Na današnji dan

[crvendac_011]

Na današnji dan, 1. avgust
​

Izvor: Beta

​

10. p.n.e. Rođen je rimski car i istoričar Klaudije, koji je 41. nasledio Kaligulu. Tokom njegove vladavine južna Engleska je postala rimska provincija, izgrađen veliki akvadukt, proširena luka Ostija. Vladao je pod velikim uticajem svojih žena Mesaline i Agripine, koja ga je, prema predanju, otrovala pečurkama da bi obezbedila presto za svog sina iz prethodnog braka Nerona.

1291. Tri kantona Uri, Untervalden i Švic sklopili su savez za odbranu od Habsburgovaca, koji je bio osnova za stvaranje Švajcarske konfederacije.

1560. Škotski parlament je ukinuo papsku jurisdikciju i odobrio kalvinističku veroispovest, čime je osnovana Škotska crkva.

1714. Umrla je engleska kraljica Ana, poslednji monarh iz dinastije Stjuart, tokom čije su vladavine ujedinjene Engleska i Škotska i stvorena Velika Britanija (1707). Nasledio ju je DŽordž I iz hanoverske dinastije.

1774. Britanski hemičar Džozef Pristli otkrio je plin koji je nazvao "dephlogisticated air", kasnije poznat kao kiseonik.

1778. U nemačkom gradu Hamburgu otvorena je prva štedionica u svetu.

1793. Francuska je, kao prva zemlja u svetu, uvela metrički sistem mera.

1798. U bici kod Abukira, blizu Aleksandrije, britanska flota admirala Horacija Nelsona uništila je francusku flotu pod komandom admirala Fransoa Brijesa. Posle tog poraza Napoleonova vojska u Egiptu ostala je odsečena od Evrope.

1806. Na Mišarskom polju kod Šapca, srpski ustanici pobedili su Turke. To je bila najveća pobeda Karađorđeve vojske u Prvom srpskom ustanku.

1810. Rođen je italijanski državnik grof Kamilo Benso Kavur, prvi ministar predsednik ujedinjene Italije (1861). Zaslužan je za oslobođenje Italije od Austrije i njeno ujedinjenje pod Savojskom dinastijom.

1813. U Beču je izašao prvi broj "Novina serbskih", prvog srpskog dnevnog lista. List su pokrenuli Dimitrije Davidović i Dimitrije Frušić, a ugašen je 1822. zbog problema sa štamparijom.

1834. Ropstvo je zabranjeno u celoj Britanskoj imperiji: u britanskim kolonijama oslobođeno je više od 770.000 robova.

1860. Od rana zadobijenih u atentatu u Kotoru, koji je izvršio emigrant Todor Kadić, umro je crnogorski knez Danilo Petrović, naslednik vladike Njegoša i prvi svetovni vladar Crne Gore (1852). Proslavio se pobedom nad Turcima u bici na Grahovu 1. maja 1858.

1894. Japan je objavio rat Kini zbog spora dveju zemalja oko Koreje.

1914. Četiri dana nakon što je Austro-Ugarska objavila rat Srbiji, Nemačka je objavila rat Rusiji, Francuska je proglasila opštu mobilizaciju, a Italija je proklamovala neutralnost. Svetski rat postao je neizbežan.

1921. Skupština Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca donela je Zakon o zaštiti države na osnovu kojeg je zabranjen rad Komunističkoj partiji, a njenim poslanicima u Skupštini (58) poništeni mandati.

1936. Adolf Hitler otvorio je u Berlinu XI olimpijske igre.

1944. U Varšavi, jednom od glavnih središta poljskog pokreta otpora, izbio je ustanak protiv nemačke okupacije. Nakon dvomesečnih borbi Nemci su savladali ustanike i veliki broj otpremili u koncentracione logore.

1955. Umro je srpski pisac Stanislav Vinaver, jedna od najistaknutijih ličnosti beogradskog modernističkog pokreta posle Prvog svetskog rata, autor Manifesta ekspresionizma ("Mjeća", "Varoš zlih volšebnika", "Čuvari sveta", "Evropska noć").

1958. Jordanski kralj Husein poništio je federaciju Jordana sa Irakom.

1960. Benin je proglasio nezavisnost od Francuske.

1966. U Kini je počeo XI plenum Komunističke partije na kojem je doneta odluka o "kulturnoj revoluciji", koja je trajala narednih 10 godina.

1973. Umro je nemački državnik Valter Ulbriht, prvi sekretar Jedinstvene radničke partije Nemačke (1950). Od 1960. do 1971. bio je predsednik Državnog saveta Istočne Nemačke.

1975. Državnici 35 zemalja, među kojima i predsednik SFR Jugoslavije Josip Broz Tito, potpisali su u Helsinkiju završni dokument Konferencije o evropskoj bezbednosti i saradnji.

1994. Predsednik Nemačke Roman Hercog izrazio je žaljenje Poljacima zbog patnji koje su pretrpeli tokom nemačke okupacije u Drugom svetskom ratu.

2000. Ekstremisti u Kašmiru izvršili su sedam napada u kojima je oko 90 ljudi ubijeno a više desetina ranjeno. Većina žrtava bili su hinduski hodočasnici.

2001. Britanski premijer Toni Bler započeo zvaničnu posetu Argentini. To je bila prva poseta jednog britanskog premijera toj zemlji od Foklandskog rata 1982.

2004. U požaru u supermarketu u trgovinskom centru u Asunsionu, prestonici Paragvaja, poginulo je preko 400 ljudi, a stotine su povređene.

2005. Umro je saudijski kralj Fahd, koji je vladao Saudijskom Arabijom od 1982. godine. Za njegovog nasledika imenovan je njegov polubrat, princ Abdulah.

2006. Kubanski predsednik Fidel Kastro privremeno je preneo vlast na svog brata Raula, zbog bolesti. Za šefa države Raul Kastro zvanično je izabran 24. februara 2008. Fidel Kastro se na čelu Kube nalazio od revolucije 1959. godine.

 

[crvendac_011]

Na današnji dan, 2. avgust


​

Izvor: Beta

1100. Engleski kralj Vilijam II, sin Vilijama I Osvajača, ubijen je strelom u šumi za vreme lova.

1552. Dogovorom u Pasauu poništen je Augsburški Interim iz1548, a luterani (protestanti) su dobili slobodu veroispovesti u Nemačkoj, što je ozakonjeno na saboru u Augsburgu 25. septembra 1555.

1589. Zbog prelaska na stranu hugenota, francuskog kralja Anrija III ubio je pristalica katoličke Svete lige, dominikanac Žak Kleman.

1788. Umro je Tomas Genzboro, poznati engleski portretista i pejsažista i jedan od osnivača britanske Kraljevske akademije umetnosti.

1799. Umro je francuski pronalazač Žak Etjen Mongolfje, koji je sa bratom Žozefom Mišelom 1783. konstruisao prvi vazdušni balon napunjen zagrejanim vazduhom.

1802. Napoleon Bonaparta proglašen je "doživotnimkonzulom" Francuske, što mu je dalo pravo da imenuje naslednika.

1830. Francuski kralj Šarl X Burbonski abdicirao je pod pritiskom Julske revolucije u Parizu, koja je izbila zbog kraljeve odluke da ukine slobodu štampe, raspusti parlament i promeni izborni zakon.

1858. Britanski parlament usvojio je zakon (India Bill) kojim jeindijska vlada stavljena pod upravu britanske krune.

1876. Rođen je srpski lingvista Aleksandar Belić, predsednik Srpske kraljevske akademije (posle Drugog svetskog rata Srpska akademija nauka i umetnosti) od 1937. do smrti 1960, osnivač moderne dijalektologije, autor "Pravopisa srpskohrvatskog jezika".

1903. U Makedoniji je počeo Ilindenski ustanak za oslobođen je od turske vlasti tokom kojeg je stvorena "Kruševska republika". Republika se održala samo 11 dana, a ustanak je u krvi ugušen.

1921. Umro je italijanski operski tenor Enriko Karuzo, proslavljeni izvođač dela Verdija i Pučinija i italijanskih kancona. Jedan je od prvih pevača koji je snimio gramofonsku ploču.

1922. Umro je Aleksandar Graham Bel,izumitelj telefona (1876).

1928. Italija je potpisala 20-godišnji ugovor o prijateljstvu sa Etiopijom.

1934. Umro je nemački predsednik Paul fon Hindenburg, a Hitlerje sebe proglasio firerom (vođa) i preuzeo apsolutnu vlast.

1935. Velika Britanija je donela zakon prema kojem je reformisansistem upravljanja u Indiji, odvojeni su Burma i Aden od Indije, garantovana veća lokalna samouprava u provincijama i formirano centralno zakonodavstvo u Nju Delhiju.

1936. Umro je francuski inženjer i pilot Luj Blerio, pionir vazduhoplovstva, koji je 1909. prvi avionom preleteo Lamanš.

1939. Albert Ajnštajn upozorio je američkog predsednika Ruzvelta da nemački naučnici rade na proizvodnji bombe sa uranijumom, posle čega su u SAD počeli (početkom 1940) istraživački radovi za proizvodnju atomske bombe.

1945. Završena je Potsdamska konferencija na kojoj su sovjetskivođa Staljin, predsednik SAD Truman i premijer Velike Britanije Atli postigli dogovor o demilitarizaciji i denacifikaciji Nemačke i njenoj podeli na okupacione zone posle Drugog svetskog rata.

1970. Britanski vojnici su u Severnoj Irskoj prvi put upotrebili gumene metke radi smirivanja nereda.

1980. U eksploziji na železničkoj stanici u Bolonji poginuloje 85 i ranjeno više od 200 ljudi. To je bio najteži teroristički napad u Evropi posle Drugog svetskog rata i izazvao je talas masovnih protesta širom Italije.

1990. Iračka vojska napala je Kuvajt i okupirala ga za jedandan. Slanjem trupa u Kuvajt, irački predsednik Sadam Husein pokrenuo je događaje koji su doveli do Zalivskog rata i stacioniranja američkih trupa u regionu.

1992. Alžirske snage bezbednosti uhapsile su 50 naoružanih islamskih ekstremista i oduzele njihovo skladište oružja u kojem je pronađeno 150 bombi.

1994. Pod pretnjom pooštravanja međunarodnih sankcija SRJ, vlada Srbije pozvala je lidere bosanskih Srba da prihvate mirovni plan Kontakt grupe za Bosnu i upozorila ih da će u suprotnom biti odgovorni za zločin protiv sopstvenog naroda.

1997. Vođa najjače liberijske gerilske frakcije Čarls Tejlor proglašen je predsednikom Liberije, čime je posle sedmogodišnjeg građanskog rata okončana borba za vlast u zemlji.

1999. U sudaru dva voza u istočnoj Indiji poginulo je 285, aranjeno oko 300 ljudi.

2001. Bosanski Srbin, general Radislav Krstić osuđen je u Haguna 46 godina zatvora zbog masakra nad bosanskim Muslimanima u Srebrenici 1995, najvećeg ratnog zločina u Evropi posle Drugog svetskog rata. U aprilu 2004. Žalbeno veće Haškog tribunala prvosnažno je osudilo Krstića ma 35 godina zatvora.

2002. Snage UNITA-e su zvanično rasformirane, njenim generalimasu oduzeti činovi i oni su integrisani u vojsku Angole.

2004. Umro je legenda francuske fotogradije i svetski priznat fotograf Anri Kartije-Breson

 

[PYC]

Na današnji dan, 3. avgust
​

Izvor: Beta

​

216. p.n.e. Kartaginski vojskovodja Hanibal je u Drugom punskomratu kod Kane, u jugoistočnoj Italiji, naneo najteži poraz Rimljanima u istoriji Rimskog carstva. Rim je zahvatila panika, zapamćena po izreci "Hanibal ante portas" (Hanibal pred vratima).

1347. Engleski kralj Edvard III zauzeo je u Stogodišnjem ratu francuski grad Kale, koji je ostao pod engleskom vlašću do 1558.

1460. Škotskog kralja Džejmsa II koga su savremenici nazivali "Džejms gnevnog lica", ubili su Englezi tokom opsade zamka Roksburg.

1492. Španski moreplovac Kristofer Kolumbo isplovio je na brodu "Santa Marija" iz španske luke Palos de la Frontera na prvo putovanje prema zapadu na kojem je otkrio Ameriku.

1571. Turci su, nakon jedanaestomesečne opsade, zauzeli grad Famagustu na Kipru i izvršili masakr stanovništva.

1675. Francuzi su pobedili holandsku i špansku flotu kod Palerma i zauzeli Siciliju.

1770. Rodjen je Fridrih Vilijem III, pruski kralj od 1797. do 1840. Izgubivši rat sa Napoleonovom vojskom bio je prisiljen, Tilzitskim mirom (1807), da Napoleonu preda gotovo pola države. Jedan je od potpisnika saveza Sveta alijansa koji su, posle Napoleonovog pada, sklopile Rusija, Pruska i Austrija.

1778. U Milanu je otvorena operska kuća Skala delo arhitekte Djuzepea Pjermarinija.

1858. Engleski istraživač Džon Spik otkrio je jezero Viktorija, izvorište reke Nil.

1872. Rodjen je Hakon VII, norveški kralj od 1905. do smrti 1957. Odbijanjem da abdicira podstakao je svoj narod da organizuju pokret otpora nemačkoj okupaciji u Drugom svetskom ratu.

1881. Britanske trupe okupirale su egipatski grad Suec, što je Velikoj Britaniji omogućilo da 1883. postane vlasnik čitave zone Sueckog kanala.

1884. Završen je železnički most u Beogradu na reci Savi, a narednog meseca puštena je u saobraćaj pruga Zemun-Beograd. Most je
razaran u oba svetska rata i potom obnavljan.

1903. Rodjen je tunižanski državnik Habib Ben Ali Burgiba, vodja borbe za nezavisnost i prvi predsednik Tunisa od 1957. Za doživotnog predsednika proglašen je 1975, ali je u državnom udaru 1987. zbačen s vlasti.

1904. Britanci su napali Tibet i zauzeli glavni grad Lasu, a verski vodja dalaj lama je pobegao u Urgu (Ulan Bator).

1904. Sa Volujice, brda iznad Bara, prvi put su emitovani radio talasi na Balkanskom poluostrvu. Puštanju u rad radio-telegrafske stanice prisustvovalo je više hiljada gostiju i zvanica iz cele Crne Gore, medju kojima su bili knjaz Nikola i Guljelmo Markoni, jedan od pronalazača bežične telegrafije.

1914. Nemačka je objavila rat Francuskoj, Belgija je odbacila zahtev Nemačke da njene trupe udju u tu zemlju, a Velika Britanija je upozorila Nemačku da bi invazija na Belgiju značila opšti rat u Evropi.

1924. Umro je engleski pisac poljskog porekla Džozef Konrad, autor pomorskih priča i romana ("Lord Džim", "Nostromo", "Srce tame", "Tajfun").

1936. Američki atletičar Džesi Ovens je skokom u dalj 8,06 metara osvojio prvu od četiri zlatne medalje na Olimijskim igrama u Berlinu.

1940. Litvanija je formalno postala deo SSSR pod nazivom Litvanska Sovjetska Socijalistička Republika.

1954. Umrla je Gabrijel Kolet, jedna od najpopularnijih francuskih književnica 1940-tih godina. Bila je član Akademije Gonkur i Belgijske kraljevske akademije, a 1953. postala je oficir Legije časti.

1958. Američka atomska podmornica "Nautilus" je pod komandom Vilijama Andersona prva prošla ispod ledenog pokrivača Severnog pola.

1977. Umro je kiparski arhiepiskop Makarios, vodja pokreta za nezavisnost od Velike Britanije i prvi predsednik Kipra od 1960. do smrti. Bio je i jedan od istaknutih lidera pokreta nesvrstanih zemalja.

1996. UN su saopštile da je vojska plemena Tutsi u Burundiju pobila hiljade civila plemena Hutu u seriji pokolja izvršenih izmedju aprila i jula.

2001. U Beogradu je ubijen bivši pripadnik Službe državne bezbednosti Momir Gavrilović, što je dovelo do najteže političke krize u Demokratskoj opoziciji Srbije od njenog dolaska na vlast u oktobru 2000, kada je na izborima srušila desetogodišnji režim Slobodana Miloševića.

2002. Predsednik Vlade Srbije Zoran Djindjić primio je u Pragu (Češka) nagradu Fondacije Vaclav Polak za doprinos razvoju demokratije u Srbiji.

2008. Umro je ruski pisac, nobelovac i jedan od najpoznatijih sovjetskih disidenata Aleksandar Solženjicin. Zbog kritika Staljina i njegovog režima u svojim delima u kojima je pisao o zatvorima za sovjetske gradjane, gulazima, u bivšem Sovjetskom Savezu, 1974. mu je oduzeto državljanstvo, nakon četa je proteran iz zemlje. U Rusiju se vratio dvadeset godina kasnije, posle raspada SSSR. Najpoznatija su mu dela "Arhipelag GULAG", "Prvi krug", "Jedan danu u životu Ivana Denisoviča", "Odeljenje za rak", "Crveni točak" i "200 godina zajedno".

 

[PYC]

Na današnji dan, 4. avgust


​

Izvor: Beta

1578. Pokušaj Portugalije da zauzme Maroko propao je porazom u bici kod Alkazarkivira, u kojoj su poginuli portugalski kralj Sebastijan, kralj od Feza i mavarski pretendent na presto.

1704. U ratu za špansko nasleđe, englesko-holandske snage su zauzele španski grad Gibraltar.

1789. Parlament Francuske je, tokom Francuske revolucije, ukinuo sve privilegije feudalaca.

1791. Potpisan je Svištovski mir kojim je odredjena granica izmedju Austrije i Otomanskog carstva.

1792. Rodjen je Persi Biš Šeli jedan od najznačajnijih pesnika engleskog romantizma. Buntovnik protiv političkih, društvenih i verskih stega, napustio je Englesku i poslednje godine života proveo u Italiji, gde se 1822. utopio u brodolomu na jedrenju ("Kraljica Mab", "Oslobodjeni Prometej", "Oda zapadnom vetru", "Ševa").

1859. Rodjen je norveški pisac Knut Hamsun dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1920. Za vreme Drugog svetskog rata, kao simpatizer Kvislingove (Quisling) pronemačke vlade i nacista izgubio je popularnost, a posle rata, već u dubokoj starosti, osudjen je na visoku novčanu kaznu zbog saradnje sa okupatorom ("Glad", "Pan", "Plodovi zemlje").

1875. Umro je danski pisac Hans Kristijan Andersen. Mada prvi književni uspeh duguje romanu "Improvizator" (1835), svetsku slavu stekao je kao autor oko 200 kratkih pripovedaka, koje se smatraju najlepšim bajkama za decu.

1907. Umro je norveški kompozitor, pijanista i dirigent Edvard Grig, predstavnik poznog romantizma, koji je inspirišući se nacionalnim folklorom afirmisao norvešku muziku u svetu (klavirski koncert u a-molu, "Per Gint", "Sigrud Jorsalfar").

1914. Nemačke trupe napale su Belgiju, Velika Britanija je objavila rat Nemačkoj, a SAD su proglasile neutralnost.

1916. Danska je za 25 miliona dolara ustupila SAD deo Zapadno indijskih ostrva, uključujući Devičanska ostrva.

1944. Gestapo je u skrovištu u Amsterdamu uhapsio porodicu Frank i još četvoro Jevreja i deportovao ih u koncentracioni logor. Posle rata otkriven je dnevnik 14-godišnje Ane Frank, koji predstavlja jedan od najpotresnijih dokumenata o stradanju Jevreja u Drugom svetskom ratu.

1954. Britanski supersonični borbeni avion "Elektrik Lajtning -1" izveo je svoj prvi let.

1977. Umro je nemački filozof Ernst Bloh (Bloć). U obimnom delu koje obuhvata probleme filozofije, istorije, religije i etike, posebno se bavio analizom fenomena utopije ("Duh utopije", "Tomas Mincer kao teolog revolucije", "Nasledje ovog vremena").

1983. Betino Kraksi je, kao prvi socijalista, preuzeo dužnost premijera Italije, postigavši rekord u dužini opstanka jedne vlade Italije posle Drugog svetskog rata.

1992. Milioni crnaca okončali su dvodnevni generalni štrajk protiv vlade belaca u Južnoj Africi, tokom kojeg je poginulo 30 ljudi.

1993. Japanske vlasti zvanično su se izvinile ženama koje su tokom Drugog svetskog rata bile seksualne robinje japanskih vojnika.

1993. Snage bosanskih Srba osvojile su sve ključne položaje na planini Igman iznad Sarajeva i zatvorile obruč oko grada.

1994. Pošto je Skupština Republike Srpske odbila mirovni plan Kontakt grupe za Bosnu, SR Jugoslavija je prekinula političke i ekonomske odnose sa bosanskim Srbima i zatvorila granicu na reci Drini.

1995. Hrvatska vojska je, u operaciji "Oluja", ušla u srpsku enklavu (Republika Srpska Krajina), zonu pod zaštitom UN. Oko 250.000 Srba napustilo je svoje domove i krenulo, u najvećem izbegličkom talasu u Evropi od Drugog svetskog rata, prema Bosni i SR Jugoslaviji.

1997. U Arlu je umrla najstarija osoba na svetu, Francuskinja Žan Kalman (Jeanne Calment). Živela je 122 godine i 164 dana.

1999. U katastrofalnim poplavama u Kini poginulo je više od 400 ljudi, a dva miliona ostalo je bez domova.

2000. Britanska kraljica majka Elizabeta proslavila je u Londonu 100. rodjendan, kao prva ličnost iz kraljevske porodice koja je proživela ceo jedan vek. Ona je s balkona Bakingemske palate pozdravila okupljene gradjane.

2001. Palestina je izdala zvanično saopštenje o obustavljanju oružanih napada na Izrael. Taj poziv bez presedana ukazao je na neslaganje izmedju palestinskih zvaničnika i militantne palestinske struje oko osvete zbog izraelskih napada.

2001. Predsednici Severne Koreje i Rusije, Kim Jong-Li i Vladimir Putin, potpisali su deklaraciju po kojoj se Pjong Jang mora pridržavati moratorijuma o raketnim probama do 2003. godine.

2003. Sud u Ruandi osudio je 100 ljudi, od kojih 11 na smrtnu kaznu, zbog zločina u toj zemlji 1994. Od početka sudskih procesa za genocid u Ruandi do tada je osudjeno na smrt više od 400 ljudi.

2003. Biskupi Episkopalne (Anglikanske) crkve u Sjedinjenim Američkim Državama (SAD) potvrdili su imenovanje, bez presedana u istoriji te crkve, homoseksualca Džina Robinsona za biskupa u Nju Hempširu.

2005. Umro je američki bluz-pevač, pisac i gitarista, "Mali" Milton Kembel poznat po bluz himni "The blues is alright".

2007. Umro je slavni džez basista Art Dejvis koji je svirao sa Džonom Koltrejnom i drugim velikanima džeza. Nastupao je i sa Teloniousom Monkom, Lujem Armstrongom, Bobom Dilanom i Džudi Garland.

 

[PYC]

Na današnji dan, 5. avgust
​

Izvor: Beta

1583. Hemfri Gilbert osnovao je prvu englesku koloniju u Severnoj Americi, u Sent Džonu na Njufaundlendu.

1716. Austrijski princ Eugen Savojski je sa armijom od 40.000 vojnika u bici kod Petrovaradina, naneo težak poraz turskoj vojsci od 150.000 ljudi pod komandom Darnada Ali Paše. U bici je poginulo oko 30.000 turskih vojnika. Godinu dana kasnije Eugen Savojski osvojio je Beograd, koji je ostao pod austrijskom vlašću do 1739.

1844. Rođen je ruski slikar Ilja Jefimovič Rjepin, glavni predstavnik realizma u ruskom slikarstvu. Izvršio je veliki uticaj na umetnike svoga vremena, a sovjetski socijalistički realisti smatrali su ga svojim uzorom ("Burlaci na Volgi", "Litija", "Ivan Grozni i njegov sin Ivan", "Carevna Sofija").

1850. Rođen je francuski pisac Gi de Mopasan, jedan od najznačajnijih autora kratke forme. Objavio je oko 300 pripovedaka od kojih se veliki broj smatra remek-delima svetske književnosti ("Dunda", "Toan", "Na vodi", "Djerdan").

1895. U Londonu je umro nemački filozof Fridrih Engels, jedan od osnivača naučnog socijalizma i najbliži saradnik Karla Marksa, s kojim je 1864. organizovao Prvu internacionalu. međunarodno udruženje radnika ("Anti-Diring", "Poreklo porodice, privatne svojine i države", "Ludvig Fojerbah i kraj nemačke klasične filozofije").

1906. Rođen je Džon Hjuston, jedan od najpoznatijih američkih filmskih reditelja, koji se proslavio mnogobrojnim filmovima uključujući "Malteški soko", "Blago Sijera Madre", "Džungla na asfaltu".

1914. Crna Gora objavila je rat Austro-Ugarskoj; Kuba, Meksiko, Urugvaj i Argentina proglasile su neutralnost u Prvom svetskom ratu.

1914. Prvi električni saobraćajni signali za regulisanje različitih saobraćajnih pravaca postavljeni su u aveniji Euklid i Istočnoj 105. ulici u Klivlendu, američkoj državi Ohaju.

1915. Nemci su u Prvom svetskom ratu okupirali poljsku prestonicu Varšavu.

1940. Letonija je ušla u sastav SSSR-a pod nazivom Letonska Sovjetska Socijalistička Republika.

1943. Plotunima iz 222 artiljerijska oružja u Moskvi su, u Drugom svetskom ratu, obeležene pobede nad nemačkim trupama na Istočnom frontu. Sovjetska armija oslobodila je gradove Orel i Bjelgorod.

1949. U zemljotresu jačine 6,75 stepeni Rihterove skale, u Ekvadoru je poginulo oko 6.000 ljudi, a oko 100.000 ostalo je bez domova.

1960. Gornja Volta (Burkina Faso) stekla je nezavisnost od Francuske.

1962. Američka filmska glumica Merilin Monro, jedna od najvećih holivudskih zvezda i seks-simbol pedesetih godina prošlog veka, izvršila je samoubistvo u 36. godini ("Džungla na asfaltu", "Autobuska stanica", "Neki to vole vruće").

1963. SSSR, SAD i Velika Britanija potpisali su u Moskvi sporazum o zabrani nuklearnih proba.

1974. Predsednik SAD Ričard Nikson priznao je da je učestvovao u prikrivanju afere Votergejt i blokiranju istrage o upadu u sedište Demokratske stranke u poslovnom centru "Votergejt". Podneo je ostavku 9. avgusta.

1984. Umro je britanski pozorišni i filmski glumac Ričard Barton, koji se proslavio u pozorištu u kreacijama Šekspirovih likova, a potom i na filmu ("Kleopatra", "Ko se boji Virdžinije Vulf?", "Beket", "Noć iguane"). U jugoslovenskom filmu "Sutjeska" igrao je lik Josipa Broza Tita.

1994. Avioni NATO-a bombardovali su položaje bosanskih Srba oko Sarajeva, nakon što su pripadnici Vojske Republike Srpske uzeli deo naoružanja iz skladišta mirovnih snaga UN (Unprofor) na planini Igman.

1995. Vojska Republike Hrvatske zavšila vojnu akciju "Oluja", kojom je proterano oko 200.000 Srba iz te zemlje. Za zločne počinje u toj akciji hrvatske vojske, pred Haškim tribunalom prvostepenom presudom osušeni hrvatski generali Ante Gotovina na 24 godine i Mladen Markač na 18. godina.

1995. SAD i Vijetnam uspostavili su diplomatske odnose nakon višedecenijskog neprijateljstva i založili se za unapređenje međusobne saradnje.

1998. Umro je bugarski komunistički lider Todor Živkov, sekretar Komunističke partije Bugarske od 1954, šef države (predsednik Državnog saveta) od 1971. do 1989, kada su ga reformisti unutar Komunističke partije prisilili da podnese ostavku.

2000. Umro je britanski glumac Alek Ginis, dobitnik Oskara zafilm "Most na reci Kvaj" 1957. godine, i Oskara za ukupan doprinos filmskoj umetnosti 1980. ("Banda sa Lavender Hila", "Velika iščekivanja", "Oliver Tvist", "Lorens od Arabije", "Ratovi zvezda").

2001. Talibanska vlada u Avganistanu zatvorila je osam stranih humanitarnih radnika, dva Amerikanca, četiri Nemca i dva Australijanca, pod optužbom da su širili hrišćanstvo među muslimanima.

2005. Za generalnog guvernera Kanade imenovana je po prvi putu istoriji te zemlje, žena imigrant crne puti Mikele Žan.

 

[PYC]

Na današnji dan, 06. avgust


​

Izvor: Beta

1637 - Umro je engleski pisac i glumac Ben Džonson autor satirične komedije "Valpone, ili lisica", koja se smatra jednim od najboljih dela tog žanra u renesansnoj književnosti.

1660 - Umro je španski slikar Dijego Velaskez jedan od najvećih u istoriji slikarstva, dvorski slikar španskog kralja Filipa IV (portreti članova kraljevske porodice, "Predaja Brede", "Venera sa ogledalom").

1661 - Portugal i Holandija potpisale su sporazum prema kojem su Portugalci zadržali Brazil, a Holanđani Cejlon (Šri Lanka).

1796 - U Cetinju je Skupština crnogorskih starešina izglasala "Stegu", prvi pisani zakonski akt u Crnoj Gori.

1806 - Car Franc I Habzburg odrekao se titule rimskog cara i proglasio se carem Austrije. Time je prestalo da postoji Sveto rimsko-nemačko carstvo.

1807 - Srpski prosvetitelj Dositej Obradović prešao je iz Zemuna u ustaničku Srbiju, gde je kao prvi Karađorđev popečitelj (ministar) prosvete ostao do kraja života (1811).

1809 - Rođen je Alfred Tenison, jedan od najznačajnijih pesnika engleske viktorijanske ere, zvanični dvorski pesnik (Poet Laureate) (poeme "Kraljevske slike", "Princeza", elegija "In memoriam", sonet "Crnoj Gori", zbirka lirskih pesama).

1825 - Bolivija je proglasila nezavisnost nakon gotovo tri veka španske vladavine.

1860 - Rođen je srpski političar i filolog Ljubomir Stojanović, sekretar Srpske kraljevske akademije, koji je 1921. s Jašom Prodanovićem osnovao Republikansku stranku i bio njen prvi predsednik.

1881 - Rođen je engleski mikrobiolog Aleksander Fleming, koji je 1928. otkrio penicilin. Nobelovu nagradu 1945. podelio je sa Ernstom Čejnijem i Hauardom Florijem, koji su prvi primenili penicilin u lečenju infekcija.

1890 - U njujorškom zatvoru Oburn pogubljen je ubica Vilijam Kemler. To je bilo prvo izvršenje smrtne kazne na električnoj stolici.

1914 - Austro-Ugarska je objavila rat Rusiji, a Srbija i Crna Gora Nemačkoj u Prvom svetskom ratu.

1916 - Rođen je malteški političar Dom Mintof, koji je kao predsednik laburističke vlade od 1971. vodio politiku odvajanja Malte od Velike Britanije i Evrope, stvarajući bliže veze sa Libijom i arapskim svetom.

1918 - Završena je nemačka ofanziva na Marni. Poslednji veliki napad Nemaca u Prvom svetskom ratu završen je porazom, a oko 100.000 nemačkih vojnika je poginulo i ranjeno.

1926 - Američka plivačica Gertruda Ederle postala je prva žena koja je preplivala Lamanš. Pivanje je trajalo 14 časova.

1928 - Rođen je američki slikar, novinar, filmski režiser i producent Endi Vorhol, najznačajniji predstavnik pop-arta.

1932 - Otvoren je prvi venecijanski filmski festival.

1940 - Estonija je ušla u sastav SSSR-a pod nazivom Estonska Sovjetska Socijalistička Republika.

1945 - Amerikanci su u Drugom svetskom ratu bacili prvu atomsku bombu na japanski grad Hirošimu. Grad je razoren a 13 kvadratnih kilometara pretvoreno je u pustoš. Poginulo je oko 117.000 ljudi, a od posledica bačene bombe stradalo je 217.137.

1962 - Jamajka je stekla nezavisnost posle 300 godina britanske vladavine.

1973 - Umro je kubanski diktator Fulhensio Batista i Saldivar, koji je vladao Kubom od 1952. do 1959, kada je zbačen u revoluciji pod vođstvom Fidela Kastra (Castro).

1978 - Umro je papa Pavle VI, čiji je pontifikat (od 1963) obeležen nastojanjima da katoličku crkvu približi savremenom svetu. Normalizovao je odnose sa komunističkim zemljama i podržavao Pokret nesvrstanih. Nasledio ga je Jovan Pavle I.

1991 - Predsedništvo SFR Jugoslavije jednoglasno je usvojilo odluku o proglašenju potpune i bezuslovne obustave vatre na teritoriji Republike Hrvatske.

1995 - Hrvatski avioni i artiljerija gađali su srpske izbeglice koje su u kolonama napuštale teritoriju Hrvatske, nakon ofanzive hrvatske vojske na Krajinu.

1996 - Američki naučnici su objavili da su pronašli dokaz da je na Marsu davno postojao život, na osnovu ispitivanja ostataka meteora pronađenog na Atarktiku.

1997 - Boing 747 "Korean erlajnza" srušio se na putu iz Seula u blizini aerodroma Guam. Poginulo je 228 putnika i članova posade, a 26 ih je preživelo.

1999 - Predsednik Rusije Boris Jelcin zatražio je od parlamenta da ukine smrtnu kaznu u toj zemlji.

2001 - Vrhovni sud Kalifornije doneo je odluku da proizvođači vatrenog oružja ne podležu zakonskoj odgovornosti za kriminalnu upotrebu njihovog oružja.

2003 - Sud u Madagaskaru osudio je bivšeg predsednika Didijera Raciraka na 10 godina teškog rada zbog pronevere javnih fondova vredinih osam miliona američkih dolara.

2004 - Umro je pionir fank muzike Rik Džejms čiji je čuveni hit iz 1981. "Super Freak".

2005 - Umro je bivši ministar inostranih poslova Velike Britanije Robin Kuk koji je 2003. napustio vladu Tonija Blera u znak protesta zbog invazije na Irak.

2009 - Umrla je Savka Dapčević Kučar, jedna od najuticajnijih hrvatskih političarki iz vremena SFRJ i istaknuti lider "Hrvatskog proleća" sedamdesetih godina.

2010 - Sjedinjene američke države su prvi put prisustvovale obeležavanju godišnjice nuklearnog napada na Hirošimu, 6. avgusta 1945, u kojem je stradalo 140.000 ljudi. Posle šest i po decenija, ambasador SAD u Japanu Džon Rus položio je venac u Hirošimi. SAD nikada nisu uputile izvinjenje za atomske napade na Hirošimu i Nagasaki.

 

[PYC]

Na današnji dan 07. avgust


Izvor: Beta

1830 - Francuska skupština izabrala je Luja Filipa za kralja Francuske, pošto je Šarl X bio prisiljen da abdicira u Julskoj revoluciji. Novi kralj je postao poznat kao "kralj građanin".

1834 - Umro je francuski pronalazač Žozef Mari Žakar koji je 1801. izumeo mehanički tkački razboj, nazvan po njemu "Žakarova mašina".

1858 - Kraljica Viktorija je za prestonicu britanskog dominiona Kanade odabrala Otavu.

1859 - Rođen je srpski glumac Ilija Stanojević, poznat kao Čiča-Ilija, najpopularniji komičar svog vremena. Napisao je komediju "Dorćolska posla", a sa Jankom Veselinovićem komediju s pevanjem "Potera".

1876 - Rođena je holandska igračica Margareta Gertruda Zele, poznata kao Mata Hari. Pod sumnjom da je nemački špijun, Francuzi su je streljali oktobra 1917. godine.
Ime Mata Hari, koje znači "jutarnje oko", uzela je dok je živela na Javi pre Prvog svetskog rata.

1895 - Otvorena je prva međunarodna izložba moderne umetnosti u Veneciji koja se otada održava svake druge godine (Bijenale).

1912 - Rusija i Japan su potpisali sporazum o podeli interesnih sfera u Mongoliji i Mandžuriji.

1938 - Umro je ruski pozorišni glumac, teatrolog i reditelj Konstantin Stanislavski, osnivač Hudožestvenog teatra u Moskvi 1898.

1942 - Iskrcavanjem američkih pomorsko-desantnih snaga na ostrvo Gvadalkanal, u grupi Solomonskih ostrva, počela je savežnička ofanziva na Pacifiku u Drugom svetskom ratu.

1947 - Ekspedicija norveškog etnologa Tora Hejerdala na splavu "Kon Tiki" stigla je, posle 101 dana plovidbe od Perua, na arhipelag Tuamotu u Polineziji.

1957 - Umro je američki filmski glumac Oliver Hardi koji je sa partnerom Stenom Lorelom (Stenlio i Olio) igrao u preko 100 filmskih komedija snimljenih između 1926. i 1950.

1959 - Američki satelit Eksplorer 6 lansiran je iz Kejp Kaneverala. To je bio prvi satelit koji je poslao fotografije Zemlje iz svemira.

1960 - Obala Slonovače je proglasila nezavisnost od Francuske.

1960 - Kubanski premijer Fidel Kastro objavio je odluku o nacionalizaciji svih američkih kompanija na Kubi.

1964 - Proglašena je Narodna Republika Kongo.

1989 - Umrla je srpska pozorišna rediteljka Mira Trailović, osnivač avangardnog beogradskog pozorišta "Atelje 212" (1956) i BITEF-a (Beogradski interencionalni teatarski festival). Kao reditelj predstavila je beogradskoj publici prvi put najznačajnija imena svetske pozorišne avangarde - Joneska, Sartra, Olbija, kao i
popularni hipi-mjuzikl "Kosa".

1990 - Afrički nacionalni kongres Nelsona Mandele odustao je, posle 29 godina, od oružane borbe protiv vlasti bele manjine u Južnoj Africi, a zauzvrat je vlada te zemlje prihvatila razgovore o okončanju sistema aparthejda.

1995 - Više od 20 ljudi poginulo je u ekspoloziji bombe koju je u zgradi vlade u Kolombu, u Šri Lanki, aktivirao jedan tamilski pobunjenik, bombaš-samoubica.

1996 - U Atini su se sastali predsednici Srbije i Hrvatske Slobodan Milošević i Franjo Tuđman i postigli dogovor o normalizaciji odnosa SR Jugoslavije i Hrvatske. Sporazum je ozvaničen 23. avgusta.

1997 - Kambodžanski ministar inostranih poslova Ung Huot je formalno preuzeo dužnost prvog premijera, zamenivši zbačenog princa Norodoma Ranarita.

1997 - Ilegalna organizacija kosovskih Albanaca Oslobodilačka vojska Kosova preuzela je odgovornost za niz oružanih napada na policijske stanice na Kosovu i pozvala Albance u pokrajini da podrže oružanu pobunu protiv srpske vlasti.

1998 - U eksploziji dva automobila-bombe u američkim ambasadama u Keniji i Tanzaniji poginulo je 215 ljudi u Najrobiju i 11 u Dar es Salamu, a ranjeno je više od 5.000 ljudi. Odgovornost je preuzela do tada nepoznata grupa Islamska armija za oslobođenje svetih mesta.

1999 - U Brčkom, u Bosni i Hercegovini, održan je "Rok maraton 99" na kojem su se prvi put od raspada bivše SFRJ i time uzrokovanog rata, okupile rok grupe iz bivših jugoslovenskih republika. Koncert je najavljen kao "skup visokog rizika", ali incidenata nije bilo.

2000 - Na Korzici su iz zasede ubijeni osnivač glavne gerilske grupe na tom ostrvu Žan-Mišel Rosi i njegov saradnik Žan-Klod Fratači.

2000 - Grupa američkih i švajcarskih naučnika saopštila je otkriće devet novih planeta koje se kreću u orbiti izvan Sunčevog sistema, što je od značaja za nastojanja naučnika da otkriju život na nekom drugom mestu u kosmosu.

2001 - Filipinska vlada i muslimanska separatistička grupa, Islamski oslobodilački front Moro potpisali su primirje što je korak napred u pravcu okončanja borbi koje traju decenijama na južnim Filipinima.

2002 - Međunarodni monetarni fond dodelio je 30 milijardi dolara Brazilu, za poboljšanje ekonomskog stanja. To je najveća finansijska pomoć koju je MMF dao nekoj državi.

2003 - Sud u Dablinu osudio je lidera Prave IRA-e, odmetničke frakcije Irske republikanske armije (IRA) Majkla Mekevita na 20 godina zatvora zbog organizovanja bombaškog napada u gradu Oma u Severnoj Irskoj u avgustu 1998. kada je poginulo 29 ljudi, a više stotina je ranjeno.

2009 - Umro je kultni reditelj i scenarista Džon Hjuz poznat po filmovima "Sam u kući", "Ferisov slobodan dan" i filmovima o mladima i odrastanju tokom 80-tih i 90-tih, kao što su "Sixteen candles" i "Breakfast Club.

 

[PYC]

Na današnji dan, 8. avgust



Izvor: Beta

117. Umro rimski imperator Marko Ulpije Trajan, poslednji rimski car koji je vodio osvajačke ratove. Tokom njegove vladavine, od 98, Rimsko carstvo najviše proširilo teritorije, istoričari procenili da je u njemu tada živelo oko 70 miliona stanovnika.

843. Franački vladari car Lotar I, kralj Ludvig Nemački i kralj Karlo II Ćelavi, u Verdenu sklopili ugovor kojim je franačka država podeljena na zapadni i srednji deo, kasnije Francuska, i istočni, kasnije Nemačka.

1217. Krunisan prvi srpski kralj Stefan Nemanjić Prvovenčani. Krunu, dobijenu od pape Honorija III, u Srbiju doneli papski izaslanici.

1567. Španski vojvoda od Albe kao vojni guverner stigao u Holandiju s 10.000 španskih i italijanskih vojnika. Njegova vladavina, do 1573, zapamćena po teroru nad holandskim stanovništvom i po delovanju španske inkvizicije.

1786. Francuski alpinista Mišel-Gabrijel Pakar i njegov nosač Žak Balma prvi osvojili najviši vrh Alpa i Zapadne Evrope Monblan, visok 4.807 metara.

1815. Francuski car Napoleon I Bonaparta krenuo u izgnanstvo na britansko ostrvo Sveta Jelena u Atlantskom okeanu, gde je proveo poslednjih šest godina života.

1832. Rođen srpski pisac i slikar Đura Jakšić, najveći liričar srpskog romantizma i jedan od najdarovitijih srpskih slikara XIX veka. Pisao i pripovetke i herojske poeme.

1883. Rođen meksički revolucionar Emilijano Zapata. Od 1910, kao vođa meksičkih seljaka, stvarao burnu istoriju Meksičke revolucije pod parolom "Zemlja i sloboda". Ubijen iz zasede u aprilu 1919.

1900. U Bruklinu, u Masačusetsu, SAD, počeo prvi teniski turnir u okviru Kupa Dejvis. Pobednici dvodnevnog takmičenja bili Amerikanci.

1905. Umro srpski istoričar i sveštenik Ilarion Ruvarac, začetnik kritičkog istorijskog istraživanja i veliki protivnik nenaučnog prilaza istoriji i oslanjanja na narodnu tradiciju kao istorijski izvor.

1918. U severnoj Francuskoj počela Amijenska operacija, završna ofanziva savezničkih trupa protiv Nemačke u Prvom svetskom ratu.

1919. Rođen italijanski filmski producent Dino de Laurentis. Značajno doprineo svetskom uspehu italijanske kinematografije posle Drugog svetskog rata. Dobitnik Oskara za filmove "Gorki pirinač" i "Ulica".

1919. Mirovna konferencija Avganistana i Indije završena potpisivanjem mira u Ravalpindiju.

1941. Na Kosmaju, u Drugom svetskom ratu, iz zasede ubijen srpski revolucionar Branko Krsmanović, španski borac, član Glavnog štaba Narodnooslobodilačkog pokreta Srbije i organizator prvih partizanskih jedinica u Šumadiji.

1945. Londonskim sporazumom Velike Britanije, SSSR-a, SAD i Francuske, kom se kasnije priključilo 19 zemalja, osnovan Međunarodni vojni sud za suđenje nacističkim ratnim zločincima, na osnovu kog je vođen Nirnberški proces.

1963. U spektakularnoj pljački voza, grupa kriminalaca upala u poštanski voz između Glazgova i Londona i opljačkala 2,6 miliona funti. Svih 15 učesnika Pljačke veka uhapšeno i 1964. osuđeno na 25 do 30 godina zatvora. Jedan od glavnih aktera Roni Bigs uspeo da pobegne iz zatvora i s plenom otputuje u Brazil, gde je živeo do maja 2001, kada se predao Skotland jardu.

1967. Ministri inostranih poslova Indonezije, Malezije, Singapura, Tajlanda i Filipina u Bangkoku potpisali sporazum o osnivanju političko-ekonomske grupacije Udruženje zemalja jugoistočne Azije, kojoj su kasnije pristupili Bruneji i Vijetnam.

1974. Predsednik SAD Ričard Nikson objavio, obraćajući se naciji putem televizije, da podnosi ostavku zbog umešanosti u aferu Votergejt.

1990. Irak, sedam dana posle okupacije, anektirao Kuvajt, kao 19. provinciju. Predsednik SAD Džordž Buš poslao trupe u Saudijsku Arabiju, kasnija vojna akcija nazvana Pustinjska oluja.

1994. Lideri Jordana i Izraela otvorili prvi drumski granični prelaz i time potvrdili kraj 46 godina dugog neprijateljstva.

1996. U bujicama koje su se iznenada sručile u turistički kamp u Pirinejima, u Španiji, noseći automobile i šatore, poginulo 67 osoba.

2000. Od eksplozije bombe u stanici metroa ispod Puškinovog trga, u centru Moskve, poginulo 12 osoba, 53 osobe teško povređene.

2004. Umro legendarni borac protiv požara na naftnim poljima Red Ader, neustrašivi Teksašanin koji je gasio požare na naftnim izvorima širom sveta.

2005. U Argentini uhapšen Milan Lukić, pred Haškim tribunalom optužen za zločine protiv čovečnosti u okolini Višegrada, u Bosni i Hercegovini, i izručen sudu u Hagu. Lukić u Beogradu u odsustvu osuđen na 20 godina zatvora zbog otmice i ubistva 16 Bošnjaka iz Sjeverina 1992.

 

[PYC]

Na današnji dan, 09. avgust
​

Izvor: Beta

480. pne Persijanci pod vođstvom kralja Kserksa pobedili su u trodnevnoj bici kod Termopila vojsku spartanskog kralja Leonide. I pored te pobede, Kserks nije uspeo da pokori Grke, već je pored još nekih manjih uspeha mora da se povuče iz Grčke.

378. U bici kod Hadrijanopolja, u kojoj su Goti teško poraziliRimljane, poginuo je istočno-rimski car Valent Flavije, rođen 338. u današnjim Vinkovcima.

1842. SAD i Velika Britanija potpisale su sporazum kojim je određena granica između SAD i Kanade od Mejna do Velikih jezera.

1896. Rođen je švajcarski psiholog Žan Pijaže, poznat po istraživanjima saznajnih funkcija kod dece. Osnovao je Međunarodni centar za genetičku epistemologiju ("Dečiji govor i mišljenje", "Uvod u genetičku epistemologiju").

1896. Nemački inženjer i pronalazač Oto Lilijental, jedan od pionira avijacije, poginuo je isprobavajući planer dvokrilac koji je ranije iste godine konstruisao.

1918. Rođen je američki filmski režiser Robert Oldrič koji se uspešno oprobao u gotovo svim filmskim žanrovima, od vesterna do psiholoških drama ("Šta se dogodilo s Bebi Dzejn?", "Vera Kruz", "Apač", "Dvanaest žigosanih", "Poljubac smrti").

1919. Rođen je italijanski kompozitor i pisac libreta Ruđero Leonkavalo. Slavu mu je donela opera "Pajaci", a nijedno od kasnijih mnogobrojnih dela nije postiglo takav uspeh.

1942. Tokom kampanje "Napustite Indiju" Sveindijskog kongresa, britanske vlasti su u Bombaju uhapsile indijskog nacionalnog vođu Mahatmu Gandija i još 50 njegovih sledbenika. Gandi je u zatvoru 21 dan štrajkovao glađu, a pušten je iz zatvora 1944. pod pritiskom javnosti.

1945. Amerikanci su, na kraju Drugog svetskog rata, bacili drugu atomsku bombu koja je razrušila više od polovine japanskog grada Nagasaki. Poginulo je 73.000 ljudi, a hiljade su umrle tokom narednih godina od posledica radijacije. Japan je kapitulirao 15. avgusta, čime je rat okončan.

1945. Na trećem zasedanju u Beogradu Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ) proglašeno je za privremenu Narodnu skupštinu Demokratske Federativne Jugoslavije.

1954. Kao odgovor na pretnje SSSR-a i istočnog bloka Jugoslaviji, Grčka, Turska i Jugoslavija zaključile su na Bledu (Slovenija) Balkanski savez o političkoj saradnji i uzajamnoj pomoći na rok od 20 godina. Otopljavanjem sovjetsko-jugoslovenskih odnosa posle 1956. godine, taj savez je gubio na značaju, iako formalno nikada nije otkazan.

1962. Umro je nemački pisac Herman Hese, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1946. Duboko saživljavanje sa savremenim problemima i otpor konvencionalnim društvenim normama učinili su ga šezdesetih godina idolom omladine na Zapadu. Smatra se pretečom i klasikom hipi-kulture ("Demijan", "Stepski vuk", "Sidarta", "Igra staklenih perli", "Narcis i Zlatousti").

1965. Bivša britanska kolonija Singapur postala je nezavisna država u okviru Komonvelta posle otcepljenja od Malezije.

1969. Glumica Šeron Tejt, žena filmskog reditelja Romana Polanskog, i još četiri osobe brutalno su ubijeni u njenoj kući na Beverli Hilsu.

1974. Potpredsednik SAD Džerald Ford postao je predsednik, nakon što je Ričard Nikson, zbog umešanosti u aferu Votergejt, podneo ostavku.

1975. Umro je ruski kompozitor Dmitrij Šostakovič, jedan od velikana sovjetske i svetske muzike 20. veka. Njegov opus, pored 15 simfonija, sadrži opere, balete i kamernu muziku.

1992. U Barseloni su završene 25. Olimpijske igre na kojima je učestvovalo 15.000 sportista iz 172 zemlje. Sportisti SR Jugoslavije, zbog sankcija UN, nisu mogli da učestvuju u ekipnim sportovima, ali su medalje izborili strelci - Jasna Šekarić srebrnu, a Aranka Binder i Stevan Pletikosić bronzanu.

1998. Košarkaška reprezentacija SR Jugoslavije postala je svetski šampion u košarci.

2000. U katastrofalnim poplavama u Indiji, Nepalu, Butanu i Bangladešu život je izgubilo 300 ljudi, a milioni su ostali bez domova.

2004. Teri Nikols osuđen je u Americi na 161 doživotnu robiju bez prava na pomilovanje i skraćenje kazne, zbog postavljanja bombe u zgradi državnih organa u Oklahoma Sitiju 1995. godine, kada je poginulo 168 osoba.

 

[PYC]

Na današnji dan, 10. avgust
​

Izvor: Beta
955. Vojska nemačkog cara Ota I potukla je Madjare ubici kod Lehfelda, otklonivši opasnost madjarske invazije.

1627. Francuski kardinal Rišelje je na čelu kraljevskih trupa počeo opsadu La Rošela, uporišta hugenota (francuski protestanti). La Rošel je pao u oktobru 1628, nakon 14 meseci opsade.

1675. Po nalogu kralja Čarlsa II, položen je kamen temeljac Kraljevske opservatorije u južnom londonskom predgradju Grinič. Zadatak opservatorije bio je da izučavanjem položaja zvezda pomaže navigaciji. Prvi kraljevski astronom bio je Džon Flemstid.

1792. U Parizu je više od 1.000 ljudi poginulo u jurišu mase nakraljevsku palatu Tiljerije, gde su gnevni gradjani masakrirali kraljevu Švajcarsku gardu. Uhapšen je kralj Luj XVI i ukinuta je monarhija.

1810. Rodjen je italijanski državnik Kamilo Benso Kavur . Kao premijer Pijemonta (1852) pod Vitoriom Emanuelom II modernizovao je vojvodstvo i bio ključna ličnost u pokretu za ujedinjenje Italije pod Savojskom dinastijom.

1842. Velika Britanija donela je zakon kojim je ženama i deci ispod 10 godina zabranjen rad u podzemnim kopovima rudnika.

1846. U Vašingtonu je osnovan centar za naučna istraživanja"Smithsonian Institution". Danas najveća ustanova te vrste u svetu ustanovljena je prema oporuci britanskog naučnika Džejmsa Smitsona, koji je umro 1829, a svoj imetak od preko 100.000 funti zaveštao SAD.

1878. Srpski knez Milan Obrenović izdao je ukaz o "ustrojstvu Vojnog muzeja" radi prikupljanja i čuvanja trofeja iz ratne istorije. Muzej je smešten u prepravljenu džamiju na platou Gornjeg grada Beogradske tvrdjave na Kalemegdanu.

1878. Rodjen je srpski kompozitor i muzički pisac Isidor Bajić. Osnovao je prvu muzičku školu u Novom Sadu i pokrenuo "Srpski muzički list" (opera "Knez Ivo od Semberije", zbirka solo pesama "Pesme ljubavi", horske pesme).

1895. U "Kraljičinom holu" u Londonu izveden je prvi promenadni koncert, kojim je dirigovao Henri Vud. On je ostao glavni organizator britanskog godišnjeg festivala klasične muzike "Proms" do 1940.

1904. Ruska flota pretrpela je u rusko-japanskom ratu teške gubitke u borbi s japanskim ratnim brodovima, pri pokušaju da se probije iz blokirane luke Port Artur.

1913. U Bukureštu je potpisan mir izmedju Bugarske i balkanskih saveznika Grčke, Rumunije, Srbije i Crne Gore, kojim je okončan Drugi balkanski rat. Bukureštanskim mirom Makedonija je podeljena izmedju Bugarske, Grčke i Srbije, a Rumunija je dobila deo Dobrudže.

1914. Francuska je, na početku Prvog svetskog rata, objavila rat Austro-Ugarskoj.

1920. U Sevru, predgradju Pariza, potpisan je posle Prvog svetskog rata mirovni ugovor Turske i članica Antante kojim je Turska lišena mnogih teritorija Otomanskog carstva. Ugovor je izazvao veliko ogorčenje u Turskoj i parlament je odbio da ga ratifikuje.

1945. Japan je u Drugom svetskom ratu ponudio saveznicima predaju, pod uslovom da car Hirohito zadrži presto.

1964. Papa Pavle VI doneo je svoju prvu encikliku o pomirenju sa ostalim hrišćanskim crkvama, nehrišćanskim verskim zajednicama i spremnosti na dijalog sa svima koji to žele.

1990. Šefovi arapskih država su većinom glasova (12 za, osam protiv) osudili iračku okupaciju Kuvajta. Irački predsednik Sadam Husein pozvao je muslimane da počnu "džihad" (sveti rat) protiv stranih trupa i korumpiranih arapskih vodja.

1998. Princ Al-Muhtadi Bila, stariji sin brunejskog sultana Hasana Bolkije, jednog od najbogatijih ljudi u svetu, proglašen je naslednikom prestola.

1999. Islamski gerilci proglasili su rusku pokrajinu Dagestan nezavisnom državom i pozvali na "sveti rat" (džihad) za oslobodjenje.

2001. U napadu pobunjenika iz pokreta UNITA na putnički vozjužno od Luande ubijeno je oko 250 ljudi. To je bio jedan od najkrvavijih incidenata u gradjanskom ratu u Angoli.

2003. Putem specijalne veze izmedju zemlje i Medjunarodne svemirske stanice venčali su se ruski kosmonaut Jurij Maljenšenko koji je u tom trenutku bio u orbiti, na oko 400 kilometara iznad Novog Zelanda i Jekaterina (Ekaterina) Dmitrijeva koja je bila u svemirskom centru u Hjustonu. To je prvo svemirsko venčanje u istoriji čovečanstva.

2004. Libija je pristala da isplati 35 miliona dolara kao kompenzaciju porodicama oko 160 žrtava ne-američkog porekla koje su poginule u bombaškom napadu na jedan noćni klub u zapadnom Berlinu 1986. godine.