- Učlanjen(a)
- 25.08.2009
- Poruka
- 39.023
NBS: Izložba posvećena Ćirilu i Metodiju
Postavku čini više desetina dragocenih srpskih ćirilskih rukopisa i ranih štampanih knjiga od 12. do 18. veka. Među knjigama je i reprodukcija Marijinog jevanđelja, nastalog u 11. veku
U GODINI koju je Unesko proglasio godinom Ćirila i Metodija, u petak će, na dan posvećen ovim slovenskim misionarima, brojne evropske države obeležiti jubilej - 1.150 godina od kako su oni došli u tadašnju Veliku Moravsku (Češka i Slovačka) da među tamošnjim Slovenima šire hrišćanstvo i pismenost. Tim povodom, u Narodnoj biblioteci Srbije biće otvorena izložba pod nazivom "Rasejaše reči među narode nove". Postavku čini više desetina dragocenih srpskih ćirilskih rukopisa i ranih štampanih knjiga od 12. do 18. veka.
Po rečima autora izložbe, mr Milanke Ubiparip, Jovane Stanojlović i mr Miroslava Lazića, cilj izložbe jeste da se, u meri u kojoj to dozvoljavaju fondovi Narodne biblioteke, prikažu najznačajnije faze u razvoju srpskog ćiriličnog pisma tokom epohe rukom pisanih knjiga. Autori su nastojali da ukažu na raznovrsnost sadržaja naše srednjovekovne izvorne i prevodne književnosti, kao i da istaknu značajne elemente likovno-umetničkog oblikovanja.
- Naša prva sačuvana knjiga je Miroslavljevo jevanđelje, sa kraja 12. veka, a po najnovijim istraživanjima, postoji još starija, nastala početkom 11. veka. To je Marijino jevanđelje. Kako ove knjige nisu u vlasništvu Biblioteke, napravili smo reprodukcije da ilustrujemo prvu fazu pismenosti - objašnjava Ubiparip. - Obe knjige svedoče i o međusobnom prožimanju glagoljice i ćirilice u srpskim sredinama u dugom vremenskom periodu.
Marijino jevanđelje se čuva u Moskvi, a dva lista se nalaze u bečkoj biblioteci. Zanimljivo je da su ta dva lista bila zalepljena na korice jedne ćirilske knjige i otkrivena su prilikom restauracije.
- Marijino jevanđelje je rukopis pisan staroslovenskim jezikom. Međutim, poslednja istraživanja uverljivo pokazuju da je pisar bio čovek sa štokavskog govornog područja - kaže naša sagovornica. - To znači da je ovo jevanđelje spomenik koji prvi čuva tragove srpske redakcije staroslovenskog jezika. Dakle, to je najstariji spomenik u kome možemo da vidimo na koji način je staroslovenski jezik primljen na štokavskom govornom području.
Među izloženim originalnim rukopisima posebno mesto ima Beogradski parimejnik, s početka 13. veka, inače najstarija knjiga u rukom pisanom fondu Biblioteke.
- Njena dragocenost nije samo u starini, već i u tome što je to najstariji prepis posebne redakcije parimejnog teksta, kao i zbog kaligrafskog pisma, arhaičnog jezika i raznovrsne i bogate iluminacije - objašnjava Jovana Stanojlović. - Pored parimejnika, među značajnim rukopisima su Ivićevo četvorojevanđelje iz 1570, prizrenski prepis Dušanovog zakonika, nastao u prvoj četvrtini 16. veka, kao i arhijerejski činovnik iz 1688. godine.
Izložba pokazuje razvoj pisma od takozvanog ustavnog, koje je monumentalno, preko poluustavnog, do kancelarijskog brzopisa, kojim su pisani neki noviji rukopisi.
- Trudili smo se da pokažemo i bogatstvo sadržaja - naglašava Stanojlovićeva. - Među eksponatima su rukopis romana "Aleksandrida", s početka 15 veka, zatim prizrenski pravni spisi, jerusalimski tipik...
Na izložbi su predstavljeni i pojedini primerci starih štampanih knjiga, od cetinjskog Oktoiha, prvog izdanja na srpskoslovenskom jeziku, štampanog 1494. godine na Cetinju, preko prvog srpskog bukvara, štampanog u mileševskoj štampariji krajem 16. veka, "Prazničnog mineja" Božidara Vukovića, objavljenog nešto kasnije u Veneciji, sve do 1818. kada je objavljen "Rečnik" Vuka Karadžića.
BRZOPIS
- KAO što u jeziku zajedno žive narodni i književni jezik, tako su u srednjem veku zajedno živela dva tipa pisma - ustavno, koje prati književni jezik, i kancelarijski brzopis koji prati govor u kancelarijama. Nismo imali puno primera za kancelarijski brzopis, ali smo iz naših fondova izdvojili nekoliko primeraka, sa kojima ga ilustrujemo - kaže Ubiparip.
LONGINOV AUTOGRAF
ZAHVALjUJUĆI dopunjenom fondu Biblioteke, koji čak ni naučna i stručna javnost do sada nije mogla da vidi, na izložbi će biti prikazan autograf zografa Longina. - Nažalost, u pitanju je fragment - ističe Ubiparip. - Ipak, to je njegovo originalno delo, pisano njegovom rukom. Mada taj fragment nije privlačan na oko, vrlo je značajan sa književnoistorijskog stanovišta, posebno što do sada nije izlagan.
Izvor: Večernje novosti
Postavku čini više desetina dragocenih srpskih ćirilskih rukopisa i ranih štampanih knjiga od 12. do 18. veka. Među knjigama je i reprodukcija Marijinog jevanđelja, nastalog u 11. veku
U GODINI koju je Unesko proglasio godinom Ćirila i Metodija, u petak će, na dan posvećen ovim slovenskim misionarima, brojne evropske države obeležiti jubilej - 1.150 godina od kako su oni došli u tadašnju Veliku Moravsku (Češka i Slovačka) da među tamošnjim Slovenima šire hrišćanstvo i pismenost. Tim povodom, u Narodnoj biblioteci Srbije biće otvorena izložba pod nazivom "Rasejaše reči među narode nove". Postavku čini više desetina dragocenih srpskih ćirilskih rukopisa i ranih štampanih knjiga od 12. do 18. veka.
Po rečima autora izložbe, mr Milanke Ubiparip, Jovane Stanojlović i mr Miroslava Lazića, cilj izložbe jeste da se, u meri u kojoj to dozvoljavaju fondovi Narodne biblioteke, prikažu najznačajnije faze u razvoju srpskog ćiriličnog pisma tokom epohe rukom pisanih knjiga. Autori su nastojali da ukažu na raznovrsnost sadržaja naše srednjovekovne izvorne i prevodne književnosti, kao i da istaknu značajne elemente likovno-umetničkog oblikovanja.
- Naša prva sačuvana knjiga je Miroslavljevo jevanđelje, sa kraja 12. veka, a po najnovijim istraživanjima, postoji još starija, nastala početkom 11. veka. To je Marijino jevanđelje. Kako ove knjige nisu u vlasništvu Biblioteke, napravili smo reprodukcije da ilustrujemo prvu fazu pismenosti - objašnjava Ubiparip. - Obe knjige svedoče i o međusobnom prožimanju glagoljice i ćirilice u srpskim sredinama u dugom vremenskom periodu.
Marijino jevanđelje se čuva u Moskvi, a dva lista se nalaze u bečkoj biblioteci. Zanimljivo je da su ta dva lista bila zalepljena na korice jedne ćirilske knjige i otkrivena su prilikom restauracije.
- Marijino jevanđelje je rukopis pisan staroslovenskim jezikom. Međutim, poslednja istraživanja uverljivo pokazuju da je pisar bio čovek sa štokavskog govornog područja - kaže naša sagovornica. - To znači da je ovo jevanđelje spomenik koji prvi čuva tragove srpske redakcije staroslovenskog jezika. Dakle, to je najstariji spomenik u kome možemo da vidimo na koji način je staroslovenski jezik primljen na štokavskom govornom području.
Među izloženim originalnim rukopisima posebno mesto ima Beogradski parimejnik, s početka 13. veka, inače najstarija knjiga u rukom pisanom fondu Biblioteke.
- Njena dragocenost nije samo u starini, već i u tome što je to najstariji prepis posebne redakcije parimejnog teksta, kao i zbog kaligrafskog pisma, arhaičnog jezika i raznovrsne i bogate iluminacije - objašnjava Jovana Stanojlović. - Pored parimejnika, među značajnim rukopisima su Ivićevo četvorojevanđelje iz 1570, prizrenski prepis Dušanovog zakonika, nastao u prvoj četvrtini 16. veka, kao i arhijerejski činovnik iz 1688. godine.
Izložba pokazuje razvoj pisma od takozvanog ustavnog, koje je monumentalno, preko poluustavnog, do kancelarijskog brzopisa, kojim su pisani neki noviji rukopisi.
- Trudili smo se da pokažemo i bogatstvo sadržaja - naglašava Stanojlovićeva. - Među eksponatima su rukopis romana "Aleksandrida", s početka 15 veka, zatim prizrenski pravni spisi, jerusalimski tipik...
Na izložbi su predstavljeni i pojedini primerci starih štampanih knjiga, od cetinjskog Oktoiha, prvog izdanja na srpskoslovenskom jeziku, štampanog 1494. godine na Cetinju, preko prvog srpskog bukvara, štampanog u mileševskoj štampariji krajem 16. veka, "Prazničnog mineja" Božidara Vukovića, objavljenog nešto kasnije u Veneciji, sve do 1818. kada je objavljen "Rečnik" Vuka Karadžića.
BRZOPIS
- KAO što u jeziku zajedno žive narodni i književni jezik, tako su u srednjem veku zajedno živela dva tipa pisma - ustavno, koje prati književni jezik, i kancelarijski brzopis koji prati govor u kancelarijama. Nismo imali puno primera za kancelarijski brzopis, ali smo iz naših fondova izdvojili nekoliko primeraka, sa kojima ga ilustrujemo - kaže Ubiparip.
LONGINOV AUTOGRAF
ZAHVALjUJUĆI dopunjenom fondu Biblioteke, koji čak ni naučna i stručna javnost do sada nije mogla da vidi, na izložbi će biti prikazan autograf zografa Longina. - Nažalost, u pitanju je fragment - ističe Ubiparip. - Ipak, to je njegovo originalno delo, pisano njegovom rukom. Mada taj fragment nije privlačan na oko, vrlo je značajan sa književnoistorijskog stanovišta, posebno što do sada nije izlagan.
Izvor: Večernje novosti