Galerija usred crkve
Izvor: Novosti Jovanka SIMIĆ | 13. novembar 2010. 21:00
U Sabornom hramu u Sremskim Karlovcima rekonstruisana malo poznata platna Paje Jovanovića. Devet ulja na platnu, slikar namenio crkvi na Oplencu, ali ona nisu bila po volji Petra Prvog Karađorđevića
DVA raskošna barokna zvonika “nebu pod oblake”, čuveni su simbol Saborne crkve Svetog Nikole u Sremskim Karlovcima ljupkoj varošici i nekadašnjem centru srpske duhovnosti. Ali, ovaj hram građen 1758. godine, prema zamisli mitropolita Pavla Nenadovića, čija tri godine duga restauracija je upravo okončana, predstavlja i jedinstvenu umetničku galeriju dela Paje Jovanovića, Teodora Kračuna i Jakova Orfelina.
Dok su praznične ikone i dveri Kračunov, a ikone Orfelinov umetnički rukopis, devet velikih ulja na platnu oslikao je Paja Jovanović (1859-1957), a ova njegova platna skinuta su sa crkvenih zidova i restaurisana prvi put u poslednjih stotinu godina.
Taj zamašan i filigranski posao uradili su stručnjaci pokrajinskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture na čelu sa slikarom-konzervatorom Oliverom Brdarić, a pod budnim okom Siniše Zekovića.
DESET MITROPOLITA
MADA karlovački saborni hram postoji više od dva i po veka,sve do skorašnje obnove bilo je nepoznato kako izgleda grobnica u samom hramu u kojoj počiva 10 srpskih mitropolita, od Pavla Nenadovića, Stefana Stratimirovića, Josifa Rajačića, do Germana Anđelića. Po rečima protojereja-stavrofora Velizara Živanovića, kada su majstori podigli crkveni pod ispostavilo se da mitropoliti počivaju u zasebnim grobnicama u nizu.
- Bez obzira na nesporno iskustvo naših slikara i konzervatora, gotovo su nam drhtale ruke kada smo skidali sa zidova Jovanovićeve slike koje su tu stajale čitav vek - kaže Zeković.
Reč je o slikama : “Beseda na Maslinskoj gori”, “Mojsije prima tablice zakona”, “Spaljivanje moštiju Svetog Save na Vračaru”, “Sveti Sava miri braću”, “Krunisanje Stefana Prvovenčanog”, “Kralj Milutin”, “Solomon premudri”, “Sveti Jovan Damaskin” i “Car David”. U ovom sabornom hramu čuva se i ikona Svetog Đorđa, takođe Jovanovićev rad.
Mada relativno malo poznata, ova dela velikog srpskog slikara su 1949. godine zaštićena kao “pokretno kulturno dobro”, ali nisu sasvim rasvetljene okolnosti u kojima ih je tada već vremešni umetnik, koji nije imao iskustva u zidnom slikarstvu, naslikao.
Istoričar umetnosti Nikola Kusovac navodi da su ove slike najverovatnije nastale u periodu od 1906-1912. godine. U prilog tome govori zanatska perfekcija, svetliji kolorit i izvesna dekorativnost u izrazu, što je karakteristično i za Jovanovićeve velike kompozicije kao što su “Ženidba Dušanova”, “Takovski ustanak” ili “Dušanov zakonik”.
PATRIJARH U MAJU
NJEGOVO preosveštenstvo vladika sremski Vasilije planira da u maju naredne godine osvešta obnovljeni saborni hram u Karlovcima. Tom velikom duhovnom događaju prisustvovaće ceo Sinod SPC, predvođen patrijarhom srpskim Irinejom, a dragi gost, najverovatnije će biti ruski patrijarh Kiril.
Kusovac smatra da je ugovor za izvođenje karlovačkih slika sklopljen više godina pre njihovog nastanka, još za vreme patrijarha Georgija Brankovića na šta ukazuje i patrijarhov portret u liku Stefana Dečanskog na severnom tronu crkve.
Akademik Dejan Medaković zapisao je da se u nekim od ovih dela može primetiti uticaj nazarenskih asocijacija, pogotovo u “Besedi na gori”, koja se odlikuje svetlim koloritom i didaktičkom narativnošću.
- Čitav Jovanovićev crkveni opus nije proistekao iz značajnijeg umetničkog istraživanja i promišljanja. Slikar je želeo da pokaže da je sposoban da radi u duhu savremenih umetničkih tendencija, ali se ove težnje sastoje iz zanatske bravuroznosti i forme, a nedostaje im moderan način razmišljanja - zabeležio je Medaković.
Postoji i verzija da je Jovanović zapravo ovih devet dela najpre uradio za crkvu Svetog Đorđa na Oplencu, zadužbinu kralja Petra Prvog Karađorđevića iz 1910. godine, ali te slike, navodno, nisu bile po volji kralja. Veliki slikar se, kažu, ljutnuo i odlučio da ova platna daruje sremskokarlovačkom hramu.
Kako god da je bilo, sigurno je da će ova svojevrsna izložba Jovanovićevih dela u Sabornoj crkvi i ubuduće pobuđivati veliku znatiželju brojnih vernika, ali i ljubitelja umetnosti, koji pohode Sremske Karlovce.
Izvor: Novosti Jovanka SIMIĆ | 13. novembar 2010. 21:00
U Sabornom hramu u Sremskim Karlovcima rekonstruisana malo poznata platna Paje Jovanovića. Devet ulja na platnu, slikar namenio crkvi na Oplencu, ali ona nisu bila po volji Petra Prvog Karađorđevića
DVA raskošna barokna zvonika “nebu pod oblake”, čuveni su simbol Saborne crkve Svetog Nikole u Sremskim Karlovcima ljupkoj varošici i nekadašnjem centru srpske duhovnosti. Ali, ovaj hram građen 1758. godine, prema zamisli mitropolita Pavla Nenadovića, čija tri godine duga restauracija je upravo okončana, predstavlja i jedinstvenu umetničku galeriju dela Paje Jovanovića, Teodora Kračuna i Jakova Orfelina.
Dok su praznične ikone i dveri Kračunov, a ikone Orfelinov umetnički rukopis, devet velikih ulja na platnu oslikao je Paja Jovanović (1859-1957), a ova njegova platna skinuta su sa crkvenih zidova i restaurisana prvi put u poslednjih stotinu godina.
Taj zamašan i filigranski posao uradili su stručnjaci pokrajinskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture na čelu sa slikarom-konzervatorom Oliverom Brdarić, a pod budnim okom Siniše Zekovića.
DESET MITROPOLITA
MADA karlovački saborni hram postoji više od dva i po veka,sve do skorašnje obnove bilo je nepoznato kako izgleda grobnica u samom hramu u kojoj počiva 10 srpskih mitropolita, od Pavla Nenadovića, Stefana Stratimirovića, Josifa Rajačića, do Germana Anđelića. Po rečima protojereja-stavrofora Velizara Živanovića, kada su majstori podigli crkveni pod ispostavilo se da mitropoliti počivaju u zasebnim grobnicama u nizu.
- Bez obzira na nesporno iskustvo naših slikara i konzervatora, gotovo su nam drhtale ruke kada smo skidali sa zidova Jovanovićeve slike koje su tu stajale čitav vek - kaže Zeković.
Reč je o slikama : “Beseda na Maslinskoj gori”, “Mojsije prima tablice zakona”, “Spaljivanje moštiju Svetog Save na Vračaru”, “Sveti Sava miri braću”, “Krunisanje Stefana Prvovenčanog”, “Kralj Milutin”, “Solomon premudri”, “Sveti Jovan Damaskin” i “Car David”. U ovom sabornom hramu čuva se i ikona Svetog Đorđa, takođe Jovanovićev rad.
Mada relativno malo poznata, ova dela velikog srpskog slikara su 1949. godine zaštićena kao “pokretno kulturno dobro”, ali nisu sasvim rasvetljene okolnosti u kojima ih je tada već vremešni umetnik, koji nije imao iskustva u zidnom slikarstvu, naslikao.
Istoričar umetnosti Nikola Kusovac navodi da su ove slike najverovatnije nastale u periodu od 1906-1912. godine. U prilog tome govori zanatska perfekcija, svetliji kolorit i izvesna dekorativnost u izrazu, što je karakteristično i za Jovanovićeve velike kompozicije kao što su “Ženidba Dušanova”, “Takovski ustanak” ili “Dušanov zakonik”.
PATRIJARH U MAJU
NJEGOVO preosveštenstvo vladika sremski Vasilije planira da u maju naredne godine osvešta obnovljeni saborni hram u Karlovcima. Tom velikom duhovnom događaju prisustvovaće ceo Sinod SPC, predvođen patrijarhom srpskim Irinejom, a dragi gost, najverovatnije će biti ruski patrijarh Kiril.
Kusovac smatra da je ugovor za izvođenje karlovačkih slika sklopljen više godina pre njihovog nastanka, još za vreme patrijarha Georgija Brankovića na šta ukazuje i patrijarhov portret u liku Stefana Dečanskog na severnom tronu crkve.
Akademik Dejan Medaković zapisao je da se u nekim od ovih dela može primetiti uticaj nazarenskih asocijacija, pogotovo u “Besedi na gori”, koja se odlikuje svetlim koloritom i didaktičkom narativnošću.
- Čitav Jovanovićev crkveni opus nije proistekao iz značajnijeg umetničkog istraživanja i promišljanja. Slikar je želeo da pokaže da je sposoban da radi u duhu savremenih umetničkih tendencija, ali se ove težnje sastoje iz zanatske bravuroznosti i forme, a nedostaje im moderan način razmišljanja - zabeležio je Medaković.
Postoji i verzija da je Jovanović zapravo ovih devet dela najpre uradio za crkvu Svetog Đorđa na Oplencu, zadužbinu kralja Petra Prvog Karađorđevića iz 1910. godine, ali te slike, navodno, nisu bile po volji kralja. Veliki slikar se, kažu, ljutnuo i odlučio da ova platna daruje sremskokarlovačkom hramu.
Kako god da je bilo, sigurno je da će ova svojevrsna izložba Jovanovićevih dela u Sabornoj crkvi i ubuduće pobuđivati veliku znatiželju brojnih vernika, ali i ljubitelja umetnosti, koji pohode Sremske Karlovce.