Na današnji dan

[BaneFromDaHood]

Na današnji dan, 6. jul

Na današnji dan, 6. jul

1415. Češki reformator Jan Hus spaljen je, kao jeretik, na lomači u Konstanci zbog svog teološko-polemičkog dela "O crkvi". Bio je rektor univerziteta u Pragu (1402), reformisao je češki jezik i pravopis.

1533. Umro je Lodoviko Ariosto, autor viteškog epa "Besni Orlando". Smatra se najvećim pesnikom italijanske renesanse.

1535. Engleski humanista i pisac Tomas Mor pogubljen je kao izdajnik, zbog neslaganja sa crkvenom politikom kralja Henrija VIII. Godine 1935. katolička crkva ga je proglasila za sveca. Autor je političko-filozofskog dela "Utopija" u kojem je izneo ideju o idealnoj ljudskoj zajednici.

1855. Rođen je vojvoda Živojin Mišić, jedan od najboljih srpskih vojskovođa. Komandovao je operacijama u Kolubarskoj bici u kojoj su Srbi izvojevali pobedu nad Austro-Ugarskom (1914) u Prvom svetskom ratu. Napisao je nekoliko vojnih dela od kojih je najpoznatije "Strategija".

1885. Francuski biolog i hemičar Luj Paster prvi put je uspešno primenio vakcinu protiv besnila na ljudskom biću, devetogodišnjem Žozefu Majsteru iz Alzasa.

1893. Umro je francuski pisac Gi de Mopasan, jedan od najznačajnijih autora kratke forme u svetskoj književnosti ("Dunda", "Strasti", "Naličja", "Zamke").

1908. U Turskoj je počela "mladoturska revolucija" pod vođstvom mlađih oficira i intelektualaca nezadovoljnih vladavinom sultana Abdula Hamida II.

1919. Prvi vazduhoplov koji je preleteo Atlantik, britanski dirižabl "R-34" spustio se na Ruzveltovu poljanu u Njujorku.

1923. Zvanično je proglašeno osnivanje SSSR-a (Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika), na osnovu odluke Prvog svesaveznog kongresa sovjeta krajem 1922.

1928. U Njujorku je održana premijera filma "Svetla Njujorka", prvog zvučnog filma u istoriji kinematografije.

1944. U požaru koji je u glavnom šatoru cirkusa "Ringling Brothers and Barnum & Bailey" izazvao gutač vatre, u američkom gradu Hartfordu u Konektikatu, poginulo je 167 ljudi.

1962. Umro je Vilijam Fokner, jedan od najznačajnijih modernih američkih pisaca. Njegov književni opus najvećim delom predstavlja sagu o sudbini američkog Juga. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1949. ("Sartoris", "Buka i bes", "Svetlost u avgustu", "Konjički gambit", "Divlje palme").

1964. Britanski protektorat u Africi Njasalend je, pod nazivom Malavi, postao nezavisna država u okviru Britanskog komonvelta.

1967. U Nigeriji je počeo građanski rat zbog proglašenja nezavisnosti Istočne Nigerije (Bijafra). U dvogodišnjem ratu poginulo je više od milion ljudi.

1971. Umro je legendarni američki džez muzičar, trubač i pevač Luis Sačmo Armstrong, najznačajnija ličnost u istoriji džeza. Karijeru je počeo 1918, a mnogobrojne turneje širom sveta donele su mu nezvaničnu titulu ambasadora dobre volje.

1973. Umro je nemački dirigent Oto Klemperer, jedan od najznačajnijih dirigenata XX veka, posebno čuven po izvođenju Betovenovih dela.

1988. U eksploziji naftne platforme "Pajper alfa" u britanskom delu Severnog mora, poginulo je 167 ljudi.

1990. Predsednik Bugarske Petar Mladenov podneo je ostavku zbog optužbi da je naredio da se tenkovima rasture antivladini protesti.

1999. Pripadnici međunarodnih mirovnih snaga u Bosni uhapsili su u Banjaluci lidera Narodne stranke i poslanika u Skupštini Republike Srpske Radoslava Brđanina i izručili ga Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu.

2000. Skupština SR Jugoslavije usvojila je amandmane na Ustav kojima je tadašnjem predsedniku Slobodanu Miloševiću omogućeno da se ponovo kandiduje za predsednika SR Jugoslavije.

2000. Talas vrućina koji je zahvatio Jugozapadnu Evropu, sa temperaturama vazduha i do 45 stepeni Celzijusa, prouzrokovao je smrt 25 ljudi i mnoge požare.

2003. Predsednik Liberije Čarls Tejlor prihvatio je ponudu za azil u Nigeriji. Njegov odlazak je bio uslov američkog predsednika Džordža Buša za angažovanje SAD na uspostavljanju mira u toj zapadnoafričkoj zemlji koju već 14 godina potresaju sukobi.

2005. Iz Ulcinja ka Dubrovniku i Splitu krenula je prva redovna autobuska linija iz Crne Gore prema Hrvatskoj, posle 14 godina prekida zbog rata u bivšoj Jugoslaviji.

 

[BaneFromDaHood]

Na današnji dan, 7. jul

Na današnji dan, 7. jul

1307. Umro je engleski kralj Eduard I, na putu prema Škotskoj, kuda je krenuo da bi ugušio ustanak.

1572. Umro je Sigismund II August, poslednji poljski kralj iz dinastije Jageloviča. Tokom njegove vladavine (od 1548. godine) stvorena je unija Poljske, Litvanije i Zapadne Prusije (Lublinska unija, 1569. godine). Godine 1572. proglasio je opštu slobodu veroispovesti.

1585. Pod pritiskom katoličke "Svete lige", francuski kralj Anri III izdao je Nemurski edikt protiv hugenota.

1752. Rođen je Žozef-Mari Žakar, francuski pronalazač, izumitelj razboja za tkanje (1801).

1807. U Tilzitu je potpisan mirovni ugovor kojim je završen rat Francuske i Rusije, učesnice u koaliciji protiv Napoleona. Ugovor, koji je ostao na snazi do Napoleonove invazije na Rusiju 1812, podrazumevao je i savezništvo, a Napoleon se, pored ostalog, obavezao da neće progoniti Crnogorce zbog njihove borbe protiv Francuske.

1815. Savezničke snage (Šesta koalicija protiv Napoleona) ušle su u Pariz nakon abdikacije Napoleona Bonaparte.

1816. Umro je irski dramski pisac i političar Ričard Šeridan, autor popularnih komedija "Škola skandala" i "Kritičar". Kao član britanskog parlamenta (1780-1812), proslavio se kao politički govornik.

1854. Umro je nemački fizičar Georg Simon Om. Po njemu je dobila ime jedinica za merenje električnog otpora u Međunarodnom sistemu mera (om).

1860. Rođen je austrijski kompozitor i dirigent Gustav Maler, autor devet čuvenih simfonija i ciklusa pesama. Bio je direktor Bečke opere (1897-1907), koja je pod njegovom upravom doživela zlatno doba.

1887. Rođen je francuski slikar i grafičar rusko-jevrejskog porekla Mark Šagal. Veći deo života proveo je u Parizu, ali se inspirisao ruskim folklorom i uspomenama iz detinjstva. Ilustrovao je Gogoljeve "Mrtve duše" i Bibliju i oslikao parisku operu, sinagogu u Jerusalimu, zgradu UN u Njujorku i uradio vitraže u katedrali u Mecu.

1893. U Zagrebu je rođen hrvatski pisac Miroslav Krleža, jedna od najznačajnijih ličnosti u kulturno-književnim zbivanjima 20. veka na jugoslovenskom prostoru. Od 1950. bio je na čelu Jugoslovenskog leksikografskog zavoda i glavni i odgovorni urednik Enciklopedije Jugoslavije. Njegov obimni književni opus obuhvata poeziju, romane, pripovetke, drame, eseje ("Hrvatski bog Mars", "Povratak Filipa Latinovića", "Gospoda Glembajevi", "U agoniji").

1898. SAD su anektirale Havajska ostrva.

1911. Rođen je italijanski kompozitor Đan Karlo Menoti, poznat po operama sa temama iz savremenog života, za koje je sam pisao libreta ("Konzul", "Medijum", "Amelija na balu"). Osnovao je muzički festival u Spoletu.

1930. Umro je engleski pisac Artur Konan Dojl, lekar po zanimanju. Oprobao se u različitim književnim žanrovima, ali je svetsku popularnost stekao pričama o detektivu Šerloku Holmsu.

1937. Sukobom japanskih i kineskih trupa kod mosta Marko Polo, blizu Pekinga, počeo je japansko-kineski rat.

1941. U Srbiji je počeo ustanak protiv nemačke okupacije, pod vođstvom komunista.

1978. Nakon sticanja nezavisnosti od Velike Britanije, proglašena je država Solomonska Ostrva.

1991. Usvojena je Brionska deklaracija o mirnom rešenju jugoslovenske krize, kojom se vlada SFR Jugoslavije obavezala da će povući saveznu vojsku (JNA) iz Slovenije, a slovenačke vlasti su se obavezale na demobilizaciju slovenačkih trupa. Odluke Slovenije i Hrvatske o nezavisnosti suspendovane su na tri meseca. Prihvaćeno je da u Sloveniju i Hrvatsku dođu posmatrači EZ.

1994. U Jemenu je okončan dvomesečni građanski rat, ulaskom trupa Severnog Jemena u glavni grad Južnog Jemena Aden.

1995. U Beogradu je otvorena prva podzemna železnička stanica.

2000. U Beogradu je umro jugoslovenski kompozitor i muzikolog Nikola Hercigonja. Njegova muzika inspirisana je nacionalnom istorijom i folklorom (scenski oratorijum "Gorski venac", simfonijski ples "Linđo", ciklusi pesama za glas i orkestar, muzika za film).

2000. Ceo tiraž knjige "Hari Poter i vatreni pehar", četvrti nastavak avantura dečaka mađioničara, rasprodat je u pretplati, pre nego što je izašao iz štampe.

2001. Nakon četiri dana pregovora, SAD su predale japanskim vlastima narednika Timotija Vudlenda, osumnjičenog za silovanje mlade Japanke na ostrvu Okinava, čime je razrešen diplomatski spor između dve zemlje. Vudlend je kasnije osuđen na 32 meseca zatvora. Slučaj je izazvao revolt žitelja tog japanskog ostrva, na kojem su 1995. godine tri američka vojnika silovala 12-godišnju devojčicu.

2003. Odlukom visokog predstavnika međunarodne zajednice u BiH Pedi Ešdauna zamrznuti su bankovni računi 14 osoba u BiH, među kojima su i članovi porodice haškog optuženika Radovana Karadžića.

2005. U seriji eksplozija u podzemnoj železnici i gradskom autobusu u Londonu, život je izgubilo 56 lica, a preko 700 je povređeno. Odgovornost za napade preuzela je islamistička grupa Al Kaida za Evropu.

 

[BaneFromDaHood]

Na današnji dan, 8. jul

Na današnji dan, 8. jul

70. Rimljani su u Judejskom ratu osvojili i razrušili Jerusalim. Od ruševina je ostao samo zapadni zid velikog jevrejskog hrama ("zid plača").

1497. Portugalski moreplovac Vasko da Gama isplovio je iz Lisabona na prvo putovanje na kojem je otkrio morski put za Indiju oko Rta Dobre nade.

1709. Ruska vojska pod komandom cara Petra Velikog pobedila je ubici kod Poltave (Ukrajina) trupe švedskog kralja Karla XII. To je bio kraj švedske vojne moći.

1809. Rođen je hrvatski pisac i reformator jezika Ljudevit Gaj, vođa Ilirskog panslovenskog pokreta.

1819. Rođen je hrvatski kompozitor Vatroslav Lisinski, najpoznatiji muzičar Ilirskog preporoda i utemeljitelj hrvatskog nacionalnog izraza u muzici.

1822. Persi Biš Šeli, jedan od najznačajnijih pesnika engleskog romantizma, utopio se u brodolomu na jedrenju kod Livorna ("Kraljica Mob", "Oslobođeni Prometej", "Ševa", "Oda zapadnom vetru", "Odbrana poezije").

1846. Danski kralj Kristijan VIII proglasio je da danski presto mogu da naslede žene. Tako je sprečio otcepljenje pokrajine Šlezvig-Holštajn.

1858. Velika Britanija proglasila je pobedu nad indijskim ustanicima, posle čega je ukinuto Carstvo mogula i likvidirana Istočnoindijska kompanija, a Indija je stavljena pod neposrednu upravu britanske krune.

1885. Rođen je nemački filozof Ernst Bloh. U njegovom opsežnom delu, koje se bavi problemima filozofije, istorije, religije, prava, etike, posebno mesto ima analiza fenomena utopijskog ("Duh utopije", "Tomas Mincer kao teolog revolucije", "Tragovi", "Nasleđe ovog vremena", "Sloboda i poredak", "Princip nade").

1894. Rođen je ruski fizičar Pjotr Leonidovič Kapica, od 1935. direktor Instituta za fiziku Sovjetske akademije nauka u Moskvi, a od 1955. glavni organizator programa veštačkih Zemljinih satelita ("Sputnjik"). Najpoznatiji njegovi radovi su iz područja magnetizma i fizike niskih temparatura. Dobitnik je Nobelove nagrade za fiziku 1978.

1920. Gradu Šapcu je svečano uručeno francusko odlikovanje "Ratni krst" za heroizam i stradanje njegovog stanovništva u Prvom svetskom ratu.

1942. Umro je francuski maršal Luj Feliks Fransoa Franše Depere, istaknuti vojskovođa u Prvom svetskom ratu i počasni vojvoda srpske vojske.

1943. Od posledica torture u zatvoru Gestapoa umro je lider francuskog Pokreta otpora u okupiranoj Francuskoj u Drugom svetskom ratu Žan Mulen, poznat kao "Maks".

1956. U Beogradu je emitovan prvi eksperimentalni TV prenos, povodom proslave stogodišnjice rođenja Nikole Tesle. Program iz privremenog studija u Institutu "Nikola Tesla" građani su pratili na četrdesetak prijemnika smeštenih u izlozima prodavnica u raznim delovima grada.

1967. Umrla je britanska pozorišna i filmska glumica Vivijen Li. Svetsku slavu stekla je ulogom Skarlet O'Hare u američkom filmu "Prohujalo s vihorom" za koju je nagrađena Oskarom. Drugi Oskar dobila je za ulogu u filmu "Tramvaj zvani želja".

1994. Umro je Kim Il Sung, komunistički lider Severne Koreje, koji je upravljao zemljom od njenog osnivanja 1948. do smrti.

2000. U Beogradu je umro Konstantin Vinaver, pijanista, muzikolog, operski dramaturg i dugogodišnji direktor Opere i baleta Narodnog pozorišta u Beogradu.

2002. Okružni sud u Prokuplju osudio je na osam godina zatvora bivšeg rezervistu Vojske Jugoslavije Ivana Nikolića zbog zločina protiv civilnog stanovništva na Kosovu za vreme NATO bombardovanja SR Jugoslavije 1999. To je prva presuda pred domaćim sudovima za ratni zločin izvršen tokom rata na Kosovu.

2003. U nesreći feribota u reci Menga u Čandpuru (Bangladeš), udavilo se oko 400 ljudi, od 600, koliko je bilo na brodu.

2004. Skupština Kosova je, bez prisustva srpskih predstavnika, usvojila amandmane kojima je naziv Ustavni okvir za privremenu samoupravu na Kosovu promenjen u "privremeni Ustav Kosova", a "privremena institucije" u "demokratske institucije".

 

[BaneFromDaHood]

Na današnji dan, 9. jul

Na današnji dan, 9. jul

1386. U bici kod Zempaha savez švajcarskih kantona potukao znatno nadmoćniju vojsku Leopolda III Habzburga. Bitka u istoriji ratovanja zabeležena kao prva pobeda pešadije nad konjicom.

1441. Umro flamanski slikar Jan van Ajk. Prvi u evropskom slikarstvu prevladao srednjevekovne šeme i uveo novi likovni izraz. Svrstava se među najznačajnije ličnosti u istoriji slikarstva. Proslavio se oslikavanjem oltara u crkvi Svetog Bavona u Gentu.

1519. Španski konkistador Ernan Kortez iskrcao se na obalu Meksičkog zaliva, gde je osnovao grad Vera Kruz i počeo osvajanje Meksika, završeno 1521. uništenjem carstva Asteka.

1609. Rimsko-nemački car Rudolf II, da bi pridobio češke protestante, objavio povelju o slobodi veroispovesti u Češkoj.

1686. Formirana Augzburška alijansa. Činili je nemačko-rimski car Leopold I, Španija, Švedska, Holandija i Saksonija, a protiv francuskog kralja Luja XIV.

1746. Francuska flota stigla na teritoriju Pondišeri u Indiji, potom francuski posed. Vraćena Indiji 1954.

1762. Abdicirao ruski car Petar III Fjodorovič Romanov, nekoliko meseci po preuzimanju prestola. Car potom uhapšen i ubijen po naredbi supruge, buduće carice Katarine II Aleksejevne, Katarine Velike.

1810. Napoleon Bonaparta anektirao Holandiju.

1816. Na Kongresu u Tukumanu proglašena nezavisnost Ujedinjenih provincija Rio de la Plate od Španije.

1877. Održan prvi teniski turnir u Vimbldonu.

1879. Rođen italijanski kompozitor Otorino Respigi, jedan od pokretača obnove italijanske muzike na početku XX veka.

1913. Pobedom srpske vojske nad bugarskim trupama završena Bitka na Bregalnici, u II balkanskom ratu. Bitka počela 30. juna, kada su bugarske trupe bez objave rata napale srpsku i grčku vojsku u Makedoniji, saveznike u borbi protiv Turske.

1916. Rođen engleski državnik Edvard Hit, lider Konzervativne partije od 1965. do 1975. Kao premijer uveo Veliku Britaniju u Evropsku ekonomsku zajednicu.

1922. Američki plivač, kasnije filmski glumac, Džoni Vajsmiler prvi na svetu za manje od minuta, 58,6 sekundi, preplivao 100 metara.

1932. Umro američki izumitelj King Kemp Džilet. Izumeo nožić za brijanje. Žilet je francuska transkripcija njegovog prezimena.

1944. Britanske i kanadske trupe od Nemaca, u II svetskom ratu, preuzele grad Kaen u Normandiji, posle bombardovanja i jednomesečnih bitki.

1960. Sovjetski lider Nikita Sergejevič Hruščov upozorio SAD da ne intervenišu protiv Kube jer će u tom slučaju SSSR podržati kubanski narod.

1963. Potpisan sporazum o formiranju Federacije Malezije, u čiji sastav su ušli Malaja, Singapur, Saravak i Severni Borneo. Dve godine kasnije Singapur istupio iz Malezije.

1971. Poslednja baza SAD u Vijetnamu predata trupama Južnog Vijetnama.

1989. Umro srpski istoriograf Fedor Nikić, osnivač Muzeja fruškogorskih manastira. Bavio se ustavnim pravom, manjinskim pitanjem i crkvenom reformom. Napisao više dela.

1993. Koristeći DNK-metodu, britanski naučnici identifikovali posmrtne ostatke ruskog cara Nikolaja II Romanova i članova njegove porodice, ubijenih u leto 1918. u Jekaterinerburgu.

1996. Rusija nastavila ofanzivu na čečenske separtiste po ponovnom izboru Borisa Jeljcina za predsednika.

1997. Bokser teške kategorije Majk Tajson kažnjen zabranom bavljenja sportom na godinu dana i s tri miliona dolara jer je tokom meča za svetskog šampiona u teškoj kategoriji 28. juna protivnika Ivandera Holifilda ugrizao za uho.

1998. U Zagrebu umro jugoslovenski reditelj Dušan Vukotić, dobitnik Oskara 1961. za kratki crtani film "Surogat".

2001. Apelacioni sud u Santjagu suspendovao proces protiv bivšeg čileanskog diktatora Augusta Pinočea, proglasivši ga mentalno nesposobnim. Pinoče uhapšen 1998. u Londonu zbog zločina u Čileu po dolasku na vlast vojnim udarom 1973.

2003. Srbija i Crna Gora primljene u punopravno članstvo Grupe država za borbu protiv korupcije.

2004. U napadima pobunjenika iz Ugande, koji su opljačkali i spalili šest sela na jugu Sudana, poginulo više od 100 osoba, 15.000 meštana pobeglo iz domova.

 

[BaneFromDaHood]

Na današnji dan, 10. jul

Na današnji dan, 10. jul

138. Umro rimski car Hadrijan. Tokom vladavine, od 117, izvršio značajne reforme u Rimskom carstvu i utvrdio granice u Germaniji i Britaniji, gde je podigao bedem, Hadrijanov bedem, za zaštitu od upada Škota. Veliki poštovalac grčke kulture i pokrovitelj umetnosti, pisao stihove, vajao i slikao.

1099. Umro španski nacionalni junak El Sid, legendarna ličnost španske epske poezije, glavni lik Kornejeve tragedije "Sid" i Masneove opere.

1509. Rođen švajcarski teolog francuskog porekla Žan Kalvin, vođa frakcije protestantizma u Ženevi, s mnogim pristalicama u evropskim zemljama, posebno u Francuskoj. Njegovo delo "Temelji hiršćanstva" postalo priručnik protestantske doktrine.

1584. Po nalogu španskog dvora, ubijen holandski princ od Oranža Vilem I Ćutljivi, borac protiv španske prevlasti i prvi nasledni namesnik Holandije.

1609. U Minhenu osnovana Katolička liga, kao odgovor na osnivanje Protestantske unije, 1608. Pojačane tenzije u Nemačkoj dovele do izbijanja Tridesetogodišnjeg rata, od 1618. do 1648, u centralnoj Evropi.

1774. Posle šestogodišnjeg rata, Rusija i Turska sklopile Kučuk-kajnardžijski mir. Turska izgubila Krim, prihvatila rusko-tursku granicu na Bugu i priznala Rusiji pokroviteljska prava nad Vlaškom i Moldavijom i nad pravoslavnim podanicima u Turskoj.

1830. Na Antilima rođen francuski slikar i grafičar Kamij Pisaro, jedan od učesnika prve izložbe impresionista u Parizu 1874. U kasnoj fazi prihvatio poentilizam.

1834. Rođen češki pisac Jan Neruda, predvodnik generacije književnika koji su, okupljeni oko časopisa Maj, promovisali češki književni realizam.

1856. U selu Smiljanu, kod Gospića, u Hrvatskoj, rođen Nikola Tesla, naučnik i izumitelj na polju elektrotehnike i radio-tehnike. Od 1884. do smrti, 1943, živeo u SAD. Patentirao oko 700 izuma, od kojih nekoliko desetina ima široku primenu, među njima serija izuma koji su temelj savremene radio-tehnike.

1871. Rođen francuski pisac Marsel Prust. Njegovo delo "U traganju za izgubljenim vremenom" ostavilo dubok trag u francuskoj i evropskoj književnosti XX veka i izvršilo uticaj na mnoge književnike.

1895. Rođen nemački kompozitor Karl Orf, autor popularne scenske kantate "Karmina Burana". Bavio se i pedagoškim radom, u nastavu uveo tzv. Orfov instrumentarij, sačinjen od grupe instrumenata prilagođenih deci.

1897. U borbi za prevlast na području Gornjeg Nila francuske trupe zaposele Fešoude u Sudanu. Izazvana kriza u anglo-francuskim odnosima. Kompromisnim rešenjem 1899. Francuska dobila zapadni Sudan, dolina Nila ostala pod kontrolom Velike Britanije.

1940. Napadom najmanje 70 nemačkih bombardera na ciljeve u južnom Velsu u Drugom svetskom ratu počela Bitka za Britaniju. Pobeda britanskog vazduhoplovstva u septembru prisilila Nemce da definitivno odustanu od invazije na Veliku Britaniju.

1940. Francuska narodna skupština poverila vlast maršalu Anriju Petenu, koji je tokom Drugom svetskog rata predvodio kolaboracionističku vladu sa sedištem u Višiju.

1943. Anglo-američke trupe u Drugom svetskom ratu iskrcale se na Siciliju.

1953. Sovjetski lider Nikita Hruščov smenio ministra unutrašnjih poslova Lavrentija Beriju, bliskog Staljinovog saradnika i egzekutora u staljinističkim čistkama. Berija kasnije uhapšen, osuđen na smrt i streljan.

1962. Sa Kejp kaneverala lansiran prvi američki telekomunikacioni satelit - Telstar. Omogućen prenos TV programa preko Atlantskog okeana.

1973. Bahamska ostrva stekla nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta, posle 190 godina britanske vladavine.

1976. Zbog pucanja ventila u hemijskoj fabrici Ikmeza, blizu Milana, oblak hemijskih materija, među njima dioksina, teško zagadio opštine Seveza, Meda, Dezio i Čezena. Prva ekološka nesreća te vrste u Evropi.

1992. Sud u SAD osudio bivšeg panamskog diktatora Manuela Norijegu na 40 godina zatvora jer je dozvolio krijumčarenje droge u Panami.

1994. Leonid Kučma pobedio na predsedničkim izborima u Ukrajini.

1995. Vojne vlasti iz šestogodišnjeg kućnog pritvora oslobodile vođu burmanske opozicije i dobitnicu Nobelove nagrade za mir Aung San Su Ćija.

1999. Šest afričkih vlada potpisalo sporazum o prekidu vatre, okončan građanski rat u Demokratskoj Republici Kongo. Sporazum potpisan bez pobunjeničkih grupa umešanih u sukobe.

2000. U gomili smeća koja se srušila na sirotinjsko naselje u Manili stradalo više od 200 ljudi.

2006. Lider čečenskih separatista Šamil Basajev ubijen u Ingušetiji, ruskoj republici koja se graniči s Čečenijom. Basajev bio najtraženiji čovek u Rusiji zbog terorizma i masovnih ubistava, SAD i Ujedinjene nacije ga 2003. stavile na spisak međunarodnih terorista.

 

[BaneFromDaHood]

Na današnji dan, 11. jul

Na današnji dan, 11. jul

1533. Papa Klement VII ekskomunicirao engleskog kralja Henrija VIII, odbivši prethodno da poništi njegov brak s Katarinom Aragonskom i ozakoni vezu sa Anom Bolen. Brak u maju 1533. poništio kenterberijski nadbiskup Tomas Krenmer, kralj 1534. osnovao Anglikansku crkvu i proglasio se za njenog poglavara.

1690. U bici kod Bojna, u Slavnoj revoluciji, engleski kralj Vilijam III Oranski pobedio katoličke snage Džejmsa II. Taj dan protestanti u Severnoj Irskoj, oranžisti, obeležavaju nizom parada i marševa.

1844. Rođen Petar I Karađorđević, kralj Srbije i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Za kralja Srbije izabran posle majskog prevrata 1903, u kom su ubijeni kralj Aleksandar Obrenović i kraljica Draga Mašin. Tokom vladavine poštovao ustav i parlamentarnu demokratiju, u spoljnoj politici oslanjao se na Rusiju, Francusku i Veliku Britaniju.

1871. Rođen hrvatski političar i pisac Stjepan Radić, osnivač Hrvatske seljačke stranke, ministar prosvete u Vladi Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca od novembra 1925. do februara 1927, kada njegova stranka prelazi u opoziciju. Umro od povreda u atentatu koji je nad njim i dva poslanika HSS-a u Skupštini u Beogradu 20. juna 1928. izvršio radikalski poslanik Puniša Račić.

1876. U crnogorsko-turskom ratu Crnogorci u bici na Fundini, u Kučima, pobedili tursku vojsku.

1920. Rođen američki filmski i pozorišni glumac ruskog porekla Taiđe Kan, poznat kao Jul Briner. Igrao u mnogim filmovima, Oskara dobio za ulogu u filmu "Kralj i ja".

1921. Mongolija proglasila nezavisnost pod nazivom Narodna Republika Mongolija.

1921. Održano prvo zvanično prvenstvo Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u vaterpolu. Pobedilo Somborsko sportsko društvo.

1935. Umro francuski oficir Alfred Drajfus. Suđenje na kom je optužen za izdaju, 1894, uzazvalo oštre podele na relaciji republikanci-rojalisti. Drajfus, na osnovu lažnih dokaza, osuđen na doživotnu robiju, rehabilitovan 1906.

1937. Umro američki kompozitor Džordž Geršvin. U klasičnu muziku uneo elemente popularne muzike, crnačkih duhovnih pesama i bluza.

1960. Premijer provincije Katanga u Kongu Moiz Čombe proglasio nezavisnost te pokrajine. Počeli višegodišnji nemiri u toj afričkoj zemlji.

1978. U eksploziji cisterne s tečnim gasom u španskom mediteranskom turističkom kampu u mestu San Karlos de la Rapita poginulo 200 osoba.

1979. Vasionska stanica SAD Skajlab, posle šest godina kruženja oko Zemlje, raspala se pri prizemljenju.

1982. U Beogradu umro jugoslovenski pisac Mehmed Meša Selimović, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Posle Drugog svetskog rata direktor Drame Narodnog pozorišta u Sarajevu, umetnički direktor Bosna-filma i glavni urednik Svjetlosti.

1987. Ujedinjene nacije za petomilijarditog stanovnika planete proglasile dečaka rođenog u Zagrebu Mateja Gaspara.

1989. Umro engleski pozorišni i filmski glumac, režiser i producent Lorens Olivije. Jedan od najboljih tumača likova Vilijama Šekspira, prvi glumac kom je dodeljena plemićka titula. Dobitnik najviše nagrada Emi za TV stvaralaštvo, nagrađivan na festivalu u Kanu, dobio Oskara za film Hamlet.

1991. Avion s hodočasnicima iz Nigerije srušio se u Džedi, u Saudijskoj Arabiji. Poginuli svi putnici i članovi posade, 261 osoba.

1995. Snage bosanskih Srba zauzele Srebrenicu, potom Žepu, 25.jula. Više od 30.000 ljudi, uglavnom žena i dece, prebačeno na teritoriju pod kontrolom vlade u Sarajevu. Snage bosanskih Srba kasnije optužene da su na tom području izvršile ratni zločin i da je ubijeno oko 8.000 bosanskih Muslimana.

1995. U Francuskoj umro general Gojko Nikoliš, lekar, narodni heroj, španski borac i član SANU.

1996. Sudsko veće Haškog tribunala potvrdilo optužnice za ratne zločine i genocid protiv lidera bosanskih Srba Radovana Karadžića i vojnog komandanta Ratka Mladića. Sud za njima raspisao međunarodne poternice.

2000. Uz posredovanje predsednika SAD Bila Klintona, u Kejmp Dejvidu počeli pregovori premijera Izraela Ehuda Baraka i palestinskog vođe Jasera Arafata o suverenitetu nad Jerusalimom.

2001. U Kambodži odobren zakon koji bi omogućio suđenje bivšim liderima Crvenih Kmera, tokom čije vladavine je ubijeno 1,7 miliona ljudi.

2002. Parlament Italije odobrio muškim naslednicima krune da se vrate u zemlju. Okončan 56 godina dugo izbeglištvo kraljevske porodice zbog optužbi da je sarađivala s fašistima.

2004. Na devetu godišnjicu masakra u Srebrenici, u Memorijalnom centru Potočari sahranjeni posmrtni ostaci 338 ubijenih u leto 1995. U tom centru do tada pokopano 989 identifikovanih tela.

 

[BaneFromDaHood]

Na današnji dan, 12. jul

Na današnji dan, 12. jul

100. p.n.e. Rođen rimski vojskovođa, pisac i državnik Gaj Julije Cezar. Posle pobede suparnika, postao diktator Rima. Ubijen u zaveri pristalica republikanskog uređenja u Senatu 15. marta 44. p.n.e, na vrhuncu moći. Njegovi zapisi iz galskih ratova spadaju u remek-dela stare rimske književnosti. Uveo julijanski kalendar, kojim se i danas služe neke pravoslavne crkve.

1191. Engleski kralj Ričard Lavlje Srce zauzeo grad Akru, u Trećem krstaškom ratu.

1536. Umro holandski humanista, filozof i filolog Erazmo Roterdamski, kritičar papske države i zloupotreba crkve. Poglede na duhovne, crkvene i društvene prilike izneo u satiričnom delu "Pohvala ludosti", a njegov spis "De ratione studii" prvi je sistematski program humanističkog školskog obrazovanja.

1543. Engleski kralj Henri VIII ušao u šesti brak, s Katarinom Par, udovicom lorda Latimera.

1682. Umro francuski astronom Žan Pikar. Prvi precizno izmerio stepen meridijanskog luka i omogućio tačnije izračunavanje poluprečnika Zemlje. 1679. pokrenuo astronomski almanah "Connaissance des Temps".

1806. U Parizu formirana Rajnska konfederacija, u koju je ušlo 16 nemačkih država pod protektoratom Napoleonove Francuske. To je značilo i kraj Svetog Rimskog Carstva Nemačke, ukinutog 6. avgusta, kada se Franc I Habsburg odrekao carske nemačke krune. Konfederacija se raspala 1813, po Napoleonovom porazu u bici kod Lajpciga.

1854. Rođen američki izumitelj i industrijalac Džordž Istman. Osnovao kompaniju Kodak, koja je godinama držala monopol u industriji kamera i filma.

1884. Rođen italijanski slikar i vajar Amadeo Modiljani. Dobar deo života proveo u Parizu, gde se uklopio u savremene likovne tokove Pariske škole, a proslavio se portretima i ženskim aktovima stilizovanim u izdužene forme.

1904. Rođen čileanski pisac i diplomata Pablo Neruda, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1971. Suprotstavio se uvođenju Pinočeove diktature, a njegova sahrana, 1973, pretvorila se u manifestaciju čileanskih antifašista.

1910. U avionskoj nesreći poginuo engleski proizvođač automobila i pilot Čarls Stjuart Rols, koji je s Frederikom Henrijem Rojsom 1906. osnovao kompaniju za proizvodnju automobila Rols-Rojs.

1920. Zvanično otvoren Panamski kanal, šest godina pošto je kroz njega prošao prvi brod.

1941. Posle napada Nemačke na SSSR u Drugom svetskom ratu sovjetska vlada i Velika Britanija u Moskvi potpisali sporazum o uzajamnoj pomoći i zajedničkoj borbi protiv nacističke Nemačke.

1941. Na Cetinju, u Drugom svetskom ratu, proglašena kvislinška suverena i nezavisna Crna Gora pod protektoratom fašističke Italije.

1960. Francuska priznala nezavisnost Dahomeja, Nigera, Gornje Volte, Obale Slonovače, Čada, Centralne Afrike i Konga, svojih kolonija u Africi.

1979. Gilbertova Ostrva u Tihom okeanu stekla nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta pod nazivom Republika Kiribati, posle 87 godina britanske kolonijalne uprave.

1984. Umro srpski pisac i diplomata Marko Ristić, istaknuti teoretičar beogradske nadrealističke grupe i jedan od predstavnika moderne i avangarde u srpskoj i jugoslovenskoj književnosti između dva svetska rata. Od 1945. do 1951. bio jugoslovenski ambasador u Parizu.

1993. Zemljotres na severu Japana aktivirao klizišta i pokrenuo džinovske morske talase, u kojima je oko 200 ljudi izgubilo život.

1997. Vlada Kube, posle laboratorijskih ispitivanja, potvrdila autentičnost posmrtnih ostataka legendarnog gerilskog vođe Ernesta Če Gevare, nađenih u Boliviji, gde je ubijen, a potom prebačenih na Kubu, na osnovu sporazuma vlada dveju zemlja.

1998. Francuska je, pobedom nad Brazilom 3:0, u Parizu, u finalu Svetskog fudbalskog prvenstva, prvi put postala prvak sveta.

2000. U Topoli umro Tomislav Karađorđević, sin kralja Aleksandra I i brat kralja Petra II. Njegova sahrana, 16. jula, u porodičnoj grobnici na Oplencu, okupila je skoro celu porodicu Karađorđević, koja je živela u inostranstvu od Drugog svetskog rata, kada su komunističke vlasti zabranile kralju i članovima njegove porodice povratak u zemlju. Aleksandar Karađorđević, sin kralja Petra II, vratio se s porodicom u Jugoslaviju 2001, a odlukom savezne vlade 12. jula porodici Karađorđević na korišćenje je dat dvorski kompleks na Dedinju.

2001. SAD objavile listu zemalja koje nisu počele borbu protiv trgovine ljudima. Na spisku se našle 23 zemlje.

2001. Bivši bugarski car Simeon II Saks Koburg prihvatio kandidaturu za premijera. Na tu dužnost zvanično izabran u parlamentu 24. jula.

2002. U Beogradu rad počela Komisija za izradu Ustavne povelje buduće zajednice Srbije i Crne Gore.

2003. Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija produžio mandat međunarodnim mirovnim snagama u BiH za godinu dana i zatražio da svi optuženi za ratne zločine budu privedeni pravdi. Snage Sfora razmeštene u BiH u januaru 1996.

2003. Umro je legendarni saksofonista i džez kompozitor Beni Karter (96). Tokom svoje 60-godišnje karijere nastupao je s brojnim istaknutim džez muzičarima, a dela u njegovom aranžmanu izvodili su najslavniji džez sastavi koje su predvodili Đuk Elington, Beni Gudman, Čik Veb i Glen Miler.

2004. Francuska i Irak obnovili su diplomatske odnose, prekinute 13 godina ranije zbog iračke invazije na Kuvajt.

2006. U napadu na izraelski vojni punkt na granici između Libana i Izraela gerilci Hezbolaha oteli su dva izraelska vojnika. Akcije Hezbolaha i žestoki odgovor Izraela izazvali su novi rat u Libanu, koji je trajao do 14. avgusta kada je nastupilo primirje. Tokom sukoba poginulo je 1.100 Libanaca, mahom civila i 154 Izraelaca, uglavnom vojnika.

2008. Umro je poznati američki kardiolog i jedan od najpoznatijih svetskih hirurga 20 veka Majkl Debejki, koji je prvi izveo mnoge hiruške zahvate, poput ugrađivanja bajpasa. Tokom sedam decenija duge karijere uveo je nove hiruške metode lečenja i začetnik je moderne kardiološke hirurgije. Operisao je brojne poznate ličnosti među kojima su i tri americka predsednika (Džon Kenedi, Lindon Džekson, Ričard Nikson), ruski predsednik Boris Jeljcin, jordanski kralj Husein, ali i poznate holivudske zvezde.

 

[BaneFromDaHood]

Na današnji dan, 13. jul

Na današnji dan, 13. jul

1793. Ubijen je Žan Pol Mara, jedan od glavnih vođa Francuske revolucije i lider montanjara. Ubistvo je izvršila Šarlot Korde, koja je četiri dana kasnije pogubljena na giljotini.

1822. U ratu Grčke za nezavisnost grčka vojska pobedila je turske snage kod Termopilskog klanca.

1837. Kraljica Viktorija I preselila se u Bakingemsku palatu u Londonu, kao prvi britanski monarh koji će živeti u toj palati.

1878. Završen je Berlinski kongres na kojem su evropske sile (Nemačka, Austro-Ugarska, Rusija, Engleska i Francuska) uspostavile novi odnos snaga na jugoistoku Evrope. Revidiran je Sanstefanski mirovni ugovor zaključen između Rusije i Turske 3. marta, Srbija i Crna Gora stekle su međunarodno priznanje i znatno su proširile svoje teritorije, a Austro-Ugarska je dobila pravo da okupira Bosnu i Hercegovinu.

1919. Britanski vazdušni brod (dirižabl) R34 sleteo je u Norfolk i time završio prvi let preko Atlantika, od Britanije do SAD i natrag. Putovanje je trajalo 182 sata efektivnog leta.

1930. U glavnom gradu Urugvaja Montevideu počelo je Prvosvetsko fudbalsko prvenstvo na kojem je učestvovalo 13 timova, među kojima i jugoslovenski.

1941. U Crnoj Gori je podignut ustanak protiv italijanskogokupatora. Od početka Drugog svetskog rata to je bio najveći opštenarodni ustanak u okupiranoj Evropi.

1943. Pobedom sovjetske vojske okončana je ključna faza Kurske bitke u Drugom svetskom ratu, najveće tenkovske bitke u istoriji, u kojoj je učestvovalo oko 6.000 tenkova. Nemci su izgubili 2.900 tenkova, a poginulo je i ranjeno najmanje 230.000 vojnika.

1944. Sovjetske trupe počele su u Drugom svetskom ratu ofanzivu na Pribaltik i zauzele grad Viljnus u Litvaniji.

1951. U Los Anđelesu je umro austrijski kompozitor Arnold Šenberg. Kao začetnik Bečke atonalne škole, pobornik ekspresionizma u muzici i tvorac novog načina komponovanja - dodekafonije, bitno je uticao na razvoj muzike XX veka (opera "Mojsije i Aron", simfonijska poema "Peleas i Melisandra", kantate "Gurelider", "Preživeli iz Varšave").

1975. Iz Kejp Kanaverala u Floridi lansiran je američki svemirski brod "Apolo", koji je učestvovao u prvoj sovjetsko-američkoj misiji u svemiru.

1977. Zbog nestanka struje Njujork je bio u potpunom mraku, posle čega je policija uhapsila 3.000 pljačkaša.

1985. Na stadionima u Londonu i Filadelfiji istovremeno su održani humanitarni rok koncerti "Live Aid" koje je organizovao Bob Geldof za pomoć gladnima u Africi. Prikupljeno je preko 60 miliona dolara, a TV prenos koncerata pratilo je oko milijardu i po gledalaca širom sveta.

1985. Sovjetski atletičar Sergej Bubka postigao je novi svetski rekord u skoku sa motkom kada je u Parizu prvi put preskočio šest metara.

1992. Preuzimajući dužnost premijera Izraela, Jicak Rabin je naveo da je spreman da poseti prestonice arapskih zemalja radi postizanja mira na Bliskom istoku.

1995. Na Cetinju je pred oko 300 vernika proglašena autokefalna Crnogorska pravoslavna crkva, koju nije priznala nijedna pravoslavna crkva u svetu.

1996. Održan je "Love Parade" festival na kojem je oko pola miliona rejvera igralo ulicama Berlina uz tehno muziku. To je bio najveći javni skup u tom gradu posle Drugog svetskog rata.

1999. Više hiljada iranskih studenata sukobilo se sa policijom u centru Teherana, protestujući zbog odluke vlasti o zabrani svih mitinga i nezvaničnih okupljanja.

2000. Policija UN na Kosovu zvanično je saopštila da se tokom prvih šest meseci 2000. u regionu Kosova desilo više od 1.900 incidenta, da je ubijeno 19 ljudi i da je izvršeno niz kriminalnih radnji - napada, otmica, silovanja i podmetanja požara.

2001. Pakistanski predsednik general Pervez Mušaraf stigao je u Indiju na samit posvećen smirivanju odnosa između ova dva nuklearno naoružana suseda (Pakistana i Indije).

2001. Kina je osudila kinesko-američkog naučnika Li Šaomina zbog špijuniranja u korist Tajvana i naredila njegovu deportaciju. SAD su zatražile od Kine da razreši slučajeve i ostalih pet zatvorenih naučnika, američkih državljana.

2003. Kuvajtski emir šeik Džaber Al Ahmed Al Sabah doneo je dekret kojim se odvaja mandat premijera od krune, po prvi put od kada je Kuvajt stekao nezavisnost (1961).

2008. U saobraćajnoj nesreći u Poljskoj poginuo je bivši šef poljske diplomatije i nekadašnji slavni antikomunistički disident Bronjislav Germek.

 

[BaneFromDaHood]

Na današnji dan, 14. jul

Na današnji dan, 14. jul

1223. Umro francuski kralj Filip II Avgust. Vladavinu počeo 1179. uspešnim ratovanjem protiv Engleza, od kojih je preuzeo posede u zapadnoj Francuskoj, a pobedom nad englesko-nemačkom vojskom proširio teritoriju Francuske. Učestvovao u Trećem krstaškom ratu.

1602. Rođen francuski državnik italijanskog porekla Žil Mazaren, naslednik kardinala Rišeljea na dvoru Luja XIII. Za vreme regentstva Ane Austrijske, majke Luja XIV, imao punu vlast i kao vešt diplomata postavio temelje francuske nadmoći u Evropi, najviše izražene u vreme vladavine Luja XIV.

1789. Masa zauzela zloglasni zatvor Bastilju u Parizu, simbol francuske monarhije. Taj dan smatra se početkom Francuske buržoaske revolucije, prekretnice u evropskoj istoriji. U Francuskoj se slavi kao nacionalni praznik.

1817. Umrla francuska književnica Ana Lujza Neker, Madam de Stal. Knjigom "O Nemačkoj" dala značajan doprinos teoriji francuskog i evropskog romantizma. Njen salon u Parizu bio je čuveno mesto okupljanja intelektualaca tog vremena.

1867. Alfred Nobel, pronalazač dinamita, prvi put demonstrirao svoj izum u kamenolomu kod engleskog grada Redhil.

1887. Umro nemački industrijalac i proizvođač oružja Alfred Krup. Prvi počeo da proizvodi topove od livenog čelika i stekao monopol u snabdevanju pruske armije, stvarajući pri tom moćni metalurški koncern Krup.

1889. U Parizu održan međunarodni socijalistički kongres, u organizaciji marksističkih partija Nemačke i Francuske. Osnovana Druga internacionala, donete rezolucije o osmočasovnom radnom danu i o proslavi 1. maja kao dana međunarodne solidarnosti radnika.

1901. U Beogradu svečano otvoreno prvo radničko pozorište u Srbiji. Predstave izvođene u kafani Radnička kasina, na uglu Dečanske i današnje Nušićeve ulice.

1902. U Sarajevu osnovano srpsko kulturno-prosvetno društvo Prosvjeta.

1904. Rođen američki pisac, poreklom poljski Jevrejin, Isak Baševis Singer, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1978.

1913. Rođen američki političar Lesli Linč King Junior, poznat kao Džerald Ford, predsednik SAD od 1974, kada je, sa mesta potpredsednika, zamenio Ričarda Niksona, koji je zbog afere Votergejt podneo ostavku. Na predsedničkim izborima 1976. pobedio ga Džimi Karter.

1918. Rođen švedski filmski i pozorišni režiser i scenarista Ingmar Bergman, jedan od najznačajnijih filmskih stvaralaca XX veka, dobitnik tri Oskara.

1933. U Nemačkoj, nacionalsocijalisti, koji su s Hitlerom došli na vlast u januaru, zabranili sve opozicione partije.

1958. U Iraku izvršen vojni udar u kom su ubijeni kralj Fejsal II i premijer Nuri el Said. Irak proglašen za republiku, vlast preuzeo general Abdul Karim Kasim.

1959. Prvi brod na atomski pogon USS Long Beach porinut u Kvinsiju, u Masačusetsu. Brod je imao dva nuklearna reaktora i postizao je brzinu od 30 čvorova na sat.

1965. Američki satelit Mariner 4, lansiran 1964, napravio prve fotografije Marsa.

1976. Kineski graditelji završili železničku prugu Tanzam, vezu Zambije i luke Dar es Salam u Tanzaniji.

1992. Milan Panić, američki biznismen srpskog porekla, izabran za prvog premijera Savezne Republike Jugoslavije.

1997. Haški tribunal osudio bosanskog Srbina Dušana Tadića na 20 godina zatvora zbog učešća u etničkom čišćenju bosanskih muslimana 1992. na području Prijedora, u severozapadnoj Bosni.

1998. U 89. godini umro Ričard Mekdonald, vlasnik restorana Mekdonalds. Prokrčio put konceptu brze hrane i razvio ga u najveći lanac restorana u svetu.

1999. Obnovljeni avio-letovi Argentina - Foklandska ostrva, prvi put posle Foklanskog rata 1982.

2000. SAD i Vijetnam sklopili, 25 godina po završetku Vijetnamskog rata, trgovinski ugovor koji je Hanoju otvorio put u Svetsku trgovinsku organizaciju.

2000. Sud u Majamiju obavezao najveće američke proizvođače cigareta da plate 145 milijardi dolara na ime odštete pušačima u Floridi zbog ugrožavanja njihovog zdravlja.

2001. Vlada Srbije saopštila da je u akumulacionom jezeru hidroelektrane Perućac otkriven kamion-hladnjača u kom je nađeno 50 do 60 leševa, za koje se pretpostavlja da su žrtve sukoba na Kosovu 1999.

2002. Pripadnik neonacističkog pokreta pucao na predsednika Francuske Žaka Širaka na proslavi nacionalnog praznika. Širak nije povređen, napadač uhvaćen, parada nastavljena.

2006. U naletu tajfuna Bilis, koji je izazvao olujne kiše i poplave u jugoistočnoj Kini, stradale su 482 osobe.

2008. Međunarodni krivični sud u Hagu optužio je sudanskog predsednika Omara al-Bašira za genocid nad afričkim plemenima u Darfuru. Od početka konflikta 2003. u sukobima između snaga sudanskog predsednika Al-Bašira i lokalnih plemena život je izgubilo više od 300.000 ljudi.

 

[rime]

Na današnji dan, 16. jul

622. Istoričari smatraju da ovim datumom počinje prva godina islamske ere, odnosno dan kada je Muhamed, sa svojim pristalicama, napustio Meku da bi osnovao prvi centar nove vere u Medini.

1054. Zbog sukoba oko pitanja da li rimski papa ima primat nad međuhrišćanskim poglavarima, došlo je do raskola između rimske i carigradske hrišćanske crkve. Spor je kasnije doveo do "velike šizme" i stvorene su dve crkve - istočnopravoslavna i zapadna rimokatolička.

1533. Prema naredbi španskog osvajača Fransiska Pizara, ubijen je car Inka Atahualpa, iako je dao traženi otkup - jednu sobu punu zlata i dve pune srebra.

1661. Stokholmska banka izdala je prve papirne novčanice u Evropi.

1723. Rođen je engleski slikar Džošua Rejnolds, jedan od najvećih portretista u istoriji slikarstva, prvi predsednik Kraljevske umetničke akademije (1768) i dvorski slikar od 1784. Izradio je oko 2.000 portreta i snažno uticao na generacije engleskih portretista.

1858. Rođen je srpski vojvoda Petar Bojović, čuveni vojskovođa u ratovima 1912-18. Zaslužan je za pobede u Prvom balkanskom ratu nad turskom vojskom u bitkama kod Kumanova i Bitolja (1912), a u Drugom balkanskom ratu za uspeh u bici kod Bregalnice (1913) nad bugarskom vojskom. Za uspehe u Prvom svetskom ratu dobio je čin vojvode. Kao komandant Prve armije, 1. novembra 1918. oslobodio je Beograd. Umro je 1945. godine u Beogradu i sahranjen je bez vojnih počasti.

1861 - Osnovano je Srpsko narodno pozorište u Novom Sadu.

1867. Francuski vrtlar Žozef Monije patentirao je u Parizu armirani beton.

1872. Rođen je norveški istraživač Rual Amundsen, prvi čovek koji stigao na Južni pol (1911). Poginuo je u junu 1928. u avionskoj nesreći, pokušavajući da pronađe nestalu italijansku ekspediciju koja je krenula ka Severnom polu.

1890. Umro je švajcarski pisac Gotfrid Keler, najveći pripovedač nemačkog govornog područja u Švajcarskoj ("Ljudi iz Zeldvile", "Ciriške novele", "Sedam legendi", "Epigram", "Zeleni Hajnrih", "Martin Zalander").

1896. Umro je francuski pisac Edmon Gonkur, na čiju je inicijativu osnovano književno društvo koje od 1903. nosi ime braće Gonkur.

1917. Osujećen je pokušaj boljševika da preuzmu vlast u Rusiji, Trocki je uhapšen, a Lenjin se povukao u ilegalu.

1918. U Jekaterinburgu su ubijeni poslednji ruski car Nikola II Romanov i članovi njegove porodice.

1925. U Bagdadu je otvoreno zasedanje prvog izabranog parlamenta Iraka.

1935. U Oklahoma Sitiju postavljen je prvi parking-merač u svetu.

1945. SAD su u pustinji Alamogordo, u državi Novi Meksiko, izvršile prvu probu atomske bombe, pod šifrovanim nazivom "Triniti".

1950. Na stadionu "Marakana" u Rio de Žaneiru, Urugvaj je u finalu svetskog prvenstva pobedio Brazil sa 2:1, osvojivši drugi put svetski fudbalski šampionat. Utakmicu je pratilo 199.000 gledalaca.

1951. Belgijski kralj Leopold III abdicirao je u korist sina Boduena.

1965. Predsednici Francuke i Italije, Šarl de Gol i Đuzepe Saragat, otvorili su 11,6 kilometara dug tunel ispod Mon Blana koji je povezao dve zemlje.

1969. Američki vasionski brod "Apolo 11" lansiran je iz Kejp Kanaverala u istorijsku misiju ka Mesecu sa astronautima Nilom Armstrongom, Edvinom Oldrinom i Majklom Kolinsom.

1976. Indonezija je anektirala bivšu portugalsku koloniju Istočni Timor kao svoju 27. pokrajinu.

1979. Sadam Husein je postao predsednik Iraka.

1985. Umro je nemački pisac Hajnrih Teodor Bel, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1972, najprevođeniji nemački pisac posle Drugog svetskog rata ("Grupni portret s damom", "Mišljenje jednog klovna").

1989. Umro je austrijski dirigent Herbert fon Karajan, jedan od najvećih dirigenata 20. veka. Od 1949. bio je dirigent Bečkog simfonijskog orkestra, od 1955. vodio je Berlinsku filharmoniju, a od 1956. do 1964. bio je direktor Bečke državne opere.

1990. Na Filipinima je u zemljotresu poginulo više od 1.600 ljudi.

1995. Umro je britanski pesnik Stefan Spender. Na početku karijere nazvan je drugim Šelijem ("Dvadeset pesama", "Ruševine i viđenja").

1998. Kosovski Albanci su u Prištini konstituisali paralelni kosovski parlament. Policija je, po naredbi srpskih vlasti koje su taj postupak smatrale nelegalnim, kao i majske izbore, zaposela prostorije i zaplenila dokumenta o radu parlamenta.

2000. U Budimpešti je umro pesnik Đerđ Petri, jedan od najpoznatijih mađarskih disidenata za vreme komunističkog režima Janoša Kadara.

2001.Predsednik Međunarodnog olimpijskog komiteta (MOK) od 1980. Huan Antonio Samaran penzionisan je, a potom imenovan za počasnog doživotnog predsednika MOK-a. Njega je nasledio belgijski hirurg Žak Rog.

2001. Kineski i ruski predsednici, Đijang Cemin i Vladimir Putin, potpisali su prijateljski pakt kojim su postavljeni principi partnerstva dveju zemalja, a u funkciji zaštite njihovih interesa.

2003. Vojnim pučem je svrgnuta vlada afričke ostrvske države Sao Tome i Principe, dok je njen predsednik Fradike de Menezes bio u privatnoj poseti Nigeriji.

2004. Tribunal u Hagu obelodanio je optužnicu protiv bivšeg lidera Srba u Hrvatskoj Gorana Hadžića, zbog ratnih zločina nad hrvatskim i drugim nesrpskim stanovništvom u istočnoj Slavoniji. Hadžić je od tada u bekstvu.

2004. Na aerodromu u Tokiju uhapšen je bivši svetski prvak u šahu Bobi Fišer. U martu 2005. Fišer je otputovao na Island pošto je dobio državljanstvo te ostrvske zemlje i time izbegao deportaciju u SAD, koje ga traže više od deset godina zbog kršenja međunarodnih sankcija prema bivšoj SR Jugoslaviji, gde je 1992. odigrao šahovski meč sa Borisom Spaskim.

2004. Umro je Čarls V. Svini, američki pilot koji je upravljao bombarderom koji je bacio atomsku bombu na japanski grad Nagasaki 1945. godine.

2005. UNESKO je uvrstio Mostar na listu svetske kulturne baštine.