Na današnji dan

BaneFromDaHood · 18.07.2009

Na današnji dan, 17. jul

Na današnji dan, 17. jul

1453. U bici kod Kastijona Francuzi su postigli odlučujuću pobedu nad Englezima, koja je dovela do okončanja Stogodišnjeg rata.

1762. Ubijen je ruski car Petar III, tri dana nakon što je oboren sa vlasti i zatvoren. Presto je preuzela njegova supruga Katarina II Velika, koja je kasnije postala jedan od najčuvenijih ruskih vladara.

1790. Umro je škotski ekonomista Adam Smit, uz Dejvida Rikarda, najpoznatiji predstavnik engleske klasične političke ekonomije. Postavio je osnove radne teorije vrednosti ("Bogatstvo naroda", "Teorija moralnih osećanja").

1890. Sesil Roudz, po kojem je Rodezija dobila naziv, postao je premijer Kapske kolonije u Južnoj Africi.

1912. Umro je francuski matematičar, fizičar i filozof Žil Anri Poenkare. Razvio je teoriju automorfnih funkcija i istraživao diferencijalne jednačine, a posebno su značajni njegovi radovi na području topologije i njegova interpretacija geometrije Lobačevskog. Objavio je oko 500 naučnih radova.

1917. Britanska kraljevska kuća promenila je svoje ime Saks-Koburg-Gota u Vindzor zbog antinemačkog raspoloženja u Britaniji tokom Prvog svetskog rata.

1928. Umro je srpski geolog i paleontolog Svetolik Radovanović, član Srpske kraljevske akademije, prvi ministar privrede u Srbiji (1904-05). Reformisao je srpsko rudarsko i šumarsko zakonodavstvo, a 1892. je, sa geologom Jovanom Žujovićem, osnovao Srpsko geološko društvo.

1945. U Potsdamu je počela konferencija o posleratnoj budućnosti Evrope. Na skupu koji je okončan 2. avgusta predstavnici zemalja pobednica u Drugom svetskom ratu - SSSR-a, SAD i Velike Britanije, Staljin, Truman i Čerčil, kojeg je 28. jula zamenio novi šef britanske vlade Klement Atli, doneli su odluku o demilitarizaciji i denacifikaciji Nemačke i dogovorili su se o teritorijalnim promenama u istočnoj Evropi.

1946. U Beogradu je pogubljen Dragoljub Draža Mihailović, general kraljevske jugoslovenske vojske i vođa četničkog pokreta u Drugom svetskom ratu.

1959. Umrla je čuvena američka džez i bluz pevačica Bili Holidej.

1968. U Iraku je oborena vlada Abdula Arefa, a na vlast je došlo desno krilo BAAS partije. Predsednik republike, a kasnije i vlade postao je general Ahmed Hasan al-Bakr.

1969. U Španiji, general Fransisko Franko imenovao je za svog naslednika princa Huana Karlosa, koji je preuzeo vođstvo države 22. novembra 1975, dva dana nakon diktatorove smrti.

1973. U Avganistanu je proglašena republika, nakon vojnog udara kojim je prekinuta četrdesetogodišnja vladavina kralja Mohameda Zahir Šaha. Predsednik je postao bivši premijer Sardar Muhamad Daud Kan.

1975. Američki i sovjetski vasionski brodovi "Sojuz 19" i "Apolo 18" spojili su se u Zemljinoj orbiti. Komandanti letilica, Aleksej Leonov i Tom Staford, razmenili su čestitke, pri čemu je Rus govorio engleski, a Amerikanac ruski.

1979. Diktator Nikaragve Anastasio Somoza Debajle dao je ostavku i pobegao iz zemlje, a vlast je preuzeo levičarski sandinistički pokret Danijela Ortege Saavedre.

1981. Više od 100 ljudi je poginulo, a 550 ranjeno kada su izraelski avioni bombardovali palestinska područja Bejruta.

1984. Lansiran je sovjetski svemirski brod "Sojuz T12", a član posade Svetlana Savickaja postala je prva žena koja je "prošetala" svemirskim prostorom izvan letelice.

1994. Brazil je na svetskom fudbalskom prvenstvu u SAD osvojio četvrtu šampionsku titulu.

1995. Umro je argentinski automobilski as Huan Manuel Fanđo, petostruki svetski šampion u "Formuli-1".

1996. Američki putnički avion "Boing 747" na liniji Njujork-Pariz ekplodirao je iznad Atlantskog okeana, nakon što je poleteo sa aerodroma "Kenedi". Poginulo je svih 230 putnika i članova posade.

1998. Posmrtni ostaci ruskog cara Nikolaja II Romanova i članova njegove porodice, preneti iz Jekaterinburga 80 godina nakon ubistva, sahranjeni su u Sankt Peterburgu. Svečanoj ceremoniji prisustvovao je i predsednik Rusije Boris Jeljcin.

1998. Džinovski talasi izazvani snažnim zemljotresom na dnu Pacifika odneli su šest sela na severozapadnoj obali Papue Nove Gvineje. Poginulo je oko 2.000 ljudi.

1998. Na konferenciji UN u Rimu, predstavnici 120 zemalja usvojili su statut kojim je uspostavljan prvi stalni Međunarodni krivični sud za ratne zločine. SAD su odbile da se priključe tom sudu. Do marta 2003. sporazum je ratifikovalo 89 zemalja.

2000. Bašar el-Asad postao je predsednik Sirije, obećavši prilikom inauguracije da će nastaviti nepopustljivu politiku prema Izraelu kakvu je vodio njegov otac Hafez el-Asad, koji je umro 10. juna.

2001. Na osnovu odluke vlade SRJ, princ Aleksandar Karađorđević i članovi njegove porodice uselili su se u kraljevsku rezidenciju u Beogradu koja je jugoslovenskoj kraljevskoj porodici oduzeta posle Drugog svetskog rata.

2001. Nakon završetka sukoba na Kosovu i prestanka vazdušnih napada NATO-a na SRJ, istražitelji Međunarodnog suda za ratne zločine iz Haga pronašli su, prema izjavi portparola tužilaštva suda Florens Artman, tokom 1999. i 2000. godine 876 grobnica na Kosovu i ekshumirali 4.392 žrtve od kojih je 2.099 identifikovano.

2002. Umro je Jozef Luns (90) komandant Zapadne alijanse sa najdužim stažom na toj funkciji. Luns, bivši ministar inostranih poslova Holandije, imenovan je za generalnog sekretara NATO-a u oktobru 1971, za vreme hladnog rata. Tu dužnost napustio je 1984. godine.

2003. U Americi je umrla "kraljica salse", pevačica kubanskog porekla Selija Kruz (79). Kubu je napustila uoči dolaska Fidela Kastra na vlast i nastanila se u SAD, a povratak na karipsko ostrvo joj nikad nije dozvoljen. Odigrala je ključnu ulogu u promovisanju kubanske muzike, snimila 70 albuma i pet puta dobila nagradu Gremi, najznačajnije američko priznanje za muziku.

2004. Grčke vlasti uhapsile su u Solunu Dejana Milenkovića Bagzija, osumnjičenog za saučesništvo u ubistvu premijera Srbije Zorana Đinđića. Nekoliko meseci kasnije Bagzi je izručen vlastima u Srbiji, gde je dobio status zaštićenog svedoka.

2005. Specijalni tribunal u Iraku podigao je prvu optužnicu protiv bivšeg predsednika te zemlje Sadama Huseina za zločine počinjene tokom njegove 35-godišnje vladavine.

2006. U cunamiju koji je pogodio indonežansko ostrvo Java poginulo je 525 osoba. Poplavni talas visok dva metra posledica je zemljotresa jačine 7,7 Rihterove skale, čije epicentar bio u Indijskom okeanu.

BaneFromDaHood · 18.07.2009

Na današnji dan, 18. jul

Na današnji dan, 18. jul

64. Dve trećine Rima izgorelo u požaru. Car Neron optužio hrišćane za podmetanje požara i prognao ih iz Rima.

1290. Kralj Edvard I proterao Jevreje iz Engleske.

1536. Parlament Engleske doneo odluku da se ne priznaje papska vlast u Engleskoj.

1610. Umro italijanski slikar Mikelanđelo Merizi da Karavađo. Naturalističkim realizmom slikao likove iz svakodnevnog života, koristeći svetlost kao glavni element kompozicije.

1635. Rođen engleski fizičar Robert Huk. Usavršio mikroskop i eksperimentalno dokazao da se centar težišta Zemlje i Meseca kreće oko Sunca u elipsi. Formulisao osnovni zakon teorije elastičnosti.

1721. Umro francuski barokni slikar Žan-Antoan Vato, dominantna ličnost francuskog slikarstva početkom XVIII veka.

1811. Rođen engleski pisac Vilijam Mejkpis Tekeri, jedan od najznačajnijih satiričara XIX veka.

1870. Prvi vatikanski koncil proglasio dogmu o papinoj nepogrešivosti o pitanjima vere i morala vernika.

1872. Umro meksički državnik i nacionalni heroj Benito Pablo Huarez. Kao predsednik Meksika, u tri mandata, odvojio crkvu od države i sproveo niz reformi kojima je smanjio moć crkve i vojske.

1887. Rođen norveški oficir Vidkun Kvisling, premijer marionetske pronacističke vlade u Drugom svetskom ratu. Po završetku rata osuđen na smrt i streljan; njegovo ime postalo simbol nacionalne izdaje.

1918. Rođen južnoafrički političar Nelson Mandela, lider Afričkog nacionalnog kongresa i borac protiv aparthejda. Posle 28 godina provedenih u zatvoru, 1994. postao prvi crnac predsednik Južne Afrike.

1921. Rođen američki astronaut Džon Glen, prvi Amerikanac koji je 1962. obleteo Zemlju u kosmičkom brodu.

1925. Adolf Hitler objavio prvi tom knjige "Majn kampf".

1933. Rođen Jevgenij Aleksandrovič Jevtušenko, predvodnik poststaljinističke generacije ruskih pesnika.

1936. Pobunom u Melilji, u španskom Maroku, protiv Vlade narodnog fronta Manuela Asanje, počeo građanski rat u Španiji.

1942. Nemci u Drugom svetskom ratu, uz pomoć domobrana, posle više od mesec dana borbi, pobedili partizanske snage na planini Kozari, u severozapadnoj Bosni. Sela spaljena, oko 50.000 ljudi odvedeno u logore.

1942. SAD u Drugom svetskom ratu objavile rat Bugarskoj, Mađarskoj i Rumuniji.

1971. Abu Dabi, Dubai, Šardža, Adžman, Um al Kajvajn i Fudžajra, emirati u Persijskom zalivu, sklopili sporazum o osnivanju Ujedinjenih Arapskih Emirata. Sporazum stupio na snagu u decembru 1971, u februaru 1972. federaciji se priključio i Ras al Kajma.

1972. Egipat tražio od SSSR-a da povuče svih 20.000 vojnih savetnika, optuživši Moskvu da nije poslala obećano oružje.

1991. Predsedništvo SFRJ u Beogradu donelo odluku o povlačenju Jugoslovenske narodne armije iz Slovenije pošto je ta jugoslovenska republika 25. juna proglasila samostalnost.

1992. Ratni brodovi NATO-a uplovili u Jadransko more radi kontrole sankcija Ujedinjenih nacija protiv Jugoslavije, u prvoj takvoj operaciji u Evropi od Drugog svetskog rata.

1994. U eksploziji podmetnute bombe u centru jevrejske zajednice u Buenos Ajresu poginulo 96 osoba.

2001. Skupština Srbije usvojila zakone o radiodifuziji, borbi protiv organizovanog kriminala i mafije i zakon kojim se Državna bezbednost MUP-a Srbije transformiše u samostalnu Bezbednosno-informativnu agenciju.

2002. Tamil Abdul Kalam, naučnik i tvorac indijskog nuklearnog programa, postao 12. predsednik Indije. Treći musliman na toj funkciji.

2003. Britanska policija našla telo naučnika Dejvida Kelija, stručnjaka za naoružanje u Ministarstvu odbrane. Keli bio glavni izvor BBC-a za tvrdnju o vladinom falsifikovanju podataka o iračkom oružju za masovno uništenje. Prema izveštaju policije, Keli izvršio samoubistvo.

2005. Bivši komandant Jedinice za specijalne operacije Milorad Ulemek i tri pripadnika JSO-a osuđeni na po 40 godina zatvora zbog ubistva bivšeg predsednika Srbije Ivana Stambolića i pokušaj ubistva lidera Srpskog pokreta obnove Vuka Draškovića u Budvi. Maksimalne kazne zatvora Vrhovni sud Srbije potvrdio 28. juna 2006.

2005. Umro general Vilijam Vestmorlend, komandant vojnih operacija SAD u Vijetnamu.

BaneFromDaHood · 20.07.2009

Na današnji dan, 19. jul

Na današnji dan, 19. jul

1427. Umro je Stefan Lazarević, srpski knez (1389-1402), sin kneza Lazara i kneginje Milice, vazal turskog sultana Bajazita I do 1402, kada se povukao u Carigrad, gde je od vizantijskog cara Jovana II Paleologa dobio titulu despota. Posle poraza Bajazita I kod Angore od Mongola, sklopio je sporazum sa ugarskim carem Žigmundom I, od kojeg je 1403. dobio Mačvu i Beograd, koji je proglasio prestonicom, a 1421. je nasledio Zetu. Bavio se prevođenjem s grčkog jezika, napisao je poslanicu "Slovo ljubve".

1545. Brod "Meri Rouz", ponos ratne flote engleskog kralja Henrija VIII, potonuo je u kanalu Solent, između obale južne Engleske i ostrva Vajt. Život je izgubilo više od 700 ljudi.

1553. Marija Tjudor proglašena je za kraljicu Engleske. Udajom za španskog princa Filipa približila se Vatikanu i progonila protestante, zbog čega je nazvana Marija Krvava i Marija Katolička. Tokom njene vladavine, Engleska je izgubila Kale (1558), svoje poslednje uporište u Francuskoj.

1814. Rođen je Samjuel Kolt, koji je napravio revolver nazvan po njegovom prezimenu.

1834. Rođen je francuski slikar, grafičar i vajar Edgar Dega, koji se smatra jednim od najboljih crtača u likovnoj umetnosti. Virtuoznost crtača najbolje je iskazao slikajući telo u pokretu ("Balerina", "Kupačica", "Pralja").

1870. Francuski car Napoleon III objavio je rat Pruskoj, koji je imao teške posledice po francusko Drugo carstvo. Francuska vojska pretrpela je težak poraz u bici kod Sedana (2. septembra), car je zarobljen, a u Parizu je proglašena republika.

1877. Održan je prvi teniski turnir u Vimbldonu. Pobedio je engleski teniser Spenser Gor.

1883. Na brdu Stražilovo, iznad Sremskih Karlovaca, sahranjeni su posmrtni ostaci srpskog pesnika Branka Radičevića, nakon što su, 30 godina posle njegove smrti, preneti iz Beča.

1893. Rođen je ruski pisac Vladimir Majakovski, utemeljivač ruskog futurizma i vodeći pesnik u vreme Oktobarske revolucije i ranom sovjetskom periodu ("Pesme o revoluciji", "Oblak u pantalonama", "Rat i svet", "Lenjin").

1900. Otvorena je pariska podzemna železnica (metro).

1936. Umro je srpski geolog i političar Jovan Žujović, osnivač geološke nauke u Srbiji. Napravio je prvu preglednu geološku kartu Srbije i napisao mnogobrojne radove iz geologije, paleontologije i antropologije.

1937. U Beogradu je došlo do sukoba policije i demonstranata ("krvava litija"), koji su protestovali zbog podnošenja Skupštini na ratifikaciju konkordata između Vatikana i Kraljevine Jugoslavije. Konkordat je potpisan u julu 1935, ali zbog otpora javnog mnjenja nije stupio na snagu.

1941. Britanski premijer Vinston Čerčil počeo je kampanju pod nazivom "V for Victory" u Drugom svetskom ratu.

1943. U nameri da oslabe italijanski fašistički režim, saveznici su u Drugom svetskom ratu iz 700 aviona zasuli bombama aerodrome i vojne poligone u blizini Rima.

1947. Ubijeni su burmanski premijer Aung San i šest ministara. Atentat su izvršili politički protivnici tokom zasedanja vlade.

1956. Lideri Jugoslavije, Indije i Egipta Josip Broz Tito, Džavaharlal Nehru i Gamal Abdel Naser, potpisali su Brionsku deklaraciju o zajedničkoj protivblokovskoj politici, što je označilo početak stvaranja Pokreta nesvrstanih zemalja.

1965. Umro je korejski državnik Singman Ri, prvi predsednik Južne Koreje 1948. Sa vlasti se povukao 1960, pod pritiskom studentskih protesta zbog izbornih prevara.

1974. Španski diktator Fransisko Franko, zbog bolesti, privremeno je predao vlast princu Huanu Karlosu, koji je 1975, posle Frankove smrti, postao kralj Španije.

1980. U Moskvi su otvorene 22. olimpijske igre, koje je bojkotovalo više od 40 zemalja zbog sovjetske invazije na Avganistan.

1989. Poljska Narodna skupština izabrala je generala Vojćeha Jaruzelskog za predsednika Poljske.

1992. U eksploziji automobila-bombe u Palermu ubijen je Paolo Borselino, vodeći italijanski sudija u borbi protiv mafije.

1994. Narodna Skupština Republike Srpske odbila je Plan teritorijalnog razgraničenja u Bosni, koji je početkom meseca Kontakt grupa ponudila zaraćenim stranama. SR Jugoslavija, od koje se očekivalo da utiče na bosanske Srbe da prihvate predloženi plan, kažnjena je pooštravanjem međunarodnih sankcija, a u Bosni je nastavljen rat.

1996. Na zahtev međunarodnih predstavnika u posleratnoj Bosni, predsednik Republike Srpske Radovan Karadžić podneo je ostavku na sve javne funkcije.

1997. Irska republikanska armija objavila primirje u svojoj 28-godišnjoj kampanji protiv britanske vlasti u Severnoj Irskoj.

2000. Rusija je predstavila svetskom tržištu novo protivtenkovsko oružje montirano na prikolici kros-kantri motocikla.

2002. Italija je pristala da vrati prastari obelisk koji su fašističke trupe iznele iz Etiopije, pre gotovo 65 godina, čime je okončan jedan od najvećih diplomatskih sukoba Rima.

2002. Umro je Aleksander Ginzburg, pisac i jedan od najvećih disidenata tokom sovjetske ere. Bio je hapšen i upućivan u radne kampove, zbog osnivanja prvog nezavisnog magazina u Sovjetskom Savezu, u kome je kritikovao tadašnji pravosudni sistem.

BaneFromDaHood · 20.07.2009

Na današnji dan, 20. jul

Na današnji dan, 20. jul

1304. Rođen italijanski pisac Frančesko Petrarka. Smatra se poslednjim pesnikom srednjeg veka i prvim individualistom u evropskoj poeziji. U svoje vreme poznat i cenjen po latinskim delima, istorijskim, filozofskim i polemičkim spisima, a u svetsku književnost ušao zbirkom soneta "Kanconijer", posvećenih Lauri.

1402. Mongolski kan Tamerlan u bici kod Angore, sada Ankare, pobedio tursku vojsku i zarobio sultana Bajazita I, koji je 1403. umro u ropstvu.

1654. Potpisan anglo-portugalski sporazum kojim su počeli dugogodišnji saveznički odnosi Engleske i Portugala.

1847. Rođen nemački postimpresionistički slikar Maks Liberman. Pobornik novih ideja, 1898. osnovao Berlinsku secesiju, pokret koji je na prekretnici XIX i XX veka u evropskim metropolama okupljao protivnike umetničkog akademizma.

1855. Rođen vojvoda Živojin Mišić, jedan od najvećih srpskih vojskovođa. Učesnik ratova od 1876. do 1878. i 1885, a u Prvom svetskom ratu komandovao operacijama u Kolubarskoj bici, drugoj velikoj pobedi Srba nad austrougarskom vojskom. Napisao nekoliko vojnih rasprava, najpoznatija "Strategija".

1866. U austrijsko-pruskom ratu, u kom je Italija bila na strani Pruske, Austrijanci kod ostrva Visa razorili italijansku flotu, poginulo više od 1.100 ljudi.

1890. Rođen grčki kralj Đorđe II. Stupio na presto 1922, zbačen 1923. Vratio se u zemlju 1935, a posle napada Nemačke u Drugom svetskom ratu, 6. aprila 1941, s vladom se povukao u emigraciju, odakle se vratio 1946.

1917. Potpisana Krfska deklaracija o stvaranju zajedničke države Srba, Hrvata i Slovenaca. Deklaraciju potpisali premijer Srbije Nikola Pašić i predsednik Jugoslovenskog odbora Ante Trumbić.

1919. Rođen novozelandski planinar Edmund Persival Hilari. 1953, sa Šerpom Tensingom Norgejom, prvi osvojio Mont Everest, 8848 metara, najviši planinski vrh na svetu.

1923. Ubijen meksički revolucionar, vođa seljačke revolucije 1910, Fransisko Pančo Vilja.

1937. Umro italijanski inženjer Giljelmo Markoni, jedan od osnivača bežične telegrafije. Prvi uspeo da pošalje radio signal preko Atlantika, 1901. Za radove na bežičnoj telegrafiji 1909. podelio s Karlom Ferdinandom Braunom Nobelovu nagradu za fiziku.

1944. Nemački pukovnik Klaus Šenk, grof Fon Štaufenberg izvršio atentat na nacističkog lidera Adolfa Hitlera podmetanjem bombe pod njegov sto u bunkeru Vučja jama kod Berlina. Hitler lakše povređen, zaverenici pogubljeni.

1945. Umro francuski pisac Pol Valeri, klasik simbolizma, koji se smatra najelitnijim predstavnikom francuskog duha između dva svetska rata. Bio član Francuske akademije i predsednik Instituta za intelektualnu kooperaciju pri Društvu naroda u Ženevi.

1951. U jerusalimskoj džamiji Al Aksa ubijen jordanski kralj Abdulah, kralj od 1946.

1954. U Ženevi sklopljen sporazum o primirju u Indokini, kojim je završen rat protiv francuske kolonijalne uprave u tom delu sveta.

1969. Američki kosmonaut Nil Armstrong postao prvi čovek koji je stupio na Mesec. Armstrong boravio na Mesecu dva sata i 21 minut, posle čega se vratio na svemirski brod Apolo 11.

1974. Turske snage izvršile desant na Kipar, zauzele luku Kireniju i krenule prema Nikoziji.

1976. Američki kosmički brod bez ljudske posade Viking 1 spustio se posle 11 meseci leta na Mars i počeo da šalje na Zemlju jasne snimke te planete.

1982. U eksplozijama bombi koje su postavili pripadnici Irske republikanske armije u parkovima Hajd i Ridžents u centru Londona poginulo 10 britanskih vojnika.

1988. Južna Afrika, Angola i Kuba prihvatile sporazum o povlačenju stranih trupa iz Angole i o priznavanju nezavisnosti Jugozapadne Afrike, Namibije.

1994. Šef diplomatije Izraela Šimon Peres doputovao u posetu Jordanu. Izraelski funkcioner najvišeg ranga koji je do tada posetio Jordan.

1996. Pobunjenici iz plemena Hutu napali izbeglički logor suparničkog plemena Tutsi u Burundiju i pobili 320 ljudi, mahom žene i decu.

2000. Posle devet dana pregovora završen bliskoistočni mirovni samit u Kemp Dejvidu. Rešenje za višedecenijski sukob nije nađeno, sukobi Izraela i Palestinaca nastavljeni.

2000. Korzikanski nacionalisti prihvatili, posle pregovora u Parizu, ponudu Vlade Francuske o autonomiji ostrva. Time okončane 20 godina duge tenzije između separatista i vlasti.

2001. Posle 20 godina pauze, iz Bagdada krenuo putnički voz ka Turskoj, koji je narednog dana stigao u Gaziantep.

2001. Lideri Nemačke polaganjem venaca zvanično odali poštu oficirima koju su učestvovali u neuspelom atentatu na Adolfa Hitlera 57 godina ranije.

2002. U Dubrovniku je nakon 13 godina pauze otvorena izložba poznatog crnogorskog slikara Vojislava Stanića.

2005. Umro je Čarls Čibiti poslednji Komanči "šifrant" iz Drugog svetskog rata. Bio jedan od 14 pripadnika plemena Komanči koji je radio-poruke prevodio na njihov maternji jezik tokom "Dana D" - iskrcavanja na Normandiju 1944. godine.

BaneFromDaHood · 21.07.2009

Na današnji dan, 21. jul

Na današnji dan, 21. jul

976. Osnovana austrijska kneževska loza Babenberga. Vladala Austrijom do 1246. Njihov porodični arhiv postao osnovni fond današnjeg Državnog arhiva u Beču.

1542. Papa Pavle III formirao inkviziciju, kongregaciju kardinala sa ovlašćenjima da progone jeretike, kako bi pojačao borbu protiv protestantizma.

1718. Zaključen Požarevački mir Turske, Austrije i Mletačke republike, posle turskog poraza u ratu, od 1714. do 1718. Tim mirom Turska Austriji prepustila severnu Srbiju, južno od Save, Banat i deo Srema.

1773. Papa Klement XIV izdao papsku bulu Dominus ac Redemptor, kojom je raspustio jezuitski red.

1774. Sklopljen Kučuk-Kajnardžijski mir, kojim je okončan rat Rusije i Turske, od 1768. do 1774, u kom je turska vojska doživela niz poraza.

1796. Umro škotski pesnik Robert Berns, poslednji veliki škotski književnik koji je pisao na škotskom dijalektu.

1798. Napoleon Bonaparta posle pobede u bici kod piramida zavladao Egiptom.

1816. Rođen Paul Julijus fon Rojter, osnivač britanske novinske agencije Rojter.

1820. Danski fizičar Hans Kristijan Ersted predstavio svoje otkriće, elektromagnetizam.

1884. Rođen srpski biolog i fiziolog Ivan Đaja, član Srpske akademije nauka i umetnosti, osnivač katedre za fiziologiju. Pariska Akademija nauka dodelila mu 1946., nagradu za rad u oblasti fiziologije.

1897. Princ od Velsa otvorio galeriju Tejt u Londonu.

1899. Rođen američki pisac Ernest Miler Hemingvej, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1954. Poznat po izuzetnim romanima i novelama, ali i po uzbudljivom životu, 2. jula 1961. okončanom samoubistvom.

1904. Završena gradnja Transibirske železnice, od Moskve do Nahotke kod Vladivostoka, duge 9.300 kilometara. Gradnja trajala 13 godina.

1921. U Delnicama ubijen ministar unutrašnjih poslova Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca Milorad Drašković. Atentat, u znak protesta zbog donošenja Obznane, zakona kojim je zabranjen rad Komunističke i drugih levičarskih partija, izvršio Alija Alijagić, pripadnik levičarske organizacije Crvena pravda.

1940. U baltičkim državama Litvaniji, Letoniji i Estoniji uspostavljena sovjetska vlast.

1960. Sirimavo Bandaranaike postala premijerka Cejlona, Šri Lanke. Prva žena u svetu na čelu vlade, na to mesto došla posle ubistva svog muža Solomona.

1967. Pod točkovima voza poginuo Albert Džon Lutuli, južnoafrički političar, borac protiv aparthejda. Dobitnik Nobelove nagrade za mir 1960.

1973. Uprkos protestima svetskog javnog mnjenja, Francuska počela seriju nuklearnih proba na atolu Muroroa, u južnom Pacifiku.

1974. Grčka prihvatila rezoluciju Ujedinjenih nacija o prekidu vatre na Kipru, dan posle turske invazije. Narednog dana istu rezoluciju prihvatila i Turska.

1983. U Poljskoj ukinuto ratno stanje, uvedeno u decembru 1981.

1985. Umro Zoran Radmilović, jedan od najvećih glumaca u SFRJ. Legenda za života, upamćen po nizu briljantnih uloga, poput Kralja Ibija i Radovana III.

1985. Umro Aleksandar Vučo, jedna od najznačajnijih ličnosti srpske i jugoslovenske književnosti XX veka. Pesnik, romanopisac i aktivan učesnik nadrealističkog pokreta, smatra se rodonačelnikom moderne poezije za decu.

1993. U poplavama i klizištima zbog jednomesečnih kiša u Indiji, Bangladešu i Nepalu poginulo oko 1.000 ljudi, više miliona prinuđeno da napusti domove.

1994. Ruski pisac Aleksandar Isajevič Solženjicin stigao u Moskvu posle dvomesečnog putovanja po Rusiji, iz koje je 20 godina ranije otišao u izbeglištvo.

1995. Predstavnici 16 zemalja na Međunarodnoj konferenciji o Bosni i Hercegovini, u Londonu, upozorili su bosanske Srbe da će, ako napadnu zaštićenu zonu UN Goražde, biti suočeni sa uzvraćanjem koje uključuje upotrebu vazdušne sile.

1998. Umro američki kosmonaut Alen Šepard, prvi Amerikanac koji je poleteo u kosmos i jedini čovek koji je igrao golf na Mesecu.

2000. Umro jugoslovenski kompozitor Stanojlo Rajičić, član Srpske akademije nauka i umetnosti i direktor Muzikološkog instituta SANU.

2003. UNICEF saopštio da je više od 1.000 dece u Iraku ubijeno ili povređeno od zaostalih i neeksplodiranih mina.

2008. Posle 13 godina skrivanja u Beogradu je uhapšen bivši lider bosanskih Srba Radovan Karadžić i izručen Haškom tribunalu pred kojim je optužen za genocid nad nesrbima u Srebrenici i još 11 opština u Bosni i Hercegovini, te za progon i druge zločine, uključujući i uzimanje međuanrodnih talaca.

BaneFromDaHood · 22.07.2009

Na današnji dan, 22.jul

Na današnji dan, 22.jul

356 p.n.e. Rođen makedonski kralj Aleksandar III Veliki, grčki vojskovođa koji je za kratko vreme svoje vladavine uspeo da razori hiljadugodišnja carstva, gradeći nove mermerne gradove i stvarajući novu civilizaciju. Vekovima inspirisao likovne umetnike i pesnike.

1456. Hrišćanska vojska pod komandom ugarskog vojskovođe Janoša Hunjadija pobedila turske snage koje su opkolile Beograd. U srpskim narodnim pesmama Hunjadi, tokom borbi umro u Zemunu, pominje se kao Sibinjanin Janko.

1739. Turska vojska u bici kod Grocke pobedila Austrijance i primorala ih da napuste Srbiju i Beograd. Beogradskim mirom, 18. septembra, Beograd i teritorije severno od Zapadne Morave posle 21 godine ponovo pripali Otomanskom carstvu.

1784. Rođen nemački astronom i matematičar Fridrih Vilhelm Besel. Izračunao putanju Halejeve komete.

1812. U bici kod Salamanke, u Španiji, Britanci, pod komandom vojvode od Velingtona, porazili Napoleonovu vojsku pod komandom maršala Ogista Marmona.

1832. U Beču umro Napoleon II, vojvoda od Rajhštada, sin Napoleona I Bonaparte i Marije Lujze, unuk habsburškog cara. Nesuđeni car, naslednik najmoćnijeg vladara u Evropi, umro u carskom dvorcu Šenbrun, u kom je 22 godine ranije boravio Napoleon kao pobednik nad habsburškim Bečom.

1852. U Veneciji umro francuski vojskovođa Ogist Marmon. Kao vojvoda od Raguze 31. januara 1808. proglasio aneksiju Dubrovačke Republike, od 1809. do 1811. bio generalni guverner Ilirskih provincija.

1888. Rođen američki mikrobiolog poreklom iz Ukrajine Selman Ejbraham Vaksman, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1952. za pronalazak streptomicina.

1898. Rođen američki vajar Aleksander Sterling Kalder, autor apstraktnih prostornih konstrukcija od metalnih elemenata povezanih žicama, koje je pomoću malih motora učinio pokretnim, pa su dobile naziv mobili. Njegov mobil ogromnih razmera postavljen 1958. ispred palate UNESKO-a u Parizu.

1933. Američki pilot Vili Post prvi sam obleteo Zemlju. Let trajao sedam dana, 18 časova i 49 minuta.

1934. Američkog pljačkaša banaka i ubicu, državnog neprijatelja broj 1 Džona Dilindžera, u Čikagu, posle 13 meseci potere, ubili agenti Federalnog istražnog biroa.

1943. Savezničke snage su u II svetskom ratu zauzele italijanski grad Palermo, na ostrvu Sicilija.

1944. U Lublinu u II svetskom ratu grupa poljskih političara, poslata iz SSSR-a, formirala Komitet narodnog oslobođenja, koji je Moskva priznala kao privremenu poljsku vladu, nasuprot izbegličkoj vladi u Londonu.

1972. Sovjetska kosmička sonda Venera 8 spustila se na površinu Venere sa koje je 10 minuta, pre no što su izgoreli instrumenti, emitovala podatke.

1988. U eksploziji automobila-bombe blizu sirijske vojne baze u zapadnom Bejrutu poginulo sedam, povređeno 48 osoba.

1991. Predsedništvo SFRJ izdalo naredbu o razoružavanju i demobilizaciji svih ilegalnih vojnih formacija u Hrvatskoj.

1992. Najveći kolumbijski krijumčar droge Pablo Eskobar pobegao iz zatvora.

1996. Ispuštanjem paketa s hranom iz aviona Ujedinjenne nacije počele humanitarnu pomoć za oko 700.000 ljudi u južnom Sudanu, kojima je pretila smrt od gladi.

1997. Italijanski sud osudio nacističkog SS-oficira Eriha Pribkea na pet godina zatvora za zločine u Italiji za vreme II svetskog rata.

2001. Počele pripreme profesionalnih ronilaca za izvlačenje nuklearne podmornice Kursk, koja je u avgustu 2000, tokom vežbi u Barencovom moru, potonula na dubinu od 107 metara, a svih 118 članova posade poginulo.

2001. Umro Indro Montaneli, doajen italijanskog novinarstva i osnivač dnevnog lista Il đornale nuovo, danas Il đornale. Postao poznat kao ratni izveštač iz Finske tokom II svetskog rata.

2003. U napadu snaga SAD na jednu rezidenciju predsednika Iraka Sadama Huseina u Mosulu u Iraku poginuli njegovi sinovi Udaj i Kusaj.

2004. U 76. godini umro američki kompozitor Džeri Goldsmit, autor muzike za mnoge filmove i TV serije.

BaneFromDaHood · 23.07.2009

Na današnji dan, 23. jul

Na današnji dan, 23. jul

1757. Umro je italijanski kompozitor Domeniko Skarlati, virtuoz na čembalu. Komponovao je 555 sonata za čembalo koristeći novu tehniku kojom je postizao briljantne efekte.

1759. Rusi su u Sedmogodišnjem ratu, pod komandom generala Petra Semjonoviča Saltikova, potukli prusku armiju u bici kod Kaja, na istoku Nemačke.

1828. Vilijem Bart iz Mičigena, SAD, patentirao je "tipografer" koji se smatra prvom pisaćom mašinom.

1840. Britanski parlament doneo je zakon o ujedinjenju Gornje Kanade, sa pretežno engleskim stanovništvom, i Donje, sa pretežno francuskim stanovništvom (Kvebek), u jednu političko-upravnu celinu sa zajedničkim parlamentom.

1875. Umro je američki pronalazač Ajzak Merit Singer, koji je 1851. usavršio prvu šivaću mašinu koja je ušla u široku upotrebu.

1885. Umro je američki general i državnik Julisiz Simpson Grant, vrhovni komandant armije Severa u građanskom ratu (1861-65) i predsednik SAD (1869-77).

1892. Rođen je Haile Selasije I, etiopski car od 1930. Iz zemlje je izbegao 1936, nakon italijanske okupacije, vratio se 1941. i vladao do 1974, kad je zbačen državnim udarom.

1914. Austro-Ugarska je uputila ultimatum Srbiji da sprovede istragu povodom atentata na prestolonaslednika Franca Ferdinanda 28. juna u Sarajevu, zahtevajući da u istrazi učestvuju i austrougarski policajci. Srbija je odbila zahtev, smatrajući da je to zadiranje u suverenitet države. Austro-Ugarska je 28. jula objavila rat Srbiji.

1916. Umro je škotski hemičar Vilijam Remzi dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1904. Prvi je ustanovio nastajanje jednog elementa iz drugog (helijuma iz radijuma), otkrio je sve plemenite gasove od argona i helijuma do radona i odredio im mestu u periodnom sistemu elemenata.

1920. Francuske trupe savladale su arapsku vojsku kralja Fejsala I, ušle u Damask i učvrstile svoj mandat nad Sirijom.

1931. Rođen je ruski šahovski velemajstor Viktor Korčnoj, jedan od najboljih šahista 20. veka, koji je 1976. emigrirao iz tadašnjeg SSSR-a.

1942. Nemačke trupe počele su nadiranje prema Staljingradu (Volgograd), gde je vođena jedna od najvećih bitaka Drugog svetskog rata. Završena je 2. februara 1943. nemačkim porazom.

1943. U eksploziji bombe podmetnute u hotelu "King David" u Jerusalemu poginulo je više od 90 osoba, mahom britanskih oficira i vojnih službenika. Odgovornost je preuzela ekstremna jevrejska cionistička organizacija "Irgun".

1948. Umro je američki filmski režiser i producent Dejvid Vork Grifit, jedan od najznačajnijih filmskih stvaralaca u epohi nemog filma.

1951. U zatvoru je umro francuski maršal Anri Filip Peten, junak iz Prvog svetskog rata, koji je, međutim, tokom Drugog svetskog rata, posle kapitulacije Francuske, bio šef profašističkog režima sa sedištem u Višiju. Istog dana 1945. Peten je izveden pred sud i osuđen na doživotnu robiju.

1952. U Egiptu je izvršen vojni puč pod vođstvom generala Mohameda Nagiba, kojim je zbačen kralj Faruk I. Na presto je stupio njegov maloletni sin Fuad II, ali je već naredne godine proglašena republika na čelu s generalom Nagibom.

1974. Grčka vojna vlada pozvala je Konstantina Karamanlisa da se vrati iz izbeglištva u Parizu i formira vladu. To je bio kraj sedmogodišnje vladavine vojne hunte u Grčkoj.

1982. Međunarodna komisija za lov na kitove donela je odluku o potpunoj zabrani komercijalnog lova na kitove. Zabrana je stupila na snagu 1985.

1983. Borba za nezavisnost Tamila eskalirala je u građanski ratu Šri Lanki, kada su tamilski pobunjenici ubili 13 vojnika, a sinhaleška većina odgovorila ubijanjem hiljade tamilskih civila na jugu zemlje.

1991. Komunistička partija SSSR-a objavila je nacrt platforme kojom se prihvata privatna svojina, integracija ekonomije u svetsko tržište i sloboda veroispovesti.

1995. UN su izdale naredbu o raspoređivanju Snaga za brza dejstva na području Sarajeva, "kako bi ojačale odbranu grada".

1996. U Sarajevo je stigao prvi kontigent oružja iz američkog programa "Opremi i obuči", namenjen armiji Federacije Bosne i Hecegovine.

1997. Savezna skupština izabrala je Slobodana Miloševića, dotadašnjeg predsednika Srbije, za predsednika SR Jugoslavije. Ispred skupštinske zgrade okupilo se više hiljada ljudi, jedni su izražavali podršku, a drugi protestovali, dok su beogradski studenti akcijom "Jedna izgubljena glava, jedna cipela" obeležili osam godina Miloševićeve vladavine tokom koje je ogroman broj mladih ljudi napustio zemlju.

1999. Umro je marokanski kralj Hasan II, nakon 38 godina vladavine. Nasledio ga je sin Mohamed.

1999. Ruski kosmonaut Sergej Avdejev postavio je, boraveći u svemirskoj stanici "Mir" 712 dana, novi rekord u neprekidnom boravku u svemiru.

1999. U selu Staro Gracko, na Kosovu, ubijeno je 14 srpskih seljaka dok su na svojim imanjima žnjeli pšenicu. To je bio prvi masakr tih razmera od ulaska Kfora na Kosovo 10. juna 1999. godine.

2000. Lans Armstrong je drugu godinu za redom pobedio na prestižnoj trci "Tur d Frans", iako su lekari tokom njegovog lečenja 1996. godine procenili da su male šanse da prezivi galopirajući rak.

2002. U izraelskom raketnom napadu na pojas Gaze ubijen je šef oružanog krila islamističkog pokreta Hamas za tu oblast, Salah Šehade, koji je bio meta napada. U napadu je poginulo još 14 Palestinaca, a oko 140 je radnjeno.

2003. U Mostaru (BiH) je svečano otvoren most čija je obnova trajala sedam godina. Stari most, koji je bio simbol tog grada srušili su 9. novembra 1993. pripadnici Hrvatskog vijeća odbrane (HVO). Grad je tada bio podeljen na hrvatski i bošnjački deo.

2005. U terorističkim napadima u egipatskom letovalištu Šarmel-Šeik i u hotelima u obližnjem Nema Beju poginulo je 88, a ranjeno preko 150 osoba.

2006. U Beču je održan sastanak predsednika i premijera Srbije Borisa Tadića i Vojislava Koštunice i Kosova Fatmira Sejdiua i Agima Čekua o statusu te pokrajine. To je prvi susret lidera Srbije i Kosova od kada je 1999. ta pokrajina prešla pod upravu UN.

2007. Umro je bivši avganistanski kralj Mohamed Zahir Šah koji je vladao Avganistanom od 1933. do 1973. kada je svrgnut. Do 2002. živeo je u izgnanstvu u Italiji.

BaneFromDaHood · 24.07.2009

Na današnji dan, 24. jul

Na današnji dan, 24. jul

1567. Škotska kraljica Marija Stjuart primorana da abdicira zbog antiprotestantske politike. Naredne godine pobegla u Englesku, gde je zatvorena, a posle 18 godina tamnovanja optužena za učestvovanje u izdaji i pogubljena.

1701. Antoan da la Mot Kadijak na obali reke Mičigen osnovao trgovački centar Ponšartren, koji se kasnije razvio u grad Detroit.

1704. Britanske snage pod komandom admirala Džordža Ruka preuzele Gibraltar od Španaca.

1783. Rođen južnoamerički revolucionar, vojskovođa i državnik Simon Bolivar. Oslobodio najveći deo Južne Amerike od španske vlasti i bio prvi predsednik Kolumbije i Gornjeg Perua, koji je po njemu nazvan Bolivija.

1799. Napoleon izvojevao poslednju pobedu u osvajanju Egipta, potukavši tursku vojsku kod Abukira.

1802. Rođen francuski pisac Aleksandar Dima Otac. Proslavio se avanturističkim romanima sa sadržajem iz francuske istorije.

1804. Srpska potera predvođena Milenkom Stojkovićem uhvatila i pogubila, na dunavskom ostrvu Ada Kale, beogradske dahije Aganliju, Kučuk-Aliju, Mulu Jusufa i Mehmeda Fočića.

1824. Rezultati prvog ispitivanja javnog mnjenja u svetu objavljeni u američkoj državi Delaver, uoči predsedničkih izbora u SAD.

1828. Rođen ruski pisac, književni kritičar i revolucionar Nikolaj Černiševski. Njegovo političko delovanje u carskoj Rusiji prekinuto progonom u Sibir. Zalagao se za to da književnost bude oruđe društvene kritike, a u delu "Šta da se radi" izneo socijalističko-utopijske poglede na društvo.

1883. Metju Veb, prvi čovek koji je, 1875, preplivao Lamanš, utopio se u pokušaju da prepliva reku iznad Nijagarinih vodopada.

1906. Umro Stevan Sremac, najizrazitiji predstavnik srpske humorističke proze.

1923. U Lozani potpisan mirovni ugovor Turske i savezničkih sila, kojim se Turska odrekla svih neturskih teritorija koje je izgubila u Prvom svetskom ratu, ali dobila je Jedrene i istočnu Trakiju, čime su definitivno određene granice evropskog dela turske države.

1943. Bombardovanjem Hamburga savezničko vazduhoplovstvo u Drugom svetskom ratu počelo operaciju Gomora.

1946. SAD izvele prvu podvodnu atomsku probu na koralskim ostrvima Bikini u zapadnom Pacifiku.

1967. Predsednik Francuske Šarl de Gol završio govor u Montrealu usklikom "Živeo slobodni Kvebek", što je izazvalo oštar protest premijera Kanade Lestera Pirsona. De Gol bio primoran da skrati posetu Kanadi.

1974. Konstantin Karamanlis, posle sedmogodišnje vladavine vojne hunte u Grčkoj, obrazovao prvu civilnu vladu i proglasio opštu amnestiju za sve političke zatvorenike.

1974. Umro britanski fizičar Džejms Čedvik, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1935. 1932. otkrio neutron, a kasnije radio na projektu Menhetn, razvoju atomske bombe u Los Alamosu, SAD.

1976. Američki svemirski brod Viking 1 spustio se na Mars kako bi ispitao da li postoje mogućnosti za život na toj planeti.

1980. Umro britanski filmski glumac, komičar Piter Selers. Proslavio se filmom "Dr Strejndžlav" i serijom filmova o inspektoru Kluzou.

1981. U kineskoj provinciji Sečuan u poplavama poginulo više od 700 ljudi, a 1,5 miliona ostalo bez domova.

1991. Umro američki pisac, poreklom poljski Jevrejin, Isak Baševis Singer. Dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1978.
1993. Centralna banka Rusije saopštila da će u okviru drastične monetarne reforme preduzete u borbi protiv inflacije iz opticaja povući sve novčanice štampane pre 1992.

1996. U predgrađu Kolomba, glavnog grada Šri Lanke, poginulo 57, povređeno više od 500 ljudi u eksploziji dve bombe podmetnute u prigradski voz, za šta su optuženi tamilski pobunjenici.

2000. Umro francuski filmski reditelj Klod Sote. Proslavio se filmom "Vreli asfalt", a za film "Sasvim obična priča" 1980. osvojio Oskara za najbolji strani film.

2001. Jugoslavija dobila šestu saveznu vladu s premijerom Dragišom Pešićem na čelu, funkcionerom Socijalističke narodne partije Crne Gore.

2003. Bosanski Srbin Darko Mrđa pred Tribunalom u Hagu priznao krivicu za ubistvo oko 200 Bošnjaka i Hrvata na planini Vlašić, leta 1992, a Tužilaštvo odustalo od optužbe za istrebljenje i zločin protiv čovečnosti.

2005. Umro je Ričard Dol, britanski naučnik koji je prvi otkrio vezu između pušenja i raka pluća.

BaneFromDaHood · 26.07.2009

Na današnji dan, 25. jul

Na današnji dan, 25. jul

1261. Mihailo VIII Paleolog vratio Konstantinopolj i ponovo ga proglasio prestonicom Vizantije. Grad 1204. osvojili krstaši, spalili ga i opljačkali i s Mlečanima ga proglasili prestonicom Latinskog carstva, prestonica Vizantije premeštena u Nikeju.

1593. Kralj Francuske Anri IV, kralj Navare pre dolaska na francuski presto 1589. i vođa francuskih protestanata, prešao u katoličanstvo.

1712. Vojska švajcarskih protestanskih kantona u bici kod Vilmergena potukla snage katoličkih kantona, okončani verski ratovi u Švajcarskoj.

1817. Po povratku u Srbiju ubijen vođa I srpskog ustanka Đorđe Petrović Karađorđe. Posle sloma ustanka 1813. izbegao u Austriju, zatim u Rusiju.

1834. Umro engleski pesnik Semjuel Tejlor Kolridž. Njegove poeme "Stari mornar" i "Kubla Kan" smatraju se vrhunskim delima romantične, intuitivne poezije, a na njegovim teorijskim pogledina zasnovana englesko-američka "nova kritika".

1843. Umro škotski hemičar Čarls Mekintoš. Izumeo nepromočive tkanine za kišne ogrtače.

1848. Rođen britanski državnik Artur Džejms Balfur, premijer i ministar inostranih poslova. 1917. predložio stvaranje nacionalne države Jevreja u Palestini.

1848. Austrijanci u bici kod Kustoce porazili snage Sardinske kraljevine, suzbivši prvi značajniji napor za ujedinjenje italijanskih teritorija.

1878. Prva kineska diplomatska misija u SAD stigla u Vašington.

1894. Rođen američki filmski glumac Volter Brenan, najčuveniji epizodista svetske kinematografije. Igrao u više od 100 filmova, dobitnik više Oskara.

1898. Vojska SAD u špansko-američkom ratu okupirala Portoriko, Pariskim mirovnim ugovorom iste godine ustupljen SAD. Istog dana 1953. dobio status pridružene države SAD.

1907. Japan proglasio protektorat nad Korejom, s pravom kontrole vlade te zemlje.

1909. Francuski pilot Luj Blerio prvi avionom preleteo Lamanš. Razdaljinu od 40 kilometara od Lebaraka kod Kalea do Dovera preleteo za 37 minuta.

1917. Holanđanka Margareta Gertruda Cele, poznata kao Mata Hari, osuđena na smrt pod optužbom da je špijunirala za Nemce tokom I svetskog rata.

1934. Nacisti u Beču ubili kancelara Austrije Engelberta Dolfusa.

1943. Italijanski diktator Benito Musolini primoran, posle sednice Velikog fašističkog veća, da podnese ostavku. Kralj Vitorio Emanuele za premijera imenovao maršala Pjetra Badolja. Musolini uhapšen i interniran, 1945. streljan.

1952. Stupio na snagu ugovor o Evropskoj zajednici za ugalj i čelik. Prva faza nastanka Evropske unije.

1956. U sudaru italijanskog i švedskog broda ispred obala SAD, u Atlantskom okeanu, poginulo 50 ljudi.

1957. Tunis postao republika, za predsednika izabran Habib Burgiba.

1963. SSSR, SAD i Velika Britanija zaključile ugovor o zabrani nuklearnih proba u vazduhu, pod vodom i u kosmosu.

1968. Papa Pavle VI zabranio vernicima Rimokatoličke crkve sve veštačke metode sprečavanja začeća.

1978. U bolnici u Lankaširu, u Velikoj Britaniji, rođen Luis Džoj Braun, prva "beba iz epruvete" na svetu.

1982. Vođa Palestinske oslobodilačke organizacije Jaser Arafat u Bejrutu potpisao deklaraciju kojom je prihvatio rezolucije Ujedinjenih nacija o postojanju države Izrael.

1986. Umro američki filmski režiser italijanskog porekla Vinsent Mineli, dobitnik Oskara 1958. za film "Žiži".

1991. Predsednik SSSR-a Mihail Gorbačov predložio liderima Komunističke partije SSSR-a novu platformu, u kojoj izgradnja komunizma više nije osnovni cilj, i pozvao ih da odbace zastarele ideološke dogme.

1992. Vlada Italije poslala 7.000 vojnika na Siciliju u nastojanju da razbije mafiju.

1994. Izrael i Jordan u Vašingtonu potpisali deklaraciju kojom je okončano ratno stanje između dve države.

1995. Međunarodni sud u Hagu za ratne zločine na prostoru SFRJ podigao optužnice protiv Radovana Karadžića, Ratka Mladića, Milana Martića i 21 osobe, uglavnom komandanata i stražara zatvoreničkih logora u Bosni. Lider bosanskih Srba Radovan Karadžić i general Ratko Mladić optuženi za genocid, ratne zločine i zločine protiv čovečnosti.

2000. Supersonični avion konkord kompanije Er Frans, srušio se blizu Pariza neposredno po poletanju. Poginuli 109 putnika i članova posade i četiri osobe na zemlji. Prva nesreća konkorda otkako je počeo da leti, 1969.

2001. General Hrvatske vojske Rahim Ademi, optužen za zločine nad Srbima 1993. u Medačkom džepu kod Gospića, u Hrvatskoj, predao se Haškom tribunalu. U novembru 2005. sud odlučio da slučaj Ademi ustupi hrvatskom pravosuđu.

2002. Predsednik Rusije Vladimir Putin potpisao zakon kojim se Rusima dozvoljava da prodaju i iznajmljuju zemljišne posede, prvi put od 1917. godine.

BaneFromDaHood · 26.07.2009

Na današnji dan, 26. jul

Na današnji dan, 26. jul

1847. Liberija, država oslobođenih američkih robova koji su se doselili u Afriku, postala je prva nezavisna republika u Africi.

1856. U Dablinu je rođen engleski dramski pisac, novinar i kritičar Džordž Bernard Šo (George, Shaw). Književnu karijeru počeo je pisanjem romana i pozorišnih kritika, a proslavio se mnogobrojnim pozorišnim delima. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1925. ("Kandida", "Zanat gospođe Voren", "Major Barbara", "Pigmalion").

1858. Lajonel Rotšild (Lionel Rothsćild) je postao prvi Jevrejin član donjeg doma britanskog parlamenta.

1875. Rođen je švajcarski psihijatar Karl Gustav Jung (Carl), osnivač "analitičke" ili "kompleksne" psihologije, u kojoj se razlikuju dva sloja podsvesnog - individualno i kolektivno ("Psihološki tipovi", "Psihologija i religija", "Simbilika duha", "Studija o arhetipovima").

1894. Rođen je engleski pisac Oldos Haksli (Aldous Huxley) jedan od najistaknutijih evropskih esejista 20. veka. Njegovi "romani ideja" zasnovani su na esejističkim modelima rasprava i sukoba načela ("Kontrapunkt života", "Vrli novi svet", "Slepi u Gazi").

1908. Rođen je čileanski državnik Salvador Aljende Gosens (Allende Gošens), osnivač Socijalističke partije i prvi marksista predsednik Čilea (1970). Ubijen je u udaru vojne hunte pod vođstvom generala Augusta Pinočea 11. septembra 1973.

1909. Pokušaj španske vlade da u Kataloniji mobiliše rezerviste za borbe u Maroku doveo je do ustanka u Barseloni, koji je krvavo ugušen ("Krvava katalonska nedelja"). 1928 - Rođen je američki filmski režiser Stenli Kjubrik (Stanley Kubrick) koji se proslavio filmovima različitog žanra kao što su "2001 - Odiseja u svemiru", "Paklena pomorandža", "Dr Strejndžlav" i "Lolita".

1941. Predsednik SAD Frenklin Delano Ruzvelt (Franklin, Roosevelt) zamrznuo je svu japansku imovinu u SAD i time obustavio američko-japansku trgovinu.

1943. Rođen je britanski muzičar Mik Džeger (Mick Jagger) osnivač i pevač rok grupe "Roling stouns". 1945 - Na parlamentarnim izborima u Velikoj Britaniji pobedili su laburisti i njihov lider Klement Atli (Clement Attlee) zamenio je na mestu premijera Vinstona Čerčila (Winston Ćurćill).

1950. Američki vojnici, tokom Korejskog rata, počinili su masakr nad stotinama nenaoružanih izbeglica u selu No Gun Ri.

1952. Umrla je Eva Peron (33), popularna prva dama Argentine, supruga Huana Perona (Juan).

1953. Napadom gerilaca na kasarnu Monkada u gradu Santjago de Kuba, Fidel Kastro (Castro) je počeo borbu protiv režima diktatora Fulhensija Batiste (Fulgencio).

1956. Egipatski predsednik Gamal Abdel Naser (Našer) nacionalizovao je Suecki kanal, koji je bio pod kontrolom anglo-francuske komapnije.

1963. U zemljotresu u glavnom gradu Makedonije, Skoplju, poginulo je više od hiljadu ljudi, a grad je razrušen.

1965. Maldivska ostrva u Indijskom okeanu, britanski protektorat od 1887, stekla su nezavisnost.

1974. Konstantin Karamanlis, novi grčki premijer, formirao je prvu civilnu vladu, nakon sedmogodišnjeg vojnog režima u Grčkoj.

1984. Umro je američki statističar Džordž Horas Galup (George Horace Gallup), direktor i osnivač (1935) "Galupovog instituta" za ispitivanje javnog mnjenja.

1995. Peru i Ekvador su se sporazumeli o demilitarizovanoj zoni od oko 500 kvadratnih kilometara u pograničnom amazonskom području, okončavši međusobni jednomesečni rat.

2001. Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu otpečatio je optužnicu protiv generala Hrvatske vojske u penziji Ante Gotovine, koji je okrivljen za zločine nad Srbima za vreme i posle operacije "Oluja" 1995. u Krajini, u Hrvatskoj. Gotovina je uhapšen 8. decembra 2005. u mondenskom letovalištu na Tenerifama u Španiji i izručen Haškom tribunalu.

2002. Umro je Badi Bejker (Baddy Baker), američki kompozitor koji je komponovao muziku za preko 200 filmova Volta Diznija.

2003. Umro je britanski reditelj Džon Šlezinger (John Sćlesinger). Njegov film "Ponoćni kauboj" nagrađen je Oskarom, a ostaće upamćen i po filmovima "Darling", "Lažov Bili", "Daleko od razuzdane gomile" i "Maratonac".