Opasni zagađivači životne sredine
Srbija troši 45.000 tona otpadnog ulja
Izvor: Blic E. B. | 20. 03. 2011. - 00:02h | Foto: Shutterstock
U Srbiji se godišnje troši oko 45.000 tona ulja, uglavnom motornih, koja kao otpad spadaju među opasnije zagađivače životne sredine. Za razliku od evropskih zemalja, gde odavno postoji sistem i prikupljanja i obrade otpada, u našoj zemlji ovakvi projekti tek su početi.
U Beogradu se godišnje troši 10.000 do 15.000 tona ulja, pa se od 2007. godine na nivou grada sprovodi projekat kojim se želi uspostaviti efikasan sistem upravljanja tim otpadnim materijalom.
Prema rečima zamenika sekretara za zaštitu životne sredine Dragoslava Budimirovića, problem se ne može rešiti u roku od dva meseca jer je neophodno da se radi sistemski i da u proces budu uključeni kako vlasnici i proizvođači, tako i sakupljači i transporteri, kao i preduzeća i fabrike za preradu otpadnog ulja.
- U prvoj fazi projekta od 2007. do 2008. godine napravljen je katastar zagađivača i evidentirano je 350 faktora zagađenja, najvećim delom auto-servisa. Tokom druge faze od 2009. do kraja 2010. godine, pilot projektom bili su obuhvaćeni serviseri koje smo edukovali kako treba da postupaju sa otpadom, koja je to adekvatna ambalaža za prikupljanje i čuvanje ulja, kako izgleda transport i skladištenje - objašnjava rukovodilac projekta profesor Đorđe Janačković sa Tehnološko-metalurškog fakulteta.
Sledi treća faza u kojoj će sedam-osam preduzeća u Beogradu početi da skladište i prerađuju otpadna ulja.
I država, odnosno Ministarstvo za zaštitu životne sredine, preduzelo je mere povodom ovog problema pa je izdalo pravilnik kojim se propisuje postupak upravljanja otpadnim uljima koja su neupotrebljiva za prvobitnu namenu. Odredbe se odnose na upravljanje otpadnim uljima koja sadrže halogene, polihlorovane bifenile (PCB), polihlorovane terfenile (PCT) ili pentahlorofenole iznad 50 miligrama po kilogramu ulja. Tačno su pripisani načini za razvrstavanje, prikupljanje, skladištenje, kao i moguće načine njegove prerade i ponovne primene.
- Ulja za podmazivanje kao što su motorna i turbinska, pod uticajem trenja i temperature, oslobađaju teške metale. Ali važno je da takva ulja ne uđu u lanac ishrane ili u vodu. A mi do sada nismo registrovali prisutvo ovih ulja u vodi za piće. Kad bi ova ulja dospela u vodene tokove, došlo bi do ugrožavanja biljnog i životinjskog sveta - kaže prim. dr Slobodan Tošović, ekotoksikolog i direktor Gradskog zavoda za javno zdravlje u Beogradu.
Međutim, piralenska ulja mnogo su opasnija po zdravlje ljudi, ali i životinja, a korišćena su kod trafo-stanica.
- Ulja PCB (polihlorirani bifenili) su kancerogena a izuzetno se teško i dugo razgrađuju. Ljudi su sa ovim uljem premazivali i drvene čamce zbog izolacije, tako da ne znamo koliko ga ima u životnoj sredini - navodi dr Tošović.
Vrste otpadnih ulja
- Otpadna ulja jesu sva mineralna ili sintetička ulja ili maziva koja su neupotrebljiva za svrhu za koju su prvobitno bila namenjena, kao što su hidraulična ulja, motorna, turbinska ulja ili druga maziva, brodska ulja, ulja ili tečnosti za izolaciju ili prenos toplote, ostala mineralna ili sintetička ulja, kao i uljni ostaci iz rezervoara, mešavine ulje-voda i emulzije, u skladu sa zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom.
- Otpadno jestivo ulje jeste svako ulje koje nastaje obavljanjem ugostiteljske i turističke delatnosti u industriji, trgovini i drugim sličnim delatnostima u kojima se priprema više od 50 obroka dnevno u skladu sa zakonom.
Srbija troši 45.000 tona otpadnog ulja
Izvor: Blic E. B. | 20. 03. 2011. - 00:02h | Foto: Shutterstock
U Srbiji se godišnje troši oko 45.000 tona ulja, uglavnom motornih, koja kao otpad spadaju među opasnije zagađivače životne sredine. Za razliku od evropskih zemalja, gde odavno postoji sistem i prikupljanja i obrade otpada, u našoj zemlji ovakvi projekti tek su početi.
U Beogradu se godišnje troši 10.000 do 15.000 tona ulja, pa se od 2007. godine na nivou grada sprovodi projekat kojim se želi uspostaviti efikasan sistem upravljanja tim otpadnim materijalom.
Prema rečima zamenika sekretara za zaštitu životne sredine Dragoslava Budimirovića, problem se ne može rešiti u roku od dva meseca jer je neophodno da se radi sistemski i da u proces budu uključeni kako vlasnici i proizvođači, tako i sakupljači i transporteri, kao i preduzeća i fabrike za preradu otpadnog ulja.
- U prvoj fazi projekta od 2007. do 2008. godine napravljen je katastar zagađivača i evidentirano je 350 faktora zagađenja, najvećim delom auto-servisa. Tokom druge faze od 2009. do kraja 2010. godine, pilot projektom bili su obuhvaćeni serviseri koje smo edukovali kako treba da postupaju sa otpadom, koja je to adekvatna ambalaža za prikupljanje i čuvanje ulja, kako izgleda transport i skladištenje - objašnjava rukovodilac projekta profesor Đorđe Janačković sa Tehnološko-metalurškog fakulteta.
Sledi treća faza u kojoj će sedam-osam preduzeća u Beogradu početi da skladište i prerađuju otpadna ulja.
I država, odnosno Ministarstvo za zaštitu životne sredine, preduzelo je mere povodom ovog problema pa je izdalo pravilnik kojim se propisuje postupak upravljanja otpadnim uljima koja su neupotrebljiva za prvobitnu namenu. Odredbe se odnose na upravljanje otpadnim uljima koja sadrže halogene, polihlorovane bifenile (PCB), polihlorovane terfenile (PCT) ili pentahlorofenole iznad 50 miligrama po kilogramu ulja. Tačno su pripisani načini za razvrstavanje, prikupljanje, skladištenje, kao i moguće načine njegove prerade i ponovne primene.
- Ulja za podmazivanje kao što su motorna i turbinska, pod uticajem trenja i temperature, oslobađaju teške metale. Ali važno je da takva ulja ne uđu u lanac ishrane ili u vodu. A mi do sada nismo registrovali prisutvo ovih ulja u vodi za piće. Kad bi ova ulja dospela u vodene tokove, došlo bi do ugrožavanja biljnog i životinjskog sveta - kaže prim. dr Slobodan Tošović, ekotoksikolog i direktor Gradskog zavoda za javno zdravlje u Beogradu.
Međutim, piralenska ulja mnogo su opasnija po zdravlje ljudi, ali i životinja, a korišćena su kod trafo-stanica.
- Ulja PCB (polihlorirani bifenili) su kancerogena a izuzetno se teško i dugo razgrađuju. Ljudi su sa ovim uljem premazivali i drvene čamce zbog izolacije, tako da ne znamo koliko ga ima u životnoj sredini - navodi dr Tošović.
Vrste otpadnih ulja
- Otpadna ulja jesu sva mineralna ili sintetička ulja ili maziva koja su neupotrebljiva za svrhu za koju su prvobitno bila namenjena, kao što su hidraulična ulja, motorna, turbinska ulja ili druga maziva, brodska ulja, ulja ili tečnosti za izolaciju ili prenos toplote, ostala mineralna ili sintetička ulja, kao i uljni ostaci iz rezervoara, mešavine ulje-voda i emulzije, u skladu sa zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom.
- Otpadno jestivo ulje jeste svako ulje koje nastaje obavljanjem ugostiteljske i turističke delatnosti u industriji, trgovini i drugim sličnim delatnostima u kojima se priprema više od 50 obroka dnevno u skladu sa zakonom.