Na današnji dan

[PYC]

Dogodilo se na današnji dan - 23. novembar



1852. - Otomansko carstvo počelo je rat protiv Crne Gore, da bi kaznilo Crnogorce zbog pomoći Hercegovcima u borbi protiv Turaka i sprečilo Crnu Goru da postane kneževina s knezom Danilom Petrovićem na čelu. Posle odbijanja Crne Gore da se preda, Turci su krenuli ka Cetinju sa 25.000 vojnika u nameri da razbiju crnogorsku vojsku od oko 9.000 vojnika, ali su se povukli posle intervencije evropskih sila - Rusija i Austrija izdejstvovale su prekid borbi u februaru 1853. Iz rata je Crna Gora, mada materijalno iscrpljena, izašla moralno ojačana, a nezavisnost je izborila i uspostavila granice prema Otomanskom carstvu posle pobede nad turskom vojskom u bici na Grahovu 1858.
1853. - Umro je srpski lekar i kulturni radnik Jovan Stejić, koji je u duhu racionalizma 18. veka gajio kult razuma i propovedao etiku vrline, rada i dužnosti. Studirao je u Pešti i Beču i potom bio lekar u Šapcu, Kragujevcu i Valjevu. Posle štampanja jedne knjige u kojoj se služio novim pravopisom Vuka Karadžića, sukobio se s knezom Milošem Obrenovićem i otišao iz Srbije. Po povratku 1840, postavljen je za načelnika saniteta, zatim za sekretara Državnog saveta. U filozofskim spisima napadao je verski fanatizam. Napisao je stručnu kritiku Vukovog prevoda "Novog zaveta".
1855. - Rođen je srpski pisac Stevan Sremac, član Srpske kraljevske akademije, jedan od najistaknutijih realista u srpskoj književnosti. Pisao je duhovite pripovetke iz provincijskog života u kojem je našao starinsku atmosferu, poetsku nežnost, humorističke zaplete, a pod naslovom "Iz knjiga starostavnih" izdao je poetizovane pripovetke iz narodne istorije. Ostala dela: drame "Ivkova slava", "Zona Zamfirova", romani "Pop Ćira i pop Spira", "Vukadin", politička satira "Luminacija na selu".
1859. - U siromašnoj irskoj porodici rođen je odmetnik sa divljeg zapada poznat kao Billy the Kid. Smatra se da je, pre nego što je poginuo u 21. godini, ubio oko 27 ljudi.
1863. - Patentiran je postupak za pravljenje fotografija u boji.
1881. - Rođena je srpska književnica Milica Janković, koja je slikarsku školu završila u Beogradu, gde je bila nastavnik crtanja. Dela: zbirka pripovedaka "Ispovesti", romani "Pre sreće", "Plava gospođa".
1903. - Jedan od najboljih pevača svoga vremena, Enriko Karuzo, italijanski operski pevač, debitovao je u operi "Rigoleto" pred američkom publikom u Njujorku.
1909. - Rođen je jugoslovenski revolucionar i političar srpskog porekla Aleksandar Marko Ranković, potpredsednik SFRJ i član najužeg rukovodstva vladajućeg Saveza komunista Jugoslavije do smenjivanja sa svih funkcija 1966. Posle zavođenja Šestojanuarske diktature 1929, osuđen je na šest godina robije zbog ilegalne komunističke aktivnosti, a 1940. je postao član Politbiroa Komunističke partije Jugoslavije. U Drugom svetskom ratu je rukovodio pripremama za ustanak protiv okupatorske nemačke vojske i nacistička policija Gestapoa uhapsila ga je u Beogradu krajem jula 1941. Posle hapšenja je zverski mučen i potom prebačen u bolnicu radi lečenja, gde je držan pod stražom, ali je oslobođen smelom akcijom beogradskih skojevaca. Kao organizacioni sekretar KPJ i član Vrhovnog štaba partizanskih jedinica, osnovao je 1944. službu bezbednosti pod nazivom Odeljenje za zaštitu naroda (OZNA). Posle rata je bio ministar unutrašnjih poslova i potpredsednik savezne vlade. Na Četvrtom plenumu Centralnog komiteta SKJ 1966. na Brionima, jugoslovenski predsednik Josip Broz optužio ga je za zloupotrebe Službe državne bezbednosti i "grupašku i antipartijsku delatnost". U skladu s komunističkom praksom političkih obračuna, iskonstruisane optužbe su prihvaćene, iako nisu bile potkrepljene uverljivim dokazima, pa je Ranković smenjen sa svih funkcija. Njegova sahrana 1983. u Beogradu, kojoj je prisustvovalo više od 100.000 ljudi, veoma je uznemirila komunističko rukovodstvo Jugoslavije, koje je u tome videlo znak buđenja "srpskog nacionalizma".
1988. - Poznati hokejaš Vejn Gretski postigao je svoj 600. gol u NHL ligi.

 

[PYC]

Dogodilo se na današnji dan - 24. novembar



- Danas je praznik Sveti mučenik Stefan Dečanski, kralj srpski - Sveti Mrata. Stefan Dečanski Nemanjić, sin je kralja Milutina, pod čijom je vladavinom Srbija osigurala premoć na Balkanskom poluostrvu. Posle očeve smrti, u borbi za presto nadvladao je brata Konstantina i rođaka Vladislava, sina kralja Dragutina, i krunisan je 1322. u manastiru Žiča. Prethodno je, posle pokušaja da zbaci oca, delimično oslepljen i proteran u Carigrad. Pri oslepljenju, javio mu se sveti Nikola u hramu na Ovčem polju i obećao da će mu vratiti vid. Proveo je pet godina u Carigradu kao zatočenik u manstiru Svedržitelja (Pantokratora). Svojom mudrošću i trpeljivošću, podvigom i blagodušnošću izazvao je divljenje i monaha i celog Carigrada. Kada je prošlo pet godina, sveti Nikola čudotvorno je vratio vid oslepelom kralju Stefanu, koji je odmah zatim podigao hram Visoki Dečani po kojem je i nazvan Dečanski. Pobedio je 1329. vojsku bosanskih feudalaca, a kad su Bugarska i Romeja (Vizantija) sklopile vojni savez protiv Srbije, ne čekajući napad potukao je Bugare kod Velbužda 1330. i osigurao prevlast nad Makedonijom, što je učvrstilo Srbiju kao najmoćniju silu na Balkanu. Kad je pod uticajem druge žene nameravao da presto ostavi sinu iz drugog braka, prvorođeni sin Dušan ga je zbacio i zatvorio u grad Zvečan, gde je zadavljen na današnji dan 1336. godine. Sa svetim Savom i svetim knezom Lazarom, sveti Stefan čini trojstvo najmudrijih, najpožrtvovanijih i najblagodarnijih ličnosti i svetitelja koje je dao srpski narod.
1632. - Rođen je Baruh Spinoza, holandski filozof, materijalist. Polazeći od Dekarta, izgradio je racionalistički monističko-materijalistički, ali metafizički filozofski sistem. Znatno je uticao na kasniji francuski materijalizam. Dela: "Etika", "Teološko-politički traktat" i "Traktat o usavršavanju intelekta".
1859. - Objavljeno je delo slavnog engleskog prirodnjaka i fiziologa Čarlsa Darvina, "Postanak vrsta putem prirodnog odabiranja", u kojem naučnik razjašnjava proces evolucije živog sveta i posledice tog procesa.
1941. - U Drugom svetskom ratu počela je nemačka ofanziva na Užice. Odstupnicu glavnine partizanskih snaga branio je Radnički bataljon i u neravnopravnoj borbi; pet dana kasnije je na brdu Kadinjača, 14 kilometara zapadno od Užica, poginulo 180 branilaca.
1963. - U 12:20 posle podne, u podrumu policijske stanice u Dalasu, Džek Rubi ubio je Harvija Li Osvalda, navodnog atentatora na predsednik Kenedija. Ubistvo je igrom slučaja uživo prenošeno na televiziji.
1989. - Raspuštena je komunistička partija Čehoslovačke.
1980. - Probijena je leva cev tunela "Vračar" novog železničkog čvora u Beogradu. Tunel dug 3.504 metara građen je četiri godine i dva dana.
1996. - Sud je poništio rezultate lokalnih izbora, prema kojima je opoziciona koalicija "Zajedno" osvojila većinu u Skupštini Beograda.

 

[PYC]

Na današnji dan, 27.novembar


Izvor: Tanjug 331. dan 2010. Do kraja godine ima 34 dana.

8. p. n. e. Umro je rimski literata Horacije, najveći rimski lirski pesnik, koji se više od ijednog grčkog ili rimskog pesnika odlikovao raznovrsnošću pesničkog izraza. Tokom boravka u Atini podrobno je upoznao grčku kulturu, filozofiju i umetnost. Njegov trezveni izraz, hladne ironične opservacije, strogi moralni zahtevi, usklađeni sa estetskom savršenošću pesme, izvršili su ogroman uticaj na rimsko, ranohrišćansko i evropsko pesništvo. Dela: "Epode", "Satire", "Pesme" ili "Ode", "Pisma".

1570. Umro je italijanski arhitekta i vajar Jakopo Sansovino, majstor proporcija i savršene harmoničnosti konstrukcije i dekora. Najpre je radio u Firenci i Rimu, a 1527. je prešao u Veneciju, gde je podigao svoje najlepše građevine Biblioteku i Lođetu. Zgrade koje je projektovao ukrašavao je sopstvenim statuama. Izradio je i statue "Neptun" i "Mars" za stepenište Duždeve palate i reljefe u mermeru u lođi crkve Svetog Marka.

1701. Rođen je švedski fizičar i astronom Anders Celzijus, tvorac skale za merenje toplote koja je po njemu dobila ime. Osmatrao je severnu svetlost i efekte njenih magnetnih smetnji, obavljao svetlosna merenja i ispitivao meteorološke pojave i Jupiterove satelite, ali je pažnju naučne javnosti pobudio tek izumom skale za merenje toplote. Na njoj je tačka ključanja vode označena sa 100, a tačka otapanja leda s nula stepeni. Sopstvenim sredstvima podigao je opservatoriju u rodnoj Upsali. Osim Celzijusove postoji i Farenhajtova skala za merenje toplote podeljena na 180 i Reomirova podeljena na 80 stepeni.

1846. Rođen je srpski pisac Jovan Grčić Milenko, sledbenik Branka Radičevića, romantičarski pesnik poznat kao "fruškogorski slavuj". Sebi je dodao ime Milenko, po devojci Mileni u koju je bio zaljubljen. Gimnaziju je učio u Novom Sadu, Segedinu i Požunu (sadašnja Bratislava). Kao stipendista Matice srpske studirao je medicinu u Beču, ali se razboleo od tuberkuloze, vratio u rodni Čerević u Sremu, i u 29. godini umro u manastiru Beočin. U lirskim pesmama, lakih melodičnih stihova, izrazio je neposredan doživljaj prirode. U osećanjima je romantičarski čedan i sentimentalan, ali je napisao i više tzv. "prostih pesama", po kojima se smatra pretečom realizma u srpskoj poeziji. U Beču je 1869. objavio "Pesme". Pisao je i pripovetke i prevodio je Šilera, Getea, Hajnea.

1874. Rođen je izraelski državnik i hemičar Haim Azrijel Vajcman, pronalazač sintetičkog acetona, prvi predsednik Izraela od 1948. do smrti 1952. Bio je direktor hemijske laboratorije Britanskog admiraliteta od 1916. do 1919, predsednik Svetske cionističke organizacije od 1920. do 1931. i Jevrejske agencije od 1929. do 1931. i od 1935. do 1946.

1879. Francuska skupština premeštena je iz Versaja u Pariz.

1895. Umro je francuski pisac Aleksandar Dima Sin, koji je udario temelje pozorišne društvene drame. Napisao je 16 pozorišnih komada, uključujući dramatizaciju romana "Dama s kamelijama". Ostala dela: drame "Nezakoniti sin", "Deniza", "Gospodin Alfons", "Polusvet".

1895. Švedski fabrikant i pronalazač dinamita Alfred Nobel napisao je u Parizu testament kojim je veliko bogatstvo zaveštao za razvoj nauke i literature kao i borcima za mir. Predvideo je pet jednakih delova za nagrade za fiziku, hemiju, medicinu, književnost i mir. Umro je 1896. a nagrade su prvi put dodeljene 1901. Od 1969. dodeljuje se i Nobelova nagrada za ekonomiju.

1900. Rođen je srpski internista Radivoje Berović, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Bio je glavni urednik časopisa "Acta medica jugoslavica". Objavio je više naučnih radova na srpskom i stranim jezicima, uključujući delo "Klinička hematologija".

1919. Posle Prvog svetskog rata, u kojem je učestvovala na strani Centralnih sila, Bugarska je u Neiju potpisala mirovni ugovor na osnovu kojeg je dotadašnja bugarska Trakija pripala Grčkoj, a gradovi Strumica, Bosilegrad i Caribrod (sadašnji Dimitrovgrad) Srbiji (Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca).

1921. Rođen je čehoslovački državnik slovačkog porekla Aleksander Dubček, vođa pokreta reformi u Čehoslovačkoj krajem šezdesetih 20. veka, nazvanih "Praško proleće". Bio je najistaknutiji protagonista demokratizacije i preporoda društva i Komunističke partije Čehoslovačke i izgradnje "socijalizma s ljudskim likom". U Drugom svetskom ratu 1944. učestvovao je u slovačkom narodnom ustanku. Od 1963. bio je na čelu Komunističke partije Slovačke, a u januaru 1968. izabran je za generalnog sekretara Centralnog komiteta KPČ umesto Antonjina Novotnog. svrgnut je posle vojne intervencije pet zemalja Varšavskog pakta u avgustu 1968. U decembru 1969. naimenovan je za ambasadora uTurskoj, ali je već 1970. opozvan i potom je dve decenije proveo u potpunoj političkoj izolaciji. Posle pada komunističkog režima 1989. izabran je za predsednika čehoslovačke skupštine.

1926. Ahmed Ben Zogu je u Tirani potpisao pakt s vođom fašističke Italije Benitom Musolinijem kako bi obezbedio svoj režim, što je pokazalo se, bila zabluda.

1940. Nacistička Nemačka anektirala je u Drugom svetskom ratu (i formalno) francusku pokrajinu Lorenu (Lotaringija) i Alzas.

1940. U Rumuniji je profašistička "Gvozdena garda" ubila više od 60 saradnika izbeglog kralja Karola II, uključujući bivšeg predsednika vlade Nikolu Jorgu.

1941. Zauzimanjem tvrđave Gondar u Etiopiji snage Velike Britanije i saveznika slomile su u Drugom svetskom ratu jedinice fašističke Italije u Istočnoj Africi, čime su Etiopija, Somalija i Eritreja oslobođene okupacije. Tada je zarobljeno više od 23.000 italijanskih vojnika i tako je srušeno italijansko kolonijalno carstvo u istočnoj Africi, a Britanci su ostvarili punu kontrolu Crvenog mora i obezbedili se od prodora neprijatelja ka Sueckom kanalu s juga.

1942. Rođen je američki rok pevač, gitarista i pisac pesama afroameričkog porekla Džimi Hendriks, jedan od najpopularnijih muzičara u svetu šezdesetih godina 20. veka. Umro je 1970. od prekomerne doze droge.

1942. Francuska ratna flota stacionirana u luci Tulon, potopljena je kako ne bi bila upotrebljena od strane Nemaca.

1953. Umro je američki pisac Judžin Gledston O'Nil, tvorac moderene američke drame, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1936. Njegove drame odlikuju realizam i žestina koja katkad prelazi u brutalnost. Drame i trilogija "Elektri priliči crnina", u kojoj je klasičnu grčku temu o Edipu primenio na savremeni svet, odnosno američko društvo u vreme građanskog rata, doneli su mu svetsku slavu. Ostala dela: drame "Iza horizonta", "Ana Kristi", "Sva božja deca imaju krila", "Veliki bog Braun", "Car Džons", "Dugo putovanje u Evropu", "Žudnja pod brestovima".

1955. Umro je francuski kompozitor švajcarskog porekla Artur Honeger, jedan od najistaknutijih polifoničara francuske muzike. Stvorio je novi stil napustivši francusku muzičku tradiciju. Napisao je više od 200 dela,uključujući filmsku muziku. Dela: oratorijumi "Kralj David", "Jovanka Orleanka na lomači", simfonijska dela "Letnja pastorala", "Ragbi", "Pasifik 231", "Liturgijska simfonija", kompozicija za klavir i orkestar "Končertino", knjiga "Ja sam kompozitor".

1961. Sovjetski Savez je predložio neodložnu zabranu nuklearnih proba bez međunarodne kontrole.

1975. Postavljeni su poslednji metri pruge Beograd-Bar. Više od 100 godina, pre konačne realizacije, ona je bila u strateškom, ekonomskom i graditeljskom programu Srbije, ali je gradnja počela tek 1952. a radovi su intenzivirani tek 1968. Više od 27 odsto pruge prolazi kroz tunele i ide preko vijadukata i mostova. Pruga koja ima 254 tunela i 234 mosta dugačka je 476 kilometara od čega 301 na teritoriji današnje Srbije. Prugu je u potpunosti finansirala Srbija iako je ona imala mnogo širi značaj.

1983. Prilikom pada kolumbijskog aviona "Boing 747" u blizini madridskog areodroma "Barahas" poginuo je 181 putnik i član posade.

1989. U eksploziji u vazduhu kolumbijskog aviona "Boing 727", najverovatnije kao posledica podmetnute bombe, poginulo je svih 107 putnika i članova posade. Avion je leteo na relaciji Bogota-Kali.

1990. Ministar finansija Džon Mejdžor izabran je za premijera i šefa Konzervativne stranke Velike Britanije, posle ostavke Margaret Tačer.

1991. Razbesnela masa napala je u Pnom Penu nominalnog lidera "Crvenih Kmera" Kije Sampana, koji je evakuisan u Bangkok da ne bi bio linčovan. Tokom strahovlade komunističkog (maoističkog) pokreta Crvenih Kmera pod vođstvom Pola Pota, od aprila 1975. Do decembra 1978. - kada su zbačeni s vlasti vijetnamskom vojnom intervencijom, pobijeno je između milion i dva miliona stanovnika Kambodže.

1996. U eksploziji gasa u rudniku uglja u kineskoj provinciji Šansi poginuo je najmanje 91 rudar.

2000. Na zapadu Norveške otvoren je tunel Lerdal, koji je dužinom od 16,9 kilometara nadmašio Sveti Gothard, do tada najduži drumski tunel u svetu.

2001. NASA je saopštila da je svemirski teleskop "Habl" otkrio atmosferu na jednoj planeti udaljenoj 150 miliona svetlosnih godina od Zemlje, što je prvo direktno otkriće atmosfere van našeg Sunčevog sistema.

2005. U eksploziji u rudniku uglja u pokrajini Helionđiang, na severoistoku Kine, poginula su 183 rudara.

2005. u Francuskoj je prvi put u svetu uspešno izvedena delimična transplantacija lica.

2006. Prilikom pada iranskog vojnog aviona poginulo 36 ljudi. Dve osobe su preživele udes aviona tipa "Antonov 74", koji je trebalo da sleti u Širazu, 1.000 kilometara južno od iranske prestonice Teherana.

2006. Skupština Kanade odlučila je da frankofonsku pokrajinu - Kvebek, prizna kao posebnu naciju unutar jedinstvene Kanade. Ovom odlukom je konačno priznata jezička i kulturna posebnost Kvebeka. Separatizam u toj provinciji, jednoj od četiri koje su se 1867. ujedinile i osnovale Kanadu, dovodio je više puta do ozbiljnih kriza, pa i uspostavljanja vanrednog stanja.

 

[PYC]

Dogodilo se na današnji dan - 28. novembar



1757. - Rođen je Vilijam Blejk, engleski pesnik, slikar i graver. U slikarstvu i poeziji bio je vizionar, mistik i simbolist. Zahvaljujući graverskoj veštini, Blejk je svoje knjige ukrašavao sam, te je njihov tiraž bio prilično neznatan. Možda je delom i stoga Blejk ostao gotovo anoniman pesnik sve do Bodlera, tj. simbolizma, iako je živeo i stvarao u u doba predromantizma i romantizma. Blejk je, osim toga, i jedan od retkih književnika od antike do današnjih dana koji je konstruisao vlastiti mitološki sistem sa mnoštvom likova i arhetipskih predstava čije je simbolika izuzetno složena, ali nezaobilazna u tumačenju Blejkove poezije. Književni opus ovog engleskog pesnika osobenjaka obuhvata korpus "Proročkih knjiga" ("Venčanje neba i pakla", "Jurusalim", "Tri zoa"...), "Pesme iskustva" i "Pesme nevinosti", kao i knjige aforizama. Poznatije pesme: "Vrt ljubavi", "Tigar", "Crkvicu videh svu od zlata", "Otrovno drvo"...
1820. - Rođen je Fridrih Engels, najprisniji prijatelj i saradnik Karla Marksa, sa kojim je osnovao naučni socijalizam (marksizam).
1829. - Rođen je Anton Grigorijevič Rubinštajn, ruski klavirski virtuoz i kompozitor, osnivač Petrogradskog konzervatorijuma. Kao kompozitor pripadao je tzv. kosmopolitskom pravcu, nasuprot "ruskoj petorci". Komponovao je solo pesme, opere, klavirske kompozicije...
1878. - Umro je srpski pisac i slikar Đura Jakšić, najizrazitiji predstavnik romantizma u srpskoj književnosti i jedan od najdarovitijih srpskih slikara 19. veka. Pisao je lirsku, rodoljubivu, satiričnu, socijalnu i epsku poeziju. Slikarstvo je učio u Segedinu, Temišvaru, Pešti, Velikom Bečkereku (Zrenjanin), Beču i Minhenu. Potom je bio učitelj u mnogim mestima u Srbiji i predavao crtanje u Kragujevcu, Požarevcu i Jagodini. Nemirnog, slobodljubivog i buntovnog duha, često je proganjan i otpuštan iz službe. Strastan, plahovite mašte i plamenih emocija, buntovan i slobodoljubiv, pisao je s romantičarskim patosom pesme o slobodi i stihovane lirske ispovesti. Pesme "Na Liparu", "Ponoć", "Mila", "Padajte braćo", "Otadžbina", "Ja sam stena", "Noć u Gornjaku", "Padajte braćo" - spadaju u sam vrh srpske romantičarske poezije. Napisao je i drame u stihovima "Seoba Srbalja", "Jelisaveta, knjeginja crnogorska" i "Stanoje Glavaš" i oko 40 pripovedaka.
1919. - Rođena Amerikanka, lejdi Nensi Astor, postala je prva žena koja je ušla u britanski parlament.
1975. - Postavljeni su poslednji metri pruge Beograd-Bar. Više od veka ona je bila u strateškom, ekonomskom i graditeljskom programu Srbije i Crne Gore, ali je gradnja počela 1952, a radovi su intenzivirani tek 1968. Više od 27 odsto pruge prolazi kroz tunele i ide preko vijadukata i mostova. Pruga koja ima 254 tunela i 234 mosta većim delom (301 kilometar) prolazi kroz Srbiju, a 175 kilometara kroz Crnu Goru.
1996. - General Ratko Mladić napustio je najvišu komandnu dužnost u Vojsci Republike Srpske.

 

[PYC]

Dogodilo se na današnji dan - 29. novembar



- Danas je praznik Sveti apostol i jevanđelist Matej. Bio je carinik i sakupljač poreza, ali na prvi poziv Gospoda u Kapernaumu, Matej je krenuo prilježno i punim srcem za Hristom. Napisao je Jevanđelje na jevrejskom jeziku i ono je, prevedeno na grčki, došlo i do nas. Po silasku Svetoga duha, apostol Matej je propovedao Jevanđelje po Etiopiji, Partiji i Mideji. U Etiopiji je postavio za episkopa nekog Platona, a zatim se povukao u molitvenu samoću. Krstio je ženu i sina kneza te zemlje i knez naredi vojnicima da ga dovedu na sud. Vojnici nikad nisu uspevali da vide jevanđelistu, iako su mu čuli glas, pa najzad sam knez odluči da ga uhvati. Mučio ga je paleći mu vatru na grudima i svetitelj najzad, pomolivši se Bogu, izdahnu. Knez je naredio da Matejevo telo u olovnom sanduku bace u more, ali se Matej čudotvorno javio episkopu Platonu i rekao mu gde da nađe njegovo telo. Videvši sva ova čudesa, knez se najzad krstio i primio ime Mateja, napustivši sva svoja zemaljska dobra, a kada je postao i episkop, bogougodno je služio Crkvi do kraja svog života.
1812. - Povlačeći se ispred Kutuzova, Napoleon je veštim manevrom odvratio Čičagovljevu pažnju južno od Borisova, izvršio glavni prelaz sa ostacima svoje armije preko reke Berezina i nastavio povlačenje prema Vilni.
1854. - Umro je srpski pisac, državnik, diplomata i vojskovođa, prota Mateja Nenadović, predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta - prve srpske vlade. Sa stricem Jakovom pokrenuo je Prvi srpski ustanak u valjevskoj i šabačkoj nahiji i komandovao je delom ustaničkih snaga 1806. u boju na Mišaru u kojem su Turci potučeni do nogu. Kao prvi diplomata obnovljene Srbije, u Petrogradu je pokušao da uspostavi diplomatske odnose s Rusijom i zainteresuje rusku vladu za podršku i pomoć; igrao je važnu ulogu u pregovorima s Turcima. Posle Drugog srpskog ustanka, postao je valjevski knez, ali je penzionisan zbog nesuglasica s knezom Milošem Obrenovićem, a zbog sukoba s knezom Mihailom Obrenovićem 1840. je prognan. Vratio se 1842, kad su Obrenovići pali s vlasti, i postao državni savetnik. Njegovi "Memoari", jedno od najboljih memoarskih dela srpske književnosti, puni su dragocenih podataka o događajima i ljudima u vreme Prvog srpskog ustanka.
1918. - Kralj Crne Gore Nikola I Petrović svrgnut je s prestola i njegova kraljevina se ujedinila sa Srbijom.
1922. - Rođen je srpski pisac Dušan Radović, jedinstvena medijska ličnost srpske kulture i vrstan dečji pisac. Radio je u listovima "Zmaj", "Pionir", "Kekec" i "Poletarac" i bio urednik dečjih redakcija Radija i Televizije Beograd. U široj javnosti posebno je upamćen po radio-emisiji Studija B "Beograde, dobro jutro", kojom je od 1976. do smrti 1984. budio Beograđane obiljem satiričnih doskočica, duhovitih komentara i ljupkog humora, obeleženih autentičnom mudrošću, pri čemu je prekinuo s lažnom didaktikom i decu je uvek tretirao kao ozbiljnu i zrelu publiku. Kratkim duhovitim replikama je s puno pažnje, takta i ljubavi otkrivao vrline i slabosti sugrađana. Dela: zbirke pesama "Poštovana deco", "Smešne reči", "Vukova azbuka", "Pričam ti priču", "Ponedeljak", "Utorak", "Sreda, "Četvrtak", dramska dela "Kapetan Džon Piplfoks", "Tužibaba", "Če" (s Matijom Bećkovićem), aforizmi "Beograde, dobro jutro", TV serija "Na slovo, na slovo".
1924. - U Briselu je umro Đakomo Pučini, italijanski kompozitor opera koje su osvojile svet: "Toska", "Madam Baterflaj", "Devojka sa Zapada", "Turandot"... Najistaknutiji je predstavnik verizma u italijanskoj muzici. Komponovao je i koncertne kompozicije, ali sa mnogo manje uspeha.
1941. - Na brdu Kadinjača kod Užica u Drugom svetskom ratu je izginuo Radnički bataljon štiteći glavninu partizanskih snaga. Nemačke jedinice su, uz podršku avijacije, prešle Kadinjaču tek posle pogibije 180 partizana s komandantom Dušanom Jerkovićem. Bio je to kraj Užičke Republike, osnovane krajem septembra 1941, prve slobodne teritorije u okupiranoj Evropi.
1943. - U Jajcu je u Drugom svetskom ratu Drugo zasedanje Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije konstituisalo AVNOJ kao vrhovno zakonodavno i izvršno predstavničko telo naroda Jugoslavije i ustanovilo Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije. Odlučeno je i da se Jugoslavija izgradi na demokratskom, federativnom principu kao zajednica ravnopravnih naroda, a kraljevskoj vladi u izbeglištvu zabranjen je povratak u zemlju.
1945. - U Jugoslaviji je ukinuta monarhija i sva prava kralja Petra II Karađorđevića. Ustavotvorna skupština usvojila je deklaraciju o proglašenju republike prema kojoj je Jugoslavija "savezna država republikanskog oblika, zajednica ravnopravnih naroda koji su slobodno izrazili svoju volju da ostanu u Jugoslaviji".
1947. - Uprkos jakom pritisku arapskih zemalja, Ujedinjene nacije su dale svoj glas za podelu Palestine i formiranje nezavisne jevrejske države. Kasnije je od jevrejskog dela formirana država Izrael (1948), a arapski deo je ušao u sastav arapske države Hašemitski Jordan (1950). Stvaranje Izraela bilo je praćeno krvavim sukobima između Jevreja i Arapa, masovnim proterivanjem arapskog življa i sukobima između Izraela i arapskih zemalja koji traju i danas.
1963. - Bitlsi su izdali singl "I Want to Hold Your Hand".
1964. - Rimokatolička crkva je u SAD-u zamenila upotrebu latinskog jezika engleskim.
1993. - Na inicijativu Evropske unije, u Ženevi su ponovo otpočeli mirovni pregovori o krizi na prostorima bivše SFR Jugoslavije. Četvorodnevnoj konferenciji, uz 12 šefova diplomatije zemalja EU, prisustvovali su predsednici Srbije, Crne Gore i Hrvatske, kao i predstavnici zaraćenih strana u bivšoj Bosni i Hercegovini. Na plenarnoj sednici predsednik Srbije Slobodan Milošević osudio je EU zbog sankcija protiv Savezne Republike Jugoslavije.

 

[PYC]

Dogodilo se na današnji dan - 30. novembar



1830. - Turski sultan Mahmud II potvrdio je hatišerifom autonomiju Srbije, garantovao slobodu trgovine, pravo zidanja crkava i manastira i ukidanje spahiluka. Turci su takođe morali da Srbima prodaju imanja po "pravednoj ceni" i napuste Beograd, a sultan je priznao srpskog kneza i granice Srbije od 1812.
1835. - Rođen je Semjuel Langhorn Klemens, američki humorist koji je pisao pod pseudonimom Mark Tven. Bio je oficir rečne plovidbe na Misisipiju sve do izbijanja građanskog rata (1861-1865), a potom novinar i predavač. Njegovo književno delo je obimno, ali nejednako, no najbolje tvorevine su mu one koje opisuju život na reci Misisipi i njenim obalama: "Doživljaji Toma Sojera", "Život na Misisipiju", "Doživljaji Haklberi Fina". Njegov humor, naročito u poznijim delima, nije uvek veseo: "Tajni izvor humora nije radost, već tuga" - pisao je. Ispod površine njegovih humorističkih priča nalazi se zbilja, snažna težnja za jednakošću i društvenom pravdom, vera u ljudske vrednosti i osuda tiranije povlašćenih. Umro je 1910. godine.
1872. - U Glazgovu je odigrana prva međunarodna utakmica na kojoj su intonirane himne Engleske i Škotske.
1874. - Rođen je ser Vinston Čerčil, britanski političar, državnik i pisac. Po dolasku Hitlera (1933) na vlast u Nemačkoj, Čerčil opominje Englesku i poziva je da se što pre i što jače naoruža. Po objavi rata Nemačkoj (3. septembra 1939.), ulazi u Čemberlenovu vladu kao prvi lord Admiraliteta, predsednik i vođa Konzervativne stranke posle savezničkog sloma u Norveškoj. Za vreme rata bio je u najtešnjoj vezi sa Ruzveltom i sarađivao je sa Staljinom (konfrencija u Teheranu, na Jalti u Potsdamu). U skladu sa svojim gledištem da rat vode državnici i političari, a ne vojnici, bio je tvorac mnogih strategijskih poduhvata saveznika u Drugom svetskom ratu. Na parlamentarnim izborima 1945. laburisti su pobedili i preuzeli vlast, ali u oktobru 1951. Konzervativna stranka dobija većinu i Čerčil ponovo postaje predsednik vlade. Aprila 1955. povlači se i ustupa to mesto i vođstvo stranke svom najbližem saradniku A. Idnu. Napisao je više dela: "Moje afričko putovanje", "Istorija svetskog rata", "Memoari iz Drugog svetskog rata", "Lord Randolf Čerčil"... Dobio je Nobelovu nagradu za književnost 1953. godine. Umro je 1965. godine.
1955. - Umro je srpski kompozitor Josip Slavenski, profesor Muzičke akademije u Beogradu, koji je, težeći oblikovanju nacionalnog izraza, spojio muzički folklor pojedinih balkanskih naroda s modernom evropskom muzičkom tehnikom. Dela: "Balkanofinija" za orkestar, "Simfonija Orijenta" za hor i orkestar, "Pesme moje majke" za glas i gudački kvartet, četiri gudačka kvarteta, violinski koncert, horovi, sonata za violinu i klavir.
1957. - Umro je srpski slikar Paja Jovanović, predstavnik akademskog realizma, prvi srpski slikar koji je stekao evropsku reputaciju. Najveći deo života proveo je u Beču, gde je i umro. Izuzetno je vladao slikarskim zanatom i inspirisao se srpskom istorijom. Naslikao je velike ikonostase u Sabornoj crkvi u Novom Sadu i u crkvi u Dolovu i portretisao više vladara i crkvenih dostojanstvenika. Radio je i istorijske i folklorne kompozicije, među kojima se posebno ističu "Seoba Srba", "Proglašenje Dušanovog zakonika", "Takovski ustanak", "Mačevanje", "Kićenje neveste".
1977. - Umro je srpski pisac Miloš Crnjanski, možda najveći "mađioničar reči" u našoj književnosti. U Beču i Parizu studirao je istoriju umetnosti i filozofiju, a diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Radio je kao profesor i novinar, a od 1928. bio je u diplomatskoj službi u kojoj ga je u Rimu zatekao Drugi svetski rat. Iz Rima je kasnije otišao u London. Vratio se u Beograd 1965, posle čega je objavio poslednje delo "Embahade". U romanu "Seobe", čiji je prvi deo napisao 1929. a drugi 1962, uspeo je da poetizuje istorijsku viziju inspirisanu tragičnim rasejanjem Srba, a da je pri tom ne liši činjenične osnove. Roman je velika istorijska freska i poema o lutanju i bespuću. Ostala dela: romani "Dnevnik o Čarnojeviću", "Kap španske krvi", "Kod Hiperborejca", "Roman o Londonu", pesme "Lirika Itake", "Lament nad Beogradom", novela "Priča o muškom", drame "Maska", "Konak", "Nikola Tesla", putopisi "Ljubav u Toskani", "Knjiga o Nemačkoj", "Naša nebesa", "Naše plaže na Jadranu".
1996. - U Beogradu je demonstriralo oko 150.000 ljudi, protestujući zbog poništenja izborne pobede opozicione koalicije "Zajedno" na lokalnim izborima.

 

[PYC]

Dogodilo se na današnji dan - 1. decembar



- Danas je Dan borbe protiv side.
1819. - Rođen je srpski istoričar i publicista Danilo Medaković, veoma zaslužan za širenje knjige u narodu. U vreme revolucije 1848. pokrenuo je list "Napredak", koji je ubrzo zabranjen zbog opozicionog stava prema patrijarhu Josifu Rajačiću, 1851. list "Južna pčela", a 1852. "Srpski dnevnik" s književnim dodatkom "Sedmica". Napisao je "Povjesnicu srpskog naroda".
1835. - Hans Kristijan Andersen objavio je svoju prvu knjigu bajki.
1898. - U skupštini Srbije podnesen je prvi predlog za osnivanje Univerziteta u Beogradu, odnosno za reorganizaciju Velike škole i njeno prerastanje u Beogradski univezitet. Potom je izrađeno više projekata zakona, ali je tek u februaru 1905. usvojen predlog ministra prosvete Andre Nikolića, čime su stvoreni uslovi za otvaranje Univerziteta u oktobru 1905.
1903. - Snimljen je prvi vestern film - "Velika pljačka voza".
1918. - U Beogradu je proglašena Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, s princem Aleksandrom I Karađorđevićem kao regentom i Beogradom kao prestonicom, koja je 1929. dobila ime Jugoslavija. Ujedinjenje jugoslovenskih zemalja omogućila je pobeda srpske vojske u Prvom svetskom ratu i u novu državu su uključene nezavisne predratne srpske države - Srbija (proširena Vardarskom Makedonijom posle balkanskih ratova) i Crna Gora i teritorije u sastavu poražene Austro-Ugarske (Hrvatska, Slovenija, Bosna i Hercegovina, Dalmacija i Vojvodina, čija je skupština odlučila da Vojvodina prvo uđe u sastav Srbije, a potom u Kraljevinu SHS).
1971. - U Karađorđevu je na sednici Predsedništva Saveza komunista Jugoslavije smenjen deo rukovodstva Saveza komunista Hrvatske - nosilaca politike tzv. masovnog pokreta. Time je privremeno zaustavljena šovinistička pomama u Hrvatskoj. Ocenjeno je da i u drugim republikama ima pojava suprotnih politici rukovodstva SKJ, pa su usledile čistke u Srbiji, Sloveniji i Makedoniji koje su, posebno u Srbiji u kojoj je smenjeno na stotine uspešnih direktora pod optužbom za tehnokratizam, u korenu sasekle sve pokušaje političke demokratizacije društva i suštinskih reformi privrede.
1974. - Umro je Lajoš Zilahi, mađarski romansijer i dramatičar. Već njegovo prvo delo ,"Samrtno proleće", probudilo je pažnju fabulom i individualnošću stila. Roman "Ararat", napisan posle Drugog svetskog rata, kao i nastavak tog romana, "Anđeo u buri", objavljeni su na više evropskih jezika. Jedan je od mađarskih pisaca koji je požnjeo najviše uspeha i izvan svoje zemlje.
1974. - Jacqueline Hansen postavila je ženski svetski rekord u maratonu (2:43:54.5).
1976. - Angola je primljena u Ujedinjene nacije.
1981. - U najvećoj nesreći u istoriji jugoslovenskog vazduhoplovstva, u avionu "DC-9 super 80" ljubljanske "Inex-adria avioprometa", koji je udario u planinu u blizini Ajačija na Korzici, poginulo je svih 178 putnika i članova posade.
1992. - Ostavke u prvoj vladi Savezne Republike Jugoslavije podneli su potpredsednik Oskar Kovač i članovi Radmila Milentijević i Nikola Šainović, potkopavši poziciju premijera Milana Panića. Nepun mesec dana kasnije, Savezna skupština izglasala je nepoverenje vladi.

 

[PYC]

Dogodilo se na današnji dan - 2. decembar



1804. - Papa Pije VII krunisao je u Parizu Napoleona kao prvog francuskog cara.
1805. - Kod Austerlica (češki Slavkov) kraj Brna u Čehoslovačkoj, Napoleon je potukao mnogo veću vojsku ruskog cara Aleksandra I i austrijskog cara Franje II. Napoleon je imao oko 70.000 ljudi, a Austrijanci i Rusi oko 160.000. To je jedna od najsjajnijih Napoleonovih pobeda.
1823. - Američki predsednik Džejms Monro proklamovao je tzv. Monroovu doktrinu, koja je postala geslo: "Amerika Amerikancima". Njom je sprečio reakcionarnu intervenciju Svete alijanse, koja je nameravala da nasilno uguši pobune srednjoameričkih i južnoameričkih kolonija protiv Španije i Portugalije. Mada je doktrina predstavljala demokratsko načelo, u suštini je odražavala težnju da se zagospodari tržištima i sirovinskim bazama celog američkog kontinenta i da se sa njega potisne uticaj evropskih sila.
1848. - Franc Jozef je postao car Austrije i kralj Mađarske.
1877. - Premijerno je izvedena najčuvenija opera francuskog kompozitora Kamija Sen-Sansa - "Samson i Dalila"
1914. - Austrougarska vojska je u Prvom svetskom ratu okupirala Beograd, ali je ubrzo bila prinuđena da ga napusti posle velikog poraza koje su joj srpske trupe nanele u Kolubarskoj bici.
1933. - Fred Aster snimio je svoj prvi film - "Dancing Lady".
1943. - Odlukom Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije, na području Pljevalja je u Drugom svetskom ratu od vojnika italijanskih divizija "Venecija" i "Taurinenze" formirana italijanska partizanska divizija "Garibaldi" i stavljena pod komandu štaba Drugog udarnog korpusa Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije.
1945. - Na zajedničkoj sednici oba doma Ustavotvorne skupštine usvojen je jugoslovenski ustav.

 

[PYC]

Dogodilo se na današnji dan - 3. decembar



1586. - Ser Tomas Heriot (Thomas Herriot) doneo je krompir u Englesku iz Kolumbije.
1621. - Galileo Galilej usavršio je teleskop.
1828. - Endru Džekson (Andrew Jackson) izabran je za sedmog predsednika SAD-a.
1910. - U Parizu su prvi put javno prikazana neonska svetla.
1914. - U jeku Kolubarske bitke u Prvom svetskom ratu, komandant Prve srpske armije, general Živojin Mišić, odlučio je da srpska vojska pređe u kontraofanzivu. Prva armija brzo je probila neprijateljsku odbranu i izbila na planinski masiv Suvobor-Maljen, a Druga armija i Odbrana Beograda slomile su otpor austrougarske Pete armije i proterale je preko Save. Posle velike pobede srpske vojske, koja je imala ogroman vojni i politički značaj za Srbiju i njene saveznike u Prvom svetskom ratu, Mišić je unapređen u čin vojvode.
1915. - Srpska vojska praćena izbeglicama počela je u Prvom svetskom ratu povlačenje kroz Crnu Goru i Albaniju, jedinstveno u istoriji ratovanja, u kojem je od gladi i bolesti umrlo više od 240.000 ljudi. Na ostrvo Krf stiglo je 135.000 vojnika, a u Bizertu oko 12.000, od kojih je ponovo formirana Srpska armija koja je 1918. oslobodila okupiranu zemlju.
1923. - Rođena je Marija Kalas (pravo prezime Kalogeropoulos), operska pevačica, sopran, grčkog porekla. Karijeru je započela 1947. nastupivši na najvećim svetskim operskim pozornicama u ulogama dramskog, lirskog i koloraturnog karaktera. Veliki glasovni raspon i sugestivna gluma - doprineli su njenoj svetskoj slavi.
1952. - Umro je srpski političar, pozorišni i književni kritičar Milan Grol, dugogodišnji dramaturg i upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu, od 1940. šef Demokratske stranke. Kao blizak saradnik najuglednijeg srpskog književnog kritičara Jovana Skerlića, objavio je mnoštvo književnih i pozorišnih kritika u "Srpskom književnom glasniku". U Drugom svetskom ratu bio je ministar u jugoslovenskoj emigrantskoj vladi u Londonu. U zemlju se vratio 1945. i jedno vreme bio je potpredsednik vlade, ali je ubrzo odstranjen iz političkog života, budući da je komunistički režim Josipa Broza sprovodio parlamentarnu demokratiju kao formu bez ikakvog sadržaja. Dela: članci i eseji "Pozorišne kritike", "Iz pozorišta predratne Srbije", "Iz predratne Srbije"
1947. - Komad Tenesi Vilijamsa "Tramvaj zvani želja" premijerno je izveden u Njujorku.
1961. - Anton Geesink je prvi nejapanac koji je postao svetski prvak u džudou.
1967. - Dr Kristijan Bernard (Christian Barnard) izvršio je prvu transplataciju ljudskog srca.
1978. - Umrla je srpska glumica Ljubinka Bobić, članica beogradskog Narodnog pozorišta, koja je 1921. započela karijeru u Beogradu kao tumač uloga naivnih, nestašnih, vragolastih devojaka, osvojivši na prečac gledalište vedrinom i neposrednošću. Tumačeći kasnije karakterne uloge, iskazala je izuzetno scensko umeće. Njenu karijeru najviše je obeležila nenadmašna interpretacija Živke u "Gospođi ministarki" Branislava Nušića.
1984. - U Viskonsinu u SAD-u venčali su se najstariji mladoženja na svetu, Hari Stivens (Harry Stevens), star 103 godine, i njegova nevesta Telma Lukas (Thelma Lucas), 83 godine stara.

 

[Armag]

Na današnji dan, 4. decembar

4. decembar 2010. | 00:02 | Izvor: Beta


1154. Nikolas Brekspir, prvi i jedini Englez koji je biran za papu, ustoličen je za poglavara rimokatoličke crkve kao Adrijan IV.

1371. Umro je car Uroš Nemanjić, sin cara Dušana i jedini naslednik velikog srpskog carstva. Stupivši na presto u 19. godini, posle Dušanove smrti 1355, nije uspeo da sačuva veliko carstvo koje se posle njegove smrti raspalo na niz samostalnih oblasti pod vlašću moćnih feudalaca. Njegovom smrću izumrla je loza Nemanjića. Prema predanju ubijen je mučki u lovu, kada se sagnuo nad vodom da se osveži. Srpska pravoslavna crkva je, na osnovu tog predanja, proglasila Uroša za mučenika i svetitelja.

1642. Umro je francuski državnik, kardinal Arman Žan di PlesiRišelje, koji je kao ministar kralja Luja XIII (od 1629) imao stvarnu vlast u Francuskoj i podigao moć francuske krune. Osnovao je 1635. Francusku akademiju.

1679. Umro je engleski filozof Tomas Hobs,predstavnik klasičnog engleskog empirizma. Ideje o čoveku kao slobodnom pojedincu i državi kao veštačkoj tvorevini nastaloj na osnovu ugovora pojedinaca, izneo je u delima "Levijatan", "Osnovi prirodnog zakona i politike", "O čoveku", "O telu", "O građaninu".

1791. Izašao je prvi broj britanskog "Observera", najstarijeg nedeljnog lista u svetu.

1795. Rođen je škotski esejist i istoričar Tomas Karlajl, autor romantiziranih istorijskih dela od kojih je najpoznatije "Francuska revolucija" (1837). Osnivač je i čuvene Londonske biblioteke.

1829. Britanci su u Indiji zabranili običaj spaljivanja udovica prilikom spaljivanja njihovih muževa na posmrtnoj ceremoniji.

1841. Predstavom "Smrt Stefana Dečanskog" Jovana Sterije Popovića, u bivšem skladištu carinarnice na Savi u Beogradu otvoreno je "Pozorište na Đumruku". Štampan je prvi pozorišni plakat i naplaćivane su ulaznice. Organizatori ovog pozorišta bili su glumac i reditelj Atanasije Nikolić i dramski pisac Jovan Sterija Popović.

1943. Predsednik SAD Ruzvelt, britanski premijer Čerčil i turski predsednik Mustafa Ismet Ineni razmatrali su u Kairu zajedničke akcije u okviru antihitlerovske koalicije. Turska je, međutim, odbila da objavi rat Nemačkoj.

1945. Umro je američki biolog i genetičar Tomas Hant Morgan, osnivač genetike, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu

1933. za otkriće funkcije hromozoma u prenošenju naslednih svojstava. Izradio je prve mape položaja gena u hromozomima i smatra se glavnim predstavnikom teorije nasleđa.

1974. U blizini glavnog grada Šri Lanke Kolomba srušio seholandski avion "DC-8". Poginuli su svi putnici i članvi posade, njih 191.

1975. Umrla je Hana Arent, filozof i jedna od vodećih ličnosti u oblasti političke teorije u 20. veku. Laureat je mnogih međunarodnih nagrada, među kojima Lesingove nagrade 1959. i nagrade "Sigmund Frojd" 1967. U Drezdenu je 1993. osnovan "Hana Arent institut" za istraživanje totalitarizma.

1976. Umro je Edvard Bendžamin Britn,jedan od najznačajnijih engleskih kompozitora 20. veka. Sa operskim pevačem Piterom Pirsom osnovao je 1948. Aldeburški muzički festival ("Piter Grajms", "Otmica Lukrecije", "Ratni rekvijem", "Prolećna simfonija").

1977. Na jugu Malezije je poginulo 100 ljudi prilikom padaaviona kojeg je otela japanska teroristička grupa Crvena armija.

1977. Diktator Žan Bedel Bokasa krunisao se za cara Centralnoafričkog carstva. Troškovi ceremonije krunisanja iznosili su koliko i četvrtina nacionalnog proizvoda zemlje.

1980. U avionskoj nesreći u blizini Lisabona, za koju se sumnja da je bila posledica sabotaže, poginuo je portugalski premijer Fransisko Sa Karneiro.

1991. Otmičari su oslobodili poslednjeg Amerikanca, novinara Terija Andersona, koji je kao talac u Libanu proveo 2.454 dana. Pripadnici Islamskog džihada kidnapovali su Andersona 16. marta 1985. 1995. Ministri inostranih poslova Evropske unije na sastanku uBriselu suspendovali su sankcije SR Jugoslaviji, uvedene 1992. zbog umešanosti jugoslovenske vlade u rat u Bosni; prvi vojnici NATO - prethodnica trupa za implementaciju Dejtonskog mirovnog sporazuma, sleteli su u dva aviona na sarajevski aerodrom.

1998. Poslednji borci "Crvenih Kmera" predali su se armiji Kambodže, čime je posle dve decenije okončana borba tog maoističkog pokreta protiv vladinih snaga.

2001. Izraelska vojska ušla je u nekoliko palestinskih gradova na Zapadnoj obali i zauzela međunarodni aerodrom u Gazi.

2003. Tužilaštvo za ratne zločine u Beogradu podiglo je optužnicu protiv osam lica za ratni zločin počinjen u Vukovaru 1991, kada je ubijeno oko 200 civila. To je prva optužnica koju je to tužilaštvo podiglo od kada je osnovano, jula 2003.