- Učlanjen(a)
- 04.10.2009
- Poruka
- 5.207
Građevinska mašina - Valjak
Valjci (engl. rollers) su mašine za zbijanje valjanjem većih masa zemljanih, kamenih vezivom stabiliziranih materijala, krupnozrnih betona (tzv.valjani betoni),kao i asfaltnobetonskih zastora. Valjci mogu biti:
Vučeni valjci
Samohodni valjci
Savremena tehnološka rešenja za zbijanje tla podrazumevaju sledeće principe rada:
Statički princip - gde se sabijanje zemlje vrši valjanjem (statički valjci)
Dinamički princip - gde se sabijanje zemlje vrši pomoću pojedinačnih udara ili vibriranjem (eksplozivni nabijač i vibronabijač)
Kombinovani pristup - dobijen kombinovanjem prethodna dva principa - vibrovaljci
U smislu konstrukcije, odnosno materijala obloge samog valjka mogu biti:
Čelični (glatki) valjci i ježevi - glatki mogu biti: laki, srednji i teški valjci
Valjci na pneumaticima
Zamenom omotača valjak je ili glatki valjak ili jež. Postoji kombinacija glatkog valjka, odnosno ježa i valjka na pneumaticima na jednoj mašini (engl. combination compactor).
Valjci (engl. rollers) su mašine za zbijanje valjanjem većih masa zemljanih, kamenih vezivom stabiliziranih materijala, krupnozrnih betona (tzv.valjani betoni),kao i asfaltnobetonskih zastora. Valjci mogu biti:
Vučeni valjci
Samohodni valjci
Savremena tehnološka rešenja za zbijanje tla podrazumevaju sledeće principe rada:
Statički princip - gde se sabijanje zemlje vrši valjanjem (statički valjci)
Dinamički princip - gde se sabijanje zemlje vrši pomoću pojedinačnih udara ili vibriranjem (eksplozivni nabijač i vibronabijač)
Kombinovani pristup - dobijen kombinovanjem prethodna dva principa - vibrovaljci
U smislu konstrukcije, odnosno materijala obloge samog valjka mogu biti:
Čelični (glatki) valjci i ježevi - glatki mogu biti: laki, srednji i teški valjci
Valjci na pneumaticima
Zamenom omotača valjak je ili glatki valjak ili jež. Postoji kombinacija glatkog valjka, odnosno ježa i valjka na pneumaticima na jednoj mašini (engl. combination compactor).
Vučeni su samo sa jednim valjkom (engl. towed roller). Vuča je uglavnom uz pomoć dozera, koji mogu vući više valjaka (tzv. voz valjaka). Samohodni valjci su dvoosovinski valjci koji mogu biti:
Sa jednim valjkom i gumenim pneumaticima (engl. single-drum compactor)
Sa dva glatka valjka (tandem valjak)
Posebna vrsta valjaka su kompaktori. Traženi parametri zbijanja (potrebna energija zbijanja) postižu se kod odredjene mase valjka regulacijom amplitude (odskoka), te broja vibracija i prelaza valjaka.
Valjci na pneumaticima (engl. rubber tyred roller, pneumatic tyred roller) su vrsta samohodnih valjaka. Zbija gnječenjem što je kombinacija zbijanja u smeru kretanja i upravno na smer kretanja pneumatika. Služi za zbijanje asfaltnobetonskih zastora, zatim tanjih slojeva praha ili gline, konstrukcija od kamene sitneži približne veličine i granulometrijskog sastava (filterski i drenažni slojevi). Može osim statičkog načina, da zbija i putem vibracija. Ima nekoliko pneumatika ispred i pozadi, čiji se tragovi delimično preklapaju. Traženi parametri zbijanja postižu se promenom mase valjka, broja prelaza ili frekvencije vibriranja.
Valjci na pneumaticima koji su statičkog tipa se dele na:
Vučene jednoredne valjke velike mase od 60 do 100 t
Vučene dvoredne valjke mase do 15 t
Samohodne valjke mase od 15 do 40 t
Kod ovih koji nisu samohodni (vučeni valjci), manje vuku traktori na pneumaticima, dok valjke veće mase vuku traktori guseničari. Kod valjaka mase do 50 t pritisak u gumama iznosi od 0,57 do 1 MPa u zavisnosti od broja tekstilnih uložaka pneumatika.
Tandem (vibracioni) valjci (engl. tandem roller) su vrsta samohodnog valjka - valjka sa dva glatka valjka koji ujedno služe za kretanje i za zbijanje, sa statičkim načinom ili putem vibracija. To su valjci koji pri valjanju asfaltnobetonskih zastora posebno zamenjuju dva do sada korišćena valjka: 1) teški statički valjak (ima tri valjka koji mogu zbijati samo statičkim načinom) za početno zbijanje iza finišera (u ovom slučaju tandem - valjak zbija vibracijama), 2) laki statički valjak za završnu obradu (u ovom slučaju tandem valjak zbija bez vibracija).
Ježevi (engl. sheepsfoot roller) su u stvari gletki valjci kome su po obodu zavarene bodlje, nožice sa zadatkom da prodru u nasutu zemlju i na taj način vrše sabijanje. Dužina noge je od 18 do 23 cm, a oblik im je takav da one ne čupaju zemlju tokom kretanja. Podela ježeva prema ukupnoj masi je sledeća:
Ježevi srednje dužine od 2 do 4 t
Teški ježevi od 8 do 14 t
Specijalni ježevi od 60 do 100 t (velike dimenzije)
Prilikom valjanja ježeve najčešće grupišemo zajedno po dva, tri ili čak četiri komada zajedno. Tako grupisani moraju imati mogućnost prilagođavanja neravninama na nasipu i zato bi trebalo da budu vezani pomoću zglobova. Ako nisu samohodni, ježeve vuku traktori guseničari. Koriste se posebno za zbijanje glinovitih materijala. Posebna vrsta ježeva su kompaktori.
Kompaktor (engl. tamping compactor) je posebna vrsta samohodnih valjaka, odnosno dozera ili utovarivača na gumenim točkovima. Na točkove kompaktora navučeni su omotači valjaka sa bodljama - pa je on takođe posebna vrsta valjaka - jež. To je istovremeno univerzalna građevinska mašina, jer sa prednje strane ima dozerski nož ili utovarnu lopatu. Koristi se uglavnom za razastiranje, grubo planiranje, zbijanje glinovitih materijala, kao i otpada na velikim deponijama.