršenih umova", neretko "tajnovitih" i "neustrašivih", te uistinu "konzervativnih po tome što ne dopuštaju gubitak nečega što pripada akumulaciji hiljadugodišnjih bogatstava", no ipak "subverzivnih u njihovoj neprestanoj reinterpretaciji". Ovaj naoko hladan i uzdržan analitičar, ali i ljupko-podrugljivi mislilac britkog pera koji svagda "računa s naličjem rečenog", nikada nije pripadao nijednoj školi niti književnom pravcu, već je, kao i svi pangenijalni duhovi, svoje obimno delo stvarao jedino po meri sopstvene zakonomernosti. Mnogi komentatori i znalci Manovog umetničkog opusa veruju da je ovaj književnik, iako vrstan kao autor novela izuzetne umetničke vrednosti ("Tonio Kreger", "Smrt u Veneciji", "Tristan", "Prevarena", "Mario i mađioničar", da pomenemo samo najčuvenije) i esejista oštrih zapažanja, prevashodno romansijer par excellence. I doista, osmotrimo li Manovo književno stvaralaštvo kao jedinstvenu celinu, ali i unutar razvoja nemačke književnosti, čini se da nije preterano reći da glavni doprinos ovog stvaraoca počiva upravo u oblasti romana. Počev od mladalačkog romana "Budenbrokovi" koji se, bar kada je o tematici reč, nadovezuje na reprezentativna dela naturalističke književnosti (kao što je ciklus romana "Rugon Makar" korifeja naturalističke poetike Emila Zole, čijoj je popularnosti u Nemačkoj, uzgred rečeno, doprineo i Hajnrih Man) i zahvaljujući kojem Man već sa 26 godina postaje ne samo zreo već i poznat stvaralac, preko autobiografskog romana "Kraljevsko visočanstvo", u kom je prisutna ideja o strogoj sreći, nedovršenih "Ispovesti varalice Feliksa Krula", dela kojim Man, parodirajući ispovednu prozu i koristeći strukturu pikarskog romana, ukazuje na konfrontaciju građanina i umetnika, koji se ovde javlja kao sumnjivo lice, "Čarobnog brega", prema mnogima centralnog masiva Manovog stvaralaštva, "Josifa i njegove braće", u kom autor produbljuje, dograđuje i parodira biblijsku tematiku, "Lote u Vajmaru", romana o starom Geteu i njegovom susretu sa voljenom Lotom putem kojeg Man, služeći se Geteom kao neprikosnovenom veličinom germanske tradicije, upućuje Nemačkoj reč osude u želji da upozori na put Hitlerovog režima, "Dr Faustusa", neosporne krune Manovog stvaralaštva u kom, vraćajući se Narodnoj knjizi o Faustu, Geteu i Ničeu, autor kritički osvetljava politička i ratna zbivanja ali i avangardnu umetnost, pa do romana "Izabranik", koji stoji na samom zalasku piščevog romansijerskog rada - Tomas Man ne samo da je nemački roman uveo u krug evropskog romana već je stvorio i specifičnu vrstu romana koja se, zbog svoje slojevitosti i kompleksne strukture, opire jednoznačnom tipološkom određenju.

1969. - Košarkaški tim Boston Celtics prodat je za tada rekordnu sumu u NBA ligi - šest miliona dolara.

1984. - U Los Anđelesu su završene 23. Olimpijske igre, na kojima je učestvovalo 140 zemalja. Jugoslavija je imala rekordnu olimpijsku žetvu - sedam zlatnih medalja, četiri srebrne i sedam bronzanih.