Pravoslavni arhijerej Aleksandar Šmeman objašnjava kako je crkva, da bi pagane preobratila u hrišćanstvo, usvojila razne njihove običaje i vjerovanja, misleći da će da promjeni bit paganstva ukoliko paganskim običajima prida hrišćanske nazive i objašnjenja:
“Crkva je, dakle, odjednom bila prinuđena da krene u masovnu propoved o Hristu kao Spasitelju da bi i tih preostalih devedeset procenata stanovnika Rimskoga carstva preobratila u Hrišćanstvo kao novu veru. ... Glavni metod kojim se Crkva služila da bi neznabošce preobratila u Hrišćanstvo bio je metod “sublimisanja i preobražavanja samih paganskih verovanja: Crkva je “prečišćavala” neke paganske običaje i ispunjavala ih hrišćanskim smislom i sadržajem. Pagani su u decembru praznovali rođenje sunca. I tog istog dana su Hrišćani počeli da praznuju rođenje Isusa Hrista kao istinskoga, duhovnoga Sunca, to jest kao dan ulaženja istinske, duhovne Svetlosti u ovaj svet. ... Kao što vidimo, Hrišćanstvo je prihvatilo ideju sunca kao izvora svetlosti i života: ono je tu ideju - koja je bila karakteristična za gotovo sve pagane i sve prehrišćanske kulture - preobrazila u otkrivenje svoje vere u Hrista.” (Aleksandar Šmeman, Tajne praznika)
MOJ KOMENTAR
Međutim, pagani su u hrišćanstvu našli samo novi izgovor za svoje staro idolopoklonstvo. Svi oni mehanizmi (ugušivanje nečiste savJesti, pobuđivanje fanatizma, površni moralni zahtjevi, odricanje od zdravog razuma) zbog kojih smo objasnili da su religiozni ljudi u prosjeku gori od ateista, sada su nastavili da funkcionišu pod formom hrišćanstva.
