LEGEND
- Učlanjen(a)
- 08.02.2009
- Poruka
- 5.538
Zrenjanin
Zvanični naziv: Zrenjanin
Stari nazivi: Petrograd, Bečkerek
Površina: 190,9 km²
- šira gradska oblast: 1.326 km²
Populacija (2002)
- uža gradska oblast: 79.773
- šira gradska oblast:132.051
- gustina: 418 st./km²
Nadmorska visina: 82 m
Časovna zona: UTC+1 (CET)
(Letnje vreme: UTC+2 (CEST)
Dan grada: 2. oktobar (Dan oslobođenja u Drugom svetskom ratu) i 17. novembar (Dan oslobođenja u Prvom svetskom ratu i Dan opštine)
Pokrajina: Vojvodina
Upravni okrug: Srednjobanatski
Geografske koordinate: 45° 22′ 40′′ s.g.š.
20° 23′ 10′′ i.g.d.
Auto oznaka: ZR
Pozivni broj: 023
Poštanski broj: 23000
Zvanična adresa grada Zrenjanina
Adresa: Trg slobode 10 23000 Zrenjanin
Telefon: (023) 566-020
Internet strana: www.zrenjanin.org.rs
Zrenjanin je grad u Srednjobanatskom okrugu. Stari naziv je bio Veliki Bečkerek, zatim 1935-1941 i 1944-1946. Petrovgrad (mađ. Nagybecskerek, nem. Großbetschkerek, rum. Becicherecu Mare). Zrenjanin je najveći grad u srpskom delu Banata, i treći po veličini u Vojvodini posle Novog Sada i Subotice. Prema popisu iz 2002. godine bilo je 79.773 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 81.316 stanovnika).
Istorija
Zrenjanin se spominje 1326. godine kao selo podignuto na tri ostrva reke Begej. Smatra se da je na mestu gradskog centra nekad bio avarsko-slovenski ring. Mesto je potom bilo u posedu mađarske vlastelinske porodice Beče. Pred tursku najezdu, postaje vlasništvo srpskog despota. Kasnije je bila podignuta i tvrđava, a mesto su naselili Srbi, Nemci, Rumuni, Italijani, Francuzi, čak i Katalonci („Nova Barselona“). Veliki Bečkerek, stari naziv mesta, postao je trgovište 1769. godine.
Na Batki se nalaze ostaci neolitske Starčevačke kulture, a kod Aradca nekropola iz vremena velike seobe naroda. Najstarije građevine su pravoslavna crkva — Uspenska crkva u Svetosavskoj ulici (1746); zatim, katolička katedrala (1868); zgrada pozorišta (1840), županije (1885) i Narodni muzej (1894). Grad se razvio oko utvrđenog jezgra kao aglomeracija seoskih naselja i planski podignutih naselja.
Grad je 1807. doživeo katastrofalni požar. U revolucionarnoj prošlosti, u narodnooslobodilačkom ratu, iz ovoga kraja je sedam narodnih heroja poginulo u borbi, a oko 10.000 rodoljuba bilo je u logorima i zatvorima; 2.500 ih je streljano. Posle Drugog svetskog rata je grad doživeo privredni procvat. Posle 1991. godine, pretežno izvozna orijentacija privrede je praktično upropaštena sankcijama i raspadom Jugoslavije, jer je izgubila tržište. Nakon promena oktobra 2000. godine, grad se lagano oporavlja. Za vreme Austro-Ugarske bio je sedište ugarske Torontalske županije, čiji je najveći deo posle Prvog svetskog rata pripao Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, a manji deo Kraljevini Rumuniji.
Od 1935. godine grad se naziva Petrovgrad, a od 1946. godine Zrenjanin, po narodnom heroju Žarku Zrenjaninu Uči.
Novim zakonom o teritorijalnoj organizaciji Zrenjanin dobija status grada.
Žarko Zrenjanin
Gradska naselja: Bagljaš, Budžak, Gradnulica, Dolja, Duvanika, Zeleno Polje, Lesnina, Mala Amerika, Mužlja, Centar, 4.Jul, Čontika, Šumica, Nova Kolonija, Ruža Šulman, Žitni Trg, Brigadira Ristića, Berbersko, Bolnica, Budžin bulevar.
Religija
Prema popisu stanovništva iz 2002-ge godine, većina stanovništa Zrenjanina su Pravoslavne vere (77.28%). Ostale religije zastupljene u opštini su Rimokatoličanstvo(12.01%), Protestantizam (2.13%), i ostali. Pravoslavni hrišćani u Zrenjaninu pripadaju Banatskoj eparhiji Srpske pravoslavne crkve sa sedištem u Vršcu. Zrenjanin je takođe centar Zrenjaninske biskupije Banata.
Kultura
U gradu i okolini ima dosta kulturno-istorijskih spomenika i poznatih institucija: Narodni muzej, Narodno pozorište "Toša Jovanović", istorijski arhiv, biblioteka, likovna kolinija u Ečki sa galerijom i mnogobrojne škole.
Arhitektonski spomenici
Protestantska crkva, zgrada Suda i Mali most
* Gradska kuća, izgrađena 1816, rekonstruisana 1887, neobarok, Đula Partoš i Eden Lehner.
* Finansijska palata, danas Narodni muzej, izgrađena 1894, neorenesansa, Ištvan Kiš.
* Pozorište, izgrađeno 1839, klasicizam, najstarija pozorišna zgrada u Srbiji.
* Sud, građen od 1906. do 1908, romantizam, Šandor Ajgner i Markus Remer.
* Katedrala, građena od 1864. do 1868, romanika, Stevan Đorđević.
* Bukovčeva palata, izgrađena 1905, neorenesansa.
* Stara „Vojvodina“, izgrađena 1886, neorenesansa, Bela Peklo.
* Gimnazija, izgrađena 1846, rekonstruisana 1937. i kasnije.
* Uspenska crkva, izgrađena 1746, barok, najstarija crkva u gradu.
* Mali most, izgrađen 1904, najstariji most u gradu.
* Most na suvom, izgrađen 1962, bez reke od 1985.
Sport
Zrenjanin ima dugu sportsku tradiciju. Prvi sportski klubovi su osnovani u 1880-ima. Iz Zrenjanina je bio fudbalski klub „Proleter“, koji je bio aktivan od 1947. do 2005. godine.
Danas postoji klub „FK Banat“, koji igra u prvoj saveznoj ligi i svoje domaće utakmice igra u Karađorđevom parku, gradskom stadionu koji ima kapacitet za 18.700 gledalaca.
Privreda
Zrenjanin je značajan industrijski centar Banata i Vojvodine. Najstariji industrijski objekat je pivara, osnovana 1745. godine. U Zrenjaninu postoji razvijena industrija tekstila, tepiha, nameštaja, duvana, građevinsko-industrijski kombinat, brodogradilište na Begeju, i poljoprivredno-prehrambena industrija. Na Begejskom kanalu razvijen je ribolov.
U Zrenjaninu postoji i hemijska industrija i termoelektrana-toplana.
Turizam
* Dani piva
* Carska bara
* Muzički festival Sunflower
* Banja Rusanda
Postoje i lovišta. Pored Melenaca je i banja Rusanda (osnovana 1859).
Gradovi pobratimi
* Bekeščaba, Mađarska
* Arad, Rumunija
* Temišvar, Rumunija.
Poznate ličnosti
Poznate osobe koje su rođene ili živele u Zrenjaninu:
* Željko Lučić (*1968), pevač
* Slobodan Bursać (1941-1993), dirigent
* Dejan Bodiroga (*1973), košarkaš
* Branimir Bojić (*1983), književnik
* Branimir Brstina (*1960), glumac
* Zvonimir Vujin (*1943), bokser, osvajio dve olimpijske medalje.
* Milorad Stanulov (*1953), veslač, osvojio dve olimpijske medalje
* Zvonimir Vukić (*1979), fudbaler
* Dejan Govedarica (*1969), fudbaler
* Vladimir Grbić (*1970), odbojkaš
* Nikola Grbić (*1973), odbojkaš
* Konstantin Danil (1798 ili 1802-1873), slikar
* Vladimir Ivić (*1977), fudbaler
* Đura Jakšić (1832-1878), slikar, pesnik, pripovedač ...
* Bojan Kostreš (*1974), bivši predsednik Skupštine Vojvodine
* Todor Kuljić (*1949), profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu
* Mile Lojpur (1930-2005), gitarista
* Todor Manojlović (1883-1968), pisac
* Čedomir Popov (*1936), akademik
* Žarko Čabarkapa (*1981), košarkaš
* dr Vojin Matić osnivač dečje kliničke psihijatrije u Srbiji
* Tivadar Vanjek akademski slikar
* Olivera Kovačević, novinar
* Nada Šargin, glumica
* Jovana Brakočević, odbojkašica
* Miodrag Popov, novinar, publicista
* Ivan Lenđer, plivač
* Anđelko Stojanov (1938 - 2002) sveštenik - obnovitelj Ruske crkve u Zrenjaninu
* Olivera Balašević
* Sanja Radišić(*1984)-glumica
Demografija
U naselju Zrenjanin živi 64.791 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,9 godina (38,1 kod muškaraca i 41,5 kod žena). U naselju ima 28.710 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,77.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).
Zvanični naziv: Zrenjanin
Stari nazivi: Petrograd, Bečkerek
Površina: 190,9 km²
- šira gradska oblast: 1.326 km²
Populacija (2002)
- uža gradska oblast: 79.773
- šira gradska oblast:132.051
- gustina: 418 st./km²
Nadmorska visina: 82 m
Časovna zona: UTC+1 (CET)
(Letnje vreme: UTC+2 (CEST)
Dan grada: 2. oktobar (Dan oslobođenja u Drugom svetskom ratu) i 17. novembar (Dan oslobođenja u Prvom svetskom ratu i Dan opštine)
Pokrajina: Vojvodina
Upravni okrug: Srednjobanatski
Geografske koordinate: 45° 22′ 40′′ s.g.š.
20° 23′ 10′′ i.g.d.
Auto oznaka: ZR
Pozivni broj: 023
Poštanski broj: 23000
Zvanična adresa grada Zrenjanina
Adresa: Trg slobode 10 23000 Zrenjanin
Telefon: (023) 566-020
Internet strana: www.zrenjanin.org.rs
Zrenjanin je grad u Srednjobanatskom okrugu. Stari naziv je bio Veliki Bečkerek, zatim 1935-1941 i 1944-1946. Petrovgrad (mađ. Nagybecskerek, nem. Großbetschkerek, rum. Becicherecu Mare). Zrenjanin je najveći grad u srpskom delu Banata, i treći po veličini u Vojvodini posle Novog Sada i Subotice. Prema popisu iz 2002. godine bilo je 79.773 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 81.316 stanovnika).
Istorija
Zrenjanin se spominje 1326. godine kao selo podignuto na tri ostrva reke Begej. Smatra se da je na mestu gradskog centra nekad bio avarsko-slovenski ring. Mesto je potom bilo u posedu mađarske vlastelinske porodice Beče. Pred tursku najezdu, postaje vlasništvo srpskog despota. Kasnije je bila podignuta i tvrđava, a mesto su naselili Srbi, Nemci, Rumuni, Italijani, Francuzi, čak i Katalonci („Nova Barselona“). Veliki Bečkerek, stari naziv mesta, postao je trgovište 1769. godine.
Na Batki se nalaze ostaci neolitske Starčevačke kulture, a kod Aradca nekropola iz vremena velike seobe naroda. Najstarije građevine su pravoslavna crkva — Uspenska crkva u Svetosavskoj ulici (1746); zatim, katolička katedrala (1868); zgrada pozorišta (1840), županije (1885) i Narodni muzej (1894). Grad se razvio oko utvrđenog jezgra kao aglomeracija seoskih naselja i planski podignutih naselja.
Grad je 1807. doživeo katastrofalni požar. U revolucionarnoj prošlosti, u narodnooslobodilačkom ratu, iz ovoga kraja je sedam narodnih heroja poginulo u borbi, a oko 10.000 rodoljuba bilo je u logorima i zatvorima; 2.500 ih je streljano. Posle Drugog svetskog rata je grad doživeo privredni procvat. Posle 1991. godine, pretežno izvozna orijentacija privrede je praktično upropaštena sankcijama i raspadom Jugoslavije, jer je izgubila tržište. Nakon promena oktobra 2000. godine, grad se lagano oporavlja. Za vreme Austro-Ugarske bio je sedište ugarske Torontalske županije, čiji je najveći deo posle Prvog svetskog rata pripao Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, a manji deo Kraljevini Rumuniji.
Od 1935. godine grad se naziva Petrovgrad, a od 1946. godine Zrenjanin, po narodnom heroju Žarku Zrenjaninu Uči.
Novim zakonom o teritorijalnoj organizaciji Zrenjanin dobija status grada.
Žarko Zrenjanin
Gradska naselja: Bagljaš, Budžak, Gradnulica, Dolja, Duvanika, Zeleno Polje, Lesnina, Mala Amerika, Mužlja, Centar, 4.Jul, Čontika, Šumica, Nova Kolonija, Ruža Šulman, Žitni Trg, Brigadira Ristića, Berbersko, Bolnica, Budžin bulevar.
Religija
Prema popisu stanovništva iz 2002-ge godine, većina stanovništa Zrenjanina su Pravoslavne vere (77.28%). Ostale religije zastupljene u opštini su Rimokatoličanstvo(12.01%), Protestantizam (2.13%), i ostali. Pravoslavni hrišćani u Zrenjaninu pripadaju Banatskoj eparhiji Srpske pravoslavne crkve sa sedištem u Vršcu. Zrenjanin je takođe centar Zrenjaninske biskupije Banata.
Kultura
U gradu i okolini ima dosta kulturno-istorijskih spomenika i poznatih institucija: Narodni muzej, Narodno pozorište "Toša Jovanović", istorijski arhiv, biblioteka, likovna kolinija u Ečki sa galerijom i mnogobrojne škole.
Arhitektonski spomenici
Protestantska crkva, zgrada Suda i Mali most
* Gradska kuća, izgrađena 1816, rekonstruisana 1887, neobarok, Đula Partoš i Eden Lehner.
* Finansijska palata, danas Narodni muzej, izgrađena 1894, neorenesansa, Ištvan Kiš.
* Pozorište, izgrađeno 1839, klasicizam, najstarija pozorišna zgrada u Srbiji.
* Sud, građen od 1906. do 1908, romantizam, Šandor Ajgner i Markus Remer.
* Katedrala, građena od 1864. do 1868, romanika, Stevan Đorđević.
* Bukovčeva palata, izgrađena 1905, neorenesansa.
* Stara „Vojvodina“, izgrađena 1886, neorenesansa, Bela Peklo.
* Gimnazija, izgrađena 1846, rekonstruisana 1937. i kasnije.
* Uspenska crkva, izgrađena 1746, barok, najstarija crkva u gradu.
* Mali most, izgrađen 1904, najstariji most u gradu.
* Most na suvom, izgrađen 1962, bez reke od 1985.
Sport
Zrenjanin ima dugu sportsku tradiciju. Prvi sportski klubovi su osnovani u 1880-ima. Iz Zrenjanina je bio fudbalski klub „Proleter“, koji je bio aktivan od 1947. do 2005. godine.
Danas postoji klub „FK Banat“, koji igra u prvoj saveznoj ligi i svoje domaće utakmice igra u Karađorđevom parku, gradskom stadionu koji ima kapacitet za 18.700 gledalaca.
Privreda
Zrenjanin je značajan industrijski centar Banata i Vojvodine. Najstariji industrijski objekat je pivara, osnovana 1745. godine. U Zrenjaninu postoji razvijena industrija tekstila, tepiha, nameštaja, duvana, građevinsko-industrijski kombinat, brodogradilište na Begeju, i poljoprivredno-prehrambena industrija. Na Begejskom kanalu razvijen je ribolov.
U Zrenjaninu postoji i hemijska industrija i termoelektrana-toplana.
Turizam
* Dani piva
* Carska bara
* Muzički festival Sunflower
* Banja Rusanda
Postoje i lovišta. Pored Melenaca je i banja Rusanda (osnovana 1859).
Gradovi pobratimi
* Bekeščaba, Mađarska
* Arad, Rumunija
* Temišvar, Rumunija.
Poznate ličnosti
Poznate osobe koje su rođene ili živele u Zrenjaninu:
* Željko Lučić (*1968), pevač
* Slobodan Bursać (1941-1993), dirigent
* Dejan Bodiroga (*1973), košarkaš
* Branimir Bojić (*1983), književnik
* Branimir Brstina (*1960), glumac
* Zvonimir Vujin (*1943), bokser, osvajio dve olimpijske medalje.
* Milorad Stanulov (*1953), veslač, osvojio dve olimpijske medalje
* Zvonimir Vukić (*1979), fudbaler
* Dejan Govedarica (*1969), fudbaler
* Vladimir Grbić (*1970), odbojkaš
* Nikola Grbić (*1973), odbojkaš
* Konstantin Danil (1798 ili 1802-1873), slikar
* Vladimir Ivić (*1977), fudbaler
* Đura Jakšić (1832-1878), slikar, pesnik, pripovedač ...
* Bojan Kostreš (*1974), bivši predsednik Skupštine Vojvodine
* Todor Kuljić (*1949), profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu
* Mile Lojpur (1930-2005), gitarista
* Todor Manojlović (1883-1968), pisac
* Čedomir Popov (*1936), akademik
* Žarko Čabarkapa (*1981), košarkaš
* dr Vojin Matić osnivač dečje kliničke psihijatrije u Srbiji
* Tivadar Vanjek akademski slikar
* Olivera Kovačević, novinar
* Nada Šargin, glumica
* Jovana Brakočević, odbojkašica
* Miodrag Popov, novinar, publicista
* Ivan Lenđer, plivač
* Anđelko Stojanov (1938 - 2002) sveštenik - obnovitelj Ruske crkve u Zrenjaninu
* Olivera Balašević
* Sanja Radišić(*1984)-glumica
Demografija
U naselju Zrenjanin živi 64.791 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,9 godina (38,1 kod muškaraca i 41,5 kod žena). U naselju ima 28.710 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,77.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).
Eto pošto sam iz Vojvodine pa sam smatrao da se treba nešto napisati o Zrenjaninu ovde 
).
