Na današnji dan

[sendi]

16. april

16. april

Telegraf


16. april (16.04) je 106. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (107. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 259 dana.

Događaji

73. – Rimljani zauzimaju tvrđavu Masadu čime je okončan jevrejski ustanak (Judejski rat).

1071. — Robert Gviskar, normanski vojvoda, osvaja vizantijski Bari čime Vizantijsko carstvo zauvek gubi teritorije na Apeninskom poluostrvu.

1346. — Srpski kralj Dušan Stefan Nemanjić u Skoplju krunisan za cara. Proglašena srpska patrijaršija s prvim srpskim patrijarhom Joanikijem.

1854. — Josif Pančić dobija srpsko državljanstvo nakon dugo očekivanog otpusta iz austrougarskog. Tako stiče uslov da postane stalni profesor u Liceju u Beogradu.

1856. — Usvojena Pariska deklaracija o pomorskom pravu za vreme rata.

1922. — Nemačka i SSSR potpisali Rapalski ugovor kojim je Nemačka priznala Sovjetski Savez i kojim su obnovljeni diplomatski i trgovinski odnosi.

1941. —Alojzije Stepinac je izrazio punu podršku NDH prilikom sastanka sa Pavelićem

1944. — Saveznička avijacija bombardovala Beograd, u Drugom svetskom ratu. Poginulo više od 1.200 ljudi, više hiljada povređeno, razoreno oko 600 zgrada.

1945. — Američke trupe u Drugom svetskom ratu ušle u nemački grad Nirnberg.

1947. — U gradu Teksas u istoimenoj državi SAD poginulo više od 500 ljudi u eksploziji kamiona s nitritom.

1948. — U Parizu osnovana Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj.

1964. — Devet ljudi u Britaniji osuđeno na kazne zatvora od 25 do 30 godina zbog učešća u velikoj pljački voza 1963. Jedan od glavnih aktera „pljačke veka“ Ronald Bigz uspeo da pobegne iz zatvora i stigne u Brazil, gde je živeo do maja 2001, kada se predao „Skotland jardu“.

1970. — Pod snežnom lavinom koja je zatrpala dečji sanatorijum u mestu Salanš u francuskim Alpima poginule 72 osobe.

1982. — Britanska kraljica Elizabeta proklamovala novi kanadski ustav na osnovu kojeg su prekinute poslednje kolonijalne veze Kanade s Britanijom.

1992. — Košarkaški klub Partizan osvojio Kup evropskih šampiona.

1996. — Bivšeg premijera Italije Betina Kraksija italijanski sud, na osnovu optužnice koja ga je teretila za korupciju, osudio u odsustvu na osam godina i tri meseca zatvora. Kraksi pobegao u Tunis.

2001. — Bivši predsednik Filipina Džozef Estrada predao se antikorupcijskom sudu pošto je taj sud izdao nalog za njegovo hapšenje zbog korupcije i lažnog svedočenja. Estrada se povukao sa mesta predsednika 20. januara pod pritiskom uličnih demonstracija i vojske.

2002. — Vlada Holandije i načelnik Generalštaba vojske te zemlje podneli ostavke zbog zvaničnog holandskog izveštaja o Srebrenici, u kojem je ocenjeno da holandske mirovne trupe i Ujedinjene nacije snose deo odgovornosti za pad te enklave, u julu 1995, u ruke Vojske Republike Srpske i masakr oko 7.500 Muslimana.

2003. — U Beču uhapšen Dragan Nikolić i izručen vlastima u Srbiji. Nikolić u odsustvu osuđen na 15 godina zatvora kao saizvršilac u ubistvu Željka Ražnatovića.

Rođenja

778. — Luj I Pobožni, franački car († 840.)
1319. — Jovan II Dobri, francuski kralj († 1364.)
1728. — Josef Blek, škotski fizičar i hemučar († 1799.)
1844. — Anatol Frans, francuski književnik († 1924.)
1867. — Vilbur Rajt, američki pilot i konstruktor aviona
1872. — Beta Vukanović, srpska slikarka nemačkog porekla
1889. — Čarli Čaplin, engleski filmski glumac, scenarista, režiser i producent († 1977. )
1937. — Jozef Racinger, Benedikt XVI )
1939. — Boris Dvornik, hrvatski glumac († 2008. )
1940. — Margareta II, danska kraljica
1942. — ser Frenk Vilijams, vlasnik Formula 1 kluba Vilijams
1953. — Amir Talić, bosanskohercegovački književnik
1963. — Dejan Ristanović pionir računarske štampe u bivšoj Jugoslaviji
1985. — Benhamin Rohas, argentinski glumac i pevač (Erreway).

Smrti

69. – Oton, rimski car (32.)
924. — Berengar Furlanski, kralj Italije i car Svetog rimskog carstva
1485.- Vuk Grgurević, (Zmaj Ognjeni Vuk) titularni srpski despot i ugarski vojskovođa.
1828. — Francisko de Goja, španski slikar
1850. — Mari Tiso, francuska vajarka (* 1761.)
1859. — Aleksis Klerel Tokvil, francuski političar i istoričar
1899. — Manojlo Grbić, srpski istoričar i pisac (* 1844.)
1958. — Rozalind Frenklin, engleski naučnik. (* 1920.)
1879. — Berandet Subiru, čija je vizija Device Marije prethodila stvaranju svetilišta u Lurdu u Francuskoj
1975. — Sarvepali Radakrišnan, indijski filozof i državnik
1988. — Halil al Vazir, vojni komandant Palestinske oslobodilačke organizacije
1990. — Greta Garbo, američka glumica švedskog porekla.

Praznici i dani sećanja

Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svetog Nikitu Ispovednika
Svetog Pavla Nevoljnika
Svetog mučenika Ulpijana

 

[sendi]

17. april

17. april

Telegraf


17. april (17.04) je 107. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (108. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 258 dana.

Događaji

1492. — Kristifor Kolumbo dobio saglasnost i novac od španskog kralja Fernando II od Aragona i kraljice Izabele, da istraži “zapadni okean”. Na tom putovanju Kolumbo je otkrio američki kontinent.

1860. — Crna Gora i Turska, posle turskog poraza na Grahovu, potpisale protokol o razgraničenju kojim je Crna Gora faktički priznata kao samostalna država, iako formalno priznanje nije dobila.
1895. — Sporazumom u gradu Šimonoseki završen je kinesko-japanski rat. Kina je priznala nezavisnost Koreje, a ostrvo Formozu (Tajvan) predala Japanu. Tajvan je pod japanskom vlašću bio do 1945. godine.

1941. — Poručnici bojnog broda Kraljevske ratne mornarice Jugoslavije Milan Spasić i Sergej Mašera potopili su u Tivatskom zalivu razarač Zagreb i potonuli zajedno s njim odbivši da izvrše naređenje o predaji broda italijanskoj mornarici nakon kapitulacije Jugoslavije. Jugoslovenska ratna flota pripala je Italiji, izuzev jedne podmornice i dve motorne torpiljerke, koje su umakle, i razarača Zagreb.

1957. — Kiparski arhiepiskop Makarios vratio se u Atinu nakon 13 meseci provedenih u egzilu na Sejšelima. Iste godine Makarios je sa britanskom vladom počeo pregovore o nezavisnosti Kipra, a u decembru 1959. izabran je za predsednika Republike Kipar.

1961. — Uz podršku SAD, kubanski desničari u egzilu iskrcali su se u “Zalivu svinja” u nameri da obore režim Fidela Kastra. U trodnevnim borbama ubijeno je oko 100, a zarobljeno više od hiljadu napadača.

1969. — Lider Komunističke partije Čehoslovačke Aleksandar Dubček podneo je ostavku, posle kraha reformskog kursa nazvanog “praško proleće”. Zamenio ga je Gustav Husak.

1975. — Crveni Kmeri zauzeli su glavni grad Kambodže Pnom Pen i započeli vladavinu terora tokom koje je ubijeno više od milion ljudi.

1977. — U Lihtenštajnu prvi put su glasale žene.

1983. — Indija lansirala prvi veštački satelit.

1993. — U UN usvojena rezolucija koja predviđa pooštravanje sankcija protiv SR Jugoslavije, ukoliko bosanski Srbi ne potpišu Vens-Ovenov mirovni plan za Bosnu do 26. aprila.

1996. — SAD i Japan potpisali deklaraciju o bezbednosnoj saradnji prema kojoj SAD zadržavaju nivo vojnih snaga u Japanu i ostalim delovima Azije.

2001. — Izraelske snage napale su sa kopna, iz vazduha i sa mora palestinske teritorije u pojasu Gaze, nakon minobacačkog napada na izraelsko naselje Sderot.

2002. — Jugoslovenska vlada pozvala je 23 osobe koje je Haški tribunal optužio za ratne zločine, od kojih su 10 jugoslovenski državljani, da se dobrovoljno predaju tom sudu. Pozivu jugoslovenskih vlasti odazvali su se: Dragoljub Ojdanić, Milan Martić, Mile Mrkšić, Nikola Šainović, Vladimir Kovačević i Momčilo Gruban.

Rođenja

1278. — Mihailo IX Paleolog, vizantijski car-savladar svog oca Andronika II (†1320.)
1814. — Josif Pančić, srpski botaničar i prirodnjak († 1888.)
1894. — Nikita Hruščov, ruski državnik i političar († 1971.)
1916. — Sirimavo Bandaranaike, bivši premijer Šri Lanke († 2000.)
1924. — Jovan Kratohvil, srpski vajar
1952. — Željko Ražnatović Arkan, vođa Delija i komandant paravojnih formacija
1959. — Šon Bin, engleski filmski i pozorišni glumac.
1974. — Viktorija Bekam, engleska pevačica, muzičarka, glumica i modna dizajnerka (Spajs Gerls).

Smrti

1711. — Jozef I, car Svetog Rimskog carstva (*1678.)
1790. — Bendžamin Frenklin, američki naučnik i državnik. (* 1706.)
1919. — Svetozar Ćorović, srpski književnik (* 1875.)
1993. — Turgut Ozal, turski državnik
1997. — Haim Hercog, izraelski državnik

 

[sendi]

18. april

18. april

Telegraf


18. april (18.04) je 108. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (109. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 257 dana.

Događaji

1906. — U zemljotresu u San Fransisku poginulo više od hiljadu ljudi, a oko 200.000 ostalo je bez kuća.

1909. — U Vatikanu, beatifikovana francuska heroina iz 15. veka Žana D’Ark – Jovanka Orleanka. Kanonizacija je izvršena 1920.

1942. — Američki avioni u Drugom svetskom ratu prvi put su bombardovali Tokio, Jokohamu i Nagoju.

1946. — Zvanično raspuštena Liga naroda, a njena imovina preneta je na novoosnovane Ujedinjene nacije.

1946. — SAD priznale Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju pod vođstvom Josipa Broza Tita.

1951. — U Parizu su Belgija, Zapadna Nemačka, Italija, Luksemburg, Francuska i Holandija potpisale ugovor o osnivanju Evropske zajednice za ugalj i čelik. To je bio početak stvaranja Evropske ekonomske zajednice, odnosno Evropske unije.

1954. — Gamal Abdel Naser, jedan od vođa udara kojim je 1953. svrgnut kralj Faruk I, postao je premijer i vojni guverner Egipta.

1955. — U indonežanskom gradu Bandungu počela afroazijska konferencija 29 zemalja, na kojoj su utvrđeni principi “pokreta nesvrstanih” kao alternative vojnim blokovima – NATO-u i Varšavskom ugovoru.

1956. — Raspušten Informbiro, savetodavno i koordinaciono telo devet evropskih komunističkih i radničkih partija, kojim su dominirali sovjetski komunisti.

1980. — Južna Rodezija je pod nazivom Zimbabve postala 50. nezavisna zemlja Afrike. Na dvogodišnjicu sticanja nezavisnosti, glavni grad Solzberi preimenovan je u Harare.

1983. — Bombaš samoubica uleteo kolima u američku ambasadu u Bejrutu. U eksploziji su poginule najmanje 63 osobe, a više od sto je ranjeno.

1994. — Počeo je građanski rat u Ruandi.

1996. —
U Kairu poginulo 18 grčkih turista kada su islamski teroristi otvorili vatru na turistički autobus.
Više od 100 libanskih izbeglica ubijeno je kada je izraelska artiljerija otvorila vatru na izbeglički logor.

1999. — SR Jugoslavija je, u vreme vazdušne intervencije NATO-a na SRJ, prekinula diplomatske odnose sa Albanijom zbog situacije na Kosovu.

Rođenja

1480. — Lukrecija Bordžija, vanbračna ćerka pape Aleksandra VI
1590. — Ahmed I, osmanski sultan (†1617).
1797. — Luj Adolf Tjer, francuski državnik i istoričar († 1877.)
1820. — Franc fon Zupe, austrijski kompozitor i dirigent
1882. — Leopold Stokovski, američki dirigent poljskog porekla
1956. — Erik Roberts, američki glumac.
1972. — Aco Pejović, srpski pevač.
1985. — Jelena Temnikova, ruska pevačica (Serebro).
1987. — Rouzi Hantington-Vajtli, engleska manekenka

Smrti

1162. — Odo iz Deja, francuski benediktanac i istoričar Drugog krstaškog rata.
1558. — Rokselana, supruga osmanskog sultana Sulejmana I Veličanstvenog
1873. – Justus fon Libih, nemački hemičar
1922. — Svetomir Nikolajević, srpski pisac i političar
1936. — Otorino Respigi, italijanski kompozitor
1945. — Albert Haler, hrvatski književnik (* 1883.)
1955. — Albert Ajnštajn, nemački naučnik (* 1879.)
1992. — Beni Hil, britanski glumac i pevač (* 1924.)

Praznici i dani sećanja

Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svete mučenike Agatopoda i Teodula
Prepodobnog Marka Tračeskog

 

[sendi]

19. april

19. april

Telegraf


19. april (19.04) je 109. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (110. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 256 dana.

Događaji

531. — Bitka kod Kalinika na Eufratu: Brojčano nadmoćnija istočnorimska vojska predvođena Velizarom poražena od strane Sasanidskih Persijanaca.

797. — U Carigradu vizantijski car Konstantin VI zbačen i oslepljen po naređenju sopstvene majke Irine.

1587. — Engleski admiral Fransis Drejk ušao u luku Kadiz i potopio špansku flotu.

1713. — Rimsko-nemački car Karl VI objavio statut porodice Habzburg, „Pragmatičnu sankciju“, da bi osigurao presto za kćerku Mariju Tereziju.

1775. — Bitkama kod Leksingtona i Konkorda počeo američki rat za nezavisnost od Velike Britanije. Kongres SAD istog dana 1783. objavio završetak rata.

1839. — Potpisan Londonski sporazum kojim su evropske države priznale nezavisnost Kraljevine Belgije.

1867. — Turski izaslanik na Kalemegdanu knezu Mihailu Obrenoviću predao ključeve Beograda i drugih srpskih gradova iz kojih se povukla turska posada. Kao simbol osmanske suverenosti nad Srbijom ostala turska zastava, uz srpsku, na zidinama Beogradske tvrđave.

1911. — U Portugalu odvojena crkva od države.

1921. — Stupio na snagu zakon o podeli Irske na Republiku Irsku i Severnu Irsku, koja je ostala deo Velike Britanije.

1932. — Vlada Kraljevine Jugoslavije donela Zakon o zaštiti zemljoradnika kojim je proglašen šestomesečan moratorijum na dugove i obustavljena prisilna zaplena imovine. Oko 709.000 seljaka dugovalo sedam milijardi dinara, mahom zelenašima i trgovcima.

1943. — U Varšavi počeo ustanak Jevreja. Ustanak uz više hiljada žrtava ugušen 16. maja. Nemački nacisti tokom borbi razorili i spalili Varšavski geto, a 58.000 ljudi poslato u koncentracione logore.

1945. — Američke trupe u Drugom svetskom ratu zauzele nemački grad Lajpcig.

1951. — U Londonu održano prvo takmičenje za mis sveta. Pobedila mis Švedske.

1960. — Prvi predsednik Južne Koreje Singman Ri povukao se sa vlasti pod pritiskom studentskih protesta širom zemlje zbog izbornih prevara.

1975. — Indija lansirala prvi satelit.

1984. — Lansiran prvi kineski telekomunikacioni satelit.

1993. — Više od 80 pripadnika jedne američke verske sekte, uključujući vođu Dejvida Koreša, ubili federalni agenti kad su, posle 51 dana opsade, upali u sedište sekte u teksaškom gradu Vako.

1994. — U Francuskoj na doživotnu robiju osuđen nacistički ratni zločinac iz Drugog svetskog rata Pol Tuvije.

1995. — Od eksplozije automobila-bombe u devetospratnoj zgradi federalnih institucija u Oklahoma Sitiju poginulo 168, a više od 400 ljudi povređeno. Napad izvršio bivši američki vojnik Timoti Mekvej nad kojim je 2001. izvršena smrtna kazna.

2003. — Somalijski predsednik Dahir Rijali Kahin proglašen za pobednika prvih višestranačkih predsedničkih izbora u toj zemlji. Dobio 80 glasova više od svog protivnika.

Rođenja

1851. — Đorđe Krstić, srpski slikar. (†1907.)
1968. — Ešli Džad, američka filmska glumica.
1975. — Tilman Oto (Džentlmen), nemački rege muzičar.
1987. — Marija Šarapova, ruska teniserka.

Smrti

1588. — Paolo Veroneze, jedan od najznačajnijih slikara Venecijanske škole u XVI veku.
1689. — Kristina Augusta, švedska kraljica. (*1626).
1824. — Džordž Gordon Bajron, engleski pesnik. (*1788).
1881. — Bendžamin Dizraeli, engleski političar i državnik. Bio lider konzervativaca i dva puta premijer.
1882. — Čarls Robert Darvin, engleski prirodnjak.
1906. — Pjer Kiri, francuski fizičar i hemičar.
1911. — Ivan Grohar slovenački slikar.
1916. — Kolmar fon der Golc, nemački feldmaršal i turski paša
1967. — Konrad Adenauer, nemački državnik. (*1876).
2002. — Tor Hejerdal, norveški antropolog, naučnik i istraživač.

Praznici i dani sećanja

Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svetog Evtihija – patrijarha carigradskog
Svetih stodvadeset mučenika postradalih u Persiji

 

[sendi]

20. april

20. april

Telegraf


20. april (20.04) je 110. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (111. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 255 dana.

Događaji

491. — Istočnorimski (vizantijski) car Anastasije I, inače pristalica monofizitske jeresi, krunisan u Carigradu pošto je potpisao izjavu o odanosti pravoslavlju.

1526. — U bici kod Panipata mogulski vođa Baber s 2.000 boraca porazio 10.000 vojnika sultana Ibrahima od Delhija, čime je počela dvoipovekovna vladavina Mogula nad Indijom.

1653. — Vođa Engleske revolucije Oliver Kromvel raspustio Parlament, Vojno veće donelo novi Ustav, a Kromvel imenovan za doživotnog lorda-protektora.

1657. — U englesko-španskom ratu engleska flota, pod komandom admirala Roberta Blejka, napala i potopila svih 16 španskih ratnih brodova u luci Santa Krus na Tenerifima, a potom razorila grad.

1792. — Francuska objavila rat Austriji, Pruskoj i Sardinskoj kraljevini.

1841. — U filadelfijskom listu “Grahams magazin” objavljena pripovetka Edgara Alana Poa “Ubistva u Ulici Morg”, koja se smatra prvom detektivskom pričom.

1919. — U Beogradu počeo Osnivački kongres Socijalističke radničke partije Jugoslavije, koja je 1920, na kongresu u Vukovaru, promenila ime u Komunistička partija Jugoslavije.

1936. — Italijanske trupe okupirale Etiopiju.

1972. — Apolo 16 sleteo na Mesec.

1984. — Velika Britanija objavila da će njena administracija u Hongkongu prestati s radom 1997.

1986. — Pijanista Vladimir Horovic, koji je napustio Rusiju 1925, posle 61 godine održao koncert u SSSR.

1992. Snage Vojske Republike Srpske blokirale Sarajevo zahtevajući podelu grada. Blokada i granatiranje grada trajali tokom celog rata, završenog potpisivanjem Dejtonskog sporazuma u novembru 1995.

1999. — Tokom vazdušnih napada NATO na Jugoslaviju u Hramu svetog Save u Beogradu liturgiju služili ruski i srpski patrijarh Aleksej II i Pavle, posle koje su se “Molitvom za mir” obratili desetinama hiljada ljudi okupljenih na platou ispred crkve.

2003. — Ministarstvo zdravlja Kine saopštilo da je od atipične upale pluća u Pekingu obolelo 339 osoba, od kojih je 18 umrlo, čime su kineske vlasti prvi put zvanično priznale razmere epidemije SARS-a. SARS te godine pogodio 20 zemalja, a najviše zaraženih registrovano u Kini i Hongkongu.

2010. — Nakon eksplozije na naftnoj platformi Dipvoter Horajzon u Meksičkom zalivu počelo je isticanje nafte u more, što je najveća ekološka katastrofa u istoriji SAD.

Rođenja

1808. — Napoleon III, francuski car. (†1873).
1889. — Adolf Hitler, nemački i austrijski političar. (†1945).
1893. — Huan Miro, katalonski slikar i vajar.

- Harold Lojd, američki filmski glumac. (†1971).

1918. — Cadik Danon, vrhovni Rabin Jugoslavije (†2005)
1931. — Branislav Ciga Milenković, srpski glumac.(†2005).
1941. — Rajan O Nil, američki glumac.
1942. — Dragoslav-Pavle Aksentijević, srpski slikar i pevač pravoslavne duhovne muzike.
1949. — Džesika Lang, američka glumica.
1972. — Karmen Elektra, američka glumica.
1983. — Miranda Ker, australijska manekenka.
1988. — Nina Janković je srpska glumica

Smrti

1768. — Kanaleto, italijanski slikar. (*1697.)
1912. — Abraham Stoker, irski književnik. (*1847.)
1918. — Ferdinand Braun, nemački fizičar. (*1850.)
1947. — Kristijan X, kralj Danske.
1995. — Milovan Đilas, političar. (*1911.)
2004. — Noris Makverter, Britanac koji je sa svojim bratom-blizancem Rosom 1955. pokrenuo “Ginisovu knjigu rekorda”.
2008. — Dr Ksente Bogoev ekonomista i društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Makedonije. Od 1968. do 1974. godine obavljao je funkciju predsednika Izvršnog veća Sobranja SR Makedonije.
2010. — Biljana Kovačević-Vučo, srpska pravnica, političarka i borac za ljudska prava (*1952.).

Praznici i dani sećanja

Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svetog Georgija ispovednika
Prepodobnog Nila Sorskog
Svetog mučenika Kaliopija
Prepodobnog Danila Perejaslavskog
Prepodobnog Grigorija Sinaita

 

[sendi]

21. april

21. april

Telegraf


21. april (21.04) je 111. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (112. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 254 dana.

Događaji

753. p. n. e. – Romul, prema istoričaru Marku Terentiju Varonu, osnovao Rim.

1836. — Teksašani su porazili Meksikance u bici kod San Hasinta, što je omogućilo nezavisnost Teksasa, koji je 1845. ušao u sastav SAD.

1856. — Australija prva u svetu uvela osmočasovno radno vreme.

1882. — U Narodnom pozorištu u Beogradu izvedena prva srpska opereta “Vračara” Davorina Jenka, autora srpske himne “Bože pravde”.

1924. — Osnovana Prva srpska fabrika aeroplana Živojin Rogožarski A. D.

1941. — Šefovi diplomatija Nemačke i Italije Joahim fon Ribentrop i grof Ćano u Drugom svetskom ratu se dogovorili o podeli Jugoslavije na nemačko i italijansko područje.

1945. —
Poslednje nemačke trupe povukle se iz Bolonje u Italiji.
Crvena armija je ušla u predgrađe Berlina.

1960. — Prestonica Brazila premeštena iz Rio de Žaneira u Braziliju.

1967. — Vojnim pučem u Atini uspostavljen režim “grčkih pukovnika” koji su sedam narednih godina sprovodili vojnu diktaturu u Grčkoj.

1993. — Vrhovni sud Bolivije na 30 godina zatvora osudio bivšeg diktatora Luisa Garsiju Mesu zbog masovnih ubistava i kršenja Ustava.

1996. — Koalicija levog centra pobedila na Izborima u Italiji. To je bila prva pobeda levice u Italiji od Drugog svetskog rata.

1997. — Prvi kineski vojnici ušli u Hongkong u okviru priprema za prelazak te britanske kolonije 1. jula pod suverenitet Kine.

1999. — U vazdušnim napadima NATO na Jugoslaviju pogođeni poslovna zgrada “Ušće” u Novom Beogradu i Žeželjev most na Dunavu u Novom Sadu.

2000. — Parlament Rusije ratifikovao rusko-američki Sporazum o ograničavanju nuklearnog naoružanja, START 2.

2003. — Kapetan Jugoslovenske narodne armije Miroslav Radić predao se vlastima Srbije i 17. maja izručen Haškom tribunalu, pred kojim je optužen za ratne zločine u Vukovaru, s Miletom Mrkšićem i Veselinom Šljivančaninom.

2004. — Bivši izraelski nuklearni tehničar Mordehaj Vanunu izašao iz zatvora Aškelon, na jugu Izraela, u kojem je proveo 18 godina, od čega 11 u samici, zbog izdaje i špijunaže. Vanunu uhapšen i osuđen pošto je 1986. u intervjuu britanskom listu “Sandej tajms” otkrio izraelski program razvoja nuklearnog oružja.

Rođenja

1816. — Šarlot Bronte, engleska književnica irskog porekla
1828. — Ipolit Ten, francuski teoretičar umetnosti i filozof
1915. — Entoni Kvin, američki filmski glumac meksičkog porekla
1926. — Elizabeta II, britanska kraljica

Smrti

1142. — Pjer Abelar, francuski filozof i teolog
1509. — Henri VII, engleski kralj
1699. — Žan Rasin, francuski pesnik i autor drama
1731. — Danijel Defo, engleski pisac i novinar (* 1660.)
1736. — Eugen Savojski, austrijski vojskovođa
1867. — Episkop Platon Atanacković, srpski episkop i pisac (* 1788.)
1910. — Mark Tven, američki književnik. (* 1835.)
1918. — Manfred fon Rihthofen, Crveni Baron, nemački pilot (* 1892.)
1945. — Pavle Đurišić četnički potpukovnik i vojvoda
1946. — Džon Mejnard Kejns, engleski ekonomista (* 1883.)
1971. — Fransoa Divalije, Papa Dok, predsednik Haitija
2003. — Nina Simon, američka džez-pevačica
2010. — Huan Antonio Samaran, bivši predsednik MOK-a.

Praznici i dani sećanja

Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svete apostole Irodiona, Agava, Rufa, Asinkrita, Flegonta i Ermiju
Svetog Nifonta episkopa Novgorodskog
Svetog Kelestina papu Rimskog

 

[sendi]

22. april

22. april

Telegraf

22. april (22.04) je 112. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (113. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 253 dana.

Događaji

1500. — Portugalski moreplovac Pedro Alvares Kabral na putu za Indiju otkrio Brazil.

1529. — U Saragosi potpisan ugovor kojim su Španija i Portugal odredile granice interesnih zona u Tihom okeanu.

1838. — Britanski brod “Sirijus” prvi prešao Atlantski okean koristeći isključivo parni pogon. Putovanje od britanske luke Kork do američke luke Njujork trajalo 19 dana.

1913. — Nakon dugih borbi združene snage kraljevina Crne Gore i Srbije osvojile Skadar, čime su okončane borbe u Prvom balkanskom ratu.

1915. — Nemačka vojska u Prvom svetskom ratu na Zapadnom frontu kod Ipra prvi put upotrebila bojni otrov, kasnije nazvan iperit.

1934. — U Beogradu osnovano Astronomsko društvo “Ruđer Bošković”.

1944. – Na aerodromu Benina kod Bengazija u Libiji u Drugom svetskom ratu formirana Prva vazduhoplovna eskadrila Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije. Eskadrilu činilo 16 borbenih aviona “spitfajer”.

1969. — Britanac Robin Noks Džonston uplovio u luku Falmut i time okončao prvo putovanje oko sveta jedrilicom. Putovanje trajalo 312 dana.

1970. — Prvi put proslavljen Dan planete Zemlje.

1975. — U Hondurasu vojnim pučem smenjen predsednik, general Osvald Lopes Arelano.

1990. — Na prvim višestranačkim izborima u Hrvatskoj pobedila Hrvatska demokratska zajednica, a njen lider Franjo Tuđman izabran za predsednika Predsedništva Hrvatske. Po proglašenja nezavisnosti Hrvatske od SFRJ 25. juna 1991. Tuđman postao predsednik Hrvatske.

1992. — U seriji ekspolozija u kanalizacionom sistemu u meksičkom gradu Gvadalahara poginulo oko 200 ljudi.

1995. — Vojne snage plemena Tutsi u Ruandi napale izbeglički kamp “Kibeho”, u kojem su bili smešteni pripadnici plemena Hutu, i pobile oko 2.000 ljudi.

1996. — Napadima OVK na jugoslovenske snage bezbednosti, tiho otpočeo Kosovski rat.

1997. — Peruanska vojska uspela da uđe u rezidenciju ambasadora Japana u Limi i da oslobodi 71 taoca koje su četiri meseca držali gerilci levičarskog pokreta “Tupak Amaru”. U akciji poginuli jedan talac, tri vojnika i svih 14 gerilaca.

1999. — U vazdušnim udarima NATO na Jugoslaviju pogođena rezidencija predsednika Slobodana Miloševića, prethodno ispražnjena.

2003. — KFOR uhapsio vođu rasformirane ilegalne Oslobodilačke vojske Preševa, Bujanovca i Medveđe Šefćeta Musljiua.

Rođenja

1451. — Izabela I, kraljica Kastilje († 1504.)
1724. — Imanuel Kant, nemački filozof († 1804.)
1766. — Ana Lujza Žermen Neker, francuska književnica
1854. — Anri La Fonten, belgijski advokat, dobitnik Nobelove nagrade za mir († 1943.)
1870. — Vladimir Iljič Uljanov Lenjin, vođa Oktobarske revolucije u Rusiji 1917, osnivač Komunističke partije i prvi sovjetski lider († 1924.)
1887. — Milica Jakovljević Mir-Jam, srpska književnica († 1952.)
1899. — Vladimir Nabokov, ruski književnik († 1977.)
1904. — Robert Openhajmer, američki fizičar († 1967.)
1916. — Jehudi Menjuhin, američki violinist
1919. — Donald Kram, američki hemičar, Nobelovac († 2001.)
1937. — Džek Nikolson, američki glumac
1957. — Donald Tusk, poljski političar
1982. — Kaka, brazilski fudbaler

Smrti

296. — Sveti Gaj, papa od 283. do 296. godine
455. — Petronije Maksim, zapadnorimski car.
536. — Sveti Agapet I, papa od 535. do 536. godine
1933. — Henri Baronet Rojs, jedan od osnivača Rols-Rojsa
1980. — Fric Štrasmen, nemački fizičar koji je učestvovao u otkriću nuklearne fisije
1984. — Ansel Adams, američki fotograf (rođ. 1902)
1994. — Ričard Nikson, 37. predsednik SAD (rođ. 1913.)
2002. — Linda Lavlejs, američka porno zvezda.
2003. — Felis Brajant, američki tekstopisac i kooautor

Praznici i dani sećanja

Danas se obeležava Dan planete Zemlje
Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svetog mučenika Evpsihija
Prepodobnog mučenika Vadima

 

[sendi]

23. april

23. april

Telegraf


23. april (23.04) je 113. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (114. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 252 dana.

Događaji

1660. — Mirovnim ugovorom iz Olive, Poljska je prepustila Švedskoj Livoniju s gradom Rigom.

1728. — U požaru uništen veliki deo Kopenhagena.

1913. — Turci u Prvom balkanskom ratu Skadar predali Crnogorcima. Odlukom velikih sila 14. maja Crnogorci se povukli, a Skadar pripao Albaniji.

1938. — Sudetski Nemci tražili, uz podršku Hitlera, punu autonomiju u okviru Čehoslovačke. Minhenskim sporazumom u septembru iste godine Hitler Sudete pripojio Nemačkoj, a 1939. okupirao Čehoslovačku.

1941. — Grčka vojska kapitulirala pred trupama nacističke Nemačke, a kralj i Vlada napustili zemlju.

1945. — Sovjetska armija u Drugom svetskom ratu oslobodila nacističke logore “Saksenhauzen” i “Ravensbrik”.

1975. — Poslednja sajgonska vlada podnela ostavku, a predsednik SAD Džerald Ford priznao poraz u Vijetnamskom ratu.

1990. — Premijer Kine Li Peng doputovao u Moskvu. To je bila prva poseta jednog kineskog premijera SSSR-u posle 26 godina.

1997. — Predsednici Rusije i Kine Boris Jeljcin i Đang Cemin potpisali deklaraciju kojom su se usprotivili dominaciji jedne super-sile u posthladnoratovskoj eri.

1998. — U Srbiji, na referendum o stranom posredovanju u rešavanju problema na Kosovu i Metohiji, izašlo 73,05 odsto glasača. Protiv učešća stranih predstavnika izjasnilo se njih 94,73 odsto.

1999. — Tridesetog dana vazdušnih napada NATO-a na Jugoslaviju pogođena zgrada državne televizije. Poginulo 16, povređeno 18 radnika. Uništeno i više repetitora Radio-televizije Srbije.

2003. —
Svetska banka odobrila kredit od 80 miliona dolara za podršku reformama socijalnog sektora u Srbiji.
U Pekingu održani prvi direktni pregovori SAD i Severne Koreje posle priznanja Severne Koreje da je tajno radila na unapređenju nuklearnog oružja i time prekršila međunarodne obaveze.

Rođenja

1775. — Džozef Malard Vilijam Tarner, engleski slikar
1823. — Abdul Medžid, turski sultan († 1861.)
1858. — Maks Plank, nemački fizičar, tvorac kvantne teorije († 1947.)
1867. — Jaša Prodanović, srpski političar, publicista i književnik
1880. — Mihail Mihajlovič Fokin, ruski baletski igrač, koreograf i pedagog
1981. — Seka Aleksić, srpska turbo-folk pevačica
1891. — Sergej Prokofjev, ruski kompozitor i pijanista
1897. — Lester Bouls, kanadski političar i državnik
1899. — Mihailo Dinić, srpski istoričar
1916. — Ivo Lola Ribar, revolucionar, narodni heroj
1928. — Širli Templ, holivudska filmska zvezda
1987. — Boaz Mauda, izraelski pop pevač

Smrti

1616. — Vilijam Šekspir, engleski dramski pisac. (*1564).
1616. — Migel de Servantes Savedra, španski književnik. (*1547).
1850. — Vilijam Vordsvort, engleski pesnik.
1951. — Čarls G. Doz je bio američki bankar i političar
1986. — Oto Preminger, američki filmski reditelj austrijskog porekla.
1992. — Satjađit Raj, indijski filmski reditelj. (*1921).
1998. — Konstantin Karamanlis, grčki državnik.
2007. — Boris Jeljcin, ruski predsednik. (*1931).
2011. — Džon Salivan, engleski scenarista. (*1946).

Praznici i dani sećanja

Međunarodni praznici
Svetski dan knjige i autorskih prava

 

[sendi]

24. april

Vremeplov (24. april 2012)

RTS


Na današnji dan 1731. godine preminuo engleski književnik Danijel Defo. Slavna američka glumica i pevačica Barbra Strejsend rođena 24. aprila 1942. Sovjetski kosmonauti 1971. godine izveli prvo spajanje svemirskog broda i veštačkog satelita.

Engleski književnik i novinar Danijel Defo preminuo je na današnji dan 1731. godine. Rođen je kao Danijel Fo, sin londonskog mesara Džejmsa Foa, ali je kasnije svom prezimenu dodao "de", kako bi zvučalo otmenije. Smatra se za jednog od glavnih popularizatora romana, nove književne forme u Engleskoj u to vreme. Najpoznatiji Defoov roman je "Robinzon Kruso" objavljen 1719. godine. To je priča o brodolomniku koji dospeva na pusto ostrvo i u borbi za opstanak doživljava mnoge avanture. Pretpostavlja se da je roman inspirisan doživljajima škotskog mornara Aleksandra Selkirka, koji je nakon brodoloma nekoliko godina živeo na jednom pacifičkom ostrvu. Defoovi poznatiji romani su i "Kapetan Singlton", objavljen 1720. godine i Mol Flanders iz 1722. godine.

Američka filmska glumica i pevačica Barbra Strejsend rođena je 24. aprila 1942. godine. Još je kao tinejdžerka počela da peva u noćnim klubovima. Želela je da bude glumica i pojavila se u nekoliko of-brodvejskih predstava. Ime Barbara je skratila na Barbra da bi bilo prepoznatljivije. Posle nekoliko uspešnih pojavljivanja na televiziji, 1965. dobila je svoju emisiju na Si-Bi-Esu, pod naslovom "Zovem se Barbra". Prvi film u kojem je glumila snimljen je po brodvejskom hitu "Smešna devojka" postigao je uspeh i kod kritičara i kod publike, a Strajsendova je osvojila Oskara za glavnu žensku ulogu. Posebno je zapažena u mjuziklima, ali i kao komičarka i dramska glumica. U zrelijim godinama bavial se i režijom. Filmovi: "Helo Doli", "Što te tata pušta samu", "Devojka koju sam voleo", "Zvezda je rođena", "Jentl", "Princ plime", "Ogledalo ima dva lica" (poslednja tri je i režirala).

1792. - Francuski kapetan Klod Žozef Ruže de Lil, komponovao "Marseljezu", francusku revolucionarnu pesmu koja je kasnije postala nacionalna himna

1833. - Rođen Marko Miljanov, crnogorski vojvoda, političar i književnik (Medun, 24. 04. 1833 - Herceg Novi, 15. 02. 1901)

1845. - Rođen Karl Špiteler, švajcarski književnik, nobelovac (Listal, 24. 04. 1845 - Lucern, 28. 12. 1924)

1856. - Rođen Anri - Filip Peten, francuski maršal, političar i vojskovođa, predsednik kvislinške vlade Francuske, sa sedištem u Višiju, tokom Drugog svetskog rata (Pa de Kale, 24. 04. 1856 - Port Žoinvil, 23. 07. 1951)

1858. - Rođen Ljubomir Nedić, književni kritičar, profesor Velike škole u Beogradu (Beograd, 24. 04. 1858 - Beograd, 29. 07. 1902)

1908. - Umro Valtazar Bogišić, pravnik, istoričar i političar, akademik (Cavtat, 07. 12. 1834 - Rijeka, 24. 04. 1908)

1915. - Turska vlast počela masovni pogrom Jermena

1934. - Rođena Širli Meklejn, američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a (Ričmond, 24. 04. 1934)

1967. - Poginuo Vladimir Mihajlovič Komarov, sovjetski kosmonaut (Moskva, 16. 03. 1927 - Orenburg, 24. 04. 1967)

1970. - Lansiran prvi kineski veštački satelit

1971. - Sovjetski kosmonauti izveli prvo spajanje svemirskog broda i veštačkog satelita preteča prve "svemirske laboratorije"

1975. - Umro Vanja Radauš, slikar, vajar i grafičar (Vinkovci, 29. 04. 1906 - Vinkovci, 24. 04. 1975)

1982. - Umro Vile Ritola, finski atletičar, olimpijski šampion (Peraseinaioki, 18. 01. 1896 - Helsinki, 24. 04. 1982)

1986. - Umrla Volis Simpson, vojvotkinja od Vindzora (Blu Ridž Samit, 19. 06. 1896 - Pariz, 24. 04. 1986)

1987. - Slobodan Milošević, predsednik Predsedništva CKSK Srbije prisustvovao protestnom skupu građana na Kosovu polju

1997. - Umro Mihajlo Šaranović, novinar (Kosov Lug, 1935 - Beograd, 24. 04. 1997)

2005. - Umro Ezer Vajcman, izraelski vojni pilot, osnivač ratnog vazduhoplovstva, političar i državnik, predsednik Izraela (Tel Aviv, 15. 06. 1924 - Cezaria, 24. 04. 2005)

2006. - Umro Cvetko Lainović, akademski slikar (Podgorica, 06. 04. 1931 - Beograd, 24. 04. 2006)

2011. - Umro Satja Sai Baba (Satjanarajan Radžu), indijski duhovni vođa (Putaparti, 23. 11. 1926 - Putaparti, 24. 04. 2011)

 

[sendi]

Vremeplov (25. april 2012)

Vremeplov (25. april 2012)

RTS


Današnji dan kroz istoriju obeležilo je rođenje vođe Engleske revolucije Olivera Kromvela, ali i smrt švedskog fizičara i astronoma Andersa Celzijusa. Rođen guslar Filip Višnjić.

Na današnji dan 1599. godine rođen je vođa Engleske revolucije Oliver Kromvel, čija je vojska porazila kraljevsku armiju 1644. kod Marston Mura i 1645. kod Nezbija i zarobila kralja Čarlsa I. Kralj je osuđen na smrt i pogubljen je 1649. godine. Odbivši titulu kralja, Kromvel je 1653. godine postao protektor Engleske, Škotske i Irske. Dve godine posle njegove smrti 1658. godine, monarhija je obnovljena. Period republike u istoriji Engleske ostao je zapamćen kao vreme strahovlade.(Hantingdon, 25.4.1599 - London, 3.9.1658)

Švedski fizičar i astronom Anders Celzijus umro je na današnji dan 1744. godine, tvorac skale za merenje toplote nazvane njegovim imenom, na kojoj je tačka ključanja vode označena sa 100, a otapanja leda s nula stepeni. Osim Celzijusove skale u upotrebi su i Farenhajtova skala - sa 180 kao i Reomirova sa 80 stepeni. Bavio se i fenomenom severne svetlosti i efektima magnetnih smetnji, obavljao je svetlosna merenja i ispitivao meteorološke pojave i Jupiterove satelite, a sopstvenim sredstvima podigao je opservatoriju u rodnoj Upsali.

Na današnji dan 1765. godine rođen je srpski pesnik-guslar Filip Višnjić, koji je opevao sve značajnije događaje iz Prvog srpskog ustanka. Njegove pesme zabeležio je Vuk Stefanović Karadžić. Umro je 1834. godine.

1595 - Umro Torkvato Taso, italijanski književnik
(Sorento, 11.3.1544 - Rim, 25.4.1595)

1874 - Rođen Guljelmo Markoni, italijanski inženjer, jedan od pionira bežične telegrafije, nobelovac
(Bolonja, 25.4.1874 - Rim, 20.7.1937)

1792 - Prva upotreba giljotine - pogubljen drumski razbojnik Žak Peletje na trgu De Grev u Parizu

1859 - Počelo prokopavanje Sueckog kanala

1869 - Štampan prvi broj lista "Pančevac", najstarijeg lista na Balkanu

1893 - Rođen Jovan Palavestra, književnik, književni kritičar i publicista
(Mostar, 25.4.1893 - Sarajevo, 6.12.1959)

1913 - Umro Mihail Mihailovič Kocjubinski, ukrajinski književnik
(Vinica, 17.9.1864 - Černigov, 25.4.1913)

1915 - Bitka na Galipolju u Prvom svetskom ratu

1918. - Rođena Ela Ficdžerald, američka džez - pevačica
(Njuport, 25. 04. 1918 - Los Anđeles, 15. 06. 1996)

1930 - Rođen Branko Milanović, književnik, profesor univerziteta u Sarajevu, Novom Sadu i Banjaluci, član Akademije nauka i umetnosti Republike Srpske
(Banjaluka, 25.4.1930 - Banjaluka, 16.1.2011)

1935 - Rođena Lola Novaković, pevačica
(Beograd, 25.4.1935)

1938 - Umro Živko Pavlović, general i vojni pisac, akademik
(Bašin, 13.3.1871 - Beograd, 25.4.1938)

1940 - Rođen Al Paćino(Alfredo Džejms), američki filmski glumac, dobitnik Oskara
(Njujork, 25.4.1940)

1940 - Rođen Mihail Kononov, ruski glumac
(Moskva, 25.4.1940 - Moskva, 16.7.2007)

1941 - Počela sa radom nemačka okupaciona radio-stanica "Zender Belgrad"

1943 - Umro Vladimir Ivanovič Njemirovič - Dančenko, ruski književnik, reformator teatra
(Ozurgeti, 11.12.1858 - Moskva, 25.4.1943)

1945 - Italija oslobođena od fašizma u Drugom svetskom ratu

1945 - U San Francisku počela osnivačka konferencija Organizacije ujedinjenih nacija

1945 - Izvršeno spajanje savezničke armije na Labi i kod Torgaua u Nemačkoj

1947 - Rođen Zoran Bogavac, novinar i publicista
(Beograd, 25.4.1947 - Beograd, 16.9.2006)

1947 - Rođen Johan Krojf, holandski fudbaler i trener
(Amsterdam, 25.4.1947)

1950 - Rođena Jelena Tinska, balerina i pozorišna glumica
(Beograd, 25.4.1950)

1974 - U "Revoluciji karanfila" srušena fašistička diktatura u Portugaliji

1990 - Postavljen u orbitu Hablov svemirski teleskop

1995 - Umrla Džindžer Rodžers, američka pozorišna i filmska glumica i pevačica, dobitnica Oskara
(Independens, 16.7.1911 - Los Anđeles, 25.4.1995)

2000 - Ubijen Žika Petrović, generalni direktor JAT-a
(Požarevac, 1939 - Beograd, 25.4.2000)

2002 - Umro Svetozar M. Ignjačević, književnik i prevodilac, profesor Univerziteta u Beogradu
(Beograd, 3.2.1938 - Beograd, 25.4.2002)

2005 - Umro Čedomir Mirković, književnik i književni kritičar, direktor TV Beograd i Izdavačkog preduzeća "Prosveta"
(Nevade, 18.1.1944 - Beograd, 25.4.2005)

2008 - Umro dr Milan Kangrga, hrvatski filozof, profesor Filozofskog fakulteta u Zagrebu, osnivač časopisa "Pogledi", "Naše teme", "Praksis"

(Zagreb, 1.5.1923 - Zagreb, 25.4.2008)

2008 - Umro dr Dragutin C. Popović, dipl. inž. mašinstva, profesor i dekan Mašinskog fakulteta u Beogradu, osnivač Katedre za procesnu tehniku
(2.12.1919 - Beograd, 25.4.2008)

2010 - Umro Alan Silito, britanski književnik
(Notingem, 4.3.1928 - London, 25.4.2010)