- Učlanjen(a)
- 25.08.2009
- Poruka
- 39.020
Beograd – od bazara do bulevara
Jedan stereotip koji sam čula kao mala izazvao je u meni želju za istraživanjem istorije Srbije 19. veka
Katarina Pavlović, sa prijateljicom (čuči), prva žena sa diplomom Univerziteta, oko 1900. godine
Redak je slučaj da jedan stereotip, u čijoj se osnovi, po definiciji, nalazi pogrešna i neopravdana široka generalizacija, izazove pretragu u pojedinostima, zarad saznavanja istine o jednom vremenu. Međutim, retkosti ipak postoje. Nataša Mišković, autorka upravo objavljene knjige „Bazari i bulevari, svet života u Beogradu 19. veka”, čiji je izdavač Muzej grada Beograda, svoje istraživanje o srpskoj istoriji i svakodnevici toga doba počela je upravo od stereotipa sa kojim se susrela u detinjstvu, po kojem u našem narodu za sve što ne valja ljudi kažu „da je ostalo od Turaka”.
– To što sam čula kao mala izazvalo je u meni želju za istraživanjem i eventualnim potvrđivanjem ili opovrgavanjem te misli. I tako je počelo. Bila sam fascinirana Kalemegdanom, Konakom kneginje Ljubice (u kojem je, voljom sudbine, i održana promocija knjige), Džamijom na Dorćolu... U današnjem razmišljanju Beograđana više toga nema, ali je u mnogim aspektima našeg života ostalo dosta turskog nasleđa. Od ponašanja, cenkanja na pijacama, hrane...
Naša sagovornica, koja je Beograd prvi put posetila kao devojčica, rođena je u Švajcarskoj, gde i danas živi. Od oca Srbina i majke Švajcarkinje. Diplomirala je i doktorirala na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Bazelu dok danas radi kao naučni saradnik na Univerzitetu u Cirihu. Njena glavna preokupacija, što se i vidi u njenom delu, jeste jugoistočno-evropska istorija 19. i 20. veka.
Opšte je poznato da je naš glavni grad u nekoliko decenija pomenutog doba iz osmanske kasabe postepeno izrastao u urbano središte evropskog tipa, da je bio i još uvek jeste na međi Istoka i Zapada, kao i da je srpsko društvo, i pored razvoja, bilo tada slabo socijalno izdiferencirano. O svemu tome i govori ova knjiga. Ali, ono što je njena prava draž jeste specifična vizura iz koje priča teče – oslonac na pojedinačne sudbine osvetljava, iz „drugog pogleda”, celovito društvo, što doprinosi njenoj čitljivosti.
– Tragala sam po brojnim arhivama, ali se nisam zaustavljala samo na podacima. Kopala sam dalje, širila priču. Od čoveka sa sela koji u Beograd dolazi da tuži vlasti koje su mu oduzele deo zemlje, preko života znamenitih Srba tog vremena, do sudbina žena, poznatih i nepoznatih, čije su priče slikovite. To je ono šarenilo svakodnevice, koje boji istorijski poznate činjenice. Kao da pravim film ili scenario.
Iz ovog obimnog „filma”, autorka knjige, na našu molbu, izdvaja dve sudbine.
Zanimljiva je autobiografija jedne žene – Milice Babović Bakić. Njen životopis, koji sam našla u SANU, govori o njenom školovanju, šezdesetih godina 19. veka, kada je bila jedina devojka u gimnaziji. Njena pojava, kao jedine devojčice, izazivala je pažnju u školi, da bi se, što je još gore, na kraju godine ispostavilo da je baš ona bila najbolji đak, u moru favorizovanih dečaka. U jednom trenutku donet je novi zakon, po kojem su žene morale da pohađaju odvojenu, žensku višu školu. I ona je prešla u tu višu školu, gde nije bila zadovoljna odnosom prema ženama. Interesantna je i sudbina Jelene Kujundžić, supruge Stojana Novakovića, čiju sam korespondenciju sa sinom koristila u knjizi. Ona tu govori o životu beogradske elite oko 1900. godine, o konfliktima u kojima se nalazila, kao supruga jednog od najviđenijih političara Srbije tog vremena, koja je, i pored činjenice da je očekivala da će joj baš takav muž pružiti mogućnost da se i sama razvija, bila zapravo nesrećna. Jer je želela da piše, što nije uspela da ostvari. Takve priče, i mnoge druge, verovali ili ne, pružaju najbolji uvid u život koji se tada odvijao, zaključuje Miškovićeva.
M. Dimitrijević
objavljeno: 14/11/2010
Izvor: Politika
Jedan stereotip koji sam čula kao mala izazvao je u meni želju za istraživanjem istorije Srbije 19. veka
Katarina Pavlović, sa prijateljicom (čuči), prva žena sa diplomom Univerziteta, oko 1900. godine
Redak je slučaj da jedan stereotip, u čijoj se osnovi, po definiciji, nalazi pogrešna i neopravdana široka generalizacija, izazove pretragu u pojedinostima, zarad saznavanja istine o jednom vremenu. Međutim, retkosti ipak postoje. Nataša Mišković, autorka upravo objavljene knjige „Bazari i bulevari, svet života u Beogradu 19. veka”, čiji je izdavač Muzej grada Beograda, svoje istraživanje o srpskoj istoriji i svakodnevici toga doba počela je upravo od stereotipa sa kojim se susrela u detinjstvu, po kojem u našem narodu za sve što ne valja ljudi kažu „da je ostalo od Turaka”.
– To što sam čula kao mala izazvalo je u meni želju za istraživanjem i eventualnim potvrđivanjem ili opovrgavanjem te misli. I tako je počelo. Bila sam fascinirana Kalemegdanom, Konakom kneginje Ljubice (u kojem je, voljom sudbine, i održana promocija knjige), Džamijom na Dorćolu... U današnjem razmišljanju Beograđana više toga nema, ali je u mnogim aspektima našeg života ostalo dosta turskog nasleđa. Od ponašanja, cenkanja na pijacama, hrane...
Naša sagovornica, koja je Beograd prvi put posetila kao devojčica, rođena je u Švajcarskoj, gde i danas živi. Od oca Srbina i majke Švajcarkinje. Diplomirala je i doktorirala na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Bazelu dok danas radi kao naučni saradnik na Univerzitetu u Cirihu. Njena glavna preokupacija, što se i vidi u njenom delu, jeste jugoistočno-evropska istorija 19. i 20. veka.
Opšte je poznato da je naš glavni grad u nekoliko decenija pomenutog doba iz osmanske kasabe postepeno izrastao u urbano središte evropskog tipa, da je bio i još uvek jeste na međi Istoka i Zapada, kao i da je srpsko društvo, i pored razvoja, bilo tada slabo socijalno izdiferencirano. O svemu tome i govori ova knjiga. Ali, ono što je njena prava draž jeste specifična vizura iz koje priča teče – oslonac na pojedinačne sudbine osvetljava, iz „drugog pogleda”, celovito društvo, što doprinosi njenoj čitljivosti.
– Tragala sam po brojnim arhivama, ali se nisam zaustavljala samo na podacima. Kopala sam dalje, širila priču. Od čoveka sa sela koji u Beograd dolazi da tuži vlasti koje su mu oduzele deo zemlje, preko života znamenitih Srba tog vremena, do sudbina žena, poznatih i nepoznatih, čije su priče slikovite. To je ono šarenilo svakodnevice, koje boji istorijski poznate činjenice. Kao da pravim film ili scenario.
Iz ovog obimnog „filma”, autorka knjige, na našu molbu, izdvaja dve sudbine.
Zanimljiva je autobiografija jedne žene – Milice Babović Bakić. Njen životopis, koji sam našla u SANU, govori o njenom školovanju, šezdesetih godina 19. veka, kada je bila jedina devojka u gimnaziji. Njena pojava, kao jedine devojčice, izazivala je pažnju u školi, da bi se, što je još gore, na kraju godine ispostavilo da je baš ona bila najbolji đak, u moru favorizovanih dečaka. U jednom trenutku donet je novi zakon, po kojem su žene morale da pohađaju odvojenu, žensku višu školu. I ona je prešla u tu višu školu, gde nije bila zadovoljna odnosom prema ženama. Interesantna je i sudbina Jelene Kujundžić, supruge Stojana Novakovića, čiju sam korespondenciju sa sinom koristila u knjizi. Ona tu govori o životu beogradske elite oko 1900. godine, o konfliktima u kojima se nalazila, kao supruga jednog od najviđenijih političara Srbije tog vremena, koja je, i pored činjenice da je očekivala da će joj baš takav muž pružiti mogućnost da se i sama razvija, bila zapravo nesrećna. Jer je želela da piše, što nije uspela da ostvari. Takve priče, i mnoge druge, verovali ili ne, pružaju najbolji uvid u život koji se tada odvijao, zaključuje Miškovićeva.
M. Dimitrijević
objavljeno: 14/11/2010
Izvor: Politika