Član
- Učlanjen(a)
- 22.08.2009
- Poruka
- 488
Ang Li - najuspešniji kineski reditelj
Reditelj Ang Li (Ang Lee) rođen je 23. oktobra 1954. godine, u gradu Pingtungu, u južnom okrugu Tajvana. Baka i deda su mu poginuli tokom Kulturne revolucije, jer su optuženi da su članovi jedne od tzv. ''pet crnih kategorija'', a Lijevi roditelji su se nakon poraza nacionalista u Kineskom građanskom ratu 1949. preselili iz Kine u Tajvan. Lijev otac je podsticao decu da izučavaju kinesku kulturu i umetnost, a narocito kaligrafiju
Ang Li je 1975. godine diplomirao na Nacionalnom tajvanskom univerzitetu umetnosti, a zatim je otišao u SAD, gde je najpre stekao diplomu pozorišnog režisera na Univerzitetu Ilionis, a potom na univerzitetu u Njujorku i zvanje mastera u filmskoj produkciji. Studirao je sa rediteljem Spajkom Lijem, kome je pomagao u filmu - diplomskom radu ''Joe's Bed-Stuy Barbershop: We Cut Heads''. Angov diplomski rad bila je 43-minutna drama, ''Fine Line'' (1984), koja je osvojila prestižnu nagradu ‘’Wasserman’’, Njujorškog univerziteta za režiju. Ovaj film je privukao pažnju prestižne agencije za otkrivanje talenata ‘’William Morris’’. Međutim, premda mu je agencija ponudila rad na nekoliko projekata, Li je šest godina bio nezaposlen. Tokom tog vremena je njegova žena Džejn Lin, inače molekularni biolog po struci, bila jedina koja je izdržavala četveročlanu porodicu. Ovakva praksa, koja se smatra poniženjem u kineskoj kulturi, stavila je par pod veliki pritisak. Ipak, Li nije odustajao od svoje filmske karijere i tokom tog vremena napisao je nekoliko scenarija.
Na takmičenju pod pokroviteljstvom tajvanskog ministarstva informisanja, 1990. godine Li je predstavio dva svoja scenarija, ''Pushing Hands'' i ''Svadbeni banket'', koji su osvojili prvo i drugo mesto. To je zainteresovalo producenta Li-Kong Hsua, pa je pozvao Lija da režira ‘’Pushing Hands’’ kao dugometražni film, koji je premijerno prikazan 1991. godine. Film je imao velikog uspeha na Tajvanu, među kritičarima i gledaocima, dok je na tajvanskom filmskom festivalu ‘’Zlatni konj’’ imao čak osam nominacija za nagradu. Inspirisan uspehom, Hsu je sarađivao s Lijem na njegovom drugom filmu, a ‘’Svadbeni banket ‘’ (1993). Ostvarenje je dobilo Zlatnog medveda na Berlinskom filmskom festivalu, a nominovan je za najbolji strani film na festivalima za Zlatni globus i Oskara. Film je ukupno osvojio jedanaest tajvanskih i međunarodnih nagrada, a Li je postao zvezda u usponu.
Ova prva dva Lijeva filma su se zasnivala na pričama tajvanskih Amerikanaca, dok su oba snimana u Americi. Hsu je 1995. godine pozvao Lija da se vrati, kako bi snimio ''Pij, jedi, muškarac, žena''. Ostvarenje prikazuje tradicionalne vrednosti i sukobe koje one proizvode u savremenim porodicama na Taipeiju. Film je postao hit u bioskopima, a dobio je i pozitivne kritike stručnjaka. Drugu godinu zaredom, Lijevo ostvarenje bilo je nominovano za najbolji strani film za Zlatni globus i Oskara, kao i za nagradu BAFTA. Osvojio je pet nagrada na Tajvanu i u inostranstvu.
Spomenute drame otvorile su Liju vrata Holivuda. Za producentsku kuću ''TriStar'', 1995. godine je režirao britanski klasik ''Razum i osećanja''. Ovo ostvarenje mu je donelo brojne prestižne nagrade - drugog Zlatnog medveda na Berlinskom filmskom festivalu, Zlatni globus za najbolju dramu, nagradu Ema Thomson za najbolji adaptirani scenarijo, kao i nominacije za Oskara u sedam kategorija. Nakon ovih uspeha, Li je režirao još dva holivudska filma, ''Ledena oluja'' (1997), porodičnu satiru smeštenu u američko predgrađe sedamdesetih, i ''Zajahati s đavolom'', dramu o Američkom građanskom ratu (1999). Premda su kritičari hvalili ove filmove, komercijalni uspeh nije bio impresivan, što je pomalo zasenilo Lijevu slavu među svetskom publikom i u umetničkim krugovima. Međutim, krajem devedesetih godina XX veka i pocetkom XXI veka, ‘’Ledena oluja’’ se dobro prodavala na VHS i DVD formatu, a često se prikazivala na kablovskim televizijama.
Producent Li-Kong Hsu, Lijev stari partner, 1999. godine ga je pozvao da snimi film zasnovan na tradicionalnom kineskom žanru – wuxia", koji je specijalizovan za borilacke veštine i viteštvo. Uzbuđen zbog prilike da ostvari svoj san iz detinjstva, Li je okupio ekipu s Tajvana, Hong Konga i Kine, i tako je nastao 2000. godine nastao film ''Pritajeni tigar, skriveni zmaj'', koji je iznenađujuće doživeo ogroman uspeh u celom svetu. Ostvarenje je proglašeno za najuspješniji strani film u mnogim zemljama, uključujući SAD i Veliku Britaniju, dok je na dodeli Oskara bio nominovan u nekoliko kategorija, uključujući one za najbolji film, najbolji strani film i režiju. Konačni skor je bio četiri Oskara – za najbolji strani film i u tri kategorije iz oblasti filmske tehnike. Uspeg filma inspirisao je afirmisane kineske reditelje kao što su Zhang Yimou i Chen Kaige da snime ‘’wuxia’’ filmove za zapadnu publiku.
Li se 2003. godine vratio u Holivud kako bi režirao ''Hulk'', njegov prvi visokobudžetni film. Premda je film bio zasnovan na superheroju iz istoimenog stripa i ispunjen specijalnim efektima, okosnica priče je odnos oca i sina. Ipak, film je bio razočaranje među kritičarima i publikom. Nakon neuspeha, Li je razmišljao o napuštanju rediteljske karijere, ali ga je otac od toga odgovorio. Odlučio je da snimi niskobudžetni nezavisni film, zasnovan na kratkoj prici dobitnice Pulicerove nagrade En Pruks (Annie Proulx) – ''Planina Broukbek''. Film o zabranjenoj ljubavi između dva kauboja iz Vajominga odmah je privukao pažnju javnosti i pokrenuo žucne rasprave. Sa druge strane, priča je postala kulturni fenomen i komercijalni hit Zaradila je brojne pohvale kritičara i osvojila nagrade za najbolji film i režiju na mnogim međunarodnim festivalima. Film je nominovan za Oskara u osam kategorija, među kojima je i ona za najbolji film. Ipak, nagradu za najbolji film je dobilo ostvarenje ‘’Fatalna nesreća’’, u kome se govori o rasnim odnosima u Los Anđelesu. Pojavile su se špekulacije da je Lijev film izgubio jer je prikazivanje homoseksualnosti još uvek tabu tema, dok su drugi tvrdili kako je ‘’Fatalna nesreća’’ jednostavno bolji film. Li je izjavio kako je razočaran što njegov film nije osvojio glavnu nagradu, premda je osvojio Oskara za najboljeg reditelja, postavši tako prvi Azijat kojem je to pošlo za rukom.
Sljedeći Lijev film je ‘’Žudnja, oprez’’, koji je adaptiran iz kratkog romana kineske spisateljice Eileen Chang. Priča je napisana 1950. godine, a delimično se zasniva na stvarnim događajima iz Šangaja u periodu između 1939. i 1940 godine, kada je zemlja bila pod okupacijom Japana. Film je distribuirao ‘’Focus Features’’, a premijeru je doživeo na međunarodnim filmskim festivalima, u leto i ranu jesen 2007. godine. U Americi je zabranjen za publiku mlađu od 17 godina, zbog eksplicitnih scena seksa, a da bi mogao biti prikazan u Kini, reditelj je morao da izreže devet minuta filma, kako bi sadržaj prilagodio mladoj publici. Film je osvojio Zlatnog lava na Filmskom festivalu u Veneciji 2007. godine, čime je Li postao pobednik na ovom festivalu po drugi put u tri godine.
Kineski reditelj Ang Li živi u Njujorku, sa ženom i sinom Mejsonom, koji je započeo glumačku karijeru.
Odabrana filmografija:
Požuda, oprez (Se, jie/Lust, Caution, 2007)
Planina Broukbek (Brokeback Mountain, 2005)
Hulk (2003)
Odabrani (Chosen, 2001)
Pritajeni tigari, skriveni zmaj (Wo hu cang long/Crouching Tiger, Hidden Dragon, 2000)
Jahanje sa đavolom (Ride with the Devil (1999/I)
Ledena oluja (The Ice Storm, 1997)
Čula i senzibilnost (Sense and Sensibility, 1995)
Proslava venčanja (Xi yan/The Wedding Banque, 1993)
Zajedničkim snagama (Tui shou/Pushing Hands, 1992)
Reditelj Ang Li (Ang Lee) rođen je 23. oktobra 1954. godine, u gradu Pingtungu, u južnom okrugu Tajvana. Baka i deda su mu poginuli tokom Kulturne revolucije, jer su optuženi da su članovi jedne od tzv. ''pet crnih kategorija'', a Lijevi roditelji su se nakon poraza nacionalista u Kineskom građanskom ratu 1949. preselili iz Kine u Tajvan. Lijev otac je podsticao decu da izučavaju kinesku kulturu i umetnost, a narocito kaligrafiju
Ang Li je 1975. godine diplomirao na Nacionalnom tajvanskom univerzitetu umetnosti, a zatim je otišao u SAD, gde je najpre stekao diplomu pozorišnog režisera na Univerzitetu Ilionis, a potom na univerzitetu u Njujorku i zvanje mastera u filmskoj produkciji. Studirao je sa rediteljem Spajkom Lijem, kome je pomagao u filmu - diplomskom radu ''Joe's Bed-Stuy Barbershop: We Cut Heads''. Angov diplomski rad bila je 43-minutna drama, ''Fine Line'' (1984), koja je osvojila prestižnu nagradu ‘’Wasserman’’, Njujorškog univerziteta za režiju. Ovaj film je privukao pažnju prestižne agencije za otkrivanje talenata ‘’William Morris’’. Međutim, premda mu je agencija ponudila rad na nekoliko projekata, Li je šest godina bio nezaposlen. Tokom tog vremena je njegova žena Džejn Lin, inače molekularni biolog po struci, bila jedina koja je izdržavala četveročlanu porodicu. Ovakva praksa, koja se smatra poniženjem u kineskoj kulturi, stavila je par pod veliki pritisak. Ipak, Li nije odustajao od svoje filmske karijere i tokom tog vremena napisao je nekoliko scenarija.
Na takmičenju pod pokroviteljstvom tajvanskog ministarstva informisanja, 1990. godine Li je predstavio dva svoja scenarija, ''Pushing Hands'' i ''Svadbeni banket'', koji su osvojili prvo i drugo mesto. To je zainteresovalo producenta Li-Kong Hsua, pa je pozvao Lija da režira ‘’Pushing Hands’’ kao dugometražni film, koji je premijerno prikazan 1991. godine. Film je imao velikog uspeha na Tajvanu, među kritičarima i gledaocima, dok je na tajvanskom filmskom festivalu ‘’Zlatni konj’’ imao čak osam nominacija za nagradu. Inspirisan uspehom, Hsu je sarađivao s Lijem na njegovom drugom filmu, a ‘’Svadbeni banket ‘’ (1993). Ostvarenje je dobilo Zlatnog medveda na Berlinskom filmskom festivalu, a nominovan je za najbolji strani film na festivalima za Zlatni globus i Oskara. Film je ukupno osvojio jedanaest tajvanskih i međunarodnih nagrada, a Li je postao zvezda u usponu.
Ova prva dva Lijeva filma su se zasnivala na pričama tajvanskih Amerikanaca, dok su oba snimana u Americi. Hsu je 1995. godine pozvao Lija da se vrati, kako bi snimio ''Pij, jedi, muškarac, žena''. Ostvarenje prikazuje tradicionalne vrednosti i sukobe koje one proizvode u savremenim porodicama na Taipeiju. Film je postao hit u bioskopima, a dobio je i pozitivne kritike stručnjaka. Drugu godinu zaredom, Lijevo ostvarenje bilo je nominovano za najbolji strani film za Zlatni globus i Oskara, kao i za nagradu BAFTA. Osvojio je pet nagrada na Tajvanu i u inostranstvu.
Spomenute drame otvorile su Liju vrata Holivuda. Za producentsku kuću ''TriStar'', 1995. godine je režirao britanski klasik ''Razum i osećanja''. Ovo ostvarenje mu je donelo brojne prestižne nagrade - drugog Zlatnog medveda na Berlinskom filmskom festivalu, Zlatni globus za najbolju dramu, nagradu Ema Thomson za najbolji adaptirani scenarijo, kao i nominacije za Oskara u sedam kategorija. Nakon ovih uspeha, Li je režirao još dva holivudska filma, ''Ledena oluja'' (1997), porodičnu satiru smeštenu u američko predgrađe sedamdesetih, i ''Zajahati s đavolom'', dramu o Američkom građanskom ratu (1999). Premda su kritičari hvalili ove filmove, komercijalni uspeh nije bio impresivan, što je pomalo zasenilo Lijevu slavu među svetskom publikom i u umetničkim krugovima. Međutim, krajem devedesetih godina XX veka i pocetkom XXI veka, ‘’Ledena oluja’’ se dobro prodavala na VHS i DVD formatu, a često se prikazivala na kablovskim televizijama.
Producent Li-Kong Hsu, Lijev stari partner, 1999. godine ga je pozvao da snimi film zasnovan na tradicionalnom kineskom žanru – wuxia", koji je specijalizovan za borilacke veštine i viteštvo. Uzbuđen zbog prilike da ostvari svoj san iz detinjstva, Li je okupio ekipu s Tajvana, Hong Konga i Kine, i tako je nastao 2000. godine nastao film ''Pritajeni tigar, skriveni zmaj'', koji je iznenađujuće doživeo ogroman uspeh u celom svetu. Ostvarenje je proglašeno za najuspješniji strani film u mnogim zemljama, uključujući SAD i Veliku Britaniju, dok je na dodeli Oskara bio nominovan u nekoliko kategorija, uključujući one za najbolji film, najbolji strani film i režiju. Konačni skor je bio četiri Oskara – za najbolji strani film i u tri kategorije iz oblasti filmske tehnike. Uspeg filma inspirisao je afirmisane kineske reditelje kao što su Zhang Yimou i Chen Kaige da snime ‘’wuxia’’ filmove za zapadnu publiku.
Li se 2003. godine vratio u Holivud kako bi režirao ''Hulk'', njegov prvi visokobudžetni film. Premda je film bio zasnovan na superheroju iz istoimenog stripa i ispunjen specijalnim efektima, okosnica priče je odnos oca i sina. Ipak, film je bio razočaranje među kritičarima i publikom. Nakon neuspeha, Li je razmišljao o napuštanju rediteljske karijere, ali ga je otac od toga odgovorio. Odlučio je da snimi niskobudžetni nezavisni film, zasnovan na kratkoj prici dobitnice Pulicerove nagrade En Pruks (Annie Proulx) – ''Planina Broukbek''. Film o zabranjenoj ljubavi između dva kauboja iz Vajominga odmah je privukao pažnju javnosti i pokrenuo žucne rasprave. Sa druge strane, priča je postala kulturni fenomen i komercijalni hit Zaradila je brojne pohvale kritičara i osvojila nagrade za najbolji film i režiju na mnogim međunarodnim festivalima. Film je nominovan za Oskara u osam kategorija, među kojima je i ona za najbolji film. Ipak, nagradu za najbolji film je dobilo ostvarenje ‘’Fatalna nesreća’’, u kome se govori o rasnim odnosima u Los Anđelesu. Pojavile su se špekulacije da je Lijev film izgubio jer je prikazivanje homoseksualnosti još uvek tabu tema, dok su drugi tvrdili kako je ‘’Fatalna nesreća’’ jednostavno bolji film. Li je izjavio kako je razočaran što njegov film nije osvojio glavnu nagradu, premda je osvojio Oskara za najboljeg reditelja, postavši tako prvi Azijat kojem je to pošlo za rukom.
Sljedeći Lijev film je ‘’Žudnja, oprez’’, koji je adaptiran iz kratkog romana kineske spisateljice Eileen Chang. Priča je napisana 1950. godine, a delimično se zasniva na stvarnim događajima iz Šangaja u periodu između 1939. i 1940 godine, kada je zemlja bila pod okupacijom Japana. Film je distribuirao ‘’Focus Features’’, a premijeru je doživeo na međunarodnim filmskim festivalima, u leto i ranu jesen 2007. godine. U Americi je zabranjen za publiku mlađu od 17 godina, zbog eksplicitnih scena seksa, a da bi mogao biti prikazan u Kini, reditelj je morao da izreže devet minuta filma, kako bi sadržaj prilagodio mladoj publici. Film je osvojio Zlatnog lava na Filmskom festivalu u Veneciji 2007. godine, čime je Li postao pobednik na ovom festivalu po drugi put u tri godine.
Kineski reditelj Ang Li živi u Njujorku, sa ženom i sinom Mejsonom, koji je započeo glumačku karijeru.
Odabrana filmografija:
Požuda, oprez (Se, jie/Lust, Caution, 2007)
Planina Broukbek (Brokeback Mountain, 2005)
Hulk (2003)
Odabrani (Chosen, 2001)
Pritajeni tigari, skriveni zmaj (Wo hu cang long/Crouching Tiger, Hidden Dragon, 2000)
Jahanje sa đavolom (Ride with the Devil (1999/I)
Ledena oluja (The Ice Storm, 1997)
Čula i senzibilnost (Sense and Sensibility, 1995)
Proslava venčanja (Xi yan/The Wedding Banque, 1993)
Zajedničkim snagama (Tui shou/Pushing Hands, 1992)
Poslednja izmena: