LEGEND
- Učlanjen(a)
- 14.12.2009
- Poruka
- 29.042
Srpsko staro oružje rasuto po svetu
Nije sačuvan nijedan primerak puške sistema „grin”. – Najlepša od sablji bila je Karađorđeva koja je nestala sedamdesetih godina 19. veka
Raskošni detalj sablje kralja Aleksandra Karađorđevića
Možda je uvreženo mišljenje da kod Srba vlada kult oružja, ali za naše stare puške, pištolje ili sablje izgleda da se mnogo više interesuju velike sile nego mi sami. Istražujući istoriju oružja u zemljama bivše Jugoslavije, a naročito Srbije, Branko Bogdanović, publicista vojne istorije i saradnik Vojnog i istorijskog muzeja Srbije, došao je do zaključka da su mnogi raritetni primerci, vezani za značajne događaje nacionalne istorije, nestali iz Srbije i da se mogu pronaći samo u neimenovanim privatnim kolekcijama širom sveta.
Bogdanović je tokom poslednjih godina radio istraživanja za istorijski odsek američkog marinskog korpusa i i izdavačku kuću „Ruski vitezovi”.Radeći na knjigama i za Amerikance i zaRuse, imao je neograničenu pomoć Vojnog i Istorijskog muzeja Srbije, ali se zbog siromašnog fundusa originalnog srpskog i crnogorskog oružja oslanjao i na pomoć muzeja i privatnih kolekcionara iz čitave Evrope i SAD.
– Recimo, 90 odsto srpskog naoružanja iz 19. i prve polovine 20. veka video sam u Vojnom muzeju u Sofiji– napominje Bogdanović.
Kao primer neverovatnog putešestvija starog srpskog oružja po muzejima, aukcijskim kućama i privatnim kolekcijama, navodi slučaj nekoliko prototipa pušaka „mauzer” koje su učestvovale na konkursu srpske vojske za izbor oružja 1881. godine.
– U Srbiji ne postoji nijedan primerak puške sa tog tendera, ali takvu pušku poseduje u SAD jedan kolekcionar. Neverovatno je da je vojska Srbije 1867. godine usvojila prvu popularnu „ostragušu” (pušku koja se punila pomoću zatvarača), sistema „grin”, prema američkoj licenci,a da kod nas nije sačuvan nijedan primerak, čak ni fotografija. Onda se ispostavilo da se jedan primerak te puške čuva u čuvenom mornaričkom arsenalu u Veneciji, a drugi primerak u privatnoj bugarskoj kolekciji – kaže Bogdanović.
Za razliku od vatrenog oružja, hladno je ipak sačuvano. I najznačajniji istorijski primerci, kao što je sablja kneza Milana Obrenovića, brata kneza Miloša. Ona je značajna jer čini takozvano zlatno oružje – vrstu ruskog odlikovanja koje je dodeljivano samo Rusima za izuzetna vojna dela. Srpski ustanici su bili prvi stranci nagrađeni tim odlikovanjem.
Ta sablja, ukazuje Bogdanović, bila je u depou Vojnog muzeja još od osnivanja, ali dugo se nije znalo šta ona zapravo predstavlja. Najlepša od tih sablji je bila Karađorđeva, koja je nestala sedamdesetih godina 19. veka. Zauvek joj se izgubio svaki trag. Sablje kralja Aleksandra Obrenovića i kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića nalaze se, srećom,u našim muzejima.
Ali, dok je decenijama država pokazivala nemar prema svom trofejnom oružju, Vašington i Moskva su bili kudikamo zainteresovaniji. Prve knjige izistorijenaoružanja i vojne industrije,u saradnji sa Vojnim muzejom,izdate su polovinom osamdesetih godina prošlog veka i probudile su interesovanje u svetu. Bogdanovićeve knjige „Veliki vek vojnog oružja” i „Veliki vek lovačkog oružja” izdate su u dva izdanja u SAD, Japanu, Francuskoj, Nemačkoj i Italiji.
Amerikanci su poslednjih godina pokazali posebno interesovanje za puške koje su proizvođene u Kragujevcu tokom 19. veka, sve do Drugog svetskog rata,i zato je u saradnji sa istorijskim odsekom Marinskog korpusa 2005. godine u SAD objavljena knjiga o svim puškama sistema „mauzer” Srbije i Jugoslavije. Međutim, tvrdi Bogdanović, povod nije bilo samo interesovanje za našu istoriju, već i trgovački pragmatizam. Naime, američko tržište postalo je preplavljeno našim „cevima”, viškom naoružanja koje su američke trgovačke kuće otkupile na tenderima od Vojske Srbije.
Sa druge strane, ni Rusi nisu ostali inertni prema slavnom oružju balkanskih naroda, pa je izdavačka kuća „Ruski vitezovi” pokrenula ediciju pod nazivom „Vojna istorija Balkana“, koja izučava balkanske zemalja u 19. i 20. veku.
Bogdanović je angažovan kao urednik te edicije za Balkan i jugoistočnu Evropu. Naime, većinu naoružanja u 19. veku Srbija i Crna Gora su dobijaleod Rusa, pa je ta činjenica posebno interesantna za njih. Ruska država pridaje veliki značaj pomenutoj ediciji, tako da su promociji prve knjige prisustvovali predstavnici Ministarstvakulture, Ministarstva za očuvanje nacionalnog blaga i Ministarstva unutrašnjih poslova RF.
Prva knjiga, „Hladno oružje Srbije, Crne Gore i Jugoslavije“,promovisana je u Moskvi novembra 2010. godine. U toj knjizi je prvi put dat pregled političkih i ekonomskih aspekata nabavke hladnog naoružanja, kao i počeci domaće proizvodnje.
„Zarobljeni“ kragujevački kalašnjikovi u Iraku
Bogdanović je, osim spisateljskog rada, konsultovan od strane američkih snaga i Iraku i Avganistanu oko identifikacije naoružanja koje su zaplenili ili zatekli uglavnom u iračkim magacinima. „Među „kalašnjikovima“ iz celog sveta, Amerikanci smatraju da je naša puška M-70 među najkvalitetnijima. Interesantno je da je SFRJ prodalalicencu Iraku za proizvodnju našeg „kalašnjikova”, a preko Amerikanaca je sklopljen veliki državni posao izvoza puške M-70 B3 za Irak– kaže Bogdanović.
Politika
Nije sačuvan nijedan primerak puške sistema „grin”. – Najlepša od sablji bila je Karađorđeva koja je nestala sedamdesetih godina 19. veka
Raskošni detalj sablje kralja Aleksandra Karađorđevića
Možda je uvreženo mišljenje da kod Srba vlada kult oružja, ali za naše stare puške, pištolje ili sablje izgleda da se mnogo više interesuju velike sile nego mi sami. Istražujući istoriju oružja u zemljama bivše Jugoslavije, a naročito Srbije, Branko Bogdanović, publicista vojne istorije i saradnik Vojnog i istorijskog muzeja Srbije, došao je do zaključka da su mnogi raritetni primerci, vezani za značajne događaje nacionalne istorije, nestali iz Srbije i da se mogu pronaći samo u neimenovanim privatnim kolekcijama širom sveta.
Bogdanović je tokom poslednjih godina radio istraživanja za istorijski odsek američkog marinskog korpusa i i izdavačku kuću „Ruski vitezovi”.Radeći na knjigama i za Amerikance i zaRuse, imao je neograničenu pomoć Vojnog i Istorijskog muzeja Srbije, ali se zbog siromašnog fundusa originalnog srpskog i crnogorskog oružja oslanjao i na pomoć muzeja i privatnih kolekcionara iz čitave Evrope i SAD.
– Recimo, 90 odsto srpskog naoružanja iz 19. i prve polovine 20. veka video sam u Vojnom muzeju u Sofiji– napominje Bogdanović.
Kao primer neverovatnog putešestvija starog srpskog oružja po muzejima, aukcijskim kućama i privatnim kolekcijama, navodi slučaj nekoliko prototipa pušaka „mauzer” koje su učestvovale na konkursu srpske vojske za izbor oružja 1881. godine.
– U Srbiji ne postoji nijedan primerak puške sa tog tendera, ali takvu pušku poseduje u SAD jedan kolekcionar. Neverovatno je da je vojska Srbije 1867. godine usvojila prvu popularnu „ostragušu” (pušku koja se punila pomoću zatvarača), sistema „grin”, prema američkoj licenci,a da kod nas nije sačuvan nijedan primerak, čak ni fotografija. Onda se ispostavilo da se jedan primerak te puške čuva u čuvenom mornaričkom arsenalu u Veneciji, a drugi primerak u privatnoj bugarskoj kolekciji – kaže Bogdanović.
Za razliku od vatrenog oružja, hladno je ipak sačuvano. I najznačajniji istorijski primerci, kao što je sablja kneza Milana Obrenovića, brata kneza Miloša. Ona je značajna jer čini takozvano zlatno oružje – vrstu ruskog odlikovanja koje je dodeljivano samo Rusima za izuzetna vojna dela. Srpski ustanici su bili prvi stranci nagrađeni tim odlikovanjem.
Ta sablja, ukazuje Bogdanović, bila je u depou Vojnog muzeja još od osnivanja, ali dugo se nije znalo šta ona zapravo predstavlja. Najlepša od tih sablji je bila Karađorđeva, koja je nestala sedamdesetih godina 19. veka. Zauvek joj se izgubio svaki trag. Sablje kralja Aleksandra Obrenovića i kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića nalaze se, srećom,u našim muzejima.
Ali, dok je decenijama država pokazivala nemar prema svom trofejnom oružju, Vašington i Moskva su bili kudikamo zainteresovaniji. Prve knjige izistorijenaoružanja i vojne industrije,u saradnji sa Vojnim muzejom,izdate su polovinom osamdesetih godina prošlog veka i probudile su interesovanje u svetu. Bogdanovićeve knjige „Veliki vek vojnog oružja” i „Veliki vek lovačkog oružja” izdate su u dva izdanja u SAD, Japanu, Francuskoj, Nemačkoj i Italiji.
Amerikanci su poslednjih godina pokazali posebno interesovanje za puške koje su proizvođene u Kragujevcu tokom 19. veka, sve do Drugog svetskog rata,i zato je u saradnji sa istorijskim odsekom Marinskog korpusa 2005. godine u SAD objavljena knjiga o svim puškama sistema „mauzer” Srbije i Jugoslavije. Međutim, tvrdi Bogdanović, povod nije bilo samo interesovanje za našu istoriju, već i trgovački pragmatizam. Naime, američko tržište postalo je preplavljeno našim „cevima”, viškom naoružanja koje su američke trgovačke kuće otkupile na tenderima od Vojske Srbije.
Sa druge strane, ni Rusi nisu ostali inertni prema slavnom oružju balkanskih naroda, pa je izdavačka kuća „Ruski vitezovi” pokrenula ediciju pod nazivom „Vojna istorija Balkana“, koja izučava balkanske zemalja u 19. i 20. veku.
Bogdanović je angažovan kao urednik te edicije za Balkan i jugoistočnu Evropu. Naime, većinu naoružanja u 19. veku Srbija i Crna Gora su dobijaleod Rusa, pa je ta činjenica posebno interesantna za njih. Ruska država pridaje veliki značaj pomenutoj ediciji, tako da su promociji prve knjige prisustvovali predstavnici Ministarstvakulture, Ministarstva za očuvanje nacionalnog blaga i Ministarstva unutrašnjih poslova RF.
Prva knjiga, „Hladno oružje Srbije, Crne Gore i Jugoslavije“,promovisana je u Moskvi novembra 2010. godine. U toj knjizi je prvi put dat pregled političkih i ekonomskih aspekata nabavke hladnog naoružanja, kao i počeci domaće proizvodnje.
„Zarobljeni“ kragujevački kalašnjikovi u Iraku
Bogdanović je, osim spisateljskog rada, konsultovan od strane američkih snaga i Iraku i Avganistanu oko identifikacije naoružanja koje su zaplenili ili zatekli uglavnom u iračkim magacinima. „Među „kalašnjikovima“ iz celog sveta, Amerikanci smatraju da je naša puška M-70 među najkvalitetnijima. Interesantno je da je SFRJ prodalalicencu Iraku za proizvodnju našeg „kalašnjikova”, a preko Amerikanaca je sklopljen veliki državni posao izvoza puške M-70 B3 za Irak– kaže Bogdanović.
Politika