- Učlanjen(a)
- 25.08.2009
- Poruka
- 38.982
Duhovna vrata ka Bogu
Kopija ikone Svetog srpskog patrijarha iz Nacionalnog muzeja u Raveni
Izložba pod nazivom „Ikona, srpska duhovna i istorijska slika” trebalo je prvobitno da bude otvorena u novembru prošle godine. Pa zatim u junu ove godine. Međutim, sticaj okolnosti je hteo da se to desi baš sutra u 13 sati, u Galeriji SANU, tačno pred Veliki petak. I, kako kaže autor postavke, Andrej Vujnović, muzejski savetnik Istorijskog muzeja Srbije, ispalo je najbolje moguće i to nije slučajno. Jer, slučaj, kako veruje, ne postoji.
Fenomen ikone, kao slike, odraza, lica – duhovnih vrata ka Bogu, na izložbi koju su priredili Istorijski muzej Srbije i Galerija SANU, u saradnji sa Narodnim muzejom i Muzejom Srpske pravoslavne crkve, prikazan je kroz stotinu vrednih eksponata i to u dve celine.
– Prva celina prati pojavu ikone, njen istorijat, povezan naravno sa religijom i teologijom, iz jedne teorijske perspektive, od početaka iz kasnoantičke civilizacije, zatim kroz razvojne faze, osporavanja i prihvatanja, pa do kanonizacije u okviru Vizantijskog carstva i današnjih dana, kada reč ikona poprima potpuno nova značenja u popularnoj kulturi. Ali, u slučaju ove izložbe red će biti obrnut. Počećemo od primera iz savremenog doba, da bi se došlo do početaka koje sam pomenuo, objašnjava Vujnović.
Posetioci će, tako, kako dodaje naš sagovornik, imati priliku da se upoznaju i sa ishodištem ikonopisa od samog Isusa Hrista i apostola i jevanđeliste Luke, kako ga predstavlja hrišćanska tradicija, biće prikazani različiti pristupi u radu, od jednog umetnika kakav je Mladen Srbinović, do ikonopisne škole kakva je, recimo, Žička, a biće predočene i osobenosti slikarsko-akademskog izraza koji je ikona imala u 19. veku, kada je pripadala više muzejima nego crkvi, čiji su primeri radovi Predića ili Krstića. Za prikaz opštih ikonoloških tema upotrebljen je materijal koji pripada srpskoj umetnosti Srednjeg veka, pošto Srbija pripada onim zemljama koje su bile u zoni svekolikog vizantijskog uticaja.
Pobeda pravoslavlja iz manastira Novo Hopovo, 17. vek (početak)
Svrha drugog dela izložbe, koji čine sačuvani i dostupni manji originali, zatim kopije ikona i na kraju fotografije kompletnih likovnih scena, kojima te ikone pripadaju, čime se ukazuje na njihov kontekst, jeste da pruži kompletan uvid u suštinu srpskog ikonopisa, koji, prema Vujnoviću, ima sledeće karakteristike:
– Pre svega, u sadržaj ikone i prostor koji ona prikazuje, a to je područje raja, beskonačnosti, onoga drugoga, u našem slučaju ulaze naši svetitelji, počevši, sudeći prema izvorima koji su do danas sačuvani, sa Svetim Savom. Zatim, druga specifičnost jeste određena naivnost, posebno u početku, jer su naši umetnici učili od vrhunskih carskih, vizantijskih stvaralaca. Nemojte zaboraviti, najbolji segmenti vizantijskog slikarstva sačuvani su u zadužbinama srpskih vladara, da krenemo od Studenice, preko Mileševe, do Sopoćana... I na kraju, mada oko toga postoje različita mišljenja, pogotovo danas, od kada su se naši ikonopisci izveštili, može se primetiti da je njihov prikaz likova bio tvrđi i donekle životniji.
Poseban segment na izložbi čine ikone koje su neposredno u vezi sa pojedinim istorijskim događajima i ličnostima, poput onih koje su u Srbiju slate iz ruskih ikonopisnih radionica povodom smrti kneza Mihaila Obrenovića, krunisanja kralja Petra I Karađorđevića ili NATO bombardovanja 1999. godine. Među njima se nalazi i ikona Svetog Andreje Prvozvanog, koju je 1926. godine za Muzej kralja Petra naslikao Uroš Predić.
M. Dimitrijević
Objavljeno: 20.04.2011.
Izvor: Politika
Kopija ikone Svetog srpskog patrijarha iz Nacionalnog muzeja u Raveni
Izložba pod nazivom „Ikona, srpska duhovna i istorijska slika” trebalo je prvobitno da bude otvorena u novembru prošle godine. Pa zatim u junu ove godine. Međutim, sticaj okolnosti je hteo da se to desi baš sutra u 13 sati, u Galeriji SANU, tačno pred Veliki petak. I, kako kaže autor postavke, Andrej Vujnović, muzejski savetnik Istorijskog muzeja Srbije, ispalo je najbolje moguće i to nije slučajno. Jer, slučaj, kako veruje, ne postoji.
Fenomen ikone, kao slike, odraza, lica – duhovnih vrata ka Bogu, na izložbi koju su priredili Istorijski muzej Srbije i Galerija SANU, u saradnji sa Narodnim muzejom i Muzejom Srpske pravoslavne crkve, prikazan je kroz stotinu vrednih eksponata i to u dve celine.
– Prva celina prati pojavu ikone, njen istorijat, povezan naravno sa religijom i teologijom, iz jedne teorijske perspektive, od početaka iz kasnoantičke civilizacije, zatim kroz razvojne faze, osporavanja i prihvatanja, pa do kanonizacije u okviru Vizantijskog carstva i današnjih dana, kada reč ikona poprima potpuno nova značenja u popularnoj kulturi. Ali, u slučaju ove izložbe red će biti obrnut. Počećemo od primera iz savremenog doba, da bi se došlo do početaka koje sam pomenuo, objašnjava Vujnović.
Posetioci će, tako, kako dodaje naš sagovornik, imati priliku da se upoznaju i sa ishodištem ikonopisa od samog Isusa Hrista i apostola i jevanđeliste Luke, kako ga predstavlja hrišćanska tradicija, biće prikazani različiti pristupi u radu, od jednog umetnika kakav je Mladen Srbinović, do ikonopisne škole kakva je, recimo, Žička, a biće predočene i osobenosti slikarsko-akademskog izraza koji je ikona imala u 19. veku, kada je pripadala više muzejima nego crkvi, čiji su primeri radovi Predića ili Krstića. Za prikaz opštih ikonoloških tema upotrebljen je materijal koji pripada srpskoj umetnosti Srednjeg veka, pošto Srbija pripada onim zemljama koje su bile u zoni svekolikog vizantijskog uticaja.
Pobeda pravoslavlja iz manastira Novo Hopovo, 17. vek (početak)
Svrha drugog dela izložbe, koji čine sačuvani i dostupni manji originali, zatim kopije ikona i na kraju fotografije kompletnih likovnih scena, kojima te ikone pripadaju, čime se ukazuje na njihov kontekst, jeste da pruži kompletan uvid u suštinu srpskog ikonopisa, koji, prema Vujnoviću, ima sledeće karakteristike:
– Pre svega, u sadržaj ikone i prostor koji ona prikazuje, a to je područje raja, beskonačnosti, onoga drugoga, u našem slučaju ulaze naši svetitelji, počevši, sudeći prema izvorima koji su do danas sačuvani, sa Svetim Savom. Zatim, druga specifičnost jeste određena naivnost, posebno u početku, jer su naši umetnici učili od vrhunskih carskih, vizantijskih stvaralaca. Nemojte zaboraviti, najbolji segmenti vizantijskog slikarstva sačuvani su u zadužbinama srpskih vladara, da krenemo od Studenice, preko Mileševe, do Sopoćana... I na kraju, mada oko toga postoje različita mišljenja, pogotovo danas, od kada su se naši ikonopisci izveštili, može se primetiti da je njihov prikaz likova bio tvrđi i donekle životniji.
Poseban segment na izložbi čine ikone koje su neposredno u vezi sa pojedinim istorijskim događajima i ličnostima, poput onih koje su u Srbiju slate iz ruskih ikonopisnih radionica povodom smrti kneza Mihaila Obrenovića, krunisanja kralja Petra I Karađorđevića ili NATO bombardovanja 1999. godine. Među njima se nalazi i ikona Svetog Andreje Prvozvanog, koju je 1926. godine za Muzej kralja Petra naslikao Uroš Predić.
M. Dimitrijević
Objavljeno: 20.04.2011.
Izvor: Politika