Član
- Učlanjen(a)
- 17.04.2009
- Poruka
- 4.299
Efikasno i strpljivo - pneumonije
Pneumonije (upale pluća) su vodeći uzrok smrti u odnosu na sve druge infektivne bolesti u svetu. Uzimanje antibiotika „na svoju ruku” nije preporučljivo.
Infekcije respiratornog sistema predstavljaju najčešće infekcije u humanoj populaciji.Od akutnih disajnih infekcija odrasli prosečno obole tri do pet puta godišnje, deca češće, u proseku četiri do sedam puta godišnje, dok ona koja borave u dečijim kolektivima još češće. Pneumonije (upale pluća) su vodeći uzrok smrti u odnosu na sve druge infektivne bolesti u svetu, te zbog toga predstavljaju ozbiljan epidemiološki problem.Pneumonije mogu uzrokovati bakterije, virusi, gljivice, protozoe, a može nastati i udisanjem (aspiracijom) prašine, hemijskih supstanci, hrane ili povraćenog sadržaja.
Najčešći izazivači respiratornih infekcija su gram - pozitivne bakterije, dok su u kolektivima, posebno među adolescentima, česte infekcije izazvane atipičnim mikroorganizmima i virusima.
Osim izbora antibiotika, protokoli lečenja propisuju i dijagnostičke postupke, hospitalizaciju, dužinu lečenja, prelazak sa intravenoznog na tabletarni, način lečenja, dužinu hospitalizacije. Princip racionalne antimikrobne terapije uzimaju u obzir najmanje tri neophodne karike u lancu infekcije: osobine uzročnika infekcije, osobine domaćina i osobine leka. Obzirom da je uzročna dijagnostika pneumonija otežana, prihvaćen je stav da u početnom lečenju pneumonije treba primenjivati antibiotik, koji je efikasan protiv najčešćih prouzrokovača pneumonija u vanbolničkoj sredini. Lečenje treba započeti odmah po postavljanju kliničke dijagnoze, jer je pneumonija akutna, potencijalno teška bolest. Naravno,uz sve navedene opšte principe lečenja upale pluća, važno je prilagoditi lek prema individualnim karakteristikama bolesnika, posebno pri prisustvu alergije ili dodatnih faktora rizika kao što je: dijabetes, kardijalna ili bubrežna insuficijencija, neoplazme i druga oboljenja.
U svakodnevnoj kliničkoj praksi, u dijagnostici i lečenju respiratornih oboljenja polazi se od procene težine bolesti, koja se bazira: na demografskim osobenostima (pol, životna dob bolesnika), prisustvu drugih akutnih ili hroničnih bolesti, uslovima pod kojim je pneumonija nastala, prisustvu kliničkih, radioloških i laboratorijskih znakova bolesti.
Bolesnici se razvrstavaju na mlađe, starije, kao i one sa pridruženim bolestima (hronična opstruktivna bolest pluća, dijabet, kardiomiopatija, bubrežna insuficijencija). Terapijski pristup se razlikuje i prema epidemiloskim uslovima pod kojima je stečena pneumonija. Stare osobe u gerijatrijskim domovima, alkoholičari, ponavljane hospitalizacije, česta upotreba antibiotika, posebno u poslednjih nekoliko meseci, nose rizik od rezistentnih sojeva bakterija.
Prema smernicama Evropskog respiratornog udruženja, inicijalna empirijska terapija vanbolnički stečene pneumonije u ambulantnoj praksi započinje primenom amoksicilina, potom makrolida ili doksiciklina. Ukoliko se radi o umereno teškoj pneumoniji ili specifičnoj epidemiološkoj anamnezi (hroničari, starije osobe koje žive u domovima i druge osobe oslabljenog imuniteta), lečenje se može započeti – fluorohinolonom - ciprofloksacin.
Hospitalni bolesnici sa teškom pneumonijom leče se intravenoznom, primenom beta - laktamskog antibiotika (najčešće cefalosporina druge ili treće generacije), shodno težini pneumonije, a u kombinaciji sa makrolidom. Bolesnici hospitalizovani u intenzivnoj nezi leče se intarvenskom primenom beta - laktamskog antibiotika (cefalosporina treće generacije u kombinaciji sa makrolidom ili ili fluorohinolonom). Ukoliko se sumnja, ili se izoluje Pseudomonas aeruginosa, tada se lečenje započinje antipseudomonasnim beta laktamom u kombinaciji sa antipseudomonasnim fluorohinolonom ili aminoglikozidom, odnosno makrolidom. Značaj se pridaje i simptomatskoj terapiji (primena antipiretika, ekspektoranasa…).
Dužina lečenja vanbolničke pneumonije, (ukoliko nije veoma teška ili je došlo do komplikacija), najčešće traje dve nedelje, odnosno do normalizacije krvne slike i kliničkog poboljšanja. Bakterijske pneumonije na ambulantnom tretmanu mogu se lečiti i kraće, do deset dana, dok je preporuka za atipične pneumonije da lečenje traje 14 dana. Ukoliko se kliničko radiološki nalaz pogoršava, 24 do 48 časova od započinjanja lečenja, tada treba korigovati terapiju. Kod bolnički lečenih bolesnika primena tabletarne terapije potrebna je do stabilizacije vitalnih parametara (najčešće 48 do 72 sata) i tada treba preći na peroralni oblik istog ili sličnog antibiotika.
Terapijski protokol je jedna od važnih mera zbog neracionalne upotrebe antibiotika, što je jedan od razloga bakterijske rezistencije (nereagovanja na antibiotik).
Prevencija
Često pranje ruku. Prestanak pušenja, koje smanjuje fiziološke odbrambene mehanizme respiratornog trakta. Vakcinacija protiv gripa - kod osoba starijih od 65 godina radi prevencije od mogućih komplikacija. Pravilna prehrana (bogata voćem i povrćem), jer jača imunološki sistem. Uzimati dovoljno tečnosti (najmanje dva litra dnevno). Izbegavati izvore aerozagađenja-prirodne (požari, raspadanje organskih materija, magla, prašina..) i veštačke (saobraćaj, sagorevanje ložišta, industrija…).
Izvor: dr Mimica Jovanović – Nenadić, spec. pulmologije
Pneumonije (upale pluća) su vodeći uzrok smrti u odnosu na sve druge infektivne bolesti u svetu. Uzimanje antibiotika „na svoju ruku” nije preporučljivo.
Infekcije respiratornog sistema predstavljaju najčešće infekcije u humanoj populaciji.Od akutnih disajnih infekcija odrasli prosečno obole tri do pet puta godišnje, deca češće, u proseku četiri do sedam puta godišnje, dok ona koja borave u dečijim kolektivima još češće. Pneumonije (upale pluća) su vodeći uzrok smrti u odnosu na sve druge infektivne bolesti u svetu, te zbog toga predstavljaju ozbiljan epidemiološki problem.Pneumonije mogu uzrokovati bakterije, virusi, gljivice, protozoe, a može nastati i udisanjem (aspiracijom) prašine, hemijskih supstanci, hrane ili povraćenog sadržaja.
Najčešći izazivači respiratornih infekcija su gram - pozitivne bakterije, dok su u kolektivima, posebno među adolescentima, česte infekcije izazvane atipičnim mikroorganizmima i virusima.
Osim izbora antibiotika, protokoli lečenja propisuju i dijagnostičke postupke, hospitalizaciju, dužinu lečenja, prelazak sa intravenoznog na tabletarni, način lečenja, dužinu hospitalizacije. Princip racionalne antimikrobne terapije uzimaju u obzir najmanje tri neophodne karike u lancu infekcije: osobine uzročnika infekcije, osobine domaćina i osobine leka. Obzirom da je uzročna dijagnostika pneumonija otežana, prihvaćen je stav da u početnom lečenju pneumonije treba primenjivati antibiotik, koji je efikasan protiv najčešćih prouzrokovača pneumonija u vanbolničkoj sredini. Lečenje treba započeti odmah po postavljanju kliničke dijagnoze, jer je pneumonija akutna, potencijalno teška bolest. Naravno,uz sve navedene opšte principe lečenja upale pluća, važno je prilagoditi lek prema individualnim karakteristikama bolesnika, posebno pri prisustvu alergije ili dodatnih faktora rizika kao što je: dijabetes, kardijalna ili bubrežna insuficijencija, neoplazme i druga oboljenja.
U svakodnevnoj kliničkoj praksi, u dijagnostici i lečenju respiratornih oboljenja polazi se od procene težine bolesti, koja se bazira: na demografskim osobenostima (pol, životna dob bolesnika), prisustvu drugih akutnih ili hroničnih bolesti, uslovima pod kojim je pneumonija nastala, prisustvu kliničkih, radioloških i laboratorijskih znakova bolesti.
Bolesnici se razvrstavaju na mlađe, starije, kao i one sa pridruženim bolestima (hronična opstruktivna bolest pluća, dijabet, kardiomiopatija, bubrežna insuficijencija). Terapijski pristup se razlikuje i prema epidemiloskim uslovima pod kojima je stečena pneumonija. Stare osobe u gerijatrijskim domovima, alkoholičari, ponavljane hospitalizacije, česta upotreba antibiotika, posebno u poslednjih nekoliko meseci, nose rizik od rezistentnih sojeva bakterija.
Prema smernicama Evropskog respiratornog udruženja, inicijalna empirijska terapija vanbolnički stečene pneumonije u ambulantnoj praksi započinje primenom amoksicilina, potom makrolida ili doksiciklina. Ukoliko se radi o umereno teškoj pneumoniji ili specifičnoj epidemiološkoj anamnezi (hroničari, starije osobe koje žive u domovima i druge osobe oslabljenog imuniteta), lečenje se može započeti – fluorohinolonom - ciprofloksacin.
Hospitalni bolesnici sa teškom pneumonijom leče se intravenoznom, primenom beta - laktamskog antibiotika (najčešće cefalosporina druge ili treće generacije), shodno težini pneumonije, a u kombinaciji sa makrolidom. Bolesnici hospitalizovani u intenzivnoj nezi leče se intarvenskom primenom beta - laktamskog antibiotika (cefalosporina treće generacije u kombinaciji sa makrolidom ili ili fluorohinolonom). Ukoliko se sumnja, ili se izoluje Pseudomonas aeruginosa, tada se lečenje započinje antipseudomonasnim beta laktamom u kombinaciji sa antipseudomonasnim fluorohinolonom ili aminoglikozidom, odnosno makrolidom. Značaj se pridaje i simptomatskoj terapiji (primena antipiretika, ekspektoranasa…).
Dužina lečenja vanbolničke pneumonije, (ukoliko nije veoma teška ili je došlo do komplikacija), najčešće traje dve nedelje, odnosno do normalizacije krvne slike i kliničkog poboljšanja. Bakterijske pneumonije na ambulantnom tretmanu mogu se lečiti i kraće, do deset dana, dok je preporuka za atipične pneumonije da lečenje traje 14 dana. Ukoliko se kliničko radiološki nalaz pogoršava, 24 do 48 časova od započinjanja lečenja, tada treba korigovati terapiju. Kod bolnički lečenih bolesnika primena tabletarne terapije potrebna je do stabilizacije vitalnih parametara (najčešće 48 do 72 sata) i tada treba preći na peroralni oblik istog ili sličnog antibiotika.
Terapijski protokol je jedna od važnih mera zbog neracionalne upotrebe antibiotika, što je jedan od razloga bakterijske rezistencije (nereagovanja na antibiotik).
Prevencija
Često pranje ruku. Prestanak pušenja, koje smanjuje fiziološke odbrambene mehanizme respiratornog trakta. Vakcinacija protiv gripa - kod osoba starijih od 65 godina radi prevencije od mogućih komplikacija. Pravilna prehrana (bogata voćem i povrćem), jer jača imunološki sistem. Uzimati dovoljno tečnosti (najmanje dva litra dnevno). Izbegavati izvore aerozagađenja-prirodne (požari, raspadanje organskih materija, magla, prašina..) i veštačke (saobraćaj, sagorevanje ložišta, industrija…).
Izvor: dr Mimica Jovanović – Nenadić, spec. pulmologije