Sa time se slazu i Pravoslavni, ali oni tvrde da je sada period filadelfijske crkve.
Ne, ne slažu se.
Filadelfija, grad bratske ljubavi, podigao ga je znaš li ko?
Eumen II Atalid, kralj Pergamski...Sećaš se kad smo pričali i o njemu izmedju svega ostalog, da se ne vraćamo na to. U svakom slučaju nazvao ga je po svom bratu Atalasu II kome je nadimak bio Filadelfos. Zanimljiva priča, ako Bog da možda o tome neki drugi put.
Crkva Filadelfijska – mala ali istrajna i verna.
Otkrivenje, glava 3
8. Znam tvoja dela; gle, dadoh pred tobom vrata otvorena, i niko ih ne može zatvoriti; jer imaš malo sile, i držao si moju reč, i nisi se odrekao imena mog.
Filadelfijske kao i ostale Crkve pomenute u Otkrivenju su bile stvarne, postojeće Crkve u vreme Jovanovo.
Poruke se dakle mogu tumačiti kao vremenski odredjene i odgovarajuće za datu situaciju i dato vreme kada su i napisane.
Ali mogu se tumačiti i tipološki, univerzalno, kao karakter koje različite crkve mogu ispoljiti kroz neku svoju osobenost, karakteristiku po kojoj se daju prepoznati.
Takodje se mogu tumačiti i kao različite epohe u eshatološkom smislu, kao različita doba kroz koja Crkva Hristova prolazi ili je prošla u svojoj istoriji.
Mnogi kombinuju ova, a i neka druga tumačenja, po slobodnoj volji i interpretaciji, dolazeći do nekakvih zaključaka koji uglavnom tek treba da se prepoznaju u nekim budućim dogadjajima.
SPC se ne bavi sa tim i o tome nema svoj stav, u stvari to je i ne interesuje jer ona zna koje su njena uloga i mesto od Boga joj dati.
Neki ljudi unutar PC možda imaju neka svoja mišljenja no ona niti su kanonska niti su opštevažeća.
Tako i poistovećivanje SPC, ili njenog jednog dela teritorijalnog, sa Filadelfijskom crkvom može da govori o mišljenju koje su o Srbima delili Carigradski patrijarh i Rimska kurija ali ne i nešto drugo.
Naročito ne verovanje u neku karakterističnu i prepoznatljivu Crkvenu epohu.
Poistovećivanje Srba i jednog dela SPC sa Filadelfijskom crkvom ima svoju istorijsku pozadinu i odnosi se na period posle Karlovačkog mira 1699. g. i Požarevačkog mira 1718 g., kada je Dalmacija umesto pod tursku, došla pod vlast Mletačke republike
„Dok je Dalmacija bila pod mletačkom i dubrovačkom republikom, koje nisu trpele druge vere osim rimokatoličke, pećki je patrijarh zaludu pokušavao da svoju vlast protegne i na tamošnji pravoslavni narod. Kako su Mleci zbog političkih i trgovačkih razloga bili popustljiviji dobili su dalmatinski Srbi u XVI. v. ipak svog starešinu. U Mlecima je postojala jaka grčka kolonija, a bilo je Grka mestimice rasutih i po Dalmaciji i ostrvima. Tim Grcima je carigradski patrijarh dao episkopa, koji je nosio naslov filadelfijskog mitropolita, i taj je preko svojih vikara, Srba, upravljao verskim životom Srba Dalmatinaca. Vikari su bili obično arhimandriti dalmatinskih srpskih manastira kojih tu ima već od XIV. v.“
PREGLED ISTORIJE HRIŠĆANSKE CRKVE
Protojerej Grigorije Mikić
Ali, pošto je bilo i nekih posrednih pokušaja unijaćenja to nije zaživelo.
„ Srbi su se tome protivili i nikada nisu priznali tu jurisdikciju držeći se čvrsto Pećke patrijaršije. Mlečani , koji su na sve načine sprovodili i nametali uniju, jednostavno su Srbima u Dalmaciji zabranjivali da sebi biraju i postavljaju episkope. Interesantno je da su dalmatinski Srbi 1750, god. ne mareći za zabrane Mlečana, izabrali sebi za episkopa protopopa iz Benkovca Simeona Končarevića. Simeona je 1751. god. za episkopa hiritonisao dabrobisanski mitropolit, ali su Simeona Mlečani ubrzo proterali iz Dalmacije. "
PREGLED SRPSKE CRKVE KROZ ISTORIJU
Protojerej dr Radomir Popović
