Sombor

Član
Učlanjen(a)
08.10.2009
Poruka
1.849
Sombor



sombor3.jpg
sombor2.jpg



Kazu da je jedan grad voljen onoliko koliko je o njemu pesama ispevano. Ako je po tome suditi, onda je Sombor zaista grad koji se voli, koji ima svoje lice, dusu i aromu, grad u kome se rado boravi i iz kojeg se teska srca odlazi.
Kada danas pogledamo Sombor, njegove parkove i ulice pune tragova proslih vremena, mozemo li pretpostaviti da je na istom mestu pre nekoliko vekova bilo neplodno, mocvarno zemljiste obraslo trskom i drugim vodenim biljem? Reka Mostonga, svojim siroko razlivenim tokom, delila je to zemljiste na 14 ostrva, a na jednom od njih poceo je da nice i razvija se grad.

Opstina Sombor prostire se u severozapadnom delu Backe, sa dva gradska i 15 seoskih naselja na povrsini od 1178km2.

Na teritoriji Somborske opstine danas zivi oko 70.000 stanovnika (Srba, Bunjevaca i Madjara).


karta.jpg
sombor1.jpg


Nekad je svaki Somborac znao gde ce zateci fijakeristu. "Placevi", ili stajalista, nalazili su: na ulazu u park ispred Zupanije, ispred danasnjeg doma VJ, kod zeleznicke stanice i kod hotela Sloboda. Plac kod hotela Sloboda bio je izgradjen 1910. godine i mogao je primiti 27 fijakera. Toliko je tada i bodjosa zasadjeno "da svaki covek i konj imaju hlad nad sobom".

Na zalost, Sombor vise nema ni jednog fijakeristu. Juna 1997. godine zadnji fijakerista je zadnji put izasao na ulice Sombora. Posto covek nema penziju, gradjani su pokrenuli inicijativu da mu se otvori racun banci na koji bi gradjani samoinicijativno uplacivali novac, da bi mu se obezbedila bezbrizna starost.

Neprocenjivo prirodno bogatstvo, kao i specifican duh Sombora i njegove okoline mame svakog prolaznika da se ponovo vrati u ovaj grad.

sumrak.jpg

izvor:yurope


Kronić palata



KRONIĆ PALATA po mnogima je najlepše somborsko zdanje, građeno s početkom XX veka, u stilu eklektizma, kao porodični dom, ali i izraz bogatstva advokata i somborskog veleposednika Stevana Kronića. Ona je svedočanstvo tragične sudbine vlasnika i završetak ćerke jedinice u azilu za umobolne.

12.jpg



Gradski muzej


GRADSKI MUZEJ je osnovan 11. maja 1883. kao Istorijsko društvo Bač-bodroške županije, koja je radila do kraja Prvog svetskog rata, kada nastaje prekid do 1936. Od 1945. Muzej je smešten u porodičnoj zgradi žitarskog trgovca Antona Fernbaha (eklektizam, 1870), gde su posetiocima dostupne bogate zbirke arheološkog, istorijskog, etnografskog i numizmatičkog odeljenja, te izuzetno vredna likovna zbirka i biblioteka. Posebnu vrednost čine muzealije iz legata Imre Fraja, kao i materijal pomenutog društva.


14.jpg



Narodno pozorište


NARODNO POZORIŠTE je građena od deoničarskog društva u klasicističkom stilu, vremenom dobivši primese eklektizma. Pozorište je svečano otvoreno 25. novembra 1882, a prva javna predstava u Somboru bila je održana je 1779. na današnjem prostoru pijace, ispod sunčanog sata. Zahvaljujući ambijentu, kao i visokim zahtevima somborske publike, zdanje je, među vodećim u zemlji, uvedeno u registar kulturnih dobara od velikog značaja.


15.jpg



Preparandija


PREPARANDIJA, građena u stilu neorenesanse (1895), impozantnim izgledom dominira delom Sombora. Ispod kupole nalazi se natpis GEORGIJE BRANKOVIĆ NARODU SRPSKOM. Taj veliki narodni dobrotvor, patrijarh srpski, svojom donacijom "srpskom narodu" omogućio je da premalena Preparandija iz porte Velike crkve u primerenim uslovima prihvati buduće prosvetitelje do 1948, kada joj se menja namena. Danas su u njoj Biblioteka i Muzej škole.



16.jpg



Sokolski dom

SOKOLSKI DOM sazidan je u srpsko-vizantijskom stilu 1927. "Sokolima" prethode Somborskog sportskog udruženja (1887), Šahovsko društvo (1867), Klub mačevalaca (1872), Somborsko klizačko udruženje i najstariji atletski klub na Balkanu "Maraton"(1873). Svojevremeno nazvan DTV "Partizan", danas je dobio naziv "Soko".



17.jpg

izvor:biblioso​



Crkva Sv. Jovana


PRAVOSLAVNA CRKVA SV. JOVANA je prema predanju sazidana na ostacima turske džamije 1790, u baroknom stilu i s elementima rokokoa. U njoj je ikona Presvete Bogorodice, doneta sa Kosova u Velikoj seobi, dar monaha manastira Jazak, kao i posebno vredan ikonostas Pavla Đurkovića iz 1809. Unutrašnja dekoracija "Male crkve", kako je Somborci zovu, obnovljena je 1883. i svrstana je u objekte kulture od izuzetnog značaja.


13.jpg



Crkva Sv. Đorđa



PRAVOSLAVNA CRKVA SV. ĐORĐA sagrađena je 1761. na mestu male pravoslavne crkve iz turskog vremena, posvećena istom svecu. Osvećena je 1778, a fasada i toranj su iz 1791. U njoj je izuzetno vredan ikonostas Pavla Simića, sa 77 ikona različite veličine, oslikan od 1867. do 1873. Crkva je u neoklacističko-barokno-rokajnom stilu i ima status kulturnog dobra od velikog značaja.

ZGRADA SRPSKE PRAVOSLAVNE CRKVENE OPŠTINE
podignuta je 1863, prepravljena 1891. u stilu rustičnog klasicizma, u porti Velike crkve, za potrebe Učiteljske škole, a na temeljima zdanja u kojem je 1778. počela rad "Norma" Avrama Mrazovića (preteča Somborske učiteljske škole, najstarije na Balkanu). U njoj se nalaze bogata arhiva i slikarski radovi.

19.jpg




Crkva Svetog Trojstva



KATOLIČKA CRKVA SVETOG TROJSTVA je građevina zidana od franjevaca u baroknom stilu 1763. Crkvu ukrašavaju orgulje (1771), vredna vajarska i slikarska dela. U njenom Župnom uredu (1743) su 1749, uz neviđeno slavlje, predati Povelja i Statut "Slobodnog i kraljevskog grada" i održani prvi izbori za Magistrat grada.

6.jpg


izvor:biblioso​




 
Poslednja izmena od urednika:
Učlanjen(a)
02.01.2013
Poruka
2.216
Županija






zupanija_oktobar8.jpg



Slika "Bitka kod Sente" Ferenca Ajzenhuta,






464.jpg



Monumentalna i realistična slika Ferenca Ajzenhuta "Bitka kod Sente" naručena je 1896. godine za proslavu milenijuma od dolaska Mađara u ove krajeve. Slika dimenzija 7 x 4 m predstavlja najveće ulje na platnu u našoj zemlji. Postavljena je u Svečanu salu Županije 1898. godine. Bitka se odigrala 11. septembra 1697. godine u Bačkoj, kod Sente. U prvom planu slike su austrijski vojnici koji prelaze preko grudobrana Turaka. U srednjem delu slike je austrijski princ Eugen Savojski na belom konju, uz njega je grof Palfin na crnom konju sa isukanom turskom sabljom kojima vojnici privode zarobljenog turskog Kisig Džafer Pašu. U pozadini se nazire silovitost bitke. Kada se slika posmatra sa raznih strana, stiče se utisak da se i slika kreće.
Somborci su se opredelili za ovaj motiv zbog velikog istorijskog značaja bitke. Pored Mađara u bici je učestvovalo i oko 500 Somboraca (Srba i Bunjevaca). Austijske regimente su strahovito potukle tursku vojsku i nakon bitke dolazi do promene odnosa snaga – Turci se povlače sa ovih prosora, a 1699. godine potpisan je Karlovački mir. Ram slike je, takođe, malo umetničko delo veštačke pozlate. Na njegovoj gornjoj strani je prikaz oružja i ratničkih zastava toga vremena uz lik apostola Pavla (zaštitnika Bačko-bodroške županije) i zastavu plavo-crvene boje kao znamenje županije. Na tavanici Svečane sale su grbovi koji predstavljaju istorijsku prošlost zemalja koje su bile pod jurisdikcijom Ugarske monarhije. U sredini je grb slobodnog i kraljevskog grada Sombora koju je naslikao Eugen Kočiš po originalnoj povelji carice Marije Terezije iz 1749. godine. U sali su postavljeni u drvetu izrađeni kipovi boginje Atine (zaštitnice mudrosti, gradova i vojnih utvrđenja) i boginja Justicia (boginja pravde).




Crtež "Sombor viđen očima ptice" arhitekte Branislava Jovina


centar_grada.jpg



Arhitekta Branislav Jovin je više od godinu dana intenzivnog rada stvarao svoje umetničko remek delo, dosad neviđeno. Delo "Sombor viđen očima ptice" predstavlja sintezu urbanizma, inženjerstva i umetnosti. Arhitekta je u radu koristio geodetske karte, avio snimke i preko 600 fotosa značajnih objekata grada koje je sam snimio. Nacrtao je 15.000 objekata grada Sombora. Prethodno je izveo precizne proračune i grad smestio na pravougaoni hamer dimenzija 2.70 x 1.60 m. Crtež je rađen u kombinovanoj perspektivi sa tri nedogleda u razmeri približno 1:2000. Oko godinu dana trajala je izrada crteža olovkom na hartiji širine oko 50 cm u tri trake koje su činile horizontalne delove crteža preko kojih je stavljeno staklo, na staklo zategnuti hamer, a ispod svega toga izvor svetlosti da bi se moglo pristupiti tuširanju, pri čemu je arh. Jovin povukao preko milion poteza rapidografom. Obavio je filigransko senčenje i farbanje uljanim bojama predstavljajući grad u jesenjem koloritu. Da bi realizovao i poslednju fazu rada, samo njemu svojstvene metode, morao je zalepiti više hiljada meatara lepljive trake. Na crtežu se vidi bogatstvo somborskog zelenila. Crtež je postavljen u zgradi Županije. Ideja je realizovana, a crtež čuva izgled grada za buduće vekove.
 
Učlanjen(a)
02.01.2013
Poruka
2.216
Gradska biblioteka "Karlo Bijelicki"




8654.jpg



Zgrada Gradske biblioteke "Karlo Bijelicki" građena je u stilu neorenesanse 1877. godine za potrebe prve Somborske štedionice, osnovane 1868. godine. Karlo Bijelicki, glavni knjigovođa prve Somborske štedionice, postavio je temelje gradske biblioteke na Generalnoj skupštini Udruženja (02. januara 1859. god.) u Gradskoj kući, a biblioteka od tada neprekidno funkcioniše. U neprocenjivom knjižnom blagu (preko 300.000 primeraka) izdvaja se Zbirka rariteta od 309 knjiga, među kojima je najstarija Zbornik Božidara Vukovića, štampan u Veneciji 1538. godine. Tu su i vredne zbirke Zavičajnog odeljenja sa preko 4.000 svezaka i primerci brojnih listova i časopisa koji su izlazili u Somboru. Biblioteka je 1994. godine postala matična biblioteka Zapadnobačkog okruga, a sastoji se od odeljenja za odrasle, naučnog odeljenja sa čitaonicom, referalnog Internet centra, Internet caffea sa čitaonicom za štampu, dečijeg odeljenja sa čitaonicom, knjigoveznice, knjižare, digitalne galerije...
Celinu svoje delatnosti biblioteka kruniše izdavaštvom koje čine: časopis za kulturu Dometi, list za mlade Novi Pokret i književne edicije Golub, Laza Kostić i Seme.


Gradska_biblioteka_Sombor_BIBLIOTEKA.jpg
izvor: TO grada Sombora
 
Učlanjen(a)
02.01.2013
Poruka
2.216
Istorijski arhiv - Pašina kula i Krušperova kuća





Istorijski_arhiv_Sombor_istorijski-arhiv.jpg




Pašina kula predstavlja trag nekadašnjeg boravka Turaka u Somboru i najstarije je sačuvano gradsko zdanje koje potiče s kraja XVI ili početka XVII veka. Pretpostavlja se da su Turci nakon osvajanja Sombora 1541. godine nekadašnju coborsentmihaljsku trvđavu samo prepravili i dogradili za potrebe varoškog zapovednika. Kula kvadratne osnove sa prizemljem i dva sprata, sačuvala je svoj nekadašnji izgled i sa Krušperovom kućom predsetavlja jedinstvenu celinu.

Paul Krušper od Varboa, upravnik carskih dobara, gradi 1771. godine jednospratnu pravougaonu porodičnu palatu u kasnobaroknom stilu na mestu koje je bilo predviđeno za izgradnju zgrade Županije. Krajem XIX veka ovde je smeštena gradska pošta, a kasnije i telefonska centrala. Danas je u ovoj zgradi sedište Istorijskog arhiva Sombora čuva arhivsku građu staru više od tri veka.
Istorijski arhiv "Sombor" osnovan je 1948. godine. Teritorijalno je nadležan za grad Sombor i opštine: Kula, Apatin, Odžaci i Bač. Arhiv poseduje 558 fondova i zbirki koji pokrivaju vremenski period od 1612. godine. Arhiv poseduje 29 fondova i zbirki kategorisanih kao kulturno dobro od izuzetnog značaja kao i 74 fonda i zbirke kategorisanih kao kulturno dobro od velikog značaja. Najvredniji dokument koji se čuva u Arhivu je originalna Povelja slobodnog i kraljevskog grada Sombora iz 1749. godine, sa potpisom i pečatom carice Marije Terezije.


pranje_zastita_istorijski_arhiv_sombor_01.jpg


izvor: TO grada Sombora
 

prc

Učlanjen(a)
23.07.2010
Poruka
746
Kronić palata
11585300.jpg

Spomenik Lazi Kostiću na glavnoj ulici
12244%20-%20Laza%20Kosti%C4%87%20ispred%20ku%C4%87e%20na%20Glavnoj%20ulici%20-%203.jpg

Narodno pozorište
sombor_%2853%29.jpg

Slika "Bitka kod Sente" u Zupaniji
bitka-kod-sente.jpg
 

prc

Učlanjen(a)
23.07.2010
Poruka
746
U Somboru kao i nekim mestima somborske opštine postoji više značajnih ustanova kulture, umetničkih dela i građevina koji su zbog svog izuzetnog značaja i vrednosti zakonom zaštićeni:
Gradska kuća - jednospratnica u centralnom delu gradskog jezgra, tokom godina postala je simbol grada. Današnji izgled datira iz 1842. godine kada je preuređena za potrebe gradskog Magistrata. U prizemlju ove zgrade smeštene su prodavnice i Gradska kafana, dok je na spratu koncertna sala za nastupe umetnika.
Galerija „Milan Konjović“ - nalazi se nasuprot Gradske kuće, sagrađena je 1835. godine i u njoj je bila smeštena prva apoteka u Somboru. Danas čuva i javnosti prikazuje u svom izložbenom prostoru dela našeg sugrađanina, čuvenog slikara Milana Konjovića.
Zgrada biblioteke - nalazi se na Trgu Cara Lazara i bila je prva mađarska čitaonica u Somboru građena 1884. godine. U njenom dvorištu nalaze se spomen biste somborskih pisaca Veljka Petrovića i Laze Kostića.
Turska kula - uzana jednospratnica građena na temeljima i od materijala jedne turske džamije. Danas deo Istorijskog arhiva na Trgu Cara Lazara.
Župni dvor i crkva Svetog Trojstva - čine jedinstvenu celinu, a datiraju iz 1743. godine. U jednoj od prostorija predata je 1749. godine povelja carice Marije Terezije.
Županija - velelepna građevina koja se nalazi u predivnom parku u centru grada, ima četvorougaoni oblik, a građena je od 1805. do 1809. Godine. Današnji izgled potiče iz 1882. godine. Kada je završena imala je 365 soba od kojih je najlepša svečana sala sa slikom Ferenca Ajzenhuta „Bitka kod Sente“. Županijska zgrada sagrađena je za potrebe administracije Bačko-Bodroške županije, a danas je sedište gradske uprave.
Slika „Bitka kod Sente“ - delo monumentalnih dimenzija (4x7 metara) rađeno uljem na platnu tkanom u jednom komadu. Kompozicija predstavlja istiniti događaj, bitku kod Sente, koja se odigrala septembra 1697. godine i gde je ujedinjena austrougarska vojska pod komandom princa Eugena Savojskog do nogu potukla tursku vojsku i time znatno doprinela potpisivanju Karlovačkog mira 1699. godine. Slika je urađena 1897. godine i postavljena na današnje mesto, a u povodu obeležavanja 1000 godina dolaska Mađara u Panonsku niziju.
Kronić palata - jedno od najlepših ovdašnjih zdanja, je kao odraz svog bogatstva podigao advokat i zemljoposednik dr Stevan Kronić 1906. Palata i vlasnici će u krem somborskog društva stupiti sledeće godine svadbenim slavljem jedinice Miroslave i karlovačkog barona Vladimira Rajačića, u kome je kum bio pesnik Laza Kostić, stari svat Antonije-Tona Hadžić, predsednik Matice srpske, a činodejstvovao vladika bački Mitrofan. No, to je bio samo idiličan uvod u potonju porodičnu tragediju. Bogatstvo sticano mutnim radnjama, imalo je i takav kraj. Zemlja je prodata za namirenje dugova, a palatu je 1938. otkupio ugledni apotekar i hroničar somborski Đurica Antić, a nakon Drugog rata je poklonio državi.

Ustanove kulture, sportsko-rekreativni centri i objekti:
Gradski muzej, Istorijski arhiv, Narodno pozorište, Narodna biblioteka „Karlo Bijelicki“, Galerija „Milan Konjović“, Salon likovne jeseni, Čitaonica „Laza Kostić“, Sportski centar „Soko“, Gradska hala „Mostonga“, Gradski stadion, Sportski tereni tenis kluba „Žak“, Šikara (5 km od centra grada) je najstarije izletište somboraca sa terenima za fudbal, mini golf i tenis. Na obalama kanala između Sombora-Bezdana-Bačkog Monoštora nalazi se i nekoliko turističkih vikend naselja.
 
Natrag
Top