LEGEND
- Učlanjen(a)
- 06.08.2009
- Poruka
- 24.424
ZAŠTITA PRIRODE
Covek je svojom delatnošcu izmenio izgled Zemlje i u znatnoj meri oštetio biosferu. Na ogromnim površinama planete potpuno su uništeni prirodni ekosistemi (šume, stepe, mocvare) ili su zamenjeni veštackim (plantaže, farme, naselja). Ono malo netaknute prirode, koja još postoji, u velikoj je opasnosti da nestane pod pritiskom savremenog coveka. Najpre je covek ugrozio šume kao najsloženije i najproduktivnije ekosisteme. To se dogada i danas sa tropskim šumama Amazona, zapadne Afrike i jugoistocne Azije. Citava oblast Sredozemlja bila je nekada pokrivena tvrdolisnom, slaborastucom šumom, a sada je ta oblast, secom šuma, pretvorena u antropogenu pustinju i kamenjar. Slicno je sa Saharom i drugim pustinjama.
Opstanak mnogih biljnih i životinjskih vrsta danas je ugrožen, mnoge se nalaze pred išcezavanjem, a veliki broj je zauvek nestao. Prvi i veoma znacajan korak u ostvarivanju zaštite jeste evidentiranje ugroženih vrsta flore i faune. Tome služe takozvane crvene knjige. One predstavljaju naucno-strucne publikacije u kojima su navedene sve vrste organizama koje podležu zaštiti prema medunarodnoj klasifikaciji stepena ugroženosti i svrstavaju se u devet kategorija:
- izumrle vrste kojima pripadaju dve kategorije : vrste izumrle u prirodi (nema više živih primeraka u prirodi) i regionalno izumrle (nema ih u pojedinim regionima);
- vrste pred istrebljenjem;
- vrste u opasnosti od istrebljenja;
- ranjive (osetljive vrste);
- retke vrste
- najmanje zabrinjavajuce vrste
- nedovoljno poznate vrste
- neobradene vrste.
Retke i ugrožene vrste su zašticene zakonom. Proglašavanjem njihovih staništa za stroge prirodne rezervate, u kojima vlada poseban režim i u kojima je aktivnost ljudi svedena na najmanju meru, predstavlja najefikasniji nacin zaštite ugroženih vrsta. Najsloženiji, ali i najobuhvatniji oblik zaštite prirode su nacionalni parkovi, u cijem se okviru nalazi veci broj rezervata.
U Evropi postoji šest glavnih bioregiona od čega je pet zastupljeno u Srbiji, što dovoljno govori o bogatstvu biodiverziteta u Srbiji i Crnoj gori. U cilju zaštite tog bogatstva 1999. god. je urađena naučna publikacija Crvena knjiga flore i faune Srbije (I tom - koji sadrži preliminarnu listu najugroženijih biljaka) prema kriterijumima Međunarodne unije za zaštitu prirode (IUCN). Pojedine vrste biljka su istovremeno stavljene i na svetsku i evropsku Crvenu listu čime je ukazano na njihov značaj.
Snežana Trifunović dipl. biolog
Covek je svojom delatnošcu izmenio izgled Zemlje i u znatnoj meri oštetio biosferu. Na ogromnim površinama planete potpuno su uništeni prirodni ekosistemi (šume, stepe, mocvare) ili su zamenjeni veštackim (plantaže, farme, naselja). Ono malo netaknute prirode, koja još postoji, u velikoj je opasnosti da nestane pod pritiskom savremenog coveka. Najpre je covek ugrozio šume kao najsloženije i najproduktivnije ekosisteme. To se dogada i danas sa tropskim šumama Amazona, zapadne Afrike i jugoistocne Azije. Citava oblast Sredozemlja bila je nekada pokrivena tvrdolisnom, slaborastucom šumom, a sada je ta oblast, secom šuma, pretvorena u antropogenu pustinju i kamenjar. Slicno je sa Saharom i drugim pustinjama.
Opstanak mnogih biljnih i životinjskih vrsta danas je ugrožen, mnoge se nalaze pred išcezavanjem, a veliki broj je zauvek nestao. Prvi i veoma znacajan korak u ostvarivanju zaštite jeste evidentiranje ugroženih vrsta flore i faune. Tome služe takozvane crvene knjige. One predstavljaju naucno-strucne publikacije u kojima su navedene sve vrste organizama koje podležu zaštiti prema medunarodnoj klasifikaciji stepena ugroženosti i svrstavaju se u devet kategorija:
- izumrle vrste kojima pripadaju dve kategorije : vrste izumrle u prirodi (nema više živih primeraka u prirodi) i regionalno izumrle (nema ih u pojedinim regionima);
- vrste pred istrebljenjem;
- vrste u opasnosti od istrebljenja;
- ranjive (osetljive vrste);
- retke vrste
- najmanje zabrinjavajuce vrste
- nedovoljno poznate vrste
- neobradene vrste.
Retke i ugrožene vrste su zašticene zakonom. Proglašavanjem njihovih staništa za stroge prirodne rezervate, u kojima vlada poseban režim i u kojima je aktivnost ljudi svedena na najmanju meru, predstavlja najefikasniji nacin zaštite ugroženih vrsta. Najsloženiji, ali i najobuhvatniji oblik zaštite prirode su nacionalni parkovi, u cijem se okviru nalazi veci broj rezervata.
U Evropi postoji šest glavnih bioregiona od čega je pet zastupljeno u Srbiji, što dovoljno govori o bogatstvu biodiverziteta u Srbiji i Crnoj gori. U cilju zaštite tog bogatstva 1999. god. je urađena naučna publikacija Crvena knjiga flore i faune Srbije (I tom - koji sadrži preliminarnu listu najugroženijih biljaka) prema kriterijumima Međunarodne unije za zaštitu prirode (IUCN). Pojedine vrste biljka su istovremeno stavljene i na svetsku i evropsku Crvenu listu čime je ukazano na njihov značaj.
Snežana Trifunović dipl. biolog
