- Učlanjen(a)
- 25.08.2009
- Poruka
- 38.979
Srpska književna zadruga - 120 godina trajanja
Naša najstarija izdavačka ustanova obeležava 120 godina osnivanja i trajanja. Ogledali se kao pisci Kočić, Andrić, Ćopić, Desanka, Meša...
Naša najstarija izdavačka ustanova obeležava 120 godina osnivanja i trajanja
POZNATO je da se poneko, ulazeći u salu-biblioteku Srpske književne zadruge, prekrsti kao da ulazi u hram, jer iz njenih knjiga zrači prošlost, gledaju preci i potomci jedni druge u oči.
Ovim rečima Dragan Lakićević, sadašnji glavni urednik SKZ, za "Novosti" otvara priču o 120 godina naše najstarije izdavačke ustanove i jedne od malobrojnih kulturnih institucija srpskog naroda osnovanih u 19. veku, koje su uspele da se održe do danas.
Sve što se događalo s knjigom od 1804. do oslobođenja Srbije, bilo je, po Lakićevićevim rečima, pojedinačna inicijativa, pa i književne institucije kao što su bili Vuk i Njegoš, Zmaj.
- Neki od najboljih: Daničić, Ljubomir Stojanović, Zmaj, Stojan Novaković - shvatili su da se valja udružiti na planu knjige, nauke, prosvete. I udružili su se 1892. godine na projektu zvanom Srpska književna zadruga: da bude društvo koje će se sistematski baviti književnošću i naukom - pripremati, priređivati, tumačiti, slati u narod i od naroda rasutog u više ondašnjih država načiniti "zadrugu", nalik tradicionalnoj porodičnoj zadruzi. U Zadrugu je mogao ući svako ko godišnje izdvoji članski ulog za koji - po povlašćenoj ceni - dobija sedam knjiga u plavim koricama, na ćirilici. Tako je nastala edicija "Kolo", svojevrsna antologija srpske i svetske, starije i novije književnosti - kaže glavni urednik SKZ.
Prva Skupština Srpske književne zadruge održana je 22. maja (odnosno 9. maja po starom kalendaru) 1893. godine. Na njoj je Stojan Novaković izgovorio poznate reči da su osnivači SKZ "ostavljali na stranu sve što bi nas moglo deliti", da bi, s druge strane, "jače potražili ono što nas može zbližiti i sastaviti", što je ostao jedan od osnovnih principa u radu ove ustanove.
Sada "Kolo" sadrži 704 knjige, broj 700 ima monografija o osnivaču i prvom predsedniku Novakoviću, državniku i filologu, koji je družini koju su osnovali dao atribute "srpska" i "književna". To je podrazumevalo pripadanje svim Srbima, gde god da oni žive, ali i "u knjigama" kao sredstvo za obrazovanje, vaspitanje, negovanje identiteta i jedinstva.
- Bilo je to pre 120 godina. Promenile su se mnoge države, epohe, prohujali ratovi, a magija plavih knjiga još traje: klasik je samo onaj kome knjiga uđe u "Kolo". Ista knjiga štampana u "Kolu" kao da vredi više od štampane u nekoj drugoj ediciji. U "Kolu" su se ogledali i potvrdili najveći: od priređenih na savremeni jezik prenesenih srednjovekovnih pisaca, od narodne književnosti i velikana prošlosti, Držić, Vuk, Branko, Njegoš, Zmaj, Sarajlija - do savremenika SKZ: Dučić, Šantić, Rakić, Matavulj, Kočić, Andrić, Crnjanski, Ćopić, Desanka - do velikih naučnika, istoričara, lingvista, arheologa, matematičara - kaže naš sagovornik.
Za 120 godina, kroz Zadrugu - njene knjige, uprave, odbore i odseke - prošli su najugledniji stvaraoci svojih vremena. U Zadruzi su se potpuno utvrdili kao pisci i Matavulj i Kočić, i Andrić i Ćopić, i Desanka i Meša, i Raičković i Popa. U Zadruginim koricama našlo se mesta za nauku Jovana Žujovića, Josifa Pančića, Mihaila Petrovića Alasa, Pavla Ivića, Veselina Čajkanovića, Milutina Borisavljevića, Srejovića, Cvijića, Dimitrija Bogdanovića...Na čelu Zadruge i u njenom upravnom odboru bili su najznačajniji srpski pisci i naučnici, od Pavla Popovića, Jovana Skerlića, Milovana Glišića, Sime Matavulja, Isidore Sekulić, Jaše Prodanovića, Tihomira Đorđevića, Ive Andrića, Veljka Petrovića, Miloša N. Đurića do Radovana Samardžića, Vojislava Đurića, Dobrice Ćosića, Riste Tošovića, Milana Đokovića, Branka V. Radičevića, Desanke Maksimović, Meše Selimovića, Ivana V. Lalića, Jovana Hristića, Slobodana Selenića, Vaska Pope...
U vreme Prvog svetskog rata i jedno vreme posle njega (1914-1920) Srpska književna zadruga nije objavljivala knjige. Međutim, u toku Drugog svetskog rata takozvana Komesarska uprava štampala je dva "Kola", sa dvanaest knjiga, koje su posle Drugog svetskog rata izbrisane iz Zadrugine bibliografije, ali su na na Skupštini SKZ održanoj 28. aprila 2004. one vraćene u bibliografiju. Posle Drugog svetskog rata "Kolo" je počelo redovnije da izlazi tek od 1958. godine.
- Zadrugu je pratilo sve što i Srbiju i srpski narod - zaključuje Lakićević.
SVEČANA AKADEMIJA
SVEČANA akademija kojom se obeležava 120 godina osnivanja i trajanja Srpske književne zadruge, održaće se na praznik Svetog Jovana Zlatoustog, u nedelju uveče na Velikoj sceni Narodnog pozorišta, s početkom u 20 sati.
Pozdravnu reč uputiće prof. dr Milo Lompar, novoizabrani sekretar SKZ, a okupljenima će se obratiti patrijarh Irinej, pokrovitelj proslave, i Bratislav Petković, ministar kulture. U okviru književno-umetničkog programa biće premijerno izvedena Svečana pesma Srpske književne zadruge, koju je komponovao Svetislav Božić, a nastupiće Akademski hor "Ivo Lola Ribar", operski solisti: Ljubica Vraneš i Ivana Petrović; pesnici: Matija Bećković, Dobrica Erić, Rajko Petrov Nogo i Milosav Tešić; glumci: Ljiljana Blagojević, Biljana Đurović, Srba Milin, Siniša Ubović, Hadži-Nenad Maričić, Ivan Bosiljčić, Pavle Jerinić i Bojan Krivokapić.
TEMELJI POSTAVLJENI U BEOGRADU
SRPSKA književna zadruga osnovana je 29. aprila 1892. godine (odnosno 16. aprila po starom kalendaru), u Beogradu, u zgradi tadašnje Srpske kraljevske akademije, u Brankovoj ulici broj 15. Njeni osnivači bili su: Stojan Novaković, Jovan Jovanović Zmaj, Ljubomir Stojanović, Ljubomir Kovačević, Svetislav Vulović, Andra Gavrilović, Ljubomir Jovanović, Milan Đ. Milićević, Milan Jovanović Batut i drugi tadašnji srpski značajni pisci i naučnici. Za prvog predsednika Zadruge izabran je istoričar i filolog Stojan Novaković, za potpredsednika pesnik Jovan Jovanović Zmaj, koji je nacrtao i poznati znak SKZ, za tajnika (sekretara) Ljubomir Kovačević, za knjižničara Andra Gavrilović i za blagajnika Uroš Blagojević.
Izvor: Večernje novosti
Naša najstarija izdavačka ustanova obeležava 120 godina osnivanja i trajanja. Ogledali se kao pisci Kočić, Andrić, Ćopić, Desanka, Meša...
Naša najstarija izdavačka ustanova obeležava 120 godina osnivanja i trajanja
POZNATO je da se poneko, ulazeći u salu-biblioteku Srpske književne zadruge, prekrsti kao da ulazi u hram, jer iz njenih knjiga zrači prošlost, gledaju preci i potomci jedni druge u oči.
Ovim rečima Dragan Lakićević, sadašnji glavni urednik SKZ, za "Novosti" otvara priču o 120 godina naše najstarije izdavačke ustanove i jedne od malobrojnih kulturnih institucija srpskog naroda osnovanih u 19. veku, koje su uspele da se održe do danas.
Sve što se događalo s knjigom od 1804. do oslobođenja Srbije, bilo je, po Lakićevićevim rečima, pojedinačna inicijativa, pa i književne institucije kao što su bili Vuk i Njegoš, Zmaj.
- Neki od najboljih: Daničić, Ljubomir Stojanović, Zmaj, Stojan Novaković - shvatili su da se valja udružiti na planu knjige, nauke, prosvete. I udružili su se 1892. godine na projektu zvanom Srpska književna zadruga: da bude društvo koje će se sistematski baviti književnošću i naukom - pripremati, priređivati, tumačiti, slati u narod i od naroda rasutog u više ondašnjih država načiniti "zadrugu", nalik tradicionalnoj porodičnoj zadruzi. U Zadrugu je mogao ući svako ko godišnje izdvoji članski ulog za koji - po povlašćenoj ceni - dobija sedam knjiga u plavim koricama, na ćirilici. Tako je nastala edicija "Kolo", svojevrsna antologija srpske i svetske, starije i novije književnosti - kaže glavni urednik SKZ.
Prva Skupština Srpske književne zadruge održana je 22. maja (odnosno 9. maja po starom kalendaru) 1893. godine. Na njoj je Stojan Novaković izgovorio poznate reči da su osnivači SKZ "ostavljali na stranu sve što bi nas moglo deliti", da bi, s druge strane, "jače potražili ono što nas može zbližiti i sastaviti", što je ostao jedan od osnovnih principa u radu ove ustanove.
Sada "Kolo" sadrži 704 knjige, broj 700 ima monografija o osnivaču i prvom predsedniku Novakoviću, državniku i filologu, koji je družini koju su osnovali dao atribute "srpska" i "književna". To je podrazumevalo pripadanje svim Srbima, gde god da oni žive, ali i "u knjigama" kao sredstvo za obrazovanje, vaspitanje, negovanje identiteta i jedinstva.
- Bilo je to pre 120 godina. Promenile su se mnoge države, epohe, prohujali ratovi, a magija plavih knjiga još traje: klasik je samo onaj kome knjiga uđe u "Kolo". Ista knjiga štampana u "Kolu" kao da vredi više od štampane u nekoj drugoj ediciji. U "Kolu" su se ogledali i potvrdili najveći: od priređenih na savremeni jezik prenesenih srednjovekovnih pisaca, od narodne književnosti i velikana prošlosti, Držić, Vuk, Branko, Njegoš, Zmaj, Sarajlija - do savremenika SKZ: Dučić, Šantić, Rakić, Matavulj, Kočić, Andrić, Crnjanski, Ćopić, Desanka - do velikih naučnika, istoričara, lingvista, arheologa, matematičara - kaže naš sagovornik.
Za 120 godina, kroz Zadrugu - njene knjige, uprave, odbore i odseke - prošli su najugledniji stvaraoci svojih vremena. U Zadruzi su se potpuno utvrdili kao pisci i Matavulj i Kočić, i Andrić i Ćopić, i Desanka i Meša, i Raičković i Popa. U Zadruginim koricama našlo se mesta za nauku Jovana Žujovića, Josifa Pančića, Mihaila Petrovića Alasa, Pavla Ivića, Veselina Čajkanovića, Milutina Borisavljevića, Srejovića, Cvijića, Dimitrija Bogdanovića...Na čelu Zadruge i u njenom upravnom odboru bili su najznačajniji srpski pisci i naučnici, od Pavla Popovića, Jovana Skerlića, Milovana Glišića, Sime Matavulja, Isidore Sekulić, Jaše Prodanovića, Tihomira Đorđevića, Ive Andrića, Veljka Petrovića, Miloša N. Đurića do Radovana Samardžića, Vojislava Đurića, Dobrice Ćosića, Riste Tošovića, Milana Đokovića, Branka V. Radičevića, Desanke Maksimović, Meše Selimovića, Ivana V. Lalića, Jovana Hristića, Slobodana Selenića, Vaska Pope...
U vreme Prvog svetskog rata i jedno vreme posle njega (1914-1920) Srpska književna zadruga nije objavljivala knjige. Međutim, u toku Drugog svetskog rata takozvana Komesarska uprava štampala je dva "Kola", sa dvanaest knjiga, koje su posle Drugog svetskog rata izbrisane iz Zadrugine bibliografije, ali su na na Skupštini SKZ održanoj 28. aprila 2004. one vraćene u bibliografiju. Posle Drugog svetskog rata "Kolo" je počelo redovnije da izlazi tek od 1958. godine.
- Zadrugu je pratilo sve što i Srbiju i srpski narod - zaključuje Lakićević.
SVEČANA AKADEMIJA
SVEČANA akademija kojom se obeležava 120 godina osnivanja i trajanja Srpske književne zadruge, održaće se na praznik Svetog Jovana Zlatoustog, u nedelju uveče na Velikoj sceni Narodnog pozorišta, s početkom u 20 sati.
Pozdravnu reč uputiće prof. dr Milo Lompar, novoizabrani sekretar SKZ, a okupljenima će se obratiti patrijarh Irinej, pokrovitelj proslave, i Bratislav Petković, ministar kulture. U okviru književno-umetničkog programa biće premijerno izvedena Svečana pesma Srpske književne zadruge, koju je komponovao Svetislav Božić, a nastupiće Akademski hor "Ivo Lola Ribar", operski solisti: Ljubica Vraneš i Ivana Petrović; pesnici: Matija Bećković, Dobrica Erić, Rajko Petrov Nogo i Milosav Tešić; glumci: Ljiljana Blagojević, Biljana Đurović, Srba Milin, Siniša Ubović, Hadži-Nenad Maričić, Ivan Bosiljčić, Pavle Jerinić i Bojan Krivokapić.
TEMELJI POSTAVLJENI U BEOGRADU
SRPSKA književna zadruga osnovana je 29. aprila 1892. godine (odnosno 16. aprila po starom kalendaru), u Beogradu, u zgradi tadašnje Srpske kraljevske akademije, u Brankovoj ulici broj 15. Njeni osnivači bili su: Stojan Novaković, Jovan Jovanović Zmaj, Ljubomir Stojanović, Ljubomir Kovačević, Svetislav Vulović, Andra Gavrilović, Ljubomir Jovanović, Milan Đ. Milićević, Milan Jovanović Batut i drugi tadašnji srpski značajni pisci i naučnici. Za prvog predsednika Zadruge izabran je istoričar i filolog Stojan Novaković, za potpredsednika pesnik Jovan Jovanović Zmaj, koji je nacrtao i poznati znak SKZ, za tajnika (sekretara) Ljubomir Kovačević, za knjižničara Andra Gavrilović i za blagajnika Uroš Blagojević.
Izvor: Večernje novosti